N°. 145 1915
Donderdag 9 December,
102de jaargang.
FEUILLETON
Oe verwisselde Kist.
GOESCHE
De uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per kwartaal, in Goes f 0,T«, buiten Goea, franco I,KB.
Afzonderlijke nommeri S cent.
Inzending van advartentlSn op Maandag, Woensdag
en VRIJOA.O vóór 13 uien.
COURANT.
De prjs der gewone ad verten tlën li van X-5 regel» 80 ot., elke regel meer 10 et
BJ directe opgaaf van driemaal paataing derzelfde advertentie wordt
de prlj» ilecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodiberlchten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden ven 1—10 regel* 1,— berekend
Bawftntnauiere S sea*.
Telefoonnummer 88. Sireetaur Gj W. vak Barnivmj). Uitgave van de Naaml. Vennoots«Jiap „Qstssha Courant". Hoofdredatteur W. J. C, var Sahtik.
#*j,. Mislukte uitvlucht.
Ons artikel„Alweer de ééne wortel"
hoeft in zoogenaamd „christelijke" krin
gen een gevoel van onbehagelijkheid
gewekt.
Wij konden het ons voorstellen.
Kil ook begrepen wij onmiddellijk
reeds, dat getracht zou worden, aan de
door ons geïncrimineerde woorden van
den paus een draai te geven.
Mogen wij, in het kort, onze lezers
even aan de zaak herinneren
De paus heeft bij gelegenheid van zijn
Olsten verjaardag, op 21 November j.ï.,
de leden van de vereeniging voor de ver
dediging des geloofs in audiëntie ont
vangen en zich daarbij in zeer krasse bc
woordingen over het protestantisme
uitgelaten.
Wij citeeren letterlijk, hetgeen wij in
ons vorig nummer schreven l)e protes
tanten worden hier w el heel anders door
het hoofd der roomsche kerk afge
schilderd, dan men ten onzent pleegt te
doen, als er verkiezingen op til zijn.
Volgelingen van den Satan, die pesti-
lente kathedralen bouwen, om dwalingen
onder het volk te verspreiden" lieden,
die erger zijn dan individuen, wier parool
is je beurs of je leven, we wilden
wel, dat de roomsche propagandisten in
ons land deze woorden in het komende
jaar op hun meetings eens herhaalden."
Zoo schreven wij.
En wat beweert men nu van clericale
zijde op onzen zeer zeker gerechtvaardig
den aanval t
Dat. wij ons vergist hebben
Ja, inderdaad 1
Want, zoo wordt besveerd, de philip-
pica van den paus was niet alleen „tegen
onze Evangelische broeders en zusters te
Rome" gericht, maar ook „tegen de vrij
denkers." En in het antirevolutionaire
orgaan van Zeeland word! verder ver
kondigd, dat „onze Evangelischen" (hoe
liefnietwaar in Rome slechts „een
paar onaanzienlijke kerkgebonwtjes"
hebben. De „kathedralen", waarvan de
paus spreekt, moeten derhalve - ja, het
woord „derhalve" staat er-van liberalen
en andere vrijdenkende „secten" zijn.
Kan het jammerlijker f
De schrijver weet van Rome vermoede
lijk precies even veel af als een lexicon
hem leert. Toch schrijft hij klakkeloos
neer, dal de „Evangelischen"-en de
zaak der Evaugelischen hebben de gere
formeerden toch nooit tot de hunne ge
maakt 1 - in Rome een paar „onaan
zienlijke kerkgebouwtjes" bezitten.
Maar dat is het ergste niet.
Wat wij willen onderstreepen, het zijn
deze woordendut de philippica van
den paus niet alleen Iepen onze Jiruu-
gelische broeders en zusters te Home is
gericht.
Niet alleen.
Men lette daar vooral op
De insinuatie aan „liberalen en andere
vrijdenkende secten" gaan wij met een
schouder-ophalen voorbij. De waarheid
20
Roman, naar het Engclsch
van ROBERT LOUIS STEVENSON.
