N°.
2 1916
Dinsdag 4 Januari
103de jaargang.
FEUILLETON
fie verwisselde Rist.
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vry dagavond
uitgezonderd op feestdagen.
FrS« per kwartaal, ln Goot f O,IS, buiten Goes, franco l„2(,
Afzonderlijke norsmars E cent.
jcandlnt; vue advertentlën op Mauaöaff, Woensdag
en VHIJDA.G vóór 13 uses.
De prijs der gewone advertentiën 1» van l-ö regel»50 et., elke regel meer 10 at.
BJ directe opgaaf van driemaal paatclng derzelfde advertentie wordt
de prU» «leekt» tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelfjk- en doodiberlchten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worö6n ran 1—10 ragdr fc 1,— berekend
Bowjjsnummzrs 5 eenf.
Telefoonnummer 88. Birartaur Gl W. tam Baenkvbm. Uitgave van de Numl. YeMootEzkap Coiraüt". Foofdredzeteor W. J. C. vak Sastbk.
Uit de Pers,
Uit de hooi op de kruk.
De Vaderlander (unie-lib.) schrijft
Dr. Kuyper heeft onlangs in „De
Standaaard" een driestar geschreven,
die allervermakelijksl is van journalis
tiek standpunt gezien, doelt vol beteeke-
nis uit een oogpunt van politiek. De
verklaring van den minister-president,
dat een echec, door een lid van het Kabi
net ill de Kamer geleden, niet betee-
kende, dat het geheele Kabinet daarin
aauleiding zou vinden, aan Hare Maje
steit het ontslag aan te bieden, gaf hem
aanleiding tot onderstaande ontboeze
ming
„Met de loyale verklaring van den
President-Minister, dat een echec in een
der Kamers hem zijn portefeuille niet
zal doen nederleggen, is de oppositie
van Rechts uit de kooi op de kruk ge
komen.
Tot dusverre leek het, of we achter
het deurtje in de kooi zaten. Het Lands
belang vorderde bet aanblijven van dit
kabinet. Verzet tegen zijn plamten kon
het kabinet doen heengaan. En dan zou
liet heeten, dat we aan partij-inzichten
de veiligheid en zekerheid van het land
hadden opgeofferd. Zelfs had een ont
binding, onder voor ons hoogst ongun
stige omstandigheden, kunnen volgen.
Doch van dit kooitje is het deurtje
nu opengezet, en drie vogelkens zijn er,
vlot en vlug, achter elkaar uitgevlogen.
Niet, alsof ze nu vrij de lucht in kon
den vliegen, en, van tak op tak sprin
gend, den lieven boom van zijn bloesems
mochten ontledigen.
Zoover zijn we nog niet, en kunnen
we allicht, zoolang de vrede toeft, ook
niet komen.
Gerekend moet er met de positie van
het kabinet altoos worden, omdat er in
het belang van het kabinet altoos ook
een zeker belang voor het land schuilt,
althans uit internationaal oogpunt.
Nu, de noodzakelijkheid van dit ban-
deke erkende men onzerzijds dan ook
steeds, en vandaar, dat we nu spreken
van ons springen uit de kooi op de kruk.
Op die kruk zitten we nu, luid en
blij, met ons drieën te kwinkeleeren."
De korte inhoud van deze driestar
is, dat de heer Kuyper voor de Rechter
zijde de vrijheid opeischt, oppositie te
voeren tegen de hervormingen, die hel
extra-parlementaire Kabinet zal brengen.
De drie vogelkens, vlot en vlug uit
gevlogen, zullen tegen Treub's Ouder
domswet met nijdig wiekgeklap aanvlie
gen en in de Eerste Kamer laten zien,
dat het deurtje is opengezet. Een echec
zal immers niet lijden tot aftreding van
het Kabinet 1 Voor ons, vrijzinnigen,
31
Roman, naar het Engelsch
van ROBERT LOUIS STEVENSON.
