N°. 5 1916
Dinsdag 11 Januari
103
jaargang.
de
34 FEUILLETON
Öe ver^issdds Kist,
sJ»3uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
oitgaxonderd op feestdagen.
?rj« per kwartaal, In Goes f U„ÏB,: duiten Goes, franco f 1.8»-.
Afzonderlijke uommars S cent.
r-ïandtaji van udvenenUdu ap Maandag, Woenedag
au VBHöAS vóó* IS v.roit
Oepr9s der gewone advertentiën ls van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 .1.
BJ directe opgaaf van driemaal paatsing öerielfdo advertentie wordt
de pr|j& slecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, hcwoljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend»
dankbetuigingen werden van 110 rsgels .k 1,— bernkrud
Bewfinoiamari S eet".
TeleiooanuBjaser 8?. öirestemr 9, W. var Babnïvslb. U,tg»ve v?.u da Nwu*I. VsMuotsiSap .Gseaske Courant". HoofdreöMteur W. 3. 0. vak Saktss
Uit de Pers,
liet onthouden waard
De Fad., officieel orgaan van de
Liberale Unie, schrijft:
Men heeft den Bond van Neder-
lundsche Onderwijzers meermalen ver
weten, dat hij in zijn strijd voor
meerdere zelfstandigheid van den klasse-
onderwijzer gefaald heeft in de midde
len, die hij aanwendde. Wij zullen
delaatsten zijn, om dit te ontkennen.
De taktiek van den Bond hebben wij
in ons blad meermalen aan critiek
onderworpen. De dwaze campagne
van den Bond tegen het solliciteeren
voor hoofd eener school, is door nie
uiand scherper gegispt geworden dan
door den heer Vliegen. De taktiek
van den Boud heeft in niemand scher
per criticus gevonden dan in mr.
Troelstra. In ons blad is er meer
malen op gewezen, dat de toon van
,.De Bode" zelfs ongunstig afstak bij
den betoogtrant, m arbeidersbladen
gevolgd. Dit alles neemt niet weg,
dat wij in ,den siiijd voor meerdere
zelfstandigheid van den klasse-onder-
wijzer tamelijk wel aan de zijde van
den Bond staan. Art. 21 van onze
Onderwijswet, dat alle macht legt
in handen van de schoolhoofden,
is zoo verouderd, dat wij wijziging
hoe eer hoe liever zullen toejuichen.
In het Rechtsche kamp heeft men
den Bond van Nederlandsche Onder
wijzers, om zijn strijd tegen art 21,
gaarne voorgesteld als ultra-revolutio
nair. Het is wel opmerkelijk, dat ou
der de „christelijke" onderwijzers de
zelfde denkbeelden blijken door te
werken, als in den Bond worden ge
propageerd.
In de gemeente Utrecht is bij liet
bijzonder onderwijs het maximum voor
een klasse-onderwijzer f 1275 lager
dan voor het hoofd- eener school. Dit
verschil is inderdaad abnormaal groot.
Bij het openbaar ouderwijs in Den
Haag beloopt liet een kleine duizend
gulden en dit ongemotiveerde verschil
heeft iu de Haagsche schoolbladen
aanleiding gegeven tot zeer gegronde
critiek. Het bijzonder onderwijs te
Utrecht streeft in dezen Den Haag
nog voorbij.
Hoort nu, hoe het blad „De Chris
telijke Onderwijzer" over dit abnor
male traetementsverschil zich uit
„Ben verschil in salarieering tus-
sclien hoofd eu onderwijzer als in
Utrecht is meer dan ergelijk. Het
druischt in tegen recht en billijkheid.
Het dagteekent nog uit dien ouden
tijd, toen onze stand nog uitsluitend
werd gevormd door de bovenmeesters.
Roman, naar het Engelaeh
van ROBERT LOUIS STEVENSON.
