N°. 154 1915.
Donderdag 30 December,
102de jaargang.
29 FEUILLETON.
Oe verwisselde Kist.
GOESC
Oe uitgave doxer Courant gesohladt Maandag-, Woensdag- en''Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Frfi per kwartaal, lit Goal f 0,75, bulten Goes, franco f MS.
Afsonderiyke nommeri 8 cent,
Inzending van Bdveitentlfic op Maandag, Woonsclhg
en VRIJDAG vóór lSt oxen.
OMAN
De pr5» der gewone advertcntlbn it van 1-5 regelt 50 ct., elke regel meer 10 cl.
BJ directe opgaaf van driemaal paatiing derxelfde advertentie wordt
de prijs tleohts tweemaal berekend;
Geboorte-, huwelfk- en dcodiberichten en de daarop betrekking hebband*
dankbetuigingen worden van 1—IQ regelt k 1,— berekend
Bawginummert 5 ten'.
Telefoonnummer SS. 5ireets»r 9. W. tam Barnsvbli». Uitgave van d» Naaml. Vesiaoutefkap .Qrwsthe Courant". Hoofdieüa«t&nr W. 7. C. vam Saktbh.
de Uand, dat ook roomscli-katlrolieke
leeszalen, die aldra verrezen, op haar
beurt om steun bij de overheids-kas
kwamen. Eu dien steun kregen ook.
Nu gaat bet niet aan, om met Het
Huisgezin te spreken, om als een
roomsch-katholieke openbare leeszaal
subsidie vraagt en subsidie erlangt,
voor de neutrale de overheids-kas ge
sloten te honden.
Zoo is het.
Een politiek van uitsluiting hebben
wij altoos afgekeurd. De meerderheid,
vau welke richting zij ook is, mag de
minderheid nooit onderdrukken. En
waar dit in het verleden is gebeurd,
hebben wij, naar het ons wil voor
komen, leergeld genoeg betaald.
Anderzijds mag men niet in dezelfde
fout vervallen.
Het doet ons genoegen, dat het
roomsch-katholieke Huisgezin met mr.
Kolkman hetzelfde standpunt inneemt.
AI zullen verschillen vanzelfsprekend
blijven bestaan, het innemen van
een breed standpunt leidt tot meerdere
wederzijdsche waardeering, al kan men
elkanders beginselen dan ook niet om
helzen.
Op die wederz?jdsche waardeering
kan niet krachtig genoeg worden aan
gestuurd.
Buitenland.
De strijd In en buiten Europe,
De oorlog tmachen groote mogend
heden leidt niet alleen tot een ttryd
tusscheu gewapende militairen, bet is
ook voor een zeer belangrjjk deel een
atrgd tusscheu diplomaten.
Waar het terrein van den strjjd
zich van dag tot dag uitbreidt en in
weiuige maanden op da meest vor-
leblilsiido plaatsen recdc do wapenen
gekruist worden, daar ia het niet te
verwonderen, dat de vlammen van
den oorlogebrand al heel spoedig naar
Afrika cn Azië zijn overgetlagen en
er daar in de onder Engelochon oi
Duitschen invloed staande landstreken
eveneens eeu vinnige strijd om de
heerschappij 1b ontbrand.
Daar vooral dient het terrein door
handige diplomaten terdege bewerkt
te worden en voor men er toe over
gaat, een goed bewapende expeditie-
macht op eenig pant van den aard
bodem te landen, moet men er van
overtuigd zj}n, dat de troepen ln bet
land, welks rast mes komt verstoren,
dank zij het optraden van goede diplo
maten, onverdeelde sympathie tullen
vinden.
Toen da Engelsch-Fransche expe
ditie* te Salonikl landde, viel op do
algeheele sympathie der Grieken vol
strekt niet te rekenen en het gevolg
daarvan 1b geweest, dat men zich tot
voor korten tjd over het lot der
entente-troepen op Grleksch grondge
bied zoo ongerust maakte, dat in
sommige krlugen op spoedige en
algeheele wederlnscheplng der leger
macht werd aangedrongen.
