N°. 142 1915 Donderdag 2 December. 102de jaargang. Liefdadigheid naar vermogen. GOËSCH Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- an'Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prjs per kwartaal, In Goei f 0|75, baltan Soes, franco f Afzonderlijke nommera CS cant. Unending van udvertentiën op Mttandsg, Woenedag en VRIJDAGS vóór 13 uren. Telefoonnummer 33. Directeur 135 W. va.k Barnïvslo. Uitgave antirevolutionaire partij. Een krachtig, welbewust geluid klinkt niet uit de brochure, welke, onder bovenstaanden titel, verschenen is en waaraan niet minder dan vijf bekende persoonlijkheden uit de antirevoluti onaire partij prof. mr. A. Annema, prof. dr. H. Bavinck, prof. mr. P. A. Diepenhorst, mr. Th. Heemskerk en de j Ainsterdamsche wethouder mr. S. De i Vries Czn. hun naam hebben ge- j geven. Toch zal niet kunnen worden 1 ontkend, dat deze heeren rechtmatige grieven hebben. Maar het besef, dat de leider nog altoos een grooten aan hang bezit in den kring der kleine luydende wetenschap, dat het dr. Kuyper's parool iswie niet vóór mij is, is tegen mij, en hij spoedig klaar staat met zijn anathema, zal den heeren aanleiding zijn geweest, om, ook al uiten zij grieven, toch bij voorbaat trouw en gehoorzaamheid te beloven. Hebben zij niet het lot van een Fabius, een Heemskerk, een Talma, een De Waal Malefijt, een Van der Voort van Zijp, een Sineenk, een ds. Koffijberg e tutti tjuanli voor oogen f Toch leert ons deze brochure, dat het gist in de antirevolutionaire partij, dat meer en meer een geest van onvol daanheid het hoofd opsteekt. „Toen de antirevolutionaire partij opkwam", zoo lezen wij op pagina 43, „had ze jaren lang alleen met de school-kwestie te doen en hier sprong het verband van godsdienst en politiek een ieder in het oog. En ook viel het niet moeilijk, uit de christelijke belij denis eenige algemeene politieke ge dachten en zelfs een program van be ginselen af te leiden". Aldra echter heet het„Maar dat viel toch niet mede, toen men kennis maakte met de werkelijkheid en voor de vele nieuwe en ernstige problemen van het leven kwam te staan. Men zag zich toen al spoedig genoodzaakt, een neutrale zone aan te nemen, die huiten de grenzen der beginselen lag. En wat erger was, zoodra er verband moest worden gelegd tusschen de beginselen en de practische politiek, werd binnen den eigen kring groot verschil van meening openbaar. Dat was geen onwil of boos opzet, maar vloeide voort uit den aard van de zaak". Wat valt uit deze woorden anders te lezen dan de antirevolutionairen hebben, behalve dan in de school kwestie, het verband van godsdienst en politiek nog geenszins gevonden? Dr. Kuyper wekte wel den scliiju, indien het in zijn staatkundige kraam te pas kwam, alsof het anders was, doch het bleef toch maar schijn. Grieven worden tegen de autocrati sche leiding geuit, liet ééne oogenblik men denke aan zijn rede„De heilige Orde" verdedigt dr. Kuyper het protectionisme op grond van Gods woord iets later heet het een vraagstuk van puur materieelen aard de uitslag der verkiezingen in 19IS had hem dieu wenk gegeven 1 Andere partijen, zoo klagen de vijf samenstellers der brochure, hebben haar jaariijksche ver gaderingen en congressen, waar ernstig over de vraagstukken van den dag gedebatteerd wordtde antirevolu tionaire partij mag eens in de vier jaar in een deputaten-vergaderiug samen komen, welke, door haar talrijk bezoek, voor een serieuze behandeling van zaken totaal ongeschikt is. En, zouden w ij willen zeggen, het talrijk bezoek is het niet, <lat de bijeenkomst tot onvruchtbaarheid doemt, het is het feit, dat de brave deputaten van hooger hand werd het aldus besteld hebben op te zitten en pootjes te geven. „Eu het grootste gevaar bestaat dan nog daarin, dat men naar het verhand van beginselen en practische vraag stukken zoo maar in het ruwe een slag slaat, met beroep op een tekst uit de II. Schrift de moeilijkste kwesties tot beslissing brengt, en den godsdienst lot het bereiken van politieke doelein den