„Mag ik ook eens iets zeggen?'
vroeg Julia. „My dunkt, dat Gideon
Uover uit dia akelige boot moest ko
men en wachten achter die wilgen
daar. Als da vleugel kwam, zou hij
voor den dag kunnen komen, om die
In ontvangst te nemen en als de pclltle
navraag kwam doen, kon hj stilletjes
ln onze boot sluipen, dan bestond
er geen Jlmson meer. Hfi zou naar
bed gaau en we konden zijn kleoren
verbranden. Dan was alias ln orde.
Meneer Bloomfleld bekleedt zoo'n
hooge positie en is zoo gezien, dat
niemand op het denkbeeld zou kunnen
komen, dat hl) b{ de zaak betrokken
was."
„Onze jonge dame hier is bj de
pinken,' zei de squire.
„O, Ik weet rnjju weetje wol,' be
aamd» Julia.
.Maar als ze nu geen van beiden
komen," vroeg Gideon, ,wat zal ik
dan doen
.Kijk eens," zei Julia, .dan gaan
we, als het donker is, samen naar het
dorp. Daar zou je stellig geen ver
denking wekken. Eu al gebeurde dat
ook, dan zou ik zeggen, dat het een
vergissing was.'
,Dat kan ik niet toestaan, ik
durf juffrouw Hazeltine niet laten
In Utrecht eu schier overal, hoe
wel zelden zoo erg als daar heerscht
nog de waan, dat het hoofdschap en
de school identiek zijn. Maar een waan
kan toch niet altijd duren
Helaas, mensehen die 't beter weten,
geven dien waan voedsel en procla-
meereu de hoofden tot dragers van de
school.
In de Utrechlsche salarisregeling
schuilt een onwaarheid. Ze vijzelt de
beteekeilis van het hoofdschap op en
kleineert daarentegen den onderwijzer,
door zijn waarde te stellen op de helft
van die van zijn hoofd. Doch het
bestuur daar zou zoo dwaas niet heb
ben gesalarieerd, als anderen het zoo
niet hadden geïnspireerd. Nog altijd
zijn er veel mensohen, die zich laten
vangen, wanneer de hoofden zich maar
de ncodige airs geven van „de school"
te zijn. Overtroeven deftiger im-
poneeren is altijd een machtsmiddel
van beteekenis geweest. In De Unie
weet men daarvan te spreken."
De schrijver van dit artikel, de heer
Zijlstra, lucht dan als volgt zijn ge
moed
„Elke schoolmeester weet, dal die
selectie voor hoofd volkomen kunst
matig is. Elke normale collega is
bekwaam, om de dingen te doen, die
des hoofds zijn. Wordt het hoofd
ziek, of heeft hij wekenlang zitting
in ee,n examen-commissie, het onderwijs
gaat precies zijn gewonen gang. Een
kweekeling of een leerling uit de hoog
ste klas haalt de absenten op. Eén
van 't personeel administreert. Tenzij
het hoofd zelf een klas heeft, d.w.z.
gewoon onderwijzer is.
Dat heel die aanstellerige uitzoekerij
dus een groote komedie is, die in strijd
is met de bovenmeesterspractijk, dat
moet ook de heer Van Wijlen*) zeer
goed weten."
Wij zeggen nu juist niet, dat wij
deze woorden van a tot z onderschrij
ven, maar de lezer ziet, dat de denk
beelden, levende in den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers, in het
christelijk schoolblad met dezelfde
scherpte en met dezelfde omlijning naar
voren worden gebracht 1
Deze citaten zijn het onthouden
waard. Als uitchristelijk-politiekekrin
gen weder eens een aanval op de open
bare onderwijzers wordt gewaagd, kun
nen wij de kleine luydcn overtuigen,
dat de „revolutionaire")?) idee ook
doorwerkt iu de kringen der christelijke
onderwijzers.
Een hoofd eener christelijke school,
redacteur van het blad „De School met
den Bijbel."
gaan,' riap de squire uit.
