N°. 133 1915 Donderdag 11 November, 102de jaargang.
Da aitgüve deaor Courant gusahiodt Maandag-, Woansdag- on Vrydagavond
ultgexoiidord op feestdagen.
Pr8« por kwartaal, in Gooi f 0r75s bulten Got*, franco f 1,18.
AfsondorUjke nonmore 6 cant
ineendiiigr van advortemtlëa op Maandag:, Woensdag:
en VRIJDAG vóór 13 uren»
Do prfls der gewone advsrtentiën is van 1-5 regel» 50 ot., elke regel moor 10 at
B| directs opgaaf van driemaal paataïng doraelfde advertentie wordt
de pi'Os slecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichte» en de daarop batrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regel» i l,-~ berekend
^ewSinnnsay?! 6 «ar*.
Teleiewratuft»®? 83. Sireetdir G. W. yah Barnkveu). Uitgave van de Naaifil. VeBMootsakap „Gwsike Coiraut". HoofdredatteEr Wc J, C. van Santin
Sociale Wetgeving
Men moge zeggen, wat men wil dat
onze regeering heeft stil gezeten, zal
bezwaarlijk kunnen beweerd wordeu. In
Verbluffende snelheid zijn ze elkander
opgevolgdde financieele wetsontwer
pen van Minister Treub, de voorstellen
tot grondwets-herziening en nu weer de
sociale, verzekering. Inderdaad er wordt
gewerkt; er wordt hard gewerkt!
Het ontwerp ouderdoms-rente zal een
verbetering aunbrengeu in de afzonder
lijke regeling van artikel 369, dat de be
deelden van een rente buitensloot. Zeker
het is niet de regeering, welke deze verbe
tering aanbrengtzij laat het aan de Ka
mer over, of de bedeelden in het ontwerp
al dan niet zullen worden opgenomen.De
beslissing lijkt ons niet twijfelachtig de
uitsluiting werd Dimmer verdedigd. Door
de linkerzijde niet en doorde rechterzijde,
althans door het gros, ook niet. Het
schijnt, dat de heer Treub destijds in de
overtuiging leefde, rechts er een genoe
gen mede te doen, de bedeelden uit te
sluiten. Wij lezen althans in de Memorie
van Antwoord: „Nu intusschen blijkt,
dat de grootc voorstanders der kerkelijke
arm-verzorgiüg de uitsluiting der bedeel
den, welke werd voorgesteld, mede ten
einde aan die arm verzorgiug niet te
raken, niettemin niet verdedigen, ver
valt voor de regeeringeen harer krachtig
ste motieven voor die uitsluiting."
Wij mogen nu benieuwd zijn, of bij de
openbare behandeling de rechterzijde
voet bij stuk zal houden
De regeering ontveinst zich niet, dat
het toekennen van ouderdoms-renten aan
bedeelden voor de schatkist financieele
gevolgen zal hebben, waarover zij echter
„hoewel noode" bereid is, heen te
stappen. Nooue of niet, voor ous is
liet de hoofdzaak, dat de uitsluiting
inderdaad vervalt.
üok erkent de Minister, volmondig
zelfs, dat f Z,per week eeu luttel be
drag is eu dat de leeftijd, waarop de rente
wordt verkregen, zeer hoog is gesteld.
Maar, zegt hij, de last, welken een ouder
doms-reiite van zeventig-jarigen leeftijd,
op de schatkist legt, is reeds zoo zwaar,
dat in verband met den toestand van 's
Rijks financiën aan een verhooging van
het bedrag der rente evenmin valt te den
ken als eeu verlaging van den leeftijd,
waarop zij zal wordeu verkregen.
De ouderdoms-rente is, zooals men
weet, in het sociale stelsel vau Minister
Treub de voortzetting geworden van de
invaliditeits-rente, welke een r.floopend
karakter draagt. Wij hopen eu vertrou
wen, dat elke bureaucratische krenterig
heid daarbij vermeden worden zal. Maar
toch kunnen wij voorloopig wel reeds
conslateeren, dat er voor de vrienden van
een billijke Staatspensionneering nog
heel wat te propageeren overblijft.
