N° 25 1916
Zaterdag 26 Februari
103de jaargang.
Bil dit no, behoort een
Bijvoegsel
FEUILLETON
Het Geheim
van de „Neptunus".
On uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prts per kw ar taai, In Goes f UjT», holten Goes, franco f l,U,
Afzonderlijke nommers f cent.
rtsssnding; van dóvartentlëM op Maandag, Woensdag
«sa VRIJDAG vóór 13 uien.
Telefoonniim*»ir 38.
Da prfle der gewone advertentlSn is van 1-5 ragolsftO et., elke regel meer 10 et.
BJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebband»
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,— berekend
SewgsniuaiM',* 5 son*.
ffo-wteak 01 W. vi.it Babnevklb. - Ditgava vae (ia Naatai. Vennootstkap „Gijseke Coorant". - Hoofdredasteur W. J. G. vah Saktik
Apeldoorn en de coalitie.
Over de a.s. verkiezing te Apeldoorn
schrijft het Fad.
In een Standaard-driestar wordt ge
zegd, dat het bij de a.s. Kamerver
kiezing in Apeldoorn alleeu maar de
vraag zal zijn, of de antirev. kiezers
in volledig corps op zullen komen.
/Komen ze op, dan stemmen ze wel
goed. Maar bij niet zoo weinigen zou
naar men zegt, neiging bestaan, om
liever thuis te blijven. Deels wijl zij
bet nu weer opeischen van het district
door de Christelijk-Historischen onbil
lijk vonden, en deels omdat de Ouder
domsrente te ver wordt afgestooten."
Openhartiger kan moeilijk erkend
worden, dat vele coalitie-kiezers meer
voor de ouderdomsrente der vrijzinnigen
dan voor de zegeningen van Tal ma':
wet gevoelen
In een andere Standaard-driestar
wordt de vrijzinnige concentratie aan
de coalitie tot voorbeeld gesteld.
Het concentratie-program is volstrekt
niet een a'gemeen praatje zegt de Stan
daarddie dan als volgt voortgaat
9Blijkbaar hebben de heeren van de
drieërlei groep, die het opstelden, met
groote voorzichtigheid overlegd, wat
hen saam vereenigen kon. De juiste
vorm is hiervoor gekozen. En ten slotte
zijn ze dan toch tot een conclusie ge-
komeu, die richting en stuur voor een
geheel program van politiek optreden
aangeeft.
//Rechts daarentegen schoot hierin
te kort.
//Rechts heeft niets van dien aaid
en heeft zelfs nooit beproefd er toe te
geraken. De antirevolutionnairen gaan
hun eigen gang. De Roomschen dito.
Evenzoo doen Christelijk-Historischen.
En ja, als 't dan op de stembus toe
gaat, dan wordt in twee, drie punten
een kort accoord saamgevat, edoch een
accoord, dat met name in 1913 ten
slotte op niet veel meer dan één punt
neerkwam.
//Vermoedelijk zal nederlaag op neder
laag ons wijzer moeten maken.
Lijkt 't niet haast, alsof dr. Kuyper
een overwinning der vrijzinnigen in
Apeldoorn wil bevorderen
Buitenland
Da strijd in en buiten Europa,
Eindeiyk hebben de Turken dan
des val van Erzeroem willen erken
nen.
Dagen lang, tersvjjl de pers dor
entente jubelde over hot behaalde
succes en de Russische bladen zich
Toen werd dsn dokter varzoeht,
z(jn getuigenis af te leggen. Bij ver
klaarde, dat hy het lp. van Lionel
Ventin had onderzocht, 't Waa dat
van een man van ongeveer 37 jaar
oud. Er was weinig voedsel in de
maag aanwezig, maar een lichte teak
van spiritualiën duidde aan, dat de
overledene, dia kort voor zijn dood
gedronken moaat hebben. Da over
ledene waa gestorven aan een atoek,
toegebracht met een dolk, die in het
hart waa doorgedrongen. Het wapen
bevond zich nog in de wond, toen
men het lQk vond.
.Hoe laat denkt n, dat de misdaad
bedreven werd vroeg de kapitein.
,Dat ia moeiljik te zoggen," ant
woordde de dokter. .Het lichaam waa,
toen lk het vanmorgen om zeven nur
onderzocht, geheel kond. Ik zon
donken, dat de moord ongeveer tien
nur geleden moet hebben plaatz ge
had."
.Kwam, te oordeelen naar de wjze,
waarop de ateok was toegebracht, de
gedachte aan zelfmoord nlj u op?"
