N°. 132 1915
Dinsdag 9 November
102de jaargang.
8 FEUILLETON
üe verwisselde Kist.
Buitenland.
0« Ultg*yedeior Courant geschiedt Maandag-, Wosnidag- ec'Vrydagayonfl
uitgesonderd op feestdagen.
Pr$§ per kwartaal, in Goal Ö,Ifte baiten Goes, franco j7 1,26»
Afsonde?mkt> nommer'e 3 cent.
-stzenOinff van «riven©ntlën op Maandag. Woensdag
©ti VBIJDAG vóó* 19 oren.
De pr0s der gewone advertontifln is van 1-5 regels 50 cfc., elke regel meer 10 ct
B$ directe opgas? van driemaal paafcslng Aersslfde advertentie wordt
pry s slechts tweemaal berekend*
Geboorte-, huwelp- on doodsberichten sa de daarop bedekking hebbands
iankbeiaiglcga?. worden var, 1—IQ ragels berekend
dö^fwanmmavs f> eaa*.
teletoonnomwer SS. direstovr G, W. va» Babnkvklb. Uitgave yaa de NmssL Ve«üoofcs«kjip aG test fee Cosrant". HooMrediet^nr W. J. 0® va» >3aht*ic.
Werk aan den Winkel.
In een viertal artikelen hebben wij,
zoo beknopt mogelijk, de belasting-
ontwerpen van MinisterTreub behandeld
en wij vonden danrdoorniet eerderde ge-
legeuheid, op de voorstellen tot Grond-
wets-herziening, bij de Tweede Kamer
der Staten-Generaal bereids ingekomen,
de aandacht te vestigen.Van dezen plicht
willen wij ons thans kwijten.
Ten opzichte van het vrouwen-kies
recht geven deze voorstellen weliswaar
een niet onbeduidende verbetering, maar
geheel bevredigen kunnen zij ons toch
niet.
Letten wij eerst op den text.
De Grondwet zal dit is volkomen
waar het vrouwen-kiesrecht niet lan
ger in den weg staan. Het zal, om dezen
term te bezigen, aan den gewonen wet
gever worden overgelaten, de eischen te
bepalen, waaraan de vrouwelijke kiezer
moet voldoen. Op den meerderen of min
deren maatschappelijken welstand bij de
toekenning mag niet worden gelet.
Maar overigens.
De gepubliceerde voorstellen laten tot
schier iedere gissing ruimte. Kan de
„gewone wetgever" in zake het vrouwen
kiesrecht een beslissing nemen, of is hij
daartoe veilplicht I it de voorstellen
blijkt noch het één, noch het ander. Zij
lijden in dit opzicht aan zeer betreurens
waardige onduidelijkheid. Vandaar, dat
wij niet bevredigd kunnen zijn. Klaar
heid van bedoeling behoorde hier aller
eerst eisch te wezen.
De voorstellen van het Kabinet-Cort
van der Linden bevallen evenwel menig
punt, waarover wij onze voldoening kun
nen uitspreken.
Laten wij allereerst 7 en 8 noemen,
welke behandelen de eiscbeu van benoem
baarheid voor de Tweede en Eerste Ka
mer der Staten-Generaal en waarbij ner
gens van mannelijke Nederlanders wordt
gesproken. Daaruit blijkt onzes inziens
logisch, dat de benoembaarheid van
vrouwen niet is uitgesloten. Zonder
twijfel een overwinning, welke de voor
standers vau de wettige gelijkstelling van
man en vrouw ten zeerste toejuichen
Minder tevreden zijn wij daarentegen
wederom over de 1 eet tij ds-grens, welke
voor het kiesrecht wordt vastgesteld.
Ook hier opnieuw wordt de bevoegdheid
aan den „gewonen wetgever" overgelaten
en dit lijkt ons een uiet te ontkennen
gevaar voor de stabiliteit in onze wet
geving, waar het zulk eeu gewichtig
punt betreft. Beneden de drie-en-twintig
jaar zal de wetgever echter niet mogen
gaan.