Eu al moeten wij on9 wel tevreden stel
len met een geleidelijke afbetaling': het
groole einddoel mag nimmer uit het oog
9~FËüILLETOJi
Oe verwlssdde Kist.
Human, naar hot Engeisoh
van HOBERT LOUIS STEVENSON
Tosn oom Joseph opstond, «eïoold^
hy zich een ander msasch. Nadat hg
wat dichter h(J het t aar was graan
zitten, begon hy de andera gasten
eens op te netnen met het oog op de
mogelgttieid, hen aanstonds van zy >1
oratorische gaven te öood genieten
Er waren ongeveer twaalf personen
If de gelagkamer aanwazlï cn, naar
hy tot zjjn groote vrongie bemerkte,
uitsluitend arbeiders. Na moest eers
h.t publiek In de stemming worden
gebracht. Oom Joseph zette zijn bril
op, hialdo oen bundeltje paparassen
uit dan zak en legde dat vóór zich op
tafel. Hg voawde de papieren open,
streek ze glad, keek ze oa eer.s met
biykbaar welgevallen door ea tikte
dan weer, terwyi hg z5u wenkbrau
wen fronste, mot zijn potlood op tafe',
sohgnhaai' In overweging van het één
of ander gewichtig feit. Een stoelsche
blik bracht hem do overtuiging bij,
dat hy de aandacht op zich gevestigd
had. Het binnentreden van den kas
telein schonk hem de gewenschtn
gelegenheid, van wal te steken.
,Ik zie daar', begon hy, het woord
tot Watts richtend, terwyi hfl het ge
worden verloren.
Talma's Kadenvret, veel te omslachtig
op touw gezet, komt te vervallen.
Vooral in Talma's wet op de verzeke
ring legem geldelijke gevolgen van ziekte
zijn groole verbeteringen aangebracht.
Wij hebben er bij herhaling op gewezen,
itoe verkeerd het gezien was van den
Minister van socialen arbeid uit het
Kabinet-ileemskerk, wel zieken-geld uit
tp keeren, doch daaraan niet vast te kop
pelen geneeskundige behandeling. Wij
zijn verheugd te kunnen mededeelen, dat
Minister Treub het slechte voorbeeld van
zijn voorganger niet wenscht te volgen.
Ook de losse arbeiders en de dienstboden
- mede een aanmerkelijke verbetering -
worden door den heer Treub in de ziekte
verzekering opgenomen.
Voor de zieken-fondsen wordt het prin
cipe van zeif-bestuur in de wet vastge
legd.
Als norm stelt Minister Treub voor,
dat werkgevers en werknemers aan de
sociale verzekering even veel zullen be
talen. De patroon heeft voor iederen
arbeider in zijn dienst een vaste som te
betalen den arbeider wordt een percen
tage van zijn loon ingehouden.
De bijdragen van het rijk voor do
administratie-kosten de heer Talma
had er f 8,800,0U0 voor uitgetrokken
zijn teruggebracht tot f 4,900,000.
Maar het voorstel, om uit de schatkist
een jaarüjksche bijdrage van vijf en-
twintig-millioen gulden uit te trekken,
ten einde voor gehuwde arbeiders, die
kinderen hebben beneden den leeftijd
van zestien jaar, de premie te verlagen,
missen wij. Bij het debat over de sociale
verzekering verklaarde de regeering
destijds, dat zij de opname van een
dergelijke bepaling gewenscht achtte.
Zij is, als zooveel, geschrapt met het oog
op den beuarden toestand onzer finan
ciën.
Hopen wij, dat, bij de behandeling in
de Tweede Kamer der Staten-Generaal,
hieraan nog een mouw te passen zai
blijken.
Voorloopig volstaan wij met deze
regelen.