misbruikt", heet het, volkomen juist, in de brochure. Maar hoe vaak hebben wij, vrijzinnigen, dit niet be toogd Dan wilde men in antirevo lutionaire kringen van deze waarheid niets weten. Nu verkondigt men haar zelf, niel, wijl men (ot inkeer is ge komen, doch uit verweer tegen het tyrannieke optreden van den leider. Gezegd is het evenwei in ieder geval en wij vinden deze bekentenis belaugrijk genoeg, om haar te onthouden. Wij hebben uit de brochure slechts een kleinen greep gedaan. Uit de citaten zou men kunnen verwachten, dat op krasse wijze tegen de verkeerde leiding van dr. Kuyper te velde wordt getrok ken. Bij verdere Jeziug beseft men echter, zieh vergist te hebben. Het verzet verloopt in een betuiging van onderworpenheid en na lezing vraagt men zich af, waarom deze brochure eigenlijk geschreven werd, als het niet is en dat kunnen wij toch bezwaar lijk veronderstellen om den poli - tieken tegenstanders materiaal bij de aanstaande stembus-campagne te ver schaffen. In zooverre zullen wij haar knnnen gebruiken. Buitenland. De strijd In en bulten Europa. Zou er wel één rijk zijn, dat ln een zóó merkwaardige positie verkeert als Griekenland Het Is niet direct in den wereld-oorlog betrokken, maar indi rect toch zonder twijfel. Met een variatie zon kannen gezegd worden: als Griekenland zich niet met den oorlog bemoeit, dan zal de oorlog zich met Griekenland bemoeien. Het schijnt thans, dat de moeilijk heden, welke tnsschen dit rijk en de Ententa-mogendhsden waren gerezen, dsfloitlef nit den weg zijn gernlmd. Wel worden er nog voortdurend nota's gewisseld van meer of minder belang, doch in hoofdzaak is de kwestie gere geld en kan de Entente blijkbaar van Griekland's neutraliteit te baren gun ste verzekerd zjn. Da waarborgen, door Griekenland verstrakt, betreffen allereerst da zekerheid, dat geen Ergelsche en Fransohe troepen, ook geen Servische, b(j een eventueel terugtrekken op Qrieksch gebied, zullen worden geïnterneerd. Voorts znllen de geallieerden verseheldene voorrechten genieten, wat betreft het Grleksche spoorwegnet en de havens van Saloniki. Daarentegen hebben de geallieerden zich verborden, na afloop van den oorlog alle bezette Grleksche gebieden te ontruimen, met vergoe ding van de schade, welke zou z(n ontstaan. Men kan er gerust op aan, dat de wijziging in Grlekenlsnd'a houding niet geheel uit eigen wil gesohledt. Het resolute optreden der Entente en haar bedreiging, alsmsdo de tegen woordigheid van Lord Kitchener en minister Denys Cochin te Athene, hebben daar grootendeels toe geleld. De belangen der Entente ln het Oosten stonden op het spel, zoodat Engeland en Frankrgk inderdaad krachtig en snel dienden op te treden, vóór het gevaar niet meer to koeren zon z(jn geweest. Het zou dan ook merkwaar dig zijn te vernemen, wat zich in da laatste week in de Kabinetten der rageerlngen heeft afgespeeld; wat eigenlijk do oorzaak is geweest van de plotselinge verscherping In de be trekkingen tusschen Griekenland en de Entente en op welke wijze Grieken land alle oorlogvoerende partijen be vredigd heeft. Want is het niet zon derling, dat bjj een eventneele neder laag der Entente-troepen in Macedonië, de Dultsoh—OoBtenrJkseh—Bnlgaar- sehe legert de vervolging dier troepen aan do Grleksche grens zullen staken en dezen dus gelegenheid zullen geven, zich te horstellen van den slag? En toch schijnt znlks te znllen ge schieden, daar de Lokal Anuiger ver neemt, dat de Bulgaren hebben be sloten, om zich naar vermogen te ontbonden van do vervolging der Servische (Fransch-Engelsche) troepen op Grieksch gebied. En ls hot boven dien niet verwonderlijk, dat Dnitsch- land dnldt, hoe Griekenland aan de Entente ver-strekkende consideraties verleent, die toeh ongetwijfeld ln strijd zijn met de militaire belangen van bet Duitscbe rijk De gebeurtenissen ln Griekenland vormen toch inderdaad een zeer merkwaardige periode uit den dlplomatleken strijd. Hoe dit ook zij, de kern der verwikkelingen ls stellig te zoeken in het feit, dat Ve- nlzelos' politiek