Toch schijnt deze bepaling niet van
ganscher harte door het Kabinet ge
maakt te zijn. Immers de regeering
acht zelfs de grens van vijf-en twintig
jaar „eer te laag dan te hoog", wijl zelfs
deze leeftijd nog „geen politieke rijp-
Roman, naar liet Engelsch
van ROBERT LOÜIS STEVENSON
,De bjjbel bevat drie miljoei, »yf-
hondei'd-en één dollend, tweehonderd
negen en veertig letters en, naar ik
mees, bj de achttien duizend verzen
Er zijn een massa bybelultgaven.
Wiel life was de eerste man, die den
bUbel ln Engeland bracht, omstreeks
het jaar 1300. De zoogenaamde pa
ragrafen-bg bel is zeer bekend en ont
leent zpn naam aan het feit, dat hjj
in paragrafen is ingedeeld. De bijbel
van Breeches mag ook genoemd wor
den waarsahjjnijik haatte de man,
die hem uitgaf, Breaches of droeg de
plaats, waar hfj v.rschsen, dien naam."
Ds vrachtrijder zei langs zin neus
weg, dat zoo Iets vrel haast van zelf
sprak en wfldde vervolgens zijn aan
dacht aan een vollen hooiwagen, dien
zij moesten paeeseron. Dit was geen
gemakkelijk werkje, want de weg
was smal en aan beide kanten liep
een sloot.
,Ik zie,' begon oom Joseph op
nieuw, toen zij den hooiwagen zonder
ongelukken voorbij waren, ,dat je de
teagols ln één hand hondt. Je zon
beter doeo, allebei je handen te ge-
brulkon.'
Wolzoo I' antwoordde Chandler
ilehseljk nijdig. ,En waarom
beid waarborgt."
De regeering „acht" zulks, doch „be
wijst'' het niet. En geen wonder, want zij
zou zich,wilde zij het goed recht van haar
bewering bewijzen, voor een taak gesleld
zien, welke zij niet vervullen .kan. Waar
door de wet de één-eu-twintig-jarige
leeftijd is vastgesteld voor de meerder
jarigheid voor rijpheid voor de wet en
haar verplichtingen in den meest uitge
breide/1 zin des woor'ls dns begrijpen
wij niet, hoe, in zake toekenning van het
kiesrecht, plotseling wederom onrijpheid
kan intreden.
Het algemeen kiesrecht voor man
nen belooft dus eindelijk een feit te
zullen worden. Het is goed gezien
van de regeering, bedeelden en hen,
die nalatig zijn geweest, hun belastin
gen niet tijdig te voldoen, uiet langer
van het kiesrecht uit te sluiten.
„Waarom zouden zij, die ondersteuning
genieten" dit betrekkelijk de be
deelden „minder zelfstandig zijn,
dan zij, wier arbeid, wier inkomen vau
anderen afhankelijk is?" Zoo vraagt
de regeering in haar Memorie van
Toelichting. Eu ons dunktterecht.
Ook zij, die in staat van faillissement
verkeeren, zullen bij de nieuwe voor
stellen niet langer van het kiesrecht
verstoken blijven.
Met genoegen constateeren wij, dat
voor de Tweede Kamer, Provinciale
Staten en Gemeenteraden de evenredige
vertegenwoordiging zal worden inge
voerd. Maarwij missen hierbij iets.
Zal de evenredige vertegenwoordiging
waarlijk effect hebben, dan moet hij
vergezeld gaan van stemplicht. Hiertoe
wil de regeering /liet besluitenal
thans stemplicht wordt niet in de
Grondwet vastgelegd. Wederomde
„gewone wetgever" kan hem invoeren.
En zoo zal liet zeer goed mogelijk
blijken, dat in zake evenredige verte
genwoordiging slechts half werk wordt
verricht. Hetgeen hier zeggen wil
slecht werk.