Wij zullen, als de voorstellen rijp zijn
geworden voor openbare behandeling,
nog voldoende gelegenheid hebben, op
menig onderdeel terug te komen.
jf.** frö zóu voort 1
In Het Folk van 5 Nov. j. 1. komt
op de eere-plaats een artikel voor, ge
titeld ,,De Vijand". Die vijand is
dr. Abraham Kuyper.
Laten wij er een paar regels uit
citceren
,,Toen het MinisterieGort van der
Linden de oplossing van den schoolstrijd
aan de orde stelde, naast die van het
kiesrecht-vraagstuk, ging er een blij
gevoel van hoop door het democratisch
deel van Nederland. Br scheen een
weg gevonden uaar een gezonder poli.
ztlschap aanmoedigend beschouwde,
,ik zie daar, dat sommige heeren mj
eeaigszini nieuwsgierig aankyken en
het li dan zeker ook iets buitenge
woons, iemand verdiept te zien in de
stadie van letterkundige en weten-
sehappeiyke onderworpen in de gelag
kamer van een herberg. Maar dat
doet minder ter zake. Ik heb hier
eeulge berekeningen, vanmorgen door
my opgemaakt, over de kosten van
een huishonden in ons land en elders
een onderwerp, dat, ik durf het gerust
te beweren, voor den arbeidenden
stand van buitengewoon gewicht mag
worden geacht. Ik heb ecu standaard
vastgesteld voor inkomens van acht
honderd, zestion-lhonderd, twee-dui
zend en vierentwintig-hondord gulden
per jaar. Zrk jracht honderd galden
is niet veel en de iecyferipgen zjjn
niet allemaal even nauwkeurig, daar
bijvoorbeeld de prjja voor da wasch
In het buitenland zeer verschilleed Is
en da pry zen der brandstoffan ook zeer
uiteenlocpsü. Ik zal dus beginnen met
een jaariyksch inkomen van acht
honderd gulden. Mocht één van do
heeren met mïjn berekeningen niet
accoord gaan, er Is straks gelegen
heid voor gedachten-wisseling'.
Daarop begon oom Joseph onm-e-
doogend al zfin vervelende becijferin
gen ten beste te geven, respectievelijk
voor bewoners van Londen, Parijs,
Bagdad, Spitsbergen, Bassorah, Hel
goland, do Sellly eilanden, Brighton,
tiek leven. Mei. scheen zich een toe
komst te mogen leuken, waarin niet
godsdienst-leuzen de geesten zouden
verwarren, waarin niet het heilige zou
worden gebezigd tot volks-bedrog. Een
toekomst dus, waarin de maatschappe
lijke belangen over de partij-vorming
zouden beslissen, i „s voor de arbeiders-
klasee de eenheid eerder zou zijn te
verwezenlijken".
Maar, zoo lezen wij verder in het
artikel, er is een vijand, een man, „dien
de arbeiders-klasse sedert jaren in haar
weg vindt". Die man is dr. Kuyper.
Komt de bevredigings-commissie in zake
gelijkstelling van bijzonder met open-
baar onderwijs niet tot een vruchtbaren
arbeid, dan zal dit in hoofdzaak aan
dr. Kuyper te wijten zijn.
Dr. Kuyper speelt, zonder twijfel,
een dubbelhartig spel. Het Grondwets
artikel ten aanzien van het onderwijs,
mede ontworpen door den heer Van
der Voort van Zijp, den parlementairen
leider van de anli-revolutiouairen frac
tie, is in de oogen van den van-God-
gegeven leider een onbeholpen stuk
een raar concepter valt zelfs niet
over te spreken. Dr. Kuyper stelde het
zelfs voor, alsof het een Uilenspiegel
streek van de liberalen was.
Het /V/'-artikel zegt nog veel meer,
dat wij niet citeeren zullen. Daarbij
het zij erkend heel wat dingen,
welke wij onderschrijven kunnen.
De kritiek op dr. Kuyper en op de
coalitie, „wier gemeenschappelijke wortel
des geloofs de haat aan de openbare
school is", maken wij tot de onze. Ook
zijn wij het met Hel Volk eens, dat
mislukking van de Grondwets-herzieuing
op het stuk va.i onderwijs door dr.