bestond in het begun stigen der Entente, terwijl koning Conttantijn's politiek, alhoewel nimmer gedefinieerd, toch een ganach anderen tendenz blijkt to bezitten. De tegen strijdigheid ln het optreden van koning en minister heeft het land ln een gevaarlijke positie gebracht. In leder geval heeft de Entente, door het Grleksche gevaar te bezwe ren, een diplomatiek voordeel behaald, dat het geleden échec op den Balkan eenigszlns verzachten kan. Na dient slechts afgewacht te werden, welken loop de krijgsverrichtingen znllen nemen of inderdaad door ds Entente zal worden beproefd, de legers der Centralen en die der Bulgaren uit Servië te verjagen, of de verbinding te verbreken, die zoo juist tusschen Berlijn en Constantinopel tot stand gekomen is. Het l{kt ons aan recht- matlgen twijfel onderhevig, dat de Entente het plan zou koesteren, Servië te heroveren, dat met zulke zware offers door de aanvallende troepen veroverd is. Een terugdringen van die troepen, welke zich thans in alle passen en in alle berg stolling en heb ben genesteld, ljjkt een ondoenlijke taak. Een poging tot een doorbraak op het Bulgaarsche front in Macedonië, gevolgd door een opmarsch naar Bul garije, komt nog eerigazins denkbaar voor. Indien tenminste niet öever- eenigde Dnitsch- Gostenrljksch-Bul- gaarsche legers, na de afrekening met Servië, zich op de Fransch Engelsehe strijdkrachten znllen werpen, om zoo- doende elk initiatief der Entente bS voorbaat onmogelijk te doen zijn. Wat er dus gebeuren zal, is op het oogenblik moeilijk te voorspellen. De komende dagen zullen zonder twijfel meer licht brengen. Onderstaande telegrammen mogen, volledigheidshalve, hier nog een plaats je vinden Petrograd. Ten N.W. van Duna- burg openden de Dultsohers in den nacht van den 28stsn November een hevig vuur op onsa stellingen bij Illoeks en gingen tegen den dageraad tot het offensief over. Z(j stuitten op het geconcentreerde vnnr van onze artillerie en infanterie en trokken zich op hun stellingen terug. Bfj deze ge legenheid kwamen zg onder het vuur van hun eigen batterijen. Tan dezen stand van zaken gebruik makand, gingen onze troepen tot een tegen aanval over, tengevolge waarvan de vijand uit de hofstede K&zimirisjki en het boscbje ten W. daarvan werd geworpen. Tegelijkertijd drong een deel vau onze troepen ln Illoeïst door en bezette een oostelijke buitenwijk van die plaats. Ous succes vorder tot ontwikkeling brengend, bezetten wjj ook nog twee kerkhoven van het dorp en een deel van de Duitsche loopgraaf. Iets Z. wordt verder gevochten. Ton Z.W. van do Prlpet zijn de onzen op schluoreada wijze ln de Dnltsche linies doorgedrongen. Zij be reikten ln den naebt voor den28sten ongemerkt den staf van de 82ste divisie in een seinhuis, vielen de wacht aan en vernietigden haar. Twee generaals, van wie één een divisiechef, werden gevangen genomen. Daarna moesten wij ons onder den druk van toesnel lende versterkingen des vijands terug trek kan. Links van do Styr werd de vijand gedwongen, zich b{j Teartorisk naar het W. terug te trekken. Rome. Op de steile hellingen van den Monco Nero hebben felle ge vechten plaats gehad; sterks verschan singen van den vflaad werden geno men. Verwoed wordt gevochten ten N.W. van Görz, waar do vijand groote versterkingen heeft ontvangen en in de Italiaansche loopgraven man tegen man gevochten word. Ten slotte werd de vijand teruggedreven. Ds Italianen ontwikkelden een krachtig offensief op de Karit, ln de richting van den San Martlno. Berlijn. De Bulgaren hebben Priz- zend genomen. Binnenland. Congret der 8. D. A. P. Bet Polk meldt: Het congres der S. D. A. P., dat op de Kerstdagen te Utrecht zon worden gehouden, moet worden uitgesteld, doordat daar noch elderB zalen be schikbaar waren. Het zal nu worden gehouden op 8 en 9 Jannari te Arn hem. Tweede Kamer. Het Nederl. correspondontiebureau ln Don Haag meldt: In de parlementaire kringen wordt het zeer waarschijnlijk geacht, dat reeds tjdena het algemeen debat over de itaatsbegrooting ln comité