Voor liet lidmaatschap van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
wordt slechts één eisch gesteld men
moet den dertig-jarigen leeftijd hebben
bereikt. De vereischten voor het lid
maatschap van de Eerste Kamer worden
met die voor de Tweede Kamer gelijk
gesteld. Maar de Provinciale
Staten zullen de leden van onzen Senaat
blijven aanwijzen eu van een ontbind
baarheid van dit college willen de
regeeriugs-vooi'stellen niet weten. In
dit opzicht gingen de plannen tot
(Irondwets herziening van Minister Rink
uit het Kabiuel-De Meester
verderdeze bewindsman toch wilde
de onontbindbaarheid der Provinciale
Staten niet langer bij de Grondwet
gehandhaafd zien.
Wij kunnen, al moesten wij ons het
„Ja bagrflpt ma niet. Wat ik je
daar zei, is een wetenschappelijk lelt,
dat berust op do theorie der het'boo-
m»n, een onderdeel van het vak, dat
werktuigkunde heet. Er zjjn daarover
bslsngrfke boekjes geschreven, die
maar een shilling kooien cn waarmee
jij je voordeel zou knor.en doen. Maar
ik meen te mogen aannemen, dat het
niet je opmerkingsgave treurig gostsld
i« we rijden nu al oen heeie poos
samen en ik herinner me niet, dat je
mU ook maar één enkel feit hebt
meegedeeld. Dat is niet, zooals het
b8hoort, m'n gceie man. Om een voor
beeld te nemen, ik wuet niet, of je
hebt opgemerkt, dat je bU het passee-
ren van dien hooiwagen naar links
Uitweek".
„Natuurlijk', riep da vrachtrijder
uit, dia driftig begon te worden,
„anders had hij proces-verbaal tegoa
me kunnen laten opmaken'.
„In Frank/ijk', ging oom Joseph
onverstoord door. „en, naar ik meen,
ook in de Vereenlgde Staten van
Noord Amerika, zon je naar rechts z|jn
Uitgoweken'.
„Dat zou ik niet', protesteerde
Chandler. „Ik houd altjjd links*.
„Ik merk verder", vervolgde oom
Jesbph, zonder nader op het onder
werp in te gaan, „dat ja kapotte stuk
ken van ja talg met toawijsB hebt
opgelapt. Ik heb het altoos mijn plicht
geacht, op te komen tegen de slordig
heid en de onachtzaamheid, die de
lagere volksklasse van Engeland nu
eenmaal, helaas, eigen i«; In een lozing,
één en aniler voorbehouden, over de
ingediende voorstellen van het Kabinet-
Cort van der Linden echter onze in
stemming beluigen. Er wordt een flinke
stap in democratische richting gedaan.
Een volgend artikel zal voor de
sociale wetgeving gereserveerd blijven.
De atrljd In en bulten Europa.
Griekenland heeft dit jaar een crisis
doorgemaakt an. zen tgdperk van
onrust gekend, zooals nog zelden in
dit r(k is voorgekomen.
En nog op dit oogonbllk leeft het
Grlekseho volk ia onzekerheid. Het
weet niet, wat de naaste toekomst
zal brengen, of het van da verschrik
kingen van den etrfj l gespaard zal
bljvan, dan wel of Griekenland dazd-
werkoljk zal ln&rjjpen in den onman-
scheiyken massa-moord, welken, men
den wereldoorlog noemt.
Griekenland, we hebben het kort
geleden nitcangszst, staat op de wip.
Een stap te linker- of rechterzijde Is
ln staat, de eann partij da overwinning
in den Balkan, 1® andere do nederlasg
ts brengen.
Maar tevens wezen wfj er op, dat,
hoe langer Griekenland aarzelde, hoe
grooter do kans was, dat Servié in-
mid dels was verpletterd, waardoor da
centraler/ een zoo gunstige positie
zonden innemen, dat van vijandelijk
heden van Grieksche zyde steeds
minder sprake zon zyit.
De Grieksche sunt is een oonBtltn-
tioneele.
Ds mlnialors dragen dns da ver
antwoordelijkheid vuor iedere regee-
ringsdaad. Keurt de koning da politiek
van het kabinet af, dan mag hjj dit
ontslaan en een nieuw ministerie
benoemen.