Kuyper-en aiidorAiiaclileu in de coabtie
zal worden geëxploiteerd, om ook de
herziening van het kiesrecht-artikel te
doen mislukken. „Ai wat hij thans
moddert in de onderwijs-kwestie, heeft
voor de kiesrecht-kwestie gevolgen".
Zeer goed gezien van Het Volk en
wij zijn blij, dat het sociaal-democra
tisch hoofd-orgaan in 1915 aldus
schrijft.
liet is een vonnis, gestreken over
de eigen politiek iu 1909.
Toen moest, met sociaal-democrati
sche hulp, een Plate, een Röell om
met deze voorbeelden op het oogenblik
te volstaan vallen. Zij waren, nie
mand zal het durven ontkennen, warme
voorstanders van het openbaar onder
wijs. Zij verzetten zich met hand en
tand tegen een tariefwet, toch zeer
zeker niet een wet, in het belang van
de arbeiders-klasse. Maar toen was
het, naar de wonderlijke sociaal-demo
cratische taktiek, beter, een man van
de coalitie naar de Tweede Kamer af
te vaardigen, de coalitie, „wier ge
meenschappelijke wortel des geloofs de
haat aan de openbare school is," Daarom
adviseerde zeker ook in Juli dezes jaars
Cincinnati en Nlsjni-Novgorod. Hy
omschreef zeer nauwkeurig den be-
noodigden uitzet voor al dia plaatsen
en het behoeft niet te verwonderen,
dat de bezoekers van de herberg, dio
zoo onverwacht op eeu redevoering
werden gatracteerd, vsn verveling
buiten zich zalven gora-kten.
Lang.voordat oom Joseph mat een
Inkomen van zestien honderd gulden
In NBjni Novgorod was aangeland,
was het gezelschap verdwenen, op een
paar oude drinkebroers na en den
vermoeiden, m steeds minzamer,
meneer Watls. Wel kwsm telkens
een klant binnc maar zcodra z§
waroti bediend, dronken zy hun glas
leeg cn zochten zoo spoedig mogeiyk
een andere herberg op.
Ocm Joseph ellep heerljk na di
vermoeienissen van dien dag. Hjj stond
laat op en vroeg, na een stevig oni-
bgt, om da rekening. Hg kwam al
gauw tot da ontdekking trouwers
door heel wat meerdere lieden vóór
ham opgedaan dat het gemahkc
ïyker is, om de rekening te vragen,
dan om de rekening ta batalen. Bfi
keerde zyn zakken binnenste buiten,
maar bracht niet meer voor den dag
dan ééa en twintig-en-een halve stu!
ver.
Hy vroeg das, den kastelein te
spreken.
„Ik heb hier een wissel op Londen,
van circa acht-dulzend gulden," zei
h5, toon do hesr Watts verschenen
de afdeeling Goes der S. O. A. P. haar
kiezers, niet op de candidaten van
links, doch op rechts bij herstemming
te gaan. Uit pure liefde voor het
openbaar onderwijs, dat Hel Volk steeds
in bescherming neemt I
Laten wij thans constaleeren, dat
wij van het, sociaal democratisch hoofd
orgaan in November 1915 een beter
geluid hooren, zeer zeker niet in het
minst beter voor de arbeidende klasse.
Moge. de S. D. A. P. op dien weg
voortgaan Zij zal dan niet alleen
socialistisch heeten, doch zich met
recht democratisch mogen noemen.
Buitenland,
De etrljd In en bulten Europa.
Amerika, dat zich In dezes wereld
stad telkers weer de rol toeeigent
van beschermer van de reehtea der
neutralen, dat kort geleden eeu succes
kon bookea by zgu optreden tegen
de wjza van strijdvoeren der Daitsche
duikbooten, is thans op de bres ge
sprongen ten behceve van den handel
der oazjdigen.
Men weet hoe Dnitschland, doorde
Engeleche overmacht ter roe, van den
wereldhandel Is afgesloten, hoa er
angstvallig voor gewaakt wordt, dat
geen koopvaardijschip uit den vreemde
gelegenheid krjgt, zyn goederen in
Dultoehe havens to lossen.