generaal vergaderd zal worden, en word ver wacht, dat het niet van kortsn, al thans niet van zeer korten dnnr zon zijn. Van een aanvankelijk voornemen, dit comité-generaal eerst bij de be handeling van de oorlogibegrooting aan te vragen, hoordo men cok iets verluiden, maar daar de quaestles betreffende demobilisatie, althans mesr verlichting van de militairs lasten, ter Bprako zijn gekomen in het voorloopig verslag der Tweede Kamer nopens de algemeene beschouwingen, schijnt men het nader rationesier te hebben gevonden, de nadere Inlichtingen, die gewenscht worden, in besloten ver gadering tijdens het algemoi-n be- grootlngsdebat aan de regeering te vragen. Staten-Gen eraal Tweede Kamer. Minister Pleyle is nog niet van zijn ziekte hersteld en zQn collega van Marine, de heer Rambonnet, heeft nu zijn plaats ingenomen. Dit levert het voordeel op, dat sa met de behande ling van do Indische begrooting kan worden voortgegaan. Maar aan de afwezigheid van Minister Pltyte is ook een nadeel verbonden: verschillende belangrijke onderwerpen, zooals het contract met de Paketvaart-maat- Bchappij en de post voor den bonw van een gonvernements-bladgnttafa- briek, moesten teruggenomen worden. Over de gevoerde debatten kunnen wij kort z{jn. De heer Sannes (aoo.-dem.), die het arbeiders-vraagstuk behandelde, maar er niet diep op inging, klaagde over de slechte behandeling, welke ln som mige streken de koelies nog onder vinden. In dit opzicht vond hij den heer Pock (unie lib.) naast zich; het is te hopen, dat van de klachten, die jaarlijks geuit worden, uu eens einde lijk resultaat uitgaat en de regeering icgr{jpt; zij heeft in Indlë ook een ethische roeping te vervallen. Mr. Mendels (soa.-dem.) kon zich niet bijster vereenigen met de straf bepalingen, gesteld op het cprnlen tot rassenhaat. Wij gelooven niet, dat één koloniale mogendheid bet zonder der gelijke bepalingen zal kannen doen. De voornaamste vraag is echter, hoe ze worden toegepastcf men alleenlijk let op de doodende letter, dan wel ook rekening hondt met den leven-bren genden geest. En daar schjnt nog al iets aan te haperen. Er wordt nog te vee! met twee maten gemeten. Een magistraat als mr. Mllino Landraad oog wel van Toeban die zleh aan allerlei hinderlijke handtastelijkheden (en erger ook nog wel, naar het schjntl) tegen getnigen schuldig maakt, kan toch bezwaarlijk als een ambtenaar worden beschouwd, die in de eorste plaats op zQn post gehand haafd dient te worden. Als men er zich mede tevreden stelt, zoo iemand een berisping toe te dienen, wordt dan het recht niet te kort gedaan? Het vertrouwen ln JuBtltia, die zonder aanzien des persoons hot recht heeft te handhaven, wordt op die w{|ze ernstig by de inlandsche bevolking geschokt. Rechts vond ook nog gelegenheid, zich even ta roeren. Ia Indlë wordt, met halp van het gouvernement, volks-lectuur verepreid. Raeds eerder ls door den heer De Viiser (ohr.-hilt.) gekleagd over het gehalte daarvan. Op hetzelfde aam beeld hamerde h{j thans en verklaarde, een boekje in handen gekregen te hebben, dat met recht ,vnll en schun nig* geheeten mocht worden. En de antirevolutionaire heer Scheurer trok te velde tegen geschriften, waarin, als w{ het wél hebben, do Islam werd verheerlijkt. Ook de heer Boo- gaardt (roomtok) deed ten slotte nog een duit in het zakje. De afgevaar digden gaven te kennen, dat, zoo er geen verandoring komt ln den be- staanden toestand, hetzij door een zuivering van de bibliotheken, hetz(j door de boaooming van een andere commissie van toezicht, welke hasr taak ernstiger opvat, zij het volgend jaar tegen den post volks bibliotheken znllen stemmen. De saak zal natuurlijk wel in ruime mate overdreven z{jnwij hebben geen buitengewoon hoogen dunk van de liefde dezer heeren voor openbare bibliotheken. Van de Minister i-tafel werd niet geantwoord. Mlnliter Rambonnet luis terde weliswaar zeer eerbiedig, doch achtte het beter, zich niet in de dis cussies te mengen, welke, althans voor een zeer groot gedeelte, vermoe- deljk voor