Dank z{j de welbespraaktheid en
persoonlijkon Invloed van mannen als
Botha en Smuls.kon in Zuid-Afrika esn
leger, zonder versterkingen nit Europa
noodlg te hebben, zich van Dultsch-
Zuid-West meester maken, al ls dit
dan ook geschied ten koste van da
binnenlandsche rust cn werden zeer
vele door het gevangennemen van
invloedrjko opstandelingenleiders ten
zeerste gegriefd.
Na de strijd langzamerhand meer
en meer naar ander geblod bulten
Europa wordt verplaatst, ls bet be
grijpelijk, dat belde oorlogvoerende
combinaties baar beBte diplomaten
oltzendeD, teneinde de daar wonende
al of niet Mohammedaanse!» bevolking
van te voren voor zich te winnen.
Engelands invloed ls halten Europa
zeer groot. Engeland ls het machtige
wereldrjk, dat voor een belangrijk
deel Btennt op zijn directsn of indlrec-
ton invloed in bultbn-Europeeiehe
landstreken.
En een oorlog met Tnrkije ia voor
EDgeland dan ook meer als invloeds
oorlog dan als wapenen-strjjd van
belang, omdat de Mohammedanen ln
vele onder EngelBcher, Invloed Btaande
streken aan oproep en voorschriften
van den grooten Heer in Konstanti-
nopsl meer dan gewensohte aandacht
schenken.
Wanneer Duitschars en Turken ln
Egypte optreden, zn'len zij ongetwij
feld van ta voren alle pogingen ln
het werk gesteld hebben, hun invloed
onder de bevolking zoo groot mogelijk
ta doen zijn, omdat alleen al de moreele
steun van de bewoners voor de in
vallers buiten gewoon groote voor-
deelen kan bicdon.
Het la in de taats e maanden meer
en meer duidelijk geworden, dat het
Duitsehlands streven is, den gehaten
Engelset en vjand, dien men niet recht
streeks in eigen land kan bestrijden,
in do gebiaden buiten Europa, welke
onder Brltscben invloed staan, aan te
tasten.
Slaagt Duitschland er toch ln, dien
invloed in het Oosten en Zuiden te
verkleinen, en de bevolking tegen het
Engelsche gezag ln opstand te brengen,
dan zou er, bij eenig militair sneces
aan de zflde der centralen, zeer spoe
dig een tjjd kannen aanbreken, waarop
Engeland als wereldrijk gevaar loopt
door een modem Dnltschland als zoo
danig to worden vervangen.
Zoo ernstig zon Dnltschland het
Britsche gelag tn andera werelddae-
len kannen aantasten, dat Engeland,
beducht voor zjjn poBitls als koloniale
mogendheid, tot een ontjdigon vrede
zou kunnen gedwongen worden.
Het is dan ook niet zoo onwaar-
schijnlek, dat een vrede niet, zooals
Fcrblijdende Kentering,
ln de Staten van Zuid-Holland is
een subsidie-aanvrage voor een openbare
leeszaal te Dordrecht in behandeling
gekomen. Op de aanvrage werd, met
(linke meerderheid van stemmen, goed
gunstig beschikt.
Niet zonder strijd evenwel.
De Staten van Zuid-Holland zijn in
meerderheid nog steeds rechts aan de
vrijzinnigen, die meerderheid in Juni
1916 om te zetten. Maar daarom juist
is de gevallen beslissing des te frap
panter. Het felste debat werd gevoerd
tusschen twee rooinsch-katholieken den
heer Wesseling die de wcreldsche
vermaken de moeite van het nastreven
wel waard vindt en een getrouw
schouwburg bezoeker is en deu lieer
Kolkman.
Nu het eigenaardige.