Gideon bleef intnsschen in zjn ka-
jnlt, ten prooi aan afschuwoiyk kwel
lende gedachten. Daar zat hl) nn
gevangen in die rotte boot, waaraan
tiU straks nog ouverbrokeiyker zon
worden vastgesnoerd door de aanwe
zigheid van dat ïyk au intnsschen had
da baars den mond al vol over hem
en zou hü straks door ondernemends
joDge dame» worden belegerd, die
plelzlertoehtjeB naar zijn vaartuig
wilden arraugeeren. 't Was geau
pretje j het stond gelijk mot ontdekking
on de galg. Maar wat hem 't meest
hinderde, was Julia's verregaande
lichtzinnigheid. Zoo'n meisje begon
toch maar praatjes mot den eerste
den beste, hij vond, dat ze zioh al heel
weinig gepast gedroeg, «let zooal» men
van een dame verwacht zou hebben.
Zo praatte maar familiaar met dien
lompen kerel en vond het niet eens
noodlg, haar -belangstelling in zoo'n
Jimson te verbergen 1 Best mogelijk,
dat ze Jimson straks ook nog voor-
atslde, om samen thee te drinkenEn
voor zoo'n meisje had hj, Gideon
't Was te erg 1
Opeens hoorde hg een geluid, dat
hem als de wind achter de deur van
de kajuit deed stuiven. Miss Hazeltlne
ligt in deze driestar een ernstige waar
schuwing.
De „luide en blij kwinkeleerende vo
gelkens" van Rechts moeten ons er toe
brengen, bet Kabinet krachtigen steun
te bieden bij de hervormingen, die
liet weuscht door te voeren. Voor de
geheele Linkerzijde moet het „Een
dracht maakt macht" in dezen de
leuze zijn. Meer dan ooit dient Links
te beseffen, dat voor Rechts het
wachtwoord zal zijn„Verdeel en
heersch". Dat dienen wij in te zien
hij het lustig gekwinkeleer der Recht-
sche vogelkens."
Overigens erkenneu wij gaarne, dat,
ingevolge de driestar van dr. Kuyper,
de vogelkens van zijn pluimage uit
de kooi op de kruk zijn gekomen.
Van 7 October tot 24 December
kwinkeleerden om in de vogeltaal
te blijven in rollers, holtonen, vin-
ken- en kanariënslag van de 11 anti
revolutionairen vier op de kruk ge-
komenen als volgt de Handelingen
vol
De heer Beumer '22 kolommen in 9
redevoeringen
de heer Rutgers 42 kolommen in 9
redevoeringen
de heer Scheurer 20 kolommen in 6
redevoeringen
de heer v. d. Voort v. Zijp 20 kolom
men in 6 redevoeringen
de heer Duymaer van Twist 43
kolommen in 19 redevoeringen.
De anti-revolutionaire vogelkens
kweelen dus luid en blij naar dr. Kuy-
per's bevel. Laten wij onzerzijds zorg
dragen, dat de lieve diertjes „den boom
niet van zijn bloesem ontledigen1 1
Buitenland
Ds strijd In en buiten Europa.
Het voor- en nadeel van dienstplicht
hebben wij reeds ln vroegore artike
len uitvoerig uiteengezet.
Zoolang het recht van den Bterkste
nog het hoogsto recht ia, zoolang dus
de internationale geschillen door
bloedige oorlogen nit den weg ge
ruimd moeten worden, zoolang zal
op alle weerbaro mannen de taak.
rusten, huls en erf togen vreemds
indringers te beschermen.
Er, zoolang het leger slechts het
werktuig is om den vaderlandschen
grond tegen de begeerlijkheid van
vijandelijke buurstaten te verdedigen,
voelen w$ ds billijkheid, dat ieder
die in staat is, do wapenen te voeren,
in gel'jke inata de moeite en gevaren
deelt, welke ter verdediging van den
geboortegrond noodzakelijk zullen
zijn.
In tjjd van oorlog worden in ieder
land geastelgke en Hohamel{jke krach
ten gemobiliseerd om op de beste
wijze aan de verdediging dienstbaar
was aan boord van zijn boot gestapt.