hem wel Hebreeuwsch geweest znllen z{jn. En zoo had het er veel van, alsof de heer Rambonnet daar alleen zat, om het decorum te bewaren. (Een Goeschs Sint Nioolaas Geschiedenis)- (Vervolg). Er was, volgens afspraak, met een lijst geloopen en tot groote vreugde van alle dames was daarop voor een zoodanig bedrag guteekend, dat men bf het koopen volstrekt niet zolnig behoefde te zijn. Juffrouw Christian had traantjes van blijdschap in de oogen toen het haar verteld werd en al haar vriendinnen, die het denkbeeld om voor het goede dool aan een bazar te mogen mee werken, in een feestelfike stemming gebracht had, besloten, met het In- koopen nu ook maar niet langer te wachten. Want het iiep juist tegen Sint-Nieo- laas en alle winkels boden in met zorg geschikte etalages eeu keur van de meest uiteenloopende artikelen, waar voor men zeker wist later gulle koo- pers te zullen vinden. Op een nienwe vergadering, ditmaal ten huize van mevrouw Jentink, waB dan ook besloten, bij de voornaamste winkeliers een kijkje te gaan nemen en de meest verschillende artikelen, voor groot en klein geschikt, zoo spoe dig mogeljk voor het beoogde doel aan te koopen. Dus togen de dames de Btad in. Juffrouw Christine, die door de voor bereiding een ingespannen week achter den rug had, vond dat haar taak nu toch eigenlijk afgeloopen was en ook de oude mevrouw Versehuure liet zleh beleefd verontschuldigen. Het loopeu viel haar hoe langer hoe lastiger en hoewel zo met bai t en ziel aan de beraadslagingen bad deelge nomen en voor een buitengewoon hoog bedrag op de lijst had geteekend, achtte zij den wlnkeltocht meer iets voor de jongeren en vreesde door haar tegenwoordigheid hen meer last dan genoegen te zullen geven. Dus trokken alleen de anderen er in groepjes van drie op nit, mevrouw Jentink met mevrouw Van der Crab en juffrouw Van der Mledeu, mevrouw Bakker met mevrouw Van Dalen en juffrouw Van Vliet en mevrouw Ten Brink met juffronw Poolman en juf frouw Brouwer. Dat was een gezellige winkoltocht. Niet alleen, dat men er gezamen lijk een prettlgen middag van maakte, maar ook de gedachte nit ruime beurs te mogen ln koopen zonder van lastige echtgenooten bj baar thuiskomst een donkeren blik te znllen zien en een opmerking over nnttelooze verkwisting te zullen hooren, bracht alle damez in een ulterBt gnnstige stemming. Juffrouw Van der Mieden had van thuis dadelijk toestemming gekregen om aan den bazar haar help te ver- leenen en nn ze, netjes in haar nienwe mantelpakje, naast mevrouw Jentink ea mevronw Van der Crab door de Lange Kerkstraat wandelde, voelde ze, b{j het tegenkomen van minder bevoorrechte vriendinnen, meer dan ooit het gewicht van haar phllantro- pischen arbeid. Hoewel de oudere dames onder het wandelen overlegd hadden waarheen ze het eerste zouden gaan, richtte juffrouw Van der Mieden, onder het voorbQloopen.nlt gewoonte haar oogen naar de winkelramen van den heer I. Lutoljn Azn., waarachter zoo'n verzameling vau heerlijkheden was uitgestald, dat zQ het niet over haar hart kon krQgen, eerst ergens auderz binnen te loopen. Zfl deelde haar gemoedsbezwaren daarom eerlQk aan de andere dames mee en hoewel mevrouw Van der Crab eerst naar een andoren winkel gewild had, was één blik op de haar aangewezen spiegelruiten voldoende om haar onmiddellijk tot andere ge dachten te brengen. Dos stapten de dames gezamenlijk naar binnen en, eenmaal in den win kel, zagen ze zich plotseling voor een zoo uitgebreide keuze van de meest begeerlijke lekkernijen gesteld, dat ze De prjjs der gewone advertentiën is vau 1-5 regels 60 et., elke regel meer 10st Bg directe opgaaf van driemaal paatzlng derzelfde advertentie wordt de prijs slechts t w e o m a a 1 berekend. Geboorte-, huweigk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebband* dankbetuigingen worden var. 1—10 regels h 1,— berakand. Bawfmnsimari 5 cant. vaa as Nazal. Vanuootstóiup ,G*es*ke Courant". Hoofdredacteur W. J, C. van Santos.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1915 | | pagina 1