Terwijl de mannen den vleugel
■weghaalden, veratopte Michael zich
in de kast, tusschan de stukken van
bet vat en de snaren van do plano,
en zoodra de kust vry war, liep het
paar de steeg uit, stapte in esn r{tulg
In King's Road cn reed snel naar do
•tad. 'tWas nog altoos koud, guur
en stormachtig weerdo regen sloeg
hun ln 't gezicht, maar Michael wilde
het raam niet dicht hebben, hij speel
de nu plotseling voor gids en wees
met veel opgewektheid de markwaar
digheden van Landen aan, die zjj op
hun weg voorbijreden. ,Mfln besta
vriend," zei bjj, ,ja weet niet half
genoeg van je geboortestad 1 Zullen
we nog even een bezoek aan den
Tower brengen Niet 't Is mis
schien wel wat ver uit de buurt. Maar
dan toch tenminstebel, koeteier,
Trafalgar Square 1" En op die
hletorische plek wilde hij volstrekt
stilhouden, terwijl hij de standbeelden
de revue Uct pasaeeren en sgn vriend
voel merkwaaidlge (en tot nog toe
onbekende) bijzonderheden meedeelde
geweld aandoen schijnt voor sommige
lieden van „christelijken" huize een
soort sport geworden te zijn.
Maar niet alleen de Evangelischen
zijn „volgelingen van Satan", „gemeen
ste roovers", bouwers van „pestilente
kathedralen"en al die liellijkheden meer,
die uit den mond van den paus vloeiden.
Toch behoorden en behooren zij, vol-
gens den paus, tot dat uitschot. Wiedc
woorden van den roomschen machtheb
ber anders wil uitleggen, maakt zich
schuldig aan het verspreiden van be
wuste onwaarheid.
Buitenland
De strijd In en buiten Europa.
Er komt samenwerking
Reeds vroeger hebben w? «r op
gewezen, hoe noodzakelijk zs 1*, wil
men eenlge kans van slagen hebben.
Daar staan zij nu reeds zestien
maanden tegenover eikaar, de groop
der centralen en die der geallieerden.
Ia da eerste zit éénheid en er bleek
telkens weer één machtige wil te zijn,
die dacht en handelde naar een tot
in alle onderdeelen wel overwegen
plan.
Wat de centralen aanvatten, het
moge op enkele punten nog niet tot
het beoogde doel hebben gelold, was
van te voren als noodzakelijk erkend
en zonder dralen wacen de voorbe
reidingen getroffen.
Geen meeningsverschil drong naar
buiten door, het militaire opperbevel
achtte oen militaire operatie als uit
vloeisel van hst groote krijgsplan
noodzakelijk en onmiddellijk werden
de bevelen gegeven. Alles, wat voor do
expeditie noodig was, was van te voren
!n goroadheld gebracht en in de groote
militaire arsenalen waren de voorraden
aanwezig, om aanstonds een nieuwe
legermacht volledig uit te rasten.
En wanneer het eindelijk tot de
geallieerden doordrong, dat er van
do een of andere zijde werkeiyk
gevaar bestond, was het krijgsplan
al uitgevoerd en konden de centralen
een nieuw voordeel boeken, dat hnn
militaire positie aanmerkelijk had ver
sterkt en het vertrouwen in de kracht
hunner legers tot ver in bet onzijdige
buitenland deed toenemen.
Is het zoo niet met de verovering
van Servië gegaan
Daar zagen wij het Immers weer,
hoe door Boel en krachtig optraden
het geheele Sorvlsoho gebied in han
den der centralen viel en Dultsobland
zich in weinige weken dennoodzake-
Hjken weg naar CocBtantinopel ver
zekerde.
En ook hier hebben we weer moer
dan ooit bot gebrek aan leiding en
samenwerking by de geallieerden
kunnen nagaan.
Hun geheele houding tijdens den
Servisehen ondergang getuigde van
besluiteloosheid en onderling verschil
van inzicht.