Baar schets vlotte goed, ze maakte
uit de stilte, die aan boord heerschto,
op, dat Jimson nog niet was gekomen
en ze wilde van de gelegenheid ge
bruik maken, om het begonnen kunst
werk te voltooien. Ze ging dus zitten,
haalde haar schetsboek ea verfdoos
voor den dag en neuriede woldra
zachtjes onder haar geliefkoosde be
zigheid.
Intnsschen stond Gideon achter de
dear, doodsbang om zich te bewegen,
of zelfs om adem te halen, beangst
voor wat hem nog te wachten stond,
gepijnigd door dat gevoel van opge
sloten te z{|n en halfdood van verveling.
was bl(j, dat deze toestand ten
minste niet eeuwig kon duren en
bedaoht, niet zonder bitterheid, doch
wellicht ten onrechte, dat, hierbij
vergeleken, zelfs de galg nog esn
verlichting mocht heeten. Als een
doeltreffend middel, om die martelende
gedachten te verjagen, begon hij
zich te verdiepen in derdemaohtsbe-
rekeningen en wijdde zich met hart
en ziel aan die naargeestige bezig
heid.
Terwijl de beide jongelui zich aldus
onledig hielden, Gideon in zijn bere
keningen verdiept was, en Julia vol
ijverig de meest onwaarschijnlijke
kleuren op haar teekenpapier bijeen
bracht, zond de Voorzienigheid een
stoombootje naar deze wateren, dat
hijgend en blazend do Theems opvoer.
Aan beide oevers rezen en deinden
de golven en rnisohte hot riet, zelfs
de oude, bedaagde plaizlorboot scheen
gemaakt te worden.
Want de verdediging eischt niet
alleen hot tegenhouden en terugwer
pen van don vijand door de wapenen,
het omvat in den huldigen vernlellngs-
eu ultputtingioorlog tevens het orga-
niseersn en aan do productie dienst
baar maken van daarvoor geschikte
geestelijke en lichamelijke arbeids
krachten'
Het ls om te overwinnen niet meer
voldoende, een goed bewapend leger
te hebben, er dient tevens gezorgd,
dat de staatshuishouding in normale
banen geleid blijft, dat belangrijke
vraagstukken, als volksvoeding en
munitie-aanmaak, door bevoegde
werkkraehten in aller belang worden
opgelost en geregeld.
Dus moeten in oorlogstijd de be
schikbare arbeidskrachten op de beste
wljzo worden verdeeld, opdat z(j, elk
voor zich, het beste tot haar recht
zuilen komen.
Daaruit volgt al, dat slechtB zjj voor
den werkelijken veld flenst mogen
worden aangewezen, wier lichaam
tegen do vermoeienissen van den krijg
bestand is.
Zy vinden in eigen kring weer da
mannon, welke door ontwikkeling en
karaktereigenschappen hnn leiders
zullen zjjn.
Waar hst geheele vaderland moet
verdedigd worden, daar is het dus
plicht, dat alle voor den velddienst
geschikte mannen, voor zoover ztj
niet voor anderen organiseerenden of
prodncecrenden arbeid dringend nood-
zakeljk zijn, de wapenen opnemen en
de rijen van hen versterken, wier taak
het is, den vaderlandschen bodem van
vreemde elementen vry te houden.
Dit ingeval een staat bedreigd wordt
en zijn onafhankelijkheid moet verde
digen.
Is echter de oorlog dien Blaat niet
opgedrongen, dus een vrQwillig aan
vaarde strijd of een veroveringsoor
log, dan kannen wij ons indenken,
dat velen het nut dier speenlatievo
onderneming niet inzien en weigeren,
hun leven daarvoor vrywlllig in do
waagschaal te stellen.
Nu laten wy de kwestie of Enge
land al dan uiet vrjwillig oorlog voert
buiten beschouwing, maar nemen als
vaststaande aan, dat het land zelf niet
rechtstreeks door baitenlandsche in
vallers wordt bedreigd.