„Waarom niet?' vroeg Julia.
Uoneer Bloomfleld had wal niet veel
lust, haar dit te vertellau, want de
roden van ï?n weigering was eenvou
dig aljn laffe engst om zelf in de zaak
betrokken te worden, maar met de
gewen» taktiek van Iemand, die zich
sohaamt, begon hfj ean hoogan toon
aan te slaan.
.Beste juffconw H&zelütie", begon
hfj, „het ligt niet op m|jn weg, een
jonge dame voor te schrijven, wat zij
doen of laten mont
„O, is 't anders niet viel Julia
hem in de rede. .Dan gaan we met
ons drieën.'
.Gesnapt 1* zei da iquire bjj zichzelf.
XII.
Intusschea had in een der schaduw
rijk» lanen ln de buurt van Padwlck
een merkwaardig voorval plaats. Op
den bok van een vrachtkar zat een
opgeschoten jongen met een verwar
den bos vlashaar. Dteugels lagen
los op zijn knieën, de zweep achter
hem op den bodem van de kar, hst
paard sukkelde, zonder eenlge aan
sporing, vanzelf verder en de vracht
rijder, of zjjn knecht, ontrukt aan de
sfeer zijner dageiykseho beslomme
ringen, de oogen ten hemel geslagen,
w|jdde zich met hart en ziel aan liet
bespelen eener splinternieuwe tinnen
fluit, waaraan zijn schuchtere pogin
gen Uefelpe klanken ontlokten.
Da vlaaharlge jongen, die Barker
heette, had juist oen nieuw liod in
gezet, toen h|j tot z|jn groote ver-
Buitenland.
De etrljd In on buiten Europa.
Het is we merkten het rseda op
Engelsnds fout geweest, dat het
zich niet lntjjds van Slusï, Palestina
en Syrië beeft verzekerd.
Was dit geschied, dan hadden de
Engelsche troepep op grooten afstand
van het Suez-kanaal sterke stellingen
in gereedheid kunnen brengen en zou
de vjjaud eerst deze moeten bestor
men, alvorens Egypte zelf en het
kanaal rechtstreeks te knuneu be
dreigen.
Evenwel, de Ecgelsohen hebben
dit verzuimd en de gevolgen daarvan
zijn thans reeds te bespeuren.
Ala eerste verdedigingslinie is nu
het Su<z kanaal zelf aar gewezen, wat
tot onmiddellijk gevolg heeft, dat
dit voor de vrije doorvaart allo be
teekenis zal verliezen.
De vroegere Turksche expeditie,
ter bedreiging van het kanaal uitge
zonden, bereikte geen noemenswaar
dige resultaten.
Trouwens deze onderneming was
zeer onsolide in elkaar gezet en heeft
destijds meer ten doel gehad, eeo
belangrijke Engelsche troepenmacht
in Egypte vast te hcudan dau dat zij
rechtstreeks op ondermijning van het
Engelsche gezag was aangewezen.
Een ernstig plan, Egypte aan Enge
land te ontrokken, bestond destijds
nog niet en Is eerst later, toen de
verbindingsweg van DuitBChlsnd met
PaleBtlna eau feit was geworden,
ernstig onder de oogen gezien.
Maar daarom zal de tweede expe
ditie naar Egypte thans ook van heel
wat moer ernst getuigen.
Niet alleen ziet Dultschland het
greote belang van deso onderneming
ln, maar met z|jn hulp zal het nieuwe
expedltieleger een welbewapende en
goed geoefende kr igsmacht zjn, wier
beteekenis niet langer te onderschat
ten is.
Wel zal ook deze troepenmacht de
woestijn ten O. van hrt kanaal moeten
doortrekken, doch het Dultsche leger
beschikt over voldoende bekwame en
voor hun taak berokendo technici,
die het troepen vervoer door wegen
aanleg en het leggen van een lichte
spoorlijn buitengewoon kunnen ver
gemakkelijken.
