N°. 32 1916
Dinsdag 14 Maart.
103de jaargang.
FEUILLETON.
Het Geheim
van de „Neptunus".
De uitgave dezer Oonrant geschiedt Maandag-, Woensdag- an'VrJjdagzvend
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,78, halten Goes, franoo f IJl.
Afzonderlijks nomtners 3 sent.
inzending van advertentiën op Maandag, Woencdag
en VHUOA.Q vóór IS) uren.
COURANT.
De prfls der gewone advertentlën li van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et.
Hf directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prfls slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, haw elf k- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels a 1,— berekend
Bew|nuuume?rl 5 tent.
Telefoonnummer S3. ïiirestew G. W. vak Babnsvkus. Uitgave vaa da Naaael. Yeaaootsahap .Gtsstka Couraat". Hoofdredacteur W. J. C. vak Sahtiit.
Een rcchtsch
plan-de-campagne
n.
In de tweede plaats moet het, tegen
over de vrijzinnigen, opgeld doen, dat
zij Minister Treub naar huis gezonden
hebben. Een halve waarheid is erger
dan een heele leugen, vooral als zij
uit vchriste]ijken/ï mond komt. Want
en dit mag allereerst wel worden
geconstateerd Minister Treub zou
nog aan liet bewind zijn, als de rechter
zijde niet had medegewerkt, een einde
aan zijn ministerieel leven te maken.
Men begrijpe ons goed wij maken er
de rechterzijde allerminst een verwijt
van, dat zij van liet optreden van Mi
nister Treub althans gedeeltelijk
meer dan geuoeg had. Maar wij nemen
liet haar kwalijk, dat zij thans de crisis-
Treub uitbuit, een crisis, welke nooit
in het leven zou zijn geroepen, als
rechts in volle gelederen haar steun aan
den afgetreden Minister van Financiën
zou hebben gegeven. In plaats dus aan
de vrijzinnigen den val van Treub te
wijten, zouden de beeren Snoeck Flen-
ketnaus, Verkouteren, Rutgers, Diepen
horst - e tutti quanti beter doen,
de schuld in eigen boezem te zoeken j
indien hier tenminste van schuld
sprake kan zijn.
Men mag deze vraag de rechterzijde
wel eens voorleggen welke is de positie
van den Minister? Staat hij boven de
Kamer, of staat de wil des volks
uitgedrukt in de verhouding der volks
vertegenwoordiging boven hem
Wij zijn onmiddellijk bereid, het laatste
te aanvaarden. Wanneer een bewinds
man, dooï het bewind ie aanvaarden,
verplichtingen op zich heeft genomen,
is hij ook gehouden, die verplichtingen
na te komen.
Dit nu deed, de heer Treub niethij
dacht er zelfs niet aan.
Hij wilde de volks-vertegenwoordi-
ging voor een ultimatum stellen zijn
haan zou koning kraaien, of anders
ging hij heen. Goedga dan heen,
gaf hem de linkerzijde te kennen. Gij
maakt deel uit van een Kabinet, dat
zich vrijwillig heeft geheeten het „Ka
binet van den Vólks-wil'' met dien
volks wil hebt gij rekening te houden.
Het moge hier nog wel eens gezegd
worden, dat de vrienden der Staats-
pensiouneering allesbehalve ingenomen
waren met het feit, dat Minister Treub
in het Kabiuet-Cort van der Linden
een plaats werd ingeruimd. Men wist
maar al te goed, hoe deze eigenaardige
politicus tegenover het urgente vraag
stuk der Staatspensionneering stond.
Doch,..men had rekening te houden
met de omstandigheden. Een gemengd
vrijzinnig-socialistisch Kabinet bleek
tot de onmogelijkheden te behooren
de pogingen, door dr. Bos daartoe in
14
,lk heb ook eua introduetlebiief
voor den zoon van con ond vilend
van mfln vader, die advocaat 1b in
Londen,' zei Bonald.
.Ia hfl nog jong
.Ongeveer dertig jsar."
.De ware man,' zet Templeton op-
itaande. ,Ga hem over de zaak spreken
en zoo hfl er prfls op B'elt, naam te
maken, zal hfl u zeker helpen.'
.Misschien heeft hfl reeds naam
gemaakt," wierp Konald tegen.
.Dan zal bfl de zaak toch wel op
zich willen nemen. Ik won, dat ik
't zelf kon doen; ik zon er wel lief
hebberij in hebben. Ik zou Indertfld
graag particulier detective zfln go-
worden."
No," hervatte Ronald, toen zfl de
hut uitgingen, .it ging uit voor een
pleliierreiije, doch nu zal ik heel den
tijd te werken hebben."