De wereldsche katholieke heer Wes
seling was tegen het subsidieopen
bare leeszalen waren toch zulke gevaar
lijke instellingen, gelijk alles, wat
openhaar is, mits het geen schouwburg
betreft. De katholieken moesten, ook
waar het om een toekennen van een
subsidie ging, meer orthodox zijn
verslapping van beginsel, er kon
niet genoeg tegen gewaarschuwd worden.
Vdór het subsidie pleitte mr. Kolk
man, oud-Minister van Financiën, lid
van Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland. Het woord „openbaar" had
voor hem niets afschrikwekkends meer
zou hij anders zijn zoon naar een
openbare universiteit hebben gezonden
De katholiek, voor wien zijn geloof
méér is dan een uiterlijk ding of een
ladder, waarlangs hij 'omhoog kan
klimmen om wereldsche haantjes te
bereiken, zal geen schade ondervinden
aan dat geloof, als hij subsidie verleent
aan een openbare leeszaal, of.. zelfs
zulk een openbare leeszaal binnen stapt.
Want, mr. Kolkman zei heter is
daar voor elk wat wils en deugdelijke
controle.
Wij hoe kan liet anders
onderschrijven van harte de woorden
van den vroegereu Minister van Fi
nanciën.
En wij gelukkig niet alleen.
Het (roomsche) Huisgezin erkent de
redenen van billijkheid, om een sub
sidie, als waarvan hier sprake is, toe
te kennen. Het ware misschien beier
geweest, meent het blad, indien het
gebeele instituut dei leeszalen zich uit
eigen middelen had bedropen en niet
hij de overheid om steun had aange
klopt. Maar de overheid is eenmaal
begonnen met het verleenen van sub
sidie aan neutrale leeszalen, welke er
het eerst waren, en zoo lag het voor
Roman, naar het Engelioh
van ROBERT LOUIS STEVENSON.
HJ overpeinsde met akelige belang
stelling, onder bet afdalen van de trap,
de vraag, hoe hy eerst zijn tronrigen
toestand verraden zon. Zon hij mis
schien een van do kellners aanvliegen,
of glas gaan eten? Toen hy in een
rijtuig stapte en aan den koeteier zei,
dat hQ naar Nichol moast rijden, had
hg een gevoel, alsof dat adres mis-
■chlon in het geheel niet te vinden
zon zCn.
De helder.verlichto Ingang van het
café stelde hem echter gerust; het
fleurde hem op, dat hü dadeigk zijn ge
wonen kellner zag. Wat hfl bestelde,
scheen volstrekt niet vreemd of op
vallend en toen het op tafel kwam,
wat het een zeer geregeld maal, dat
hem uitstekend smaakte.
„Ik geloof*, dacht Gideon Forsyth,
„dat ik weer hoop mag koesteren. Heb
ik misschien wat voorbarig gehan
deld?* Hij at matig door en onder
het eten kwam hU tot het eenige be
sluit. dat, dat hü ln de gegeven om-
stondigheden kon nemennaar zijn
kamer terug te keeran.
Toen hg daar aangeland wat, wlBt
hp niet, wat verder te doen en stond
naar het noodlottige instrument te
staren alt iemand, die da klats geheel
en al kwgt it. HU kon het niet van
xieh verkrggen, do toetten nogmaals
aan te raken. „Het kin als een aar
digheid bedoeld xgn,* dacht hij, „maar
dan ls het toch een verduiveld dure
en omslachtige grap. Wat zou het
evenwel andors kunnen zgn dan een
grap
Toen eerst bemerkte bjj iets, wat
die veronderstelling scheen te beves
tigen: hst torentje van sigaren, door
Michael gebouwd.
Hg kwam naderbjj en nam het voor
zichtig uit elkaar. „Een sleutel', mom
pelde h(j. „Waarom? En waarom zóó
geplaatst, dat ik hem méést vinden
Hij liep om het Instrument heen en
ontdekte het steutelgat. „Aha, déér
behoort die tiental bg*, tel Gideon.
„Eb wilden dus, dat lk er ln zou kijken.
Do zaak wordt steeds vreemder.'