Geen kraehtige legermacht dreef de
centralen uit den bevrlenden staat
terug, geen ernstige poging werd go-
Uit het leven der beroemde mannen,
die zjj voorstelden.
'tls niet met woorden te omschrij
ven, wat Pitman op dien tooht uit
stond; bij was koud, nat, doodsbe
nauwd eu daarbij vervuld van niet
ongegrond wantrouwen in den leider
der expeditie, b(j schaamde zich diep
over dat bespottelijke overhemd en
voelde zich vernederd door het besef,
dat h\j zich van zijn baard had laten
borooven. 't Wss hem een verlichting,
toon ze, na veel omwegen, de restau
ratie bereikt hadden, waar Michael
wilde déjeuneeren en hjj was blij toen
bij boorde, dat zjjn vriend een afzon
derlijke kamer besprak. Terwijl ze de
trap opgingen, achter een kellner, dien
bij met geen mogelijkheid kon ver-
Btaan, zeg hij met vc-ldoenlng, dat er
in elk geval maar weinig gasten waren
cn dat dezen gelukkig voor 't meeren-
öoel tot de Prausche natie behoorden,
't Was een vertroostende gedachte, dat
zjj geen van allen iets met zijn kost
school hadden nlt te staan,want hg kon
moeilijk verwachten den Franechen
meester, die als streng katholiek be
kend stond, ln een gelegenheid als
deze aan te trtffsn.
De vreemde kellner bracht hen in
een klein, kaal vertrekje met een
tafel, een canapé en een haard, waarin
een schraal vuurtje brandde.
Michael vroeg om meer kolen en een
paar glazen cognac met spuitwater.
daan om het klelue Servië, dat zoo
reikhalzend naar directe eu flinke hulp
uitzag, iu z(jn doodstrijd bjj te staan.
Slechts een kleine, totaal onvol
doende troepenmacht werd te Saloniki
geland, een legertje van zoo geringe
beteekenis, dat het op het verloop van
den Blrjjd geen invloed kon uitoefenen.
Bovendien, hoeveel er stig verschil
van meening heeft er nog niet over
deze landing gehesrscht, een mee-
nlngsvcrschll van zoo bedenkelQken
aard, dat Kabinetswijziging ln Frank
rijk en Engeland er het gevolg van
was.
En terwijl bet Dnitsche militaire
opperbevel, door alle met DuitBcbland
verbonden staten als de ontwerpende
en uitvoerende macht erkend, de le
gers der centralen steeds verder ln
Servië deed binnenrukken, waren de
Ecgelsche bladen vol van de twist
gesprekken en wederztjdsche beschul
digingen der voornaamste regeerlngs-
personen.
Carson en Churchill zetten hun stand
punt niteen en terwijl demand zich
voor do begane fouten verantwoorde
lijk wilde stellen, werden de expedities
naar Antwerpen, naar de Dardanellen
en naar Saloniki aan scherpe kritiek
blootgesteld.
De centralen handelden, de gealli
eerden twUtten over de begane fouten
en Servië was vau belden het slacht
offer.
Wil hebben er vroeger meermalen
op gewezen, hoe nattig en noodig ook
voor de geallieerden éénheid van
leiding en handeling zou zjjn.
Maar zooals Engeland na een vol
jaar van strijd eerst tot de ontdekking
kwam, dat de munitie-aanmaak, naar
het Dnitsche voorbeeld, met kracht
moest worden ter hand genomen, zoo
scbjjnt het eerst nu recht tot de ge
allieerden te zjn doorr edrongen, dat
éénheid van leiding een der cerBte
voorwaarden voor succes is.
FrankrQk heeft het thans ingezien
en 1b begonnen, bet in eigen leger in
te voeren. Generaal Joffre toch is be
noemd tot commandant-generaal van
alle Franscbe legers. De Balkanoorlog
zal daardoor een deel van het geheel
worden, want naar alt Parijs gemeld
wordt, zijn da expedities naar Saloniki
en de Dardanellen geen alzonderljko
oorlogen, zty moeten geen afzonderigke
strategische opvatting hebben, maar
een algemeene en gelijke gedragslijn
moet daarbij worden gevolgd.