Ja doch 't zal interessant werk
rfi. dit raadsel op te lossen," ant
woordde Templeton. ,En dan, ala u
den schuldige weet te vinden, zult u
ervoor beloond wordeD, zoo niet hier,
dan toch hiernamaals."
Ik zou de beiooning liever hier
hebben," mompelde Ronald, aan Car-
het werk gesteld, faalden. De concen
tratie, als minderheid, meende er ook
van te moeten afzien, het bewind op
zich te nemen. Toen kwam het extra-
parleoientair Kabinet, dat luistert naar
den vader-naam van Cort van der
Linden. Eu Cort van der Linden, die
zich niet in dienst wilde stellen van
links, noch van rechts, gaf bij zijn
optreden te kennen, dat hij de volks
stem had afgeluisterd, zooals die bij
de generale verkiezingen van 1913 tot
uiting was gekomen, en met die volks
stem zou hij hij en zijn mede-be
windvoerders wel terdege rekening
houden.
Wat dus voor Cort van der Linden
gold, geldt in gelijke mate voor Treub.
Bij stukjes en beetjes knabbelde
evenwel Treub aan één der belangrijk
ste punten van het concentratie-pro
gram het Staatspensioen. Had hij
zich ruiterlijk, toen hij in het Kabinet
werd opgenomen, tegen de Staatspen
sionneering verzet, de linkerzijde
zou onmiddellijk geweten hebben, wat
zij aan hem had. Doch <le heer Treub
speelde geen eerlijke kaart. Hij deed
liet voorkomen, alsof ook bij met den
volks-wil rekening wenschte te houden,
maar achteraf handelde hij gansck
anders. Moeten wij hier nog aanstippen,
wie hij, buiten de bedeelden, aanvan
kelijk van het Staatspensioen wilde uit
sluiten? Het lijkt ons onnoodigwij
hebben er, naar onze overtuiging, des
tijds voldoende op gewezen. En wanneer
de oppositie niet zéé krachtig ware
geweest, het Staatspensioen zou in
handen van Minister Treub een ver
loren zaak geworden zijn.
Er is echter meer.
Zijn voorgestelde pensioen-belasting
was niets anders dau een vermomde
premie-betalingonder frazes en
onjuiste voorspiegelingen wilde hij
ous land opschepen met een verplichte
ouderdoms-verzekering, zoo al niet 1*11
naam, dan toch met de daad. Moest
de linkerzijde, welke, tegenover de
kiezers, in 1913 verplichtingen op zich
heeft genomen, daartegen geen front
maken En ook niet tegenover ver
schillende zijner belasting-voorstellen,
waarin de democratie ten eenenmalo
zoek was
Neen in de kwestie-Treub beeft de
linkerzijde zich juist bij uitstek goed
gehouden. En dat de heeren van rechts
thans Treub als een slachtoffer van
vrijzinnige oppositie, als een soort mar
telaar beschouwd willen zien, bewijst
alleen, hoe slecht vertrouwd de volks
belangen in hun haudeu zijn.
Buitenland.
De eirljd in en buiten Europa.
Id Portngsl is men blijkbaar van
meaning, dat Dultschland nog geen
vfjanden genoeg heeft.
mela denkend.
VII.
De reis liep ten einde en zfl, dia
bflna zes wekeD in Danwe gemeen
schap hadden doorgebracht, wisten,
dat en binnenkort zonden scheiden
en dat de herinnering aan hot aan
genaam gezelschap op de .Neptunns'
weldra tot do droomen van het ver.
leden zon behooren. Geen wonder das,
dat allen een weinig droefgeestig ge
stemd waren, toen het schip de Theems
bereikte.
Te Plymouth zonden eenige passa
giers de boot reeds verlaten, om cs
reis over land te varvolgen. Het anker
werd er voor slechts twee uur nitgo-
worpen das was er geen gelegenhe! 1
om aan wal te gaan en de passagiers
beschouwden, van het dek af, de in
de geschiedenis van Engeland zoo
vermaarde stad. Ronald stond in be
wondering verzonken, tot een opmer
king van Pat hem aan't lachen bracht.
,'t Zal me benienwen,* zei de
levendige Ier, aan Aden en Colombo
denkend, tot den zeer vaderlands-
lievenden Chester, ,of ze hier ook naar
geldstukjes zullen komen dolken.'
Chester keek hem nijdig aan en
wandelde statig weg,te verontwaardigd
om te antwoorden.
Het was reeds donker, toen ze het
Kanaal bereikten.