Hg draaide den sleutel om en sloeg
de klep open
In welk oen toestand van zlnneloo-
zen angst, met welke gewaarwordin
gen, onder welke wisselende vlagen
van ontluikende geestkracht en wan
hopige verslagenheid Gideon dien
nacht doorworstolde, het valt niet
te beschrijven. Toen de muatchau ln
London's dakgoten met zacht gesjllp
den dageraad begroetten, zat hg met
verwarde haren, met bloed beloopen
oogen en verkreukelde kleeron voor
zich uit te staren, nog steadB niet ln
staat, een besluit te nemen. Hij stond
op en wierp eon moedeloozen blik op
de neergelaten gordijnen aan de over-
zgdede lsdlgo straat lag in het
grauwe morgenlicht, waarin de gele
lantarens vaal schemerden. Er zijn
van die ochtenden in Londen, waarop
het schijnt, alsof de stad met schele
hoofdpjn wakker wordt.
„Het wordt al dag', zuchtte Gideon.
„En nog steeds geen uitkomst 1 Dat
moet anders worden I* Hij sloot de
plano, stak den slentel ln zijn zak en
ging nlt, om een kop koflie. Al loopend
rees wederom voor zgn blik dat too-
neel vol angst en afgrijzen. De politie
er hij te halen, het lijk nit te loveren,
overal ln Londen biljetten te laten
aanplakken met het signalement van
John Dickson en Ezra Thomas, de
couranten kolommen vol te laten druk
ken over het „geheimzinnige voorval
in den Templede heer Forsyth in
voorlooplge hechteDis," was natuurlijk
één nltweg, een gemakkelijke, ja, een
veilige uitweg, maar bg nader beden
ken toch vorre van aangenaam. Want
zou dit niet gelijkstaan met het open
baren van een aantal zonderlinge han
delingen zgnerzgds Esn kind had de
leugenB van die twee avonturiers kun
nen doorzien en hg had ze maar ge
slikt als iets heel natnnrigks. Een ad
vocaat, die ook maar het minste ge
voel van eigenwaarde bezat, zou ge
weigerd hebben,cliënten aan te nemen,
die zich op zulk een zonderlinge wijze
bg hem indrongen. En hg had naar
hen geluisterd I Was het nog maar by
luisteren gebleven 1 Maar hg had aan
hnn opdracht voldaanhg,als advocaat,
ws", zonder van bevoegde zijde de
minste nadere Inlichting te hebben
ontvangen, uitgegaan om een onder
zoek in te stellen, dat slechts aan een
geheimen politie agent mocht worden
toevertrouwd en hg had voor de
honderdste maal kleurde een blos van
schaamte zgn voorhootd en hg had
hun geld aangenomen.
„Neen," mompelde hg. „'t ls zoo
men meent, op het Westeigk front,
maar op het gevechtsterrein bulten
Enropa zal worden verkregen.
Dnltschland en zgn bondgenooten
hebben zeer goed bogrepen waar zy
hnn voornaamsten vyand hst best
kannen treffen. Vandaar de vrymaklng
van een weg van BerlUn naar de
Middellandsclie zee, de voorbereidin
gen voor een ernstlgen veldtocht ln
Eeypte, het krachtig optreden der
Tnrksche troepen, die de Eugolsche
expeditiomaeht van Bagdad tot Koet-
el-Amara terugdreef en bet verzet, dat
men den laatsien tyd in Perzlë tegen
nithreiding van bet Engelsche en
Russische gozag trachtte aan te wak
keren.
De gebeurtenissen in Perzlë ver
dienen in het bijzonder on te aandacht.
Op groote schaal weid hier door de
diplomatieke vertegenwoordigers van
Dnltschland en Tnrkye voor de zaak
der centralen propaganda gemaakt.
Men trachtte de Perzen tot party-
klesen te bewegen en stelde alles in
het werk, hen mee te doen belpon
aan het tegengaan van een uitbreiding
van den Eogelaehen en Kussischen
Invloed ln hot Zuiden en Noorden.