Dit is een groote stap naar éénheid
van leiding en vereenvoudiging der
bevelvoering.
Slechts de goedkeuring van gene
raal Joffre zal noodig z(jn voor alle
besluiten tusscben de generale staven
der gesllteerden. Da rogeorlng leidt
de politiek en Joffre het leger in dienst
daarvan.
Daardoor wordt thans ook nauwer
en vlugger samenwerken met de bond-
genooten verkregen.
Russische en Italiaansehe generaals
zjjn thans te Parijs en reeds heeft
Maandag de eerste oorlogsraadplaats
gehad, onder presidium van Joffre
gehouden en waarbj Rusland, Italië,
Servië, Engeland en België vertegen-
,Ooh neen," zei Pitman; .liever
niet".
„Ik weet niet wat je dan toch an
ders wilt beginnen," zei Michael ver
wijtend, we moeten toch Iets om han
den hebben. En rooken mag immers
niet, vlak voor den eten. Je schijnt
bitter weinig begrip te hebben van
hygiëne'. Hjj vergeleek zijn horloge
bjj de klok op den schoorsteenmantel.
Pitman verzonk in zwaarmoedig ge
peins. Daar zat hg nu, met een kaal
geschoren kin, bespottelijk toegeta
keld, naast «en drenken man met een
bril op, te wachten op een champagne-
lunch in een restauratie, die Iets akelig
buitenlandseh had. Wat zouden z{n
bakenden wel denken, als ze hem nu
konden sien! En als ze eens wisten,
welke snoode plannen bi) in 'tBChlld
voerde 1
Uit dete mijmeringen werd hjj opge
schrikt door de komst van den kell
ner met de bestelde cognac. Michael
nam het eene glas aan en wenkte den
man, dat hjj het andere aan zijn vriend
moest geven. Pitman wuifde afwerend
met de hand. „lk wil niet alle achting
voor mijzelf verliezen," zei hjj.
„Voor mijn vrienden heb ik veel
over," gaf Miohael ten antwoord;
„maar alleen drinken, dat doe ik niet.
Alsjeblieft," zei hjj tegen den k« llner,
„dat is voor jou.' H(j klonk met den
man. „Op de gezondheid van meneer
Gideon Forsyth." zei hg.
woordlgd waren.
Minister Atqulth deed in het Engel-
scbe Lagerhuis van de door Frankrijk
genomen maatregelen medodeeling en
zelde.dat de schikkingen voor nanwere
militairo samenwerking voor de andere
bondgenooten in overweging zjjn.
Zoo begint men dan na zestien
maanden van Btrijd bjj de geallieerden
eindeljjk in te zien, dat eendracht
macht maakt en dat versnlppeilng
van krachten en verschil van meaning
slechts tot teleurstelling kan lelden.
Van verschillende zijden gaan er
stemmen op, om de Dardanellen-
expedltie maar op te geven. Tevens
wordt de vraag gesteld, of het niet
beter zou z(jn, de legermacht der
geallieerden uit Saloniki maar terug
te roepen, nu de vereeniging van do
troepen of die, welke in Zuid-Servië
staan met de treurige overblijfselen
van het op Montenegrgnseh of Alba-
neesch grondgebied weggetrokken
Servische leger, onmogelijk blijkt.
De centralen bereikten inmiddels
Ipek en melden, dat de Fransoben,
tegenover de dreigende omvatting,
hnn boogvormige stellingen van de
Tserna tot aan de Wardar opgeven.
Dnitsche en Bulgaarsche troepen
schjnen zich te Stroemnltsa samen te
trekken, zoodat de strjjd tegen de
Franscb-Engelsohe troepen aan het
Tserna-Wardar front ln de eerstvol
gende dagen wel onze aandacht zal
vragen.