Dan kannen wy ons indenken, dat,
ondanks de krachtigste propaganda,
zeer velen zullen weigeren, vrywillig
de wapenen, ter vernietiging van oen
buitenlandscher vijand op te nemen.
Onder die weigerac'ntigen zullen er
velen zQn, die vrees voor govaar gevoe
len of opzien tegen ontberingen, maar
er zal ongetwyteli ook oen groot per
centage 'tjn, dat het nut van dezen
krijg niet inziet.
Die mannen houden zich stil wanneer
z{j in don d&geiykschen gang van
zaken onopgemerkt biyven, zj laten
zich hooren, wanneer de krijgsgod
ook naar hen zjjn ij reran arm uitstrekt
piottaling te rukken, als oen schip,
dat verlangt uit te zeilen in volle zee.
Do deining van het water was byna
bedaard en het goBtainp van de motor
bereikte nog slechts flauw hun oor,
toen Gideon schrok door een uitroep
van Julia. Voorzichtig uit het veuslertjo
glurend, zag hy, dat z(j troosteloos
stond to staren naar haar snelver-
dwynende kano, die de rivier afdreuf.
Wat overigens Gideon's tekortko
tnlngen mochten zQn, in dit geval had
hij in een oogwenk begrepen, wat
thans noodzakelijk gebeuren moest en
was op handen en voeten onder de
tafel gekropen.
Julia daarentegen had den toestand
nog niet overzien. Z(j begreep, dat de
kano verloren was en zig baar eerst
volgende ontmoeting met den heer
Bloomffsld niet bepaald met blijdschap
tegemoet, maar z|j wist nog niet, dat
zy was opgesloten, daar zij meende
over de loopplank aan wal te knnnon
komen.
Ze liep om de kajuit heen en be
speurde, dat de deur daarvan open
stond en de plank was binnengehaald.
Do heer Jimson moest dus zyn thuis
gekomen en hot sprak vanzelf, dat hy
aan boord was. Hjj moest wel bijzon
der schuw en verlegen zyn, ais hy
dit indringen van een vreemde op
zyn terrein geduld had, zonder
zich daartegen te verzetten, en die
gedachte gaf haar moed. Hy moest
voor den dag komenzij was wel
genoodzaakt hem te storen, want ds
plank was voor hear alleen te zwaar.
Zy klopte dus aan de geopende deur,
om hen aan bet gevcchtsfront de ledige
plaatsen van gevallenen te doen in*
nemen.
Gelet op den toestand waarin Enge
land op het oogeubiik verkeert, in aan
merking nemende de gezindheid van
vele Britten, mag de varonderstelling
nitgeEproken worden, dat de regeering
niet tot den krassen maatregel van
aigemeenen dienstplicht zal overgaan,
alvorens zü de bedreiging van den
vyand voor eigen grondgebied gevoeld
heeft.
En waar het eilandonryk, door zyn
vloot beschermd, voor Invallen niet
behoeft te vreozen, is hot denkbaar,
dat de Invoering van algemeenen
dienstplicht er op wijst, dat Engeland
zich op andere plaatsen, dns in zyn
koloniaal gebied, ernBtig bedreigd
acht.
Bezien wjj na even het vraagetnk
van algemeenen dienstplicht eens
nader.
Dat men werkelijk by de invoering
daarvan op ernstig verzet denkt te
stuiten, bljkt wel hieruit, dat na
zevontien maanden oorlogvoeren het
oude vrijwilligers stelsel ln Engeland
nog niet ls verlaten.
Maar terwyi de bedreiging door
vijandelijke legermachten op elk ge
deelte van don aardbodem waar de
koloniale mogendheid maar te treffen
was grooter werd, meldden zich min
der en minder vrijwilligers aan, daar
het aantal vechtlustige jongemannen
door de aanhoudende werftochton zeer
spoedig begon te dunnen.