.Neen, de dolk waa lang en daar
de verslagene in het onderste bed lag,
heeft hij de a dolk niet hoog genoeg
kunnen opheffen, om hem zoo diep ln
uitputten in bijzonderheden over het
groote aantal krijgsgevangenen en
den rjjken oorlogsbuit aan kanonnen
en munitie, kwam van Turktche zijde
ateeds weor de officieels tijding: van
het Kaukaafeche front geen nieuws.
Maar natuorlljk kon dit niet lang
worden volgehouden. Een onbetee-
kenende tegenslag op het gevechteter
rein mag maanden lang voor een
volk verborgen gebonden worden, een
gebeurtenis als de val van Erzeroem,
kan nu eenmaal piet lang onbekend
blijven.
Hoe ongaarne ook, moeet do Turk-
scbe regeering er toe overgaf n, het
veilles van dit aterke steunpunt ter
algemeens kennis te brengen, wilde
niet, dat binnen zeer korten tQd
de bevolking het groote cIouwb van
andere en minder gewenechte zijde
zou vernemen.
Bet waa toch te begrijpen, dat de
entente, ondanks de nauwkeurigste
censuur, er in slagen zou, een wrg
te vinden waarlangs het groote nieuws
de Tnrk n zou bereiken en waarvan
dia zijde natnurljk een zeer over
dreven voorstelling van den stand
van zaken zou worden gegeven en
het vertrouwen in de offieiaele Turk
sche berichten na hst bekend worden
der groote nederlaag ernstig zou
worden geschokt, daar begreep de
Porta, dat het tijd werd, van het
Kankaslsche front eets een andere
lezing dan de tot nu toe gevolgde te
geven.
Zooals gewoonlijk in alle strijdende
landen nederlagen ter kennis van het
publiek worden gebracht, is dit cok
met den val van Erzeroem geschied.
Men heeft zijn best gedaan, het
gebeurde zoo onschuldig mogelijk voor
ta stellen, xoodat het minder het
karakter van een ernstigsn tegenslag
dau wel van een om strategische
redenen noodzakelijke gebeurtenis
kreeg.
Zoo heeft het Turksche gezantschap
ln Den Hasg medegedeeld, dat het
Tarkscho leger, uit militaire over
wegingen en zonder verliezen, naar
stellingen tun W. van Erzeroem ls
teruggetrokken, na de stellingen,
welko zloh ten O. van de stad be
vonden, vernield te hebben, met ach
terlating van vSftlg oude kanonnen,
die niet koudon worden vervoerd.
Met de meeste stelligheid wordt ln
het Turkscho bericht tegengesproken,
dat da Russen 80 000 gevangenen
zouden kebben gemaakt en duizend
stukken geschat als krijgsbuit ln bezit
zouden hebben genomen.
De stad Erzeroen, zoo doet men het
van Turkscfce zjde voorkomen, welke
slechts door oude forten zonder
militaire waarde was omgeven, had
niet de minste beteekenis, zoodat het
behoud darrvan niet in aanmerking
kwam.
Zoo wordt door de Turken de bit
ters pil verguld, wat niet wegneemt,
dat z(j haar toch hebben moeten
slikken.
Do Times meent, dat thans de weg
zijn lichaam te dryven, zonder zloh
aan het bovenste bed te stooten."
Hiermee was het getuigenis van
den doktor geëindigd en Ronald Mon-
telth trad naar voren en vertelde de
ju'y de levensgeschiedenis van don
verslagere.
,U zegt, dat de overledene ver
wachtte, door zjn vronw gedood te
worden," bracht do kapitein in het
midden.
„Hij vertelde 't me meermalen."
„Heeft hjj n ooit gezegd, dat hij
plan had zelfmoord te plegen
,H(j heeft me stellig verzekerd, dat
voornomen niet te koesteren
.Wanneer zag n hem voor 't laatst f
.Om halt negen gisteravond. HQ
zei me, dat h(j vroeg naar bed wilde
gaan."
.Was hy opgewonden
.Noen, juist als gewoonlijk.'
,Als nw vermoeden juist is en de
verslagene werd door zijn vrouw ver
moord, zooals hij vreesde, denkt u dan,
dat zy to Valetta aan boord kwam
„Ja, daar ban lk zeker van."
.Wilt u ons uw reden hiervoor op
geven
,Da verslagene zag zjjn vronw ln
Malta, zooals hl] me zelf verteld heeft,
en z{j herkende hem. Toen h{j m{j om
half negen verliet om naar bed te
gaan, waren er veel vreemdelingen
aan boordals zijn vronw zich daar
onder bevond, kan i(j hem gemakkelijk
naar zQn hut zijn gevolgd en hem
daar vermoord hebben."