Mot watergebrek zal men ook thans
niet te kampen hebben, daar een
buizennet kan worden aangelegd, waar
door de watertoevoer op elk gewenscht
pnnt Is verzekerd.
Wanneer deze voorbereidingen zijn
getroffen, kunnen de Dultschers binnen
weinige dagen belangrijke troepen-
contingenten vannlt Europa recht-
(Sreoks naar het gevechtsterrein over
brengen sn wordt hei Suez-kanaal
onmiddellijk bedreigd.
Zelfs al slagen de Engelechen er in,
hier de expeditie troepen tot staan te
brengen, dan is toch voor de eentta-
len dit voordeel b3relkt, dat het kanaal
tegenheid bespeurde, dat h|j niet alleen
was.
,Dat mag ik liever hooren riep
een man, die aan den kant van den
weg zat. ,Zoo ging ie goed 1 Misschien
nog wat meer uit do keel en een tikje
vlotter,* voegde hij er mnt nadenkende
waardeering bij. „Probeer 't nog eens."
Barker wierp oen verlegen blik op
den vreemdeling, 'i Was een zwaar
gebouwde, door de zon verbrande
kerel, met een gladgeschoren gezicht,
een jaar of veertig oud. Hij stapte
naast da kar voort, met Iets militairs
in z|jn bonding en zwaaide een licht
rieten stokje in zijn hand road Zijn
kleeron waren versleten, maat hij zag
er knap en fatsoenlijk uit.
„Ik ken 't niet al te beat,' zei Barker
blozend en stotterend. „Ik wist niet,
dat er iemand naar m(j luisterde."
,'i Is wat moois 1" zei de ander.
,Dat zou men niet zeggen, als men
ja zoo hoort. Komaan, lk zal je eens
een deuntje voorfluiten. Maak maar
plaats.'
Een oogenbllk later zat de militair
op den bok, met do flnlt in de hand.
By tikte even met het instrumsnt
tegen den rand van de kar, hield het
voor den mond, scheen een oogenbllk
te wachten op een insplraUe eu barstte
toen los. Zijn styl, meer forsch dan
bevallig, miste de kweelende volheid
van het vogelgeflnit, smeltende innig
heid mocht men van hem niet ver
wachten zeker van z|jn zaak, sohcen
hq zich te vermeien ia de schrilheid
dor tonen van zUn snerpend instru
ment, maar wat vuur, vlugheid, zuiver-
geregeld onder vuur gehouden kan
worden, waardoor de kortste verbin
dingsweg naar het Oosten voor de
scheepvaart onbruikbaar is en den
Engelsehen overzeeschen handel daar
door een gevoelige slag wordt toe
gebracht.
Dat het gevaar voor het kanaal niet
denkbeeldig is en de Engelsche ver
dediging in dit gebied niet veel ver
trouwen wekt, heeft het feit bewezen,
dat tal van stoomvaartmactBehappJen
thans reeds dan omweg om da Kaap
als do zekerato ronte kozen.
Van beide zydeu bereidt men
zich thans ten krachtigste voor op
de komordo gebeurterisseri. Doitach-
land en Turkfle zullen waarschijnlijk
samen den gewichtlgen stap wagen.
Tark: o levert daarvoor de manschap
pen, Dultschland geeft door veel offi
cieren en onderofficieren een goede
leiding en verschat! tevens ln mime
mate do voor deze expeditie nood
zakelijke uitrustingsstukken, oorlogo-
materieel en munitie.
In Koustantinopel wordt veriekerd,
dat het Egyptische leger alt 300000
Turken en 1O0C00 Dultschers zal
bestaan.
Daartegenover werd het aantal
Brltsche troepen In de kanaal-ïöne in
begin December reeds os 200000 en
in geheel Egypte op 300000 man ge
schat. Later zgn deze troepen nog
geregeld aangevuld mat groote trans
porten Australische en Nlenw Zee-
landsche soldaten, wier tegenwoordig
heid hier ongetwijfeld noodzakeiyker
is dan op het schiereiland Galtpoll.