Uit de verte zagen ze da schitterende
lichten van Folkestone, Dover, Margate
en andere welbekende plaatsen en
De Portnifeesohe regeering heeft
het daarom op een oorlogsverklaring
laten aankomen en thans officieel de
zflde der geallieerden gekozen.
Een nobele daad, zijn de bewonde
raars der entente gewoon dit te noemen,
maar bij de centralen heeft zooiets
een geheel anderen naam en bestem
pelt men de Portngeezen met den
minder eervollen titel van langvln-
gors
Want het ten eig'j bate bsBlag
loggen op de nog lu Portugal ver
blijvende Dnitsehe schepen heeft ein
delek de maat doen overloopsn en
was de oorzaak, dat dc oorlog, die al
weken lang dreigde, ditmaal clücieol
aan de Portugeeeche regeering ver
klaard is.
Zonder aan de eene of andere
ztjde partij te kiezen, zal ledereen
moeten toegeven, dat Dnitscblard
de zonderlinge opvattlugsn van Porta
gal inzake neutraliteit zeer lang door
de vingers gezien heeft.
Portugal was in den loop van den
oorlog als 'tware een protégé van
Egeland geworden.
Het stond met de grootste van
Duitschlatids vijanden op zoo'n goeden
voet, dat voor Portugal steeds weer
een uitzondering gemaakt werd, als
voor da kleinere neutrale staten min
der aangename Ecgelsche oorlogs
maatregelen werden afgekondigd.
In bet begin van den oorlog ver
bood Engeland b.v. d»n kolenuitvoer,
slecht voor Portugal was dit verbod
niet van toepassing.
Of Portugal zich door de Engelscha
vriendschap zoo vereerd gevoelde, dat
het meende zoo nu r.n dan ook een
kleine tegenbeleefdheid te moetan
bewezen, 1b niet met zekerheid te
zeggen.
Een fait is het evenwel, dat de
republiek er een zeer zonderlinge
opvatting van neutraliteit op nahield.
Portugal was neutraal, maar het
stond den Engelscheu troepen toe
over Portugeesch koloniaal gebied te
trekken, het wilde Dultreho schepen
niet vr.n kolen voorzien, msar Het
Engelscbe oorlogsichepen, zoolang
deze verkozen te blijven, in zijn
havens toe. Madeira word aau de
Eogeleche vloot als steunpunt afgo-
staan, aan de eDtente werd geechut
en ammunitie geleverd en Portugeo-
sche troepensfdeelingen namen tegen
de Dultschers aan den strfld in Afrika
deel.
Zooals men ziet had Portugal dus
al een heel zonderlinge opvatting van
neutraliteit, maar zoolang het niet tot
Ulttartende vijandelijkheden over
ging, liet Dultschland het bij protes
ten, welke, zooals te begrepen is,
nimmer de minste uitwerking hadden.
Da Porto gr eaehe pers hoett onder
openlijke begunsiiglng der regeering
reeds langen tijd het Duitscha volk
op de grievendste wflze voor al wat
leelflk is uitgemaakt.
Dit alles geschiedde onder dekman
tel der neutraliteit, maar het was be
grijpelijk, dat er niet voel meer noodlg
was om de oorlogsverklaring tusschen
Dultschland en Portugal tot een feit
daar het de laatste nacht aan bcord
was, wilde men in de rookkamer van
geen schriden hooren. Liedjes werden
er gezongen, toosten ingesteld en ze
bleven tot laat in den nacht, of liever
vroeg in den morgen, bijeen.
Wat zag 't er den anderen morgen
np het dek heel anders nit 1 Nu geen
flanellen pakken en strcohoeden meer,
doch keurige donkere coetuums en
vilten hoedeD, terwijl de dames In
elegante tailor-made's voor den dag
kwamen. Overal stonden groepjes
passagiers te praten, die elkaar adres
sen opgaver, afspraken maakten om
elkaar weer te zien enz.
Ronald stond naast Carmela; de
markies moest nog voor zijn bagage
zorgen. Maar Rouald had het intflds
gedaan, om de laatste oogenblikken
nog van Carmela's bijzijn te kunnen
genieten.
,Dat is dus de vermaarde Theems",
zei bfl, ta&r den tragen, troebelen
struom kflkeod, die tusschen zijn mor
sige oevers vloeide.
,Ja, de Theems van den handel,
niet de Theems van de poëzië," ver
beterde zfl glimlachend. ,U moet naar
Marlow komen, om de echte rivier te
zien.'
.Mag ik?' vroeg hfl gejaagd, daar
hij meende een ultnoodigenden toon
in haar gezegde te bespenren.