De Duitsche gezant te Teheran, de
prins van Reus», was de ziel der be
weging.
H0 vormde zelfs een kleine leger
macht, gereernteerd nlt talrgke henden
opstandelingen en PeroUche volks
stammen, deed aan het hoofd van een
goed gewapend legertje zgn intrede
in Teheran en liet de Duitsche en
Turk9Che legatie-gebouwen op byzon-
dere wyze versterken.
Een krachtige anti-Engelsche en
anti-Russische propaganda werd over
het geheele land gevoerd, aanslagen
op ambtenaren der entente mogend
heden hadden herhaaldelijk plaats en
de Fracsche kolonie te Ispahan werd
verdreven.
De Sjah en de Perslsche regeering
stonden daar machteloos tegenover en
toen de centralen hnn invloed nog
meer trachtten nlt te breiden door een
Tnrksch leger, dat Kermanchah bezet
had, naar het centrum van Perzlë te
doen oprnkken, hebben de entente
mogendheden begrepen, hiertegen met
kracht te moeten optreden.
De Eogslschen landden in het Zni-
den ln de haven van Boozchehr aan
do Perzische Goli en de Rassen ont
scheepten een expedltlemaeht in het
N. by Ensoll aan de Kaspische zee.
Belde landingslegers hadden opdracht,
naar het centrum op te rukken, zoo
genaamd om de orde in het land ta
herstellen.
De Russen voorcameigk hebben de
zaak ernstig aangevat en zijn er in
geslaagd, de door de centralen ge
vormde benden terug te dryven.
De prins Von Rensa vluchtte met
de voornaamste opstandelingenleiders
van Teheran naar het meer Z. gelegen
Koum en zond vandaar de helft van
klaar als de dag. Ik ben mijn goeden
naam kwgt. Ik heb mgn loopbaan
prysgegeven, voor esn biljet van vgf
pond.'
Tnsschen de mogelijkheid, onschul
dig te worden gehangen, en de zeker
heid, ztch oponiyk te zien blootge
steld aan verdiende schande, kon een
man van karakter niet lang aarislen.
Na drie slokken van den warmen,
korrellgen drshbigen drank, die in
London's straten voor een brouwsel,
bereid nit kofüeboonon, wordt ver
sleten, had Gideon zgn beslnlt geno
men
Hg zou het zonder de pclltie doen.
Het was natnuriyk onmogelijk, een
igk op den hoek van een straat trgen
den mnnr te zetten, zonder bg de
voorbijgangers een noodlottige nieuws
gierigheid op te wekken. Wat het
neerlaten door een schoorsteen betrof,
ln Londen zonden de bezwaren
daartegen ln letteriyken zin onorer-
komeiyk tjjn. Het mee ln den tnln
te nemeQ en nit het raampje te gooien,
ot het te laten vallen boven van een
omnibus, was ook niet raadzaam. Het
aan boord van een jacht loodsen en
later ln zee gooien, was nog zoo dwaas
niet, maar voor iemand van beperkte
middelen nog al kostbaar. De haar
van zoo'n jaeht was op zich zelf al
een belangrijke som en aan het onder
houd van de geheele bemanning, dat
hem toch een nocdzakeigk gevolg
scheen van dit plan, viel in het geheel
niet te denken.
Daar kreeg hg plotseling een idee
het plelzierjacht van zgn oom!
Hy kon zich uitgeven voor den een
of anderen LondenBChen componist
zyn strijdmacht naar het ten W. van
Konm liggende Hamadan.
De Rnssen, die naar Hamadan op
rukten, versloegen de voorhoede der
opstandelingen ten N. van de stad
Ave en verdreven later den vijand,
die veel kanonnen en munitie verloor,
ln de richting van Hamadan, welke
stad door de bewoners vry willig werd
overgegeven.
Hoewel de centralen den stryd nog
niet opgeven, nlt Konm en andere
streken versterkingen in de richting
van Hamadan zyn uitgezonden en
men besloten is, Kermanchah tot eiken
prüs te behondeo, ls het succes van
de Russische troepen van grooten
invloed geweest op den binnenland-
schen toestand.