.Maar zy kon toch het nummer van
afgesloten ls voor elk Duitsch-Tnrksch
optreden in het Mlddellandscbe zee
bekken en aan den kast van de Per
zische Golf.
Het blad acht de actio dor Turken
ln Mesopctamlë thans volkomen mis
lukt, daar er geen suczob, zelfs geen
veiligheid meer voov ten Turksch
leger in Mesopoiamlë met een der
gelijke onrust in de achterhoede.
Spoedig kas de groote ader van
Bagdad bedreigd worden en do ge
meenschap tusschen de Turksche troe
pen rond Koet-el-Amara worden afge
sneden.
Tengevolge van den terugtocht van
het Turksche leger, is aan da Turken
ln Perzië en dn daar optredende ben
den de mogelijkheid benomen om zich
door Armenië heen van levensmid
delen ta voorzien, zoodat aan de
Turksch—Dnttsohe Intrige», welke
men tot ln Afghanistan en Indlë had
willen voortzetten, een einde ge
maakt is.
Zoo spreekt het groote Engelsche
dagblad, maar wjj hebben er reeds
vroeger op gewezon, dat van de zjde
der entente aan de jongste Turksche
nederlaag zonder twijfel te veel ge
wicht wordt gehecht.
Erzeroem toch valt geheel bniten den
kring waarin het vrij wat belangrijker
Bagdad door de geallieerden bedreigd
wordt.
Door Erzeroem te bezetten wordt
door de Rassen feitelijk geen enkel
ander oparatie tooneel ernstig bedreigd.
Van Afloen.het Bpoorwegkuooppunt
ten Noorden "an Alleppo, is Erzeroem
toch nog altijd meer dan 300 K.M.
verwijderd, terwijl de afstand tot Bag
dad zelfs 400 K.M. bedraagt.
De Rassen in Koerdlstau en de
Engelsehen in MeBOpetamlë r.jjn door
de Taurusbergketep geseheider, waar
van hot overtrekken halter,gewoEe
groote moeilijkheden mot zich
brengt, daar de enkele slecht be
gaanbare passen gemakkelijk door de
Turken kunnen afgesloten worden.
De in Koet el Amara opgesloten
Engelschen hebbtn dan ook van Rus
sische hulp uit Koerdlstan weinig te
verwachten.
Da RusBer, zullen er zich waar
sohljnl{|k toe bepalen, hun veroverin
gen nlt te breiden tot do bezetting
van geheel Atmerië en Koardlstan.
Juister geeft het Russische blad de
Roeski Invalid den toestand weer,
door er op te wfzan, dat thans de
verbinding verbroken ls tusBchen de
Turksche Btrydkrachten iD het dal
van de Tsjorsch en aan de Zwarte
Zee en die, welke bi) het Wan-maer
in actie zijn.
Voor deze afgescheiden legermach
ten door de Russon zijn geslagen, zullen
de laatstee aan bnlpverleening in
Mesopotamlë niet kunnen denken.
Ook de bewering in de pers der
entente, dat door den val van Erze
roem de voorgenomen veldtocht tegen
Egypte onmogelijk gemaakt ls, gaat
te ver. Zoolang de Russen nog hon
derden kilometers van den spoorweg
z?n hut niet weten
,Dat kon z(j wel. Vertin vroeg me,
den volgenden morgen b(j hem in zijn
hut te komen, daar h{ me een en
ander wilde laten zien en zeide me
't nummer twee keer en de laatste
maal zoo luid, dat iedereen 't kon
booten. Onmiddellijk daarop ging hy
weg."
„Dus n denkt, dat de misdaad be
dreven werd vóór de boot afvoer?"
.Dat kan lk niet met zekerheid
zeggen, doch, daar de dokter gecon
stateerd heeft, dat de moord ongeveer
tien unr geleden heeft plaats gehad,
brengt dit den tyd der misdaad terug
tot het nar van afvaart der boot."
De kapitein stelde Montelth nog
eenlge andere vragen en toen werd
de zitting verdaagd tot den volgenden
morgen.
IV.
Toen de zitting geëindigd was en
de passagiers zich ln salon en rook
kamer druk over het voorgevallene
onderhielden, bleef Ronald op diens
verzoek by den kapitein, om nog eens
nader over de zaak ta spreken.
,'tls een vreemd geval", zei kapi
tein Tem plat on. ,lk heb nooit ge
hoord, dat zoo iets aan boord van een
onzer stoomers was voorgevallen en
uw geschiedenis la ook een zeer
vreemdeoortige".