.Natuurlflk moogtu dat," antwoord
de zfl lnohtlg. .Daar behoeft u mfl
toeh geen verlof voor te vrsgen."
te maken.
Eindelijk Is de droppel, welke den
beker deed overloopen, dan gekomen.
In ern vorig overzicht hebben we
al uiteengezet hoe het neutrale Por
tugal, begeortg op buit, waarschflulflfc
op aandringen van Engeland, er
zonder ernlge formaliteit toe over
gegaan is. op alle Dnitsehe schepen
iu de Porlugceache wateren beslag te
leggen, wat rechtstreeks in strfld is
met een tusschen belde rflken in 1908
gesloten verdrag, waarin zfl overeen
kwamen geen schepen van elkaar in
beslag te nemen voor men het over
een te verleenen schadeloosstelling
was eens geworden.
Do Dnitsehe gezant te Lissabon
overhandigde een krachtig protest
maar de Portugeesche regeering be
weerde eenvoudig niets ontvangen te
hebben cn bleef dit zells In de volks
vertegenwoordiging volhouden.
In do DuitBche protest-nota was een
termfln van 48 uur gesteld binnen
welke de teruggave van da onwettig
in baUag genomen Dnitsehe schepen
goëiseht werd.
Da Portugeesche regeering gaf later
can weigerend antwoord en vond het
blijkbaar niet noodlg, haar houding in
deze antwoord-nota op eenigcrlei wijze
te verdedigen.
Dnltsohland heeft daarop gedaan,
wat thans onvermfldelljk was.
Het heeft een verklaring doen aan
bieden, welke na een nltvoorige toe
lichting van Duitschlands grieven de
medndeellng bevat, dat de Dnitsehe
regoering zich in staat van oorlog
acht te bevinden met de Portugee
sche regeering, dit in verband met
een in 1909 gesloten overeenkomst,
waarin ls vastgelegd, dat de vijande
lijkheden tusschen belde Btaten niet
mogen beginnen zonder een vooraf
gaande dubbelzinnige kennisgeving,
die óf don vorm van een met redenen
omkleede oorlogsverklaring óf die van
een ultimatum met voorwaardelijke
ooriogsvfo. klaring moet hebben.
Do Dultsche pers is met deze oor
logsverklaring zeer Ingenomen en be
schouwt ze als het eenige, wat de
earbied voor zich zelf en de natie
olsebte, terwfll de Lokal Anzeiger nog
nadrnkkelflk komt verklaren, dat
Dnitscblsnd het met die langvingers
wel klaar zal spelen.
Of Engeland, dat reeds in Afrika
meermalen van Portugals welwillende
houding profiteerde, met de kleine
republiek bijzondere plannen heeft
dan wel of Portugal, naast het bieden
van hulp fcfl het bezet houden der
Dultsche koloniën, slechts zfln handels
Bchepen voir den Engelschen vriend
beschikbaar moet honden, ls nog niet
te voorspellen.
Spanje, dat thans geheel door staten
der entente wordt ingesloten, komt
zonder twijfel in een eigenaardigon
toestand.
Op het oorlcgstooneel te water en
te land zal de Dultsch Portugeesche
oorlogsverklaring niet veel veranda
ring brengen.
Als zeemogendheid ls Portugal van
geen beteekenis en ook het kleine
,Nu nog niet, maar mettertfld wel,
hoop Ik," hervatte hfl opgewonden.
Er heersehta na dit gezegde esn
benauwend stilzwflgen tnssehen hen
beiden, wat gelukkig verbroken werd
door Pat, die met zfln gewone on
stuimigheid op hen aanstormde.
.Ah, juffrouw CotonerIs u daar 1
zei Pat treurig. „Da beste vrienden
moeten scheiden Misschion zien we
elkaar nooit weer.'
Misschien we 1,'antwoordde Carmela
lachend. „Da wereld is zoo klein."
,Ik wou, dat mijn hart't ook was,
zei Pat op jammerlijken toon, .maar
't ls grcot genoeg, om alle meisjes
aan boord te omvatten, u begro
pen.'
.Wel verpliobt,' antwoordde de
jonge dame buigend, vlet ln 't minst
beleedigd, want Pat mocht wat meer
zeggen dan een ander, „maar ik stem
lk niet mee in, één van de velen te
zijn."
,U wilt dus eea eerlflk hart voor u
alleen hebben vroeg Pat, haar door
dringend aanziende.
Zfl ontweek de vraag lachend.
.Dat zou van den eigenaar afhan
gen," antwoordde zij vroolflk.