Thans naderen de Rassen meer en
meur de Perzische hoofdstad.
De Sjah en zgn ministers, die eerst
gevlucht waren, keerden terng en de
Russische en Engelsche gezanten
werden van de vrlendsohappeigke
gevoelens der Perzische regeerlng
overtuigd,
Waarsehgnigk heeft de Perzische
regeering ovenwei geweigerd, de
krachtige maatregelen te nemen, welke
Rnsland tegenover de agenten der
centralen noodzakeiyk achtte en heeft
dit tot haar aftreden geleld.
Als plaatsvervanger van den wegens
ziekte met verlof zgnden prins van
Reuss, behartigt thans de consul-
generaal Tassel als gezant de Duitsche
belangen.
Peins Ferma ls minister-president
van Perzlë geworden en nlt het feit
dat deze overwegend Russisch ge
zind ls kan biyken, dat de Duitsche
propaganda in Perzlë tot nn toe vrijwel
mislnkt is.
Een sterke Duitsch-Tnrksehe leger
macht, oprukkend naar Teheran, zal
in de toekomst noodzakeiyk. zyn om
den verloren geganen DnltBeben In
vloed in deze streken te herstellen.
Zoolang evenwel de Duitsche propa
gandisten BleehtB over zwakke groepen-
opetandelingen kannen beschikken
richten zfi togen de Engelsch-Kassl-
sche expeditiemachtsn weinig nlt en
bestaat er niet veel kans, dat Dnltsch
land er ln zal slagen, zyn lovloed
ook ln dit gedeelte van Azië ten koste
van zyn vganden nlt te breiden.
Van het oorlogsterrein in Enropa
zyn geen by zonderheden te vermelden.
De volgende telegrammen schetsen
voldoende den stand van het krjgs-
bedryf.
Parijs. (Montenegrynsch commu
niqué Onze troepen uit het Sandz-
jak hebben hun offensief voortgezet
en na een dag vechtens verscheidene
dorpen bezet, o.a, Godoesj, Doneve en
Dobrida. De Oostenrijkers leden zware
verliezen.
Londen- Onze artillerie heeft de
loopgraven des vyands ten Z. van den
byvoorbeeld Jlmson geheeten die
de drnkte en het ramoer van de stad
ontvlocht was, om rnstig aan zgn
komische operette te kannen werken.
Het Ides leek hem prachtig.
„Te drommel 1' riep hg nit. „Dat
doe ik! Jlmson ls mjjn man!"
XI.
Daar Gideon's oom, de heer Bloom-
field, als zyn voornemen had te ken
nen gegeven, ln de bnnrt van Maiden-
haed voor een tgdje zyn tenten op te
slaan, was hot volstrekt niet onna
tuurlijk, dat „maëtro Jlmson' dacht
over Padwieh. Hy herinnerde sieh,
rist hy in de omgeving van dat aan
genaam gelegen dorpje, naaBt een
groepje wilgen, een oude, afgetakelde
ooot had bemerkt. In de zorgelooze
dagen van weleer, toen hg nog als
Gideon Foreyth roeitochtjes deed, had
hy al gevonden, dat die boot iets
romantisch had. Ze kon hem nu best
van pas komen.
Het was voor den componist Jim-
son, die weinig opviel en Innemende
manleren had, niet moeliyk, den man
nlt te vinden, aan wiens zorgen de
hoot was toevertrouwd, en nog min
der, hem te bewegeD, afstand te doen
van die verantwoording. De hnnr
was niet hoog en kon dadeiyk wor
den aanvaardde sleutel werd hem,
tegen een geringe vergoeding, onmid-
deliyk overhandigd en „Jlmson* keer
de met den middagtrein naar de stad
terng, om zyn piano te laten verzen
den. „Morgen kom lk al," had h{
gezegd. „Myn operette wordt met
verlangen tegemoet gezien.'
{Wordt vervolgd.)