Voor den huldigen stand van het
krijgsbedrijf verwezen wij inmiddels
naar onderstaande telegrammen.
Weenen- Ten W. en Z. W. van
Nowibazar en aan den weg van
Mltrowitsa naar Ipek drongen wjj op
Montenegrjjnscb gebied door. In bet
gebied van de Petsera wierpen wjj
de McntenegrSncn terug. Ten O. van
Ipek versloegen wjj de Servische
achterhoede.
Weenen. Aan het Isonzo-front
heeft de vtand zjjn beschietingen
voortgezet. Verder infanterie aanval
len ln den sector der hoogvlakte van
Doberdo en op het Tlroolsche front
artillerie-vuur.
Parija- In Artois, rond Loos en
bjj Souchez artillerie bedrijvigheid.
Hevig kanonvuur in Champagne en
ln Argonne,
Londen. Maarschalk French meldt
geslaagde vliegeraanvallen en bom
bardementen.
Staten-Generaal.
Tweede Kamer.
De algemeene beschouwingen over
de Staatsbegrooting z5u afgewisseld
door een comité-generaal, waarin
het zal trouwens niemand kunnen
verwonderen de militaire maatre
gelen zjjn besproken geworden. De
geheime zitting heeft meer tijd ln
beslag genomen, dan aanvankelQk
werd verondersteld. Maar hoe kon
het anders; de sluizen der welspre
kendheid waren bjj de algemeene
beschouwingen reeds op het wijdst
„Mltère Gidden Borsye", herhaalde
de kellner, en dronk het glas ln vier
slokken lesg.
„Nog een vroeg Michael met on
geveinsde belangstelling. „Ik heb nog
nooit iemand zoo ving zjjn glas zien
leegen. 't Geeft je nieuw vertrouwen
ln het mensohdom.'
De kellner bedankte beleefd, en
begon, met behulp van Iemand buiten
de kamer, de schotels binnen te bren
gen.
Michael at met smaak en dronk er
een ffesch champagne bjj. Pitman was
te zenuwachtig om te eten, en zjjn
vriend verbood hem eenvoudig van
de champagne mee te drinken,als hQ
er niets bj gebruikte. „Een van ons
tweeën moet nuchter blijven," zei hy.
„Je kiygt van mg geen champagne
bQ een simpel snlppenboutje. Ik moet
oppassen," ging hy op vertrouweljko
toon voort. „Een dronken, niets
op tegentwee dronken, alles
mis."
Toen de kofiie gebracht was, en de
kellner heenging, begon Michael
zwaarwichtige pogingen te doen, om
een ernstige bonding aan te nemen.
Hoewel zUn eene oog voortdurend
neiging vertoonde om af te dwalen,
keek by zyn vriend zoo strak moga-
Rjk aan, en begon, met Ietwat be
lemmerde tong, maar met grooten
nadruk
,Genoeg geschertst. (Ter zake.
open gezet. En wat wij zoo dikwyis
reeds konden constateeren, ging dit
maal opnieuw opde kwantiteit der
debatten stond op geen stukken na
in verhouding tot de kwaliteit. Do
pro-geallioerde Telegraaf kreeg van
menige zyde het noodlge te hooren
over haar anti-nationale campagne
do heer Schaper (soc.-damspaarde
het Amsterdamsehe orgaan al evenmin,
maar wees ook op de actie van de
pro-Duitsohe Toekomstdoor hem ge-
heoton „een vuil weekblad, rood van
kleur'. Vergoeiykend deed de heer
De Beaufort (vry-lib.) opmerken, dat
De Toekomst door hooggeleerde heeren
wordt geredigeerdbedoelde hy, dat
daarop het bgbol-woord van toepas
sing wezen kon, hetwelk spreekt van
al te groote geleerdheid, die tot ra-
zerng voert?