Destijds bepaalda de EDgelsche re
geering, dat de bondgenooten, teneinde
de afsluiting van Dnitschland zoo
doeltreffend mogciyk te maken, niet
alleen sehepeD, welke de gewone
blokkade bepalingen overtraden, in
beslag zouden nemen, doch tevens
zouden beletten, dat alle soorten goede
ren Dnitschland ln of uit zouden
gaan.
Allo schepen, waarvan men de
vijandelijke bestemming, eigendom of
herkomst vermoedt, worden dus aan-
gehoudan en opgebracht.
Dat de neutralen door deze bepa
lingen de grootste moeilijkheden on
dervinden, laat zich begrijpen en ook
hier te lande, waar men onder voogdij
schap van Engeland Bleehts mag ln en
nit voeren, wanneer een lichaam als de
N.O.T. zich voor schip en lading ann
sprskelgk Btelt, is het onrechtmatige
van deze Engelsche bokkade-bepalin-
gen terdege gevoeld.
Engeland beheersoht de zee en
dlea tengevolge kunnen wj hot slechts
by protesten laten, welke, wanneer
ze van een kleinen staat uitgaan, in
dan regel zeer weinig gewicht ln de
schaal leggen.
Maar wanneer Amerika, de grootste
en machtigste der onzljdigon, ziJu
stem verheft, durft. Engel»: d niet
langer doof te big ven en de Amerl
kaansche nota's zyn dan ouk steeds
de schrik vau de Engelsche regeering
geweest.
Niet als ze tegen Duitschlard ge
rleht waren. Dan wees de Engelsohe
pers sr telkens mot genoegdoening
op, dat ook in Amerika de Duitsche
wa?. „Ik vrees, dat ik een dag of wat
zal moeten wachten, eer ik het geld
kan ontvangen. Of wilt u den wissel
bygoval dlsconteerrn
De kastelein bekeek hot document,
waarvan hy d« hoeken tusaehea z5r,
vingers verfrommelde.
„Êen dag of wat wachten her
haalde hy. „Hebt u geen ander geld
by u
„Alleen wat klein geld. Zoo goed
als niets".
„Dau kunt u my het bedrag wel
sturen, als u thuis is. Ik vertrouw u
best".
„Om u de waarheid te zeggen,"
glimlachte oom Joseph minzaam, „ge
loof Ik, dat ik maar blUven zal. Ik
heb toch gold naodlg."
„Ik wil u met alle ploizier een
shilling of tien lsenen, als lk u dsar
mee van dienst kan zyn," zei Watts
haastig.
„Neon, ik zal lievc-r maar blyven
en mijn wissel laten ditcontesren."
„Hier ln huis wil ik u niet meer
hebben," verklaarde de heer Watts
zeer beslist. „Hot is de eorBte en do
laatste maal, dat u in de „Trcgouwell
Arms" geslapen hebt."
„Als ik verkies to big ven." zei oom
Joseph driftig, „zal niemand my dat
bolrtien. Ik heb de wet op nign hand.
Zie maar, dat je cr mj uit krygt."
„Eerst de rekening betalen 1" hield
do heer Watts vol.
„Daar dan!" En oom Joseph smeet
strydwyze algemeeno afkeer en ver
ontwaardiging wekte en worden de
Amerikaansche nota's den volke ln
zoo dreigend en ernstig mogeiyken
rorm uitvoerig medegedeeld.
Maar het neutrale Amerika ziet de
fouten by beide strfidende partyen en
aarzelt niet, ook de geallieerden open
lijk hun overtredingen van da slge-
meen vastgestelde oorlogshepalingen
onder het oog te brengen.
Do laatste, dezer dagen te Londen
overhandigde, Amerikaansche nota
levert dan sok een scherpe critlek op
de Brltrche wijze van 'celemm6 mg
van den handel der neutralen.