Alvorens aan dienstplicht te denken
ls toen besloten, dat lord Derby z(jn
bekende wervings campagne zou hou
den en dat de nitslsg daarvan over
het al oi niet invoeren van algemes-
oca dienstplicht zou beslissen.
In tal van telkens wederkeerende
telegrammen is ons de laatste weken
meegedeeld, hoe deze worf-campagne
or.t. cucces was, hoe cr e'cb. dagelijks
zóóveel mannen aanmeldden, dat de
liefhebbers in lange rijen voor do
militaire kantoren moesten opgesteld
worden en de couranten konden mo
dedoelen, dat er zich nog nimmer
zooveel strQdlustigen vrijwillig in
weinige dager, hadden opgegeven.
Men leefde dus vol verwachting tot
dezer dagen bleek, dat de uit
komst daaraan zoo weinig voldeed,
dat het kabinet ton Bpoedlgsto over
het invoeren van verplichte dienstne
ming moest beraadslagen.
Tal van getrouwde mannen hebben
in lord Derby's registers geteekend,
maar zy rekenden op de belofto, dat
indien de ongetrouwde niet opkwamen,
de regcerlng óf de gehuwden van hun
verbintenis zou ontslaan, óf dezeBlechts
in dienst zou doen treden, wanneer
een wet de jongeren tot e3n verbin
tenis had gedwongen.
Het resnitaat van Derby's pogingen
onder de nog vrij zijnde, ongehuwds
jonge mansen schijnt maar poorer
geweest te i(jn, zoo poover zelfs, dat
Acquith tot het besluit is gekomen, dat
en moest baar geklop herhalen.
„Mijnheer Jimson 1* riep zs. .Mijn
heer Jimson, kom u eens hier I Toe,
kom u nun moet voor dsn dag komen,
want ik kan niet weg, ale u tuil niet
helpt. Och, stel n zich nu niet zoo
mai a&nl Kom dan toch, als het u
blieft 1"
Nog steeds geon antwoord.
.Als hU hier ii, moet hij bepaald
gok zUn", dacht ze en werd nu toch
wat bang.
Maar opeens viel haar ln, dat hy
heel goed, evenals zü, in sen bootje
kon zijn woggoroaid. Dan kon zU wel
eens in de kajuit kijkenze duwde
de deur verder open en Btapte bin con.
Gideon, met zyn nens in het stoffige
tafelkleed, voelde, dat zjjn hart stil
stond.
Ds overblti'osltn van Jim3on'8 lunch
stonden nog op tafel.
„11 ij houdt nogal van lekker eten",
dacht Julia. „Bü moet stellig een aar
dige man zyn. Zou h|J er even knap
uitzien als meneer Forsyth Mevrouw
Jimscn, dat klinkt niet zoo goed als
mevrouw Forsyth, maar Gideon is
zoo'n aiEchuwelflko naam. Maar ik
zie zgc muziek nergens.'
Op hetzelfde ocgenbllk hoorde zy
onder do tafel eau verdacht gestom
mel, een zonderling geluid, als het
kakelen van een verkonden kip. Het
was do voorbode van esn geweldigs
niesbui. Het hoofd van den patiënt
kwam daarbij la onzachte aanraking
met het tafelblad ej op het niezen
volgde 6en dol gekreun.
Julia vloog naar de deur, maar
dwangmaatregelen noodzakelijk zijn.
Hoewel w(j by vroegere bespreking
van deze kwestie in Engeland van do
grootste oppositie hoorden, waarbjj
zelfs met spoorwegstakingen en der
gelijke krasse middelen gedreigd werd,
doen de Londensche telegrammen ons
thans weten, dat de mogelijkheid van
dienstplicht in Engeland over het
algemeen goed wordt opgeEomen.
Lloyd George zon er ln het kabinet
krachtig voor gepleit hebben, de
meerderheid der ministers zou er voor
zijn en da minderheid in de wetsin-
diening geen reden tot aftreding zien.