Hoawei de groote stoot ln Egypte
van de Oostzijde te verwachten Is,
moet Engeland zich echter ook terdege
met versterking van de West-grens
bezighouden.
Want ten Westen van Egypte ligt
Tripoli en hebben verscheidene Mo-
hammedaansche Btammen der SonoessI
zich openiyk als vjanden van Enge
land doen kannen.
Ook naar de Westzijde heeft Enge
land verzuimd, zich intgds van een
vooruitgeschoven grensgebied meester
te maken, vandaar dat de aanvallen
dor Arabieren, nadat deze de woestijn
«yr. doorgetrokken, rechtstreeks het
Egyptische gebied bedreigen.
Hat hoofdkwartier der Senoossi be
vindt zich te Stwa aan de W. grens
van Egypte. De Arabieren rukten
reeds langs de knst op, verdreven een
Engolseho post by Soloem en maak
ten zich tljdeljjk meeat».- van Merza
Matroeh.
Half December word nlt Kalro ge
meld, dat de Eagelschen een bende
van 1200 gewapende Arabieren op 60
K.M. ten W. van Merza Matroah had
den afgeslagen.
Op 27 December kwam het bericht,
dat de Senoossi' in verschillende
collones Egypte naderden, dat zy de
Engelschon voor zich uitdreven en in
Merza Matroeh 200 Engelschon hadden
gedood.
De Engelsehen spraken dit tegen
heid en zekerheid betrof, was zijn
voordracht, waart an de levendigheid
rog werd verhoogd door den guitigen
blik, waarmede hfj haar liet gepaard
gaan en z{jn gehoor als 't ware medc-
Bleekte, zeer zeker ongeëvenaard te
noemen.Harker luisterde met aandacht.
.Jouw beurt," zei da militair, ter
wijl hq hem de fluit aanbood.
„Nee, nee', weerde Harker af, „speel
u maar, u Is flultlat van beroep.'
„Wel neen," zoi de man, „lk ben
maar een liefhebber, net als jy. lk
fluit op één manier, jy weer op een
andere en jouw manier bevalt my
'tbest. Maar lk ben er al jong mee
begonnen, zie je, toen had ik nog
geen smaak. Als jy zoo oud bent ais
ik, dan bespeel jy dat ding als een
cornet-k plston. Laat nog eens hoeren!"
Toon Harker opnieuw de flolt aan
de lippen had gebracht, was zijn lot
beslist. Vau nu af was hy het, die
speelde, en de militair, die de rol ver
vulde van bewonderend luisteraar.
Onder dat luisteren vergat hg even
wel niet, met de voorzichtigheid, den f,
krjgsman eigen, naar alle kanten
rond te zien. OmkQkend, zag hg
achter zich de pakken en kisten, die
de vrachtryder vervoorde en terwjl
hg trachtte te gissen, wat onder de
grauw-papieren omhulsels verscholen
zat en den Inhoud berekende van een
veelbelovende wgnmand, maakte hy
bg zich zelf uit, dat die vleugel in de
splinternieuwe kist „IaBtlg zou zgn om
aan den man te brengen."
Vóór zich ontdekte by, aan den hoek
van een zyiaantje, een landelijke her
en deelden mede, dat zy op 25 Dec.
3000 Tripolitanen met achterlating
van 200 gesneuvelden bij Merza Ma
troeh terugdrevon, waarby de vloot
het leger van de zeesydo krachtig
gesteund had.
Teneinde de Senoessi, die langs de
binnenkaravann wegen naar Egypte
optrekken, te koeren, hebben de
Engelsehen alle punten, waarop die
binnenwegen uitkomen, vorsterkt.