Amerika noemt de maatregelen,
welke Engeland tracht te nemen tot
het verkrijgen van het bewüs der
vyandelgke bestemming van ladingen,
op weg naar onzydlge havens, als-
tn ,de het aan deze ladingen toeken
nen van het karakter van contrabande,
ongerechtvaardigd, en de blokkade
niet afdoende en onverdedigbaar.
Bovendien meenen de Vereenlgde
Staten, dat do procedure, voor herstel
van internationaal nadeel, ontoerei
kend la voer het beoogde doel en
deza rechtspraak ln vele gevallen
gelijk staat met schending van het
volkenrecht.
Amerika wecacht zich dan ook niet
aan deze onwettige Engelsche maat
regelen van weerwraak op de Duit
sche Btrydwyze te onderwerpen. Het
acht het daarentegen van het hoogste
belang voor onzydigen, dat de be
ginselen van Internationaal recht
onaangetast worden gehandhaafd.
Uitvoerig zet de uota uiteen hoe
de Amerikaansche overzee-handel
steeds meer belemmering ondervond
eu schepen eu ladingen, te goeder
trouw voor onzydlge havens bestemd,
warden aangehouden en opgebracht.
Dit opbrengen geschiedde in vele
gevallen slechts om de overheid tfjd
te geven voor een onderzoek naar het
contrabande karakter van de lading
of naar het voornemen der reedera,
om de Engelsche maatrf gelen te
OEiduiken. Slechts op grond van een
meenlng of verdenking werden deze
schepen dus aangehouden, hoewel het
onderzoek naar contrabande slechts
op zee moet geschieden, zonder dat
schepen door opbrenglng aan tyd-
verlles blootstaan.
Wel heeft Engeland er op gewezen,
dat de groote Invoer in onzydlge
Btaten tot doel heeft, vele voor militaire
doeleinden geschikte artikelen naar
Duitschland door te voeren, doch dit
argument kunnen de Vereenlgde
Staten niet alB rechtvaardig of wettig
bawg-middel aanvaarden, daar het te
groote ruimte laat voor mlsbrnlk en
de rechten der onzydigen hierdoor
ten eenenmale zouden kunnen worden
ontkend.
Ondanks de vroeger gegeven be
lofte, !s gebleken, dat Engeland niet
in et&at is, ouderscheid te maken
tuifcchen handel met den vyand en
met onzydigen en lichamen alB de
N. O. T. on anderen hebben door
hun ingewikkeldheid de Amerikaan
sche handelsbelangen geschaad.
hem den wibbsI toe.
„Dat lo geen wettig betaalmiddel,"
riep de kastelein uit. „Ik verzoek u,
onmiddeliyk ta vertrekken."
-Je bent niet in staat, man, te bo
s'ffsn, hoe diep lk je veracht", zet
de oude heer, die zich wal ln de om-
sDindigheden moest schikken. „Maar
je zult er voor boeten. Ik weiger de
rekening te voldoen."
„Dat kan me geen lor scholen,"
antwoordde Watts. „Als je maar op
rukt."
„Dat kan gemakkoiyk gebeuren,"
repliceerde oom Joseph, terwyi hg zyn
muts greep cn die haastig opzette.
„Is u misccMrn ook te lomp, om my
te zeggen, wanueer da eerste trein
nsar Londen vertrekt?"
„Die gaat over drie kwartier," zei
da waard gedienstig. ,U kunt hem op
uw gemak halen."
Oom Joseph verkeerde inderdaad
in een netelige positie. Het zou beter
geweest zijn, als hy de omgeving vau
de spoorlijn had vermeden, daar zyn
neven hoogst waarschyniyk ln de
buurt op de loer lsgen, om hen> op
te vangen. Maar san den anderen
kant was hat zsar wenschclyk, ja
zelfs beslist noodzakeljjk, dat hy zyn
wissel gedisconteerd kreeg. Hy besloot
dus, met den trein naar Londen te
vertrekken, maar stond nu voor de
vraag, hoo h" zjn reis betalen zou.
Wordt vervolgd).