Maar dit ministerie moet in den geest
van het volk rage»ren. Gaat het vo'k
niet met de regeering mede, m. a w.
kan het ministerie iu de kamer geen
meerderheid voor een motie van ver
trouwen vinden, dan is het kabinet
vrijwel onmogelijk en moet aftreden.
Dn koning kan dit ontslag ai dan
niet aanvaarden. Is hij er van over-
tnigd, dat het kabinet wol rageort
naar dan volkswil, dns dat in da
bestaande volksvertegen woordiging
den wil van het volk niet zuiver tot
nitlng kom!, dan kan bij hst kabinet
handhaven en de kamer ontbinden.
Vindt het ministerie evenwel ook
ln do nieuwe kamer geen vertrouwen,
dRn moet het aftreden en door een
groep mannen met andera politieks
denkbeelden worden vervangen.
Hierop gelet, is het merkwaardig
te constateeren, dat in Griekenland
gsraimen tijd, tot nn toe, een kabinet
aan het hoofd van het land gestaan
heeft, dat in de kamer geen meerder
heid kon vinden.
Men kent de geschiedenis.
Venizeloi, de man, dia niets liever
wilde dan Griekenland aan de zyds
die ik eens voor een heel belangstel
lend pnbllek heb gehouden..."
„Het Is geen louw', viel da vracht-
roder hein nijdig in de rede. ,'t Is
bindgaren."
„Ik heb ah-ljd beweerd", ging oom
Joseph voort, „dat ds lagers volks
klassen hier te lande, zoowel in het
huiselijk leven als by hun dogeiyk-
sebeu arbeid, bigk geven van verre
gaande zorgeloosheid, cnvorsohillig-
heid en verkwisting. Iedere dag een
draadje
„Wie, voor den duivel, bedoel je
met ds lagere vclks-klasso interrum
peerde Chandler heftig. „Zoo kan ik
jon even goed noemen. Als ik gaweten
bad, dat jy den grooten meneer wou
uithangen, zon ik je niet hebbes laten
meerjden I'
De man was heel kwaad en het bleek
wel, dat hst tweetal heelou/aal niet har
monieerde. Zsifs voor den zeer spraak
zamer. oom Joseph was bet onmogelijk,
hef disconis voort te zetten. Du> haaldn
hy een notitie-boekje en een potlood te
voorschijn oc was weldra in bereke
ningen verdiept. Da vrachtrijder begon
met vernieuwde opgewektheid te flui
ten en wierp af en toe een blik op
zjn metgezel, waarin gemengde ge
waarwordingen ta lezen stonden
triomf, wfjl hjj er in geslaagd was, die
Blnlzen der welsprekendheid te slnlten
angst, dat de stroom, door do één of
andere toevalligs asnleidlng, opnieuw
zon beginnen ta vlooien. Maar zelfs
torn z& door aea regenbui worden
overvallen, hield het zwjjg-n aan en
der entente ln éea wereldstryd be
trekken, kwam, ondanks zyn meerder
heid in de kamer, in botsing met den
Koning, wien het blijkbaar tegen de
borst stiet, indirect aan een nederlaag
in den Balkan van zjju bloedverwant
den DnitBchon keizer tnedo te werken.
Het ministerie Venlzelos bood zyn
ontslag aan, hetwelk de koning aan
vaardde, waarna Zsïmis als minister
president optrad.
Ztïmis was van oordeel, dat Grie
kenland zijn bondgenootschappelijk
verdrag met Servië r.let behoefde na
to komen, daar Servië niet voldaan
had san de verplichting om 150300
man aan de Bnigaartcho grens samen
te brengen. Griekenland kon dns,
in overeenstemming met 'skouings
wtusch, z0n neutraliteit biyven hand
haren en een conflict mst de centraal-
Europeeiohs mogendheden was uitge
sloten.
Van dien tyd af tot nn toe dateert
de eigenaardige toestand in Grie
kenland.
Want het ministerie Zalmis vroeg
by z|jn optreden niet het vertrouwen
van de kamer, wel wetende, dat het
dit vertrouwen niet bezat.
Venizelos, dia over een meerderheid
in de kamer beschikte, bukte zich
morrend voor 's koning3 wil en var-
klaarde in deze mosilyke tjden hot
land niet in onrust te willen brengen,
dus het ministerie Zsïmis te zullen
steunen.