,Dan vrees lk, niet ln aanmerkiDg
te zullen komen," zei Pat en hij ver-
wflderde zich lachend, hen in dezelfde
moeilijke positie latend, als waarin bfl
hen vond.
„Wat gaat u doen, als u ln Londen
aankomt vroeg Carmela na eenige
legertje, dat het ter versterking der
geallieerden nasr de loopgraven kan
zenden, zal aan den bestaanden toe
stand niet veel wijzigen.
De Dultsche dulkbooten daarentegen
kunnen hun operatie-terrein nogmaals
uitbreiden en geen schip onder Por
tugeesche vlag zal van nu af aan meer
veilig voor de schoten van een plot-
Beliog opduikenden onderzeeër kan
nen zijn.
De Dultsche en Franscho berichten
over den strijd bfl Verdun zijn het
allesbehalve eens geweest, niet alleen
over de bezatting van het zgn.Kraaien-
boseh, dat door do Franschen vrflwel
heroverd zchflut te zfln, maar ook over
het stormenderhand nemen van het
dorp en de vesting Vaux.
De Fransche berichten ontkenden,
dat er op het tfldstlp van publicatie
der Dultsche talegrammen een aanval
op het fort Vaux geschied was en
deelden mede, dat het dorp zich nog
ln Fraoscbe handen bevond.
Of hierin later verandering was
gekomen, kon nlt de tegenstrijdige
berichten niet met zekerheid opge
maakt worden.
Da Duitschers erkenden later door
de Franechen nlt het pantserfort Vaux
to ztln geworpen, hoewel de Franschen
volhouden het fort nimmer te hebben
verloren. Hoe het met het dorp zelf
gesteld is, werd nog niet duidelijk
weorgogeven. Waarschflnlflk hebben
de Duitschers slechts een deel van het
dorp in hun bezit.
Over hat peheele front rond Verdun
gingen de Franschen blijkbaar tot
den tegenaanval over.
De volgende telegrammen teekenen
de algemeene stand van het krflgs-
bedrflf.
Parijs, Ten O. en ten W. vsn de
Maas ls de toestand niet veranderd.
In den loop van den nacht hebben
de Dnltschers geen enkelen infantirie-
aan val op deFransche stellingen onder
nomen.
De beschieting is aan weerszijden
aan het geheele Fransebe front voort
gezet. Ze is verwoed geweest op den
linker- en den rechteroever van de
Maas. In Woëvre was de beschieting
tusscheupoozend.
In den Elzas hebben de Fransche
batterflen de Dultsche loopgraven op
heuvel 425 overhoop geworpen.
Berlijn, In Woëvre hebben wfl onze
linie door smkken bossehen ten Z O.
van Damloup vooruitgeschoven.
Tegeu ons nieuwe front ten W. en
ten Z. van het dorp en hfl het fort
Vaux hebben de Franschen kraehtlge
tegenaanvallen ondernomen.
In den loop daarvan gelnkte het
den vfland ln hst pantserfort wederom
voet te krijgen.
Overigens werden de aanvallen met
zware verliezen afgeslagen.
Petrograd. Aan de boven-Strypa
hebben onze verkenners ten O. van
de stad Koslof vijandelijke wachtpos
ten verstrooid en gevangenen gemaakt.
Als antwoord daarop heeft de vflaud
oogenblikken, gedurende welke Ro
nald's blikken voortdurend op haar
lief gezichtje gevestigd waren.
,Ik heb heel wat ta doen. Vooreerst
ga ik alles in het weik stellen om te
ontdekken, wie mfln vriend Ventin
vermoord beeft."
,Ik ben zeker, dat u zult slagen,'
zei ze op hartolljken toon, .maar
waarom in Londen, als de mlBdaad
hfl Malta bedreven werd
„Dst ls wel waar, maar toch denk lk
den dader van de misdaad ln Londen
te vinden.'
„Men zegt, dat eeu vrouw hem ver
moordde.'
.Dat denk ik ook, maar mfln ver
denking berust slechts op theorieën.'
,'t Is zeer vreemd. Wolk motief ken
een vrouw voor zulk een misdaad
hebben
.Denkt u, dat een vrouw altfldeen
motief noodlg heeft?'
Zfl keek hem verrast aan.
.Zeker denk ik dat en me dunkt,
er kan geen gevolg zfln zonder oor
zaak.'
„In sommiga gevallen wel," hernam
hfl ernstig, „hier echter had de vronw
geen roden, om een zoo'n misdaad te
bedrijven."
.Waarom deed ze het dan
„Dat wil lk juist trachten op te hel
deren," antwoordde hfl en hiermee
eindigde bun gesprek.
(Wordt vervolgd).