Minister Lloyd George zou daarbfl
willen medewerken, door voor de
productie in het binnenland voorna
melijk vrouwen te gebruiken en de
aangeslotenen by vakvereenlgingen te
verzoenen met het denkbeeld, het aan
tal ongeschoolde an ongeorganiseerde
arbeidskrachten belangrijk nit te
breiden.
Reeds moot het kabinet in deze voor
Engeland belangrijke kwestie tot een
stemmigheid gekomen zjjn en zal ze
dezer dagen ln het parlement brengen.
Met belangstelling mag afgewacht
worden of de arbeidersleiders werke
lijk over het algemeen evenzeer met
den nlenwen maatregel zuilen inge
nomen z^n als de ministers.
Zonder slag of stoot zal het wets
voorstel er niet doorkomen en nu
reeds 1b op vergadeirngen de meaning
uitgesproken, dat er voor hot besluit
van het kabinet volstrekt geen nood-
zakeljkheid bestond.
Wanneer minister Henderson den
algeci3ouen dienstplicht voorstaat, zal
de arbeiderspartij cr z ch waarschijn
lijk ton slotte niet tegen verzetten.
Donderdag a.s. zal te Londen een
nationale conferentie van vertegen
woordigers der geheele arbeiders
beweging belegd worden, teneinde
het voorneman der rogeertng nador
te bespreken.
Volgens de Times en de Daily New
zou minister Simon de eentge zijn,
die ln verband met het dienstplicht-
vraagetnk zUn onsslag zou nemen,
daar hy een tegenstander is van het
dwangbeginsel. De Ministers Mc.
Koena en Runclman moeten een
nieuw voorstel gedeau hebben, waar-
hy zy zich voor hst dwangetelsel van
do meerderheid van het kabinet ver
klaarden, mits de limiet tot welke
het leger zon uitgebreid worden lager
gesteld werd.
Over de houding der arbeiderspartij
schijnen de mesningen nog zeer ver
doold te zyn. Na de Donderdag te
honden conferentie zullen daarover
meer bijzonderheden bekend worden.
Da ontwikkeling van het krijgsbe
drijf vraagt onze belangstelling voor
het Oostelijk front. De volgende te
legrammen geven den toestand vol
doende weer.
Londen. Op bevel van generaal
Sarrali zyn de Duitsche, Oostenryk-
keerde daar, gehoorzamend aan het
instinct alter dapperen, om, teneinde
het gevaar onder de oogen te zisn.
Zy werd uiet vervolgd. Het lawaai
hield aanonder de tafel zag zy
iemand ia gebnkto bonding, die blik
baar esn zware kou had gevat en
overvallen was door esn onweerstaan
bare niesbui.
„Dat Is ai een heel rare manier van
deen," dacht Julia. „Zoo doet toch
geeu fatsoenlijk msnsch."
Iutusscfeea had de jonge man door
zyn bewegingen het in den loop der
jaren onder da tafel vergaderde Dtof
doen opdwarrelen en op het niezen
volgde eeu heftige hoestbui.
Juli» begon medelijden met hem te
krijgen. „Ik. gelooi bepaald, dat u niet
wei ls," zei zs, iets dichterbij komend.
„Laat ik u niet sturen en blyft u toch
niet onder die tafel zitten, meneer
Jimson Dat is heusch niet goed voor u."
Daaï „Jimson" geeu antwoord gaf
es nog erger begon te hoesten, ging
Julia op de knieën liggen, zoodat het
weinig scheelde, of zy was onder de
taiel met haar gezicht tegen hot zjne
aangebood.
„Oo... o1" riep Julia Hazel-
tine, haastig opspringend, uit „Meneer
Forsyth is gok geworden 1"
„Ik ben nlot gek," zsi do schuldige
neerslachtig, torwjji hy uit zijn schuil
plaats te voorschyn kwam. „Juffrouw
Hazeltlne, u gelooft toch niet, dat ik
gek ben?"
„Werketyk niet?" stamelde zy,
ademloos van angst.
Wordt vervolgd.)