Het gold een krachtproef tusschen
Venizelos en den koning. Belden z(jc
by het volk gezien, de eerste als diplo
maat, die GrlaksDland groote dieDf.ten
heeft bewezen, de laatste ais veldheer,
die de Grieksche legers met roem uit
den ttrjjd bracht.
Opsniyk durfde Venizelos blijkbaar
niets tegen doe vorst te ondernemen
en la dezen tyd van tweestrijd on
oorust in het geheels land, regeerde
hot kabinet Zsïmis ln een constltu-
tloueolo» staat, zonder hst vertrouwen
van de meerderheid van het parle
ment te bezitten.
Do centralon hebben ongetwijfeld de
gevaariyke positie, waarin Griekenland
zich bevond, begrepen en zich gshaaet,
zoo spoedig mogelijk vasteren voet op
den Balkan te krijgen, teneinde ieder
streven van Grieksche ztj de, om Servië
nog te hulp te komon, te beletten.
Nu Servië byna geheel verloren Is
zoo juist bereikte osb een telegrsm
dat Nisj Is gevallen breekt het
leng verwachte conflict imnohan
kamer en regeering ln Griekenland uit.
In de Grieksche kamer werd een
ontwerp bosproken tot toekenning van
een extra toeslag, gedurende mobili
satie of oorlog, aan de officieren. Toen
oen van Vonlzclos' aanhangers zich
op scherpe wyze uitdrukt®, verliet de
minister van oorlog driftig de verga
dersaal, waarna, onder groote op
schudding, de ministers zich terug
trokken om onda llng te overleggen.
Na heropsnieg der zitting eisobta
Venizelos verontschuldigingen van den
minister van oorlog, doch Zsïtnia
ze 3weges3 nog steeds, toen do kar
over de Btraten van Southampton
bolderde.
De avond was gevallen hat ltoht
uit de winkelramen scheen in de stra
ten der oude haveneled. Oom Joseph
dacht met welgevallen aan de nacht
rust, walke hem wachtte.
E(j stak zijn paperassen in den zak,
kuchte eens en zag den vrachtrijder
met een vragenden blik aan.
„Zou u zoo goed willen wezan,"
vroeg hy, „me ta zeggen, waar ik
hier logeeren kau?'
Chandler dacht oven na.
„Nja," zei hjj toen, „Ik weet niet,
of het in de „Tregonweil Arms' zal
lakken."
„De „Tregonweil Arms" Dat is
best," zei oom Joaaph. „Als da mtin-
schsn er tonmir.sto beleefd zjjn en het
er zindelijk is en niet te dnnr.'
Opnieuw peinsde Chandler.
„Nja; ik dachtalgeclfkmlnöorsan
u. Ik had mear myn vriend Watts,
den logement houder, op het oog.
Watts is een beste vriend van me
hjj beaft me verleden jaar mooi ge
holpan, toon Ik in moeilijkheden zat.
Maar dat gaat n niet aan. Ik dacht
zookan ik het tegenover Watts ver
antwoorden, als lk hem zoo'n raren
Chinees op zijn dak stuur?"
„Luister eens," zei oom Joseph met
uadruk. „Het w s een vriendelijkheid
va.s je, om me mee te laten rgden,
maar dat geeft jou het recht niet,
üou'e toon tegen me aan te slaan.
Hier heb ja tea shilling voor je moeite
ontkende, dat deze noodzakeiyk waren
en stelde de vertrouwenskwestie.
Toen hield Venizelos zich niet
langer in, maar viel, vertrouwende op
zgn meerderheid in de kamer, de
regeering heftig aan.
Hy betreurde het, dat Griekenland
Servië laat verpletteren door Bulgarije,
dat zich later ongetwijfeld op Grie
kenland zelf zal werpen. WyseRjk
liet hy den koning buiten het debat
wees or alleen op, dat de kroon
het tocht heeft, met de verantwoor
delijke regeering van meening te ver
schillen, als hfl denkt, dat de regeering
niet overeenstemt met den wil van
hot volk.