.Dat ls ze", stemde Montelth tce,
.maar lk houd ze voor waar. De arme
Ventin was te trenrlg gestemd, toen
hy ze me vertelde, om eenlgen twijfel
door Palestina en Syrië verwjdard
zijn, kan er van een rechtstreeksche
verhindering van aanvalsplannen
togen Egypte moeilijk gesproken
worden.
De belde Tnrksche legercorpsen
welke, zocals we reeds vroeger meld
den, tot ontzet van Erzeroem oprukten,
hebben, nu de vesting gevallen is,
rechtsomkeert gemaakt, wat zeker
een verstsndlge maatregel geweest ls
Want in Koerdlstan kunnen ze zon
der voldoende artillerie weinig uit
richten en zouden or al heel gauw een
gemakkelyke prooi van den vijand
zja geworden.
Door hun terugkeer biyven deze
troepen althans voor de aetlo op an
dore oorlogsterrelnsn beschikbaar en
znllen bh een komenden veldtocht
tegen Egypte ongetwijfeld betere
diensten kunnen verleenen dan zonder
voldoende artillerie in de onherberg
zame vlakten van Koerdlstan en den
Kaukasus.
De Rnsslsehe Doema ls weer geo
pend, wat van belang is, daar zfj op
16 September 1915 onder zeer merk
waardige omstandigheden niteen is
gegaan.
Toen wist Goremykln de toenemen
de oppositie te stuiten door den Czaar
te bewegen, de Doema te verdagen.
De nieuwe minister-president Sltlr-
mer bleek evenwel bereid, met de
stoeds krachtiger geworden oppositie
overleg te plegen, waardoor de Doema
thans weder bjjeen gekomen is.
De Czaar ls ditmaal persoonlijk in
het parlementsgebouw verschenen.
Minister Sasonof heeft in de eerste
zitting een zeer uitvoerig overzicht
van den stand van bet krygsbedrUf
gegeven, dat uit den aard der zaak
geen nieuwe gezichtspunten opent.
Waar bjj over Roemenië sprak ver
dienen z3n woorden evenwel meer
dan bijzondere aandacht. Er blijkt
toch uit, dat de Russen ln den laatsten
tijd krachtige pogingen in het werk
stellen, Roemenië tot het party kiezen
aan hunne zijde over te halen.
De vrrhoogde actie der Dultschers
op bet Westelijk geveehtsfront hebben
we kort geleden reeds besproken.
Een nog ln ons vorig nummer op
genomen telegram geeft een belang
rijken en blijkbaar goed geslaagden
DuHaeheu aanval weer.
Wy laten dit telegram met de later
bekend gewerden bijzonderheden hier
onder nogmaals volgen.
De ardire telegrammen teekonec
den stand van het krygsbedryf op de
verschillet,de operatle-tooneslen.
Berlijn. Door een ontploffing In de
nabijheid van do door ons veroverde
loopgraven, ten O. van Souchez, zyn
de vijandelijke stellingen aanmerkelijk
beschadigd.
Op de Maashoogtcn duten de ar
tlllerlegevechton met onverminderde
kracht voort.
Ten O. van da Mass hebben wy
aangaande de waarheid ervan achter
te laten".
De kapitein nem den dolk op, die
op de tafel lag, en beschouwde hem
aandachtig.
.Hebt n dezen dolk ooit ln Ventln's
bezit gezien vroeg hy.
.Neen", antwoordde Montelth, .maar
lk ben nooit in zijn hut geweest. We
zaten naast elkaar aan tafel en praat
ten graag samen. Behalve do ge
schiedenis, die ik n verteld hsb, weet
ik niets van hem".
.Neem me niet kwaljk, dat lk u
deze vraag nog 6eos stel, maar denkt
u werkelijk, dat zijn Maltezer vrouw
hem vermoord heeft
Natuurlijk, lk kan 't niet zeker
zeggen, maar alles pleit tegsn haar.
ZJ schreef hem zelfs een brief, waarin
e hem dreigde, hem te zullen ver
moorden'.
,0", viel de kapitein hem in da
rede. .Liet bO u dien brief zien
.Neep, maar hy zal misschien tus
schen zyn papleren zijn, die u natuur
lijk ln bewaring cesmt".
„Ja, daar zal ik vanavond voor
zorgen, maar ga voort*.
„Welnu, h|j ging te Taletta aan
land en zsg zyn vrouw, die hom her-
kende. Hy kwam dadelijk aan boord
terug, doch zy volgde b:m, hoorde
het nummer 'Aran zjjn hut en ver
moordde hem".
„En daarna?"