Wy sullen er niet verder op iDgaan,
het sop is de kool niet waard. Be
langrijker waren de debatten over het
rageerings-beleld. Aan onjuiste voor
stellingen van rechts natnurigk weer
geen gebrek. Zoo verkondigde de beer
De Savornin Lohman (obr.-hlst.) met
een aplomb, alsof hg zlcb zeiven tegen
beter weten ln moest overtuigen, dat
het Kabinet den Godsvrede had ver
broken, door zjn program te willen
uitvoeren. Waar is hier de logica?
De reohterzgde bigkt van den Gods
vrede of van het Bestand alleen te
willen weten, als bet baar zoete winste
oplevertdat de linkerzjjde zich niet
op een dergeljko wy»o wenieht te
laten dupeeren, zal ieder, die nog over
een logisch denkvermogen beschikt,
in haar moeten blliyken. En de heer
Van der Voort van Zijp (antirev.)
in de Tweede Kamer niet ten onrechte
„hls masters voice* geheeten volgde
don weg, door don heer De Savornin
Lohman gewezendraaide dus lustig
de rollen om. Hy staat tegenover dit
Kabinet, dat het verkiezings-program
van de linkerzij Je uitvoert, dus als
tegenover een vryzinnig Ministerie en
zou zich dionsvolgens gedragen by de
beoordeeling der regeerlngs-voor-
stellea.
Da teerling is alzoo door de rech-
terzyde geworpen.
De antithese moet by gebrek aan
een behoorigk program van beginse
len voor de zooveelste maal op
geld doen.
Dat de reohterzgde er pleizler van
beleve I Wy, voor ons, kunnen het
haar niet voorspellen.
Zeer terecht deed de hoer Tgdeman
(vry.-lib.) uitkomen, dat, het bedryf
van de rechterzgde weinig Bympathie
verdient by elkeen, die niet door
dik en dun een Kuyperiaansche poli
tiek ls toegedaan. Aan het werkpro
gram der regeering wil de voorman
der vrU-Hberalen gaarne zyn mede
werking verleenen. Enhy weigert
daarbij te aanvaarden bet „koopmans-
bedrUf" van dr. Knyper, in zyn illnstre
„Standaard* nlteengezet: om artikel
192 van de Grondwet het openbaar
onderwgs in principe betreffend In
ruil te nomen voor het kiesrecht, het
kiesrecht, dat, zoo zeide de heer Tyde-
man, nu algemeen dient te worden.
Daarvoor was thans de tyd gekomen.
Opgelet. ik kom uit Australië.
M(jn naam is John Dickson, al zon je
dat aan myn nederig uiteriyk niet
zeggen. Ter uwer geruststelling voeg
ik hierby, meneer, dat ik ryk ben,
onmeteljk rjk zelfs. Je moet zulke
dingen nooit ten halve doen, Pitman,
't Heele geheim zit hem ln de nauw
keurige voorbereiding, 'k Heb mUn
levensgeschiedenis kant en klaar, en
als 'k die nu niet kwjt was, zou 'k
je 't van a tot z kunnen vertellen.'
„'t Komt misschien, dat lk wat on
bevattelijk benbegon Pitman.
„Precies!" riep Michael. „Schrikko-
ïyfc onbevatteigkmaar öók al rgk
nog rqfcer dan ik. Ik dicht zoo,
dat je dat wel aardig zoudt vinden,
Pitmandaarom heb lk het zoo inge
richt, dat jg letteriyk bulkt van 't
geld. Maar daar staat tegenover, dat
je maar een Amerikaan bent, en nog
wel een tabrikant van gom t lastieken
overschoenen. En 't ergst van alles
is, ik zal 't je maar oer Ijk zeggen,
't ergste la, dat jo Ezra Thomas
heeft. Ziezoo", zei Michael met ver
pletterenden ernst. „Vertil my tu
eenB, wis wo zyn."
De les werd het arme kereltje zoo
lang overhoord, tot h(j zo van bulton
kende.
[Wordt vervolgd.)