Uit de eikaar tegensprekende Dnlt-
schn en Engelsche telegrammen be
treffende het optreden der Senoeesle
valt de waarheid niet met zekerheid
af te leiden, maar men mag aannemen,
dat de Engelsche troepen ln Egypte
zeker in staat zullen zgn, do aanvallen
der Arabieren to keeren.
Toch mogen deze niet te licht ge
schat worden, daar zy ln allen gevalle
een betrekkeiyk sterke troepenmacht
langs de Westgrens noodzakolyk ma
ken en Duiwehiand en Turkye er
zeker voor zullen zorg dragen, dat de
Senoessi, terwijl de groote worsteling
aan de Oostgrens plaats heeft, in het
Westen niet znllen stilzitten.
Niet lang zal het meer doren of de
operatiën tegen Egypte znllen een
aanvang nomen en daardoor komt de
wereldoorlog ln een nieuwe phase,
daar thans da strgd door as centraion
rechtstreeks tegen den Brltschen in
vloed in andere wereldstreken, ter be
dreiging van den Engelsehen vyand
ais koloniale mogendheid, wordt
gevoerd.
Hoewel wy onder de laatste berich
ten van ons vorig nummer nog een
en ander over de dienstplicht kwestie
in Engeland konden mesdaelen, ls het
noodzakeiyk, hier nog eens kort den
stand van zaken weer te geven.
Na heftige debatten iu het Lager
huis is bet regeeringsontwerp in eerste
lezing met 403 togen 105 stemmen
aangenomen.
Op hst Engelsche arbeiderscongres
werd, zooals we reeds meldden, een
motie tegen dienstplicht met 1998000
tegen 783000 stemmen aangenomen,
alB gevolg waarvan de drie arbei
dersteden in het ministerie Henderson,
Brace en Roberts zyn afgetreden.
Na de vergadering van het arbei
derscongres was een gemesnichappe-
ïgke vergadering van bet nationale
bestuur vau de arbeiderspartij en van
de arbelder8party in het Lagerhuis
gehouden, waarin besloten is, dat de
arbeiderspang uit de regeeringscoalitie
zon treden.
Op verschillende gronden beioogen
de Engelsche bladen, dat op het ge-
houdea congres niet de meenlog van
de arbeiders in het land is weergege
ven. Van verschillende zgden wordt
daarom op het honden van algemeene
verkiezingen aangedrongen, waarte
gen o.a. de Daily Chronicle ten sterkste
opkomt, daar zy vreest, dat een nieuwe
regeeriag een veel strengere dwang-
wet zal voorstellen dan de tegen
woordige.
berg, met wilde rozen begroeid. „We
zullen 't er maar op wagen," besloot
de militair en stelde voor, een borrel
te gaan drinken.
„'t ls anders myn gewoonte niet,*
zei Harker.
„Hoor eens hier," zei zyn kameraad,
„lk ben sergeant geweest. Nu kan je
zelf nagaan, of 't myn gewoonte ls,
of niet."
In den „Blauwe Leeuw,* zoo heette
de bewuste herberg, liet sergeant
Brand zyn vriend Harker kennismaken
met verschillende vernuftig uitgedach
te mangels, die uitnemend geschikt
waren om mogeigka dronkenschap te
bezweren. Hg verklaarde, dat deze
voor iemand, dia onder dienst was,
volstrekt onmisbaar waren, daar men,
als superieur, altyd voor zgn onder
geschikten moest verschgnen In een
toestand,die geen blaam mocht werpen
op het corps, waartoe men behoorde.
Hot meest doeltreffende van deze mid
delen bestond nit een half fleBohje dun
bier, vermengd met een dubbeltje
jenever.
De uitwerking van dezen drank op
Harker was oenigszics verrassend. Hy
moest met veel moeite op zyn kar
gehoschen worden en gaf vervoigenz
blijk van een nitgelaten vrooigke
stemming, door beurtelings uit te
barsten in daverende lachbuien, waar
mee de sergeant harteigk instemde,
en by vlagen op zijn fluit te toeteren.
Wordt vervolgd.)