„Die vraag is gemakkelijk te be
antwoorden. Zy moet de misdaad vóór
negen uur bedreven hebben cn ont-
BteUingen aangevallen, die de v{jand
ongeveer ter hoogte van de dorpen
Consenvoye en Asannes sedert ander
half jaar met alle middelen van de
verdedigingskunst versterkt had, om
den v{|and in staat te stellen onze
verbindingen in het W. gedeelte van
de Woëvrevlakte te knncen hinderen.
De aanval stootte de stelling over
een breedte van ruim 10 KM., waar
over hy ook begonnen was, en tot op
een diepte van 3 KM. door. Behalve
zware bloedige verliezen, verbeurde
de vyand meer dan 3000 man aan
gevangenen en veel oorlogsmaterieel,
rat nog niet te overzien is.
In den Boves-Elzas leidde een aan
val ten W. van Heldweiler tot ver
overing van vyandeljjko stellingen
over een breedte van 700 en een
diepte van 400 M.
Io tal van luchtgevechten, aan gene
slide van de vijandelijke linie, behiel
den onze vliegers de bovenhand.
ParIJ». In Artois hebben de Fran-
scben eenlge gedeelten van loopgraven
hernomen.
Ten N. van Verdun heeft de be
schieting door de Dultschers door
ons krachtdadig beantwoord den
heelen nacht gedunrd. De Infanterie-
gevechten hebben zich ontwikkeld
over eon front ter geiameniyke breedte
van omstreeks 15 KM. De stryd wordt
verwoed voortgezet, van den rechter
Maasoever af tot een pnnt ten Z.O.
van Herbebois. De Franschen hebben,
na een hardnekkig gevecht, waarby
den Duitschers zeer groote verliezen
zyn toegebracht, hst dorp Haumont
ontruimd, waarvan zy de zoomen nog
bezet honden.
Ten O. van Seppoia zyn de Fran
sehen er door een tegenaanval ln
geslaagd, hot grootste deel van het
Boia Caurés, gelegen op het vooruit
springende terrein ten N. van Bau-
mor.t, dat door da Dnltschers ls bezet,
te hernemen.
Een krachtige aanval, door de
Dnltschers op Herbebois gericht, is
door Fransch afslultingavnur prompt
gestuit. Volgens zeggen van krygs-
gevangenen zyn zekere DnitBche
eenbeden in den loop dezer gevechten
volslagen vernietigd.
Madrid. Te Santa Crnz op Tene-
riffo is het Engelsche schip .Weatburn"
met avery blnuongeloopen om her
stellingen te ondergaan. Het voerde
de Duiticha vlag en had een beman
ning bestaande nlt een officier en 7
man, waarvsn er één een pet droeg
met ,8. M. S. Möwe".
De „Weatbnrn" had 206 gevangenen
san boord, afkomstig van de Engel
sche schepen „Flamenco", .Horace",
„Clan Mactavlsh", .Edlnburg", .Cam
bridge", Beige" en „Luxemburg".
Er waren ook 11 Spaansche matrozen
aan boord.
Weenen- Ton N.W. van Tarnopol
hebben onze vooruitgeschoven afdee-
lingen aanvallen der Rassen tegen de
reeds meermalen genoemde veldwacht-
verschanscbicgen afgeslagen.
snapte in het gewoel of
„Welnu
,Ze moet nog op da boot aanwezig
zyn. Welke passagiers kwamen te
Valleta aan boord?"
„Ik onderzocht dat vanmorgen on-
mtddeliyk, nadat lk nw verklaring
vernomen bad. Er kwamen slechts
twee nieuwe passagiers".
„Mr.ltezers of Engelschen?'
„Maltezers. Markies Malteo V&ssalla
ls de naam van den eene en de andere
is juffrouw Cotoner, neef en nicht.
„Denkt n, dat zy de vronw van
Ventln zon kunnen zijn?" vroeg Ro
nald gejaagd.
,Hoo zon ik 't kannen weten," zei
Teccpleton. „Ik weet niet, hoe Ventln's
vronw er uitzag".
.Hoe oud zou juffrouw Cotoner zyn,
denkt u
.Ongeveer vier of vijf en twintig
jaar".
„Een vrouweiyk uiterlijk; Is zoo be
drieglijk".
„Maar, waar wilt u in hemelsnaam
heen", vroeg kapitein Templeton wre
velig.
,Ik weet den julatcn leeftyd van
zyn Maltezer vronw'.
,Hoe weet u dien?"
„Ventin deelde me mede, dat hy
veertig jaar oud was en dat hy op
twintig jarigen leeftyd naar Londen
ging, waar hy dertien jaar bleef. Dns
als hy nu veertig is, moeten er zeven
jaar sinds zyn huwelijk verloopen zyn'.
(Wordt vervolgd.)