Maar na de jongste verkiezingen
aldus Venizelos is oen dsrgeiyk
gebrek aan overeenstemming buiten
kwestie. Thans heeft do Kroon niet
meer het recht, opnieuw een afwy-
kende meening to handhavsc. Het
is geen vraagstuk mear van vader
landsliefde, doch van oontitutioneele
vrijheden.
Uitvoerig spiegelde Venizelos ver
volgens de Kamsr voor, wat Engeland
aan Griekenland in leder geval wilde
aanbieden, terwQl de andere aangebo
den concessies afbankelQk waren van
het al of niet slagen der geallieerden.
Daarbfl eischten Engeland en Frank
rijk slechts den bystand van kleinere
eenheden van de Grieksche vloot.
Wei had Servië niet de vereisebte
150000 mao tegen Bulgarije ln het
veld gestuurd, waartoe het volgens
het Servisch-Grieksche verdrag ver
plicht was, doch Servië had thans
120.000 man tegenover da Bulgaren
staan, dus slechts 30.000 te weinig.
Venizelos betreurde het ten sterkste,
dat Griekenland niet dadelijk tegen
Bulgarye was opgetrokken.
Het gevolg van dit conflict in de
kamer ls geweest, dat Za'imio den
koning het ontslag van het kabinet
heeft aangeboden, dat de koning even
wel heeft geweigerd, hoewel Zsïmls
verklaarde, niet als minister-president
te willen aanblijven.
De koning confereerde met de mi
nisters en keurde de houding van
dec minister van oorlog goed.
Waarschyniyk zal een kameront
binding het gevolg z'jn. Wel zal een
nieuwe verkiezing niet de zuivere
volkswil afteekenen, doordat de bur
gers, die onder de wapenen zijn daar
aan niet kunnen deelnemen, maar in
stilte hoopt de regeering natuurlijk
een meerderheid voor het biyven
handhaven der Grieksche neutraliteit
te zullen krijgen.
Bovendien vergt een kamerverkie
zing eanlgen tyd, waarin de centralen
zich nog sterker op den Balkan kun
nen vastzetten, wat een optreden van
Griekenland seker onwaarschijnlijker
zou maken.
Teekenend in dezen tyd van onrust
eu besluiteloosheid is het zeker, dat
Reuter uit Athene seint, dat, behalve
Venizelos, de koning de eenige was,
die, toen de vergadering der kamer
uiteenging, door de bevolking werd
en a)c je my bet logement „Tregon
weil Arms" niet wil wijzen, dan zal
ik het zelf wel vinden."
Da vraebtryder was verwonderd en
ook wel een boetje in zyn wieken
geslagen. HJ bromde een verontschul
diging, g»f den shilling terug, reed
zwijgend door een warnet van nauwe
straten en stegen, hield elndeiyk stil
voor do verlichte ramen van een her
berg en riep met luider stem omzjn
vriend Watts.
„Ben jy daar, Jlm klonk een stem
uit den stal. „Kom binnen en warm
je wat!'
„lk stopte hier,' antwoordde Chand
ler, „om eeu ouden heer af te zetteD,
die va'inaeht hier wil slapen. Maar
hou hem in de gaten 1 By hem ver
geleken ie een matigheids-apostel nog
maar een kleine jongen.'
Oom Joseph stapte niet zonder
moeite nit, want hg was stQf van het
lar.ge zitten en vsu den val, dien h|j
i gedaan had bft het spoorweg-ongeluk.
De vriendelijk® waard behandelde den
ouden heer, ondanks de minder warme
aanbeveling van den vraohtrjder,
uiterst beleefd en bracht hem naar de
achterkamer, waar een lekker vuurtje
brandde. Weldra was ook de tsfel
gedekt en oom Jcseph werd uitgo
i nooöigd, maar toe te tasten- Zfjn
avondmaal bestond uit een gekookte
kip, welke dien dag zeker Diet voor
t de eetste maai op tafel kwam, een
i paar boterhammen en een groote
I tinnen ken verseh getapt bier.
(Wordt vervolgd).