N°. 119 1915
Zaterdag 9 October
102de jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
48 FEUILLETON
Het Geheim van de Hoeve.
De uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
FrB« per kwartaal, In Goes f 0,73, bulten Goes, franco f I,SB,
Afzonderlijke nommers cent.
InnendlnK van ad vertentiSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór ia uren.
De pr{s der gewone advertentiën ls van 1-5 regels 60 ct., elke regel meer 10 et.
BJ directe opgaaf van driemaal paatslng dorielfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hawelQk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1 1,— berekend
Bswgsnummeri ;s eeatj
Telefoonnummer 88. Directeur G. W. van Barnivïld. Uitgave va» ds Naaml. Veaaootseliap ,Gees«he Cueraat". Hoofdredacteur W. J. C. va» Sast»k.
OOESCH
vloeien. De regeering heeft daar zelve
de hand aan den ploeg geslagen En,
naar blijkt, met succes.
Hier gaan wij den weg op van een
Staats-commissie. Wij vreezen, dat het,
voor de zooveelste maal, zal blijken
een lange weg te zijn.
Wij critiseeren.
Doch niet onberedeneerd, niet insi-
nueerend, als Het Volk doet.
Het hoofd-orgaan van de S.D.A.P.
beweert, dat de Staats-commissie, op
haar beurt weder in sub-commissies
verdeeld, den tijd zal „zoek brengen"
met het verzamelen van bouw stoffen
voor, en het samenstellen van een
wets-ontwerp of een aantal wets-ont-
werpen „die zullen inderdaad een
plaats in een museum verdienen
en ondertusscheu „doet Treub
lekker niets
Het „lekker-niets-doen" nu is niet
een eigenschap van den heer Treub,
die een hard werker is, doch wel een
eigenschap van sociaal - democraten,
die het blijkbaar altoos nog, in het
belang van hun politieke standje, be
ter vinden, de rol te vervullen van
den stuurman, die aan den wal staat.
Ook is in elk opzicht onjuist deze
bewering„Het ergste is, dat men
voor het lidmaatschap van zoo'n com
missie niet eens kan bedanken, zonder
te hooren te krijgen, dat er nog wel
iets van terecht zou zijn gekomen,
indien gij door uw bedankje ze niet hadt
gesaboteerd
Van sabotage gesproken zijn
de sociaal-democraten nö al vergeten,
wat er is gebeurd na afloop van de
algemeene verkiezingen in 1913?
Wij houden vol en wij meenen
daartoe recht te hebben dat de
samenstelling van de Staats-commissie
verre van gelukkig is. Er hebben te
veel lieden zitting in, die wel degelijk
zeiven belang hebben bij het behalen
van oorlogs-winsten.
Juist daarom moet men de regeering
wijzen op de fout, welke zij beging,
en er geen oogenblik aan denken, tot
sabotage zijn toevlucht te nemen.
Daarmede bereikt men nu eenmaal
absoluut niets. Het is een goedkoop
middel, doch lieden, die in ons m at-
schappelijk, in ons poliek leven een
meer dan gewone plaats wenschen in
te nemen, kunnen andere wegen vin
den, om hun doel te bereiken.
Tot nu toe schijnt een deel van de
sociaal-democratie zulks niet te be-
grijpen.
Wij hopen vurig, dat zij eenmaal
tot het oordeel des onderscheids komt
en op regeerings-daden een kritiek
levert, welke een opbouwend karakter
beeft. Wil zij in ons politieke leven
een plaats van beteekenis blijvend in
nemen, dan wachte zij daar niet te
lang mede.
Buitenland.
De afrijd In en bulten Europa.
Hot la het Balkan-sob.'ereiland, dat
weer meer dan gewoonljk onze aan
dacht vraagt.
Daar, in den atatengroep van de
onbegrensde mogelijkheden, begint de
toestand zich geleidelijk duidelijker
af te teekenen.
De tijd, waarin de verschillende
kleine Balkanrijken de kat uit den
boom keken, schijnt voorbij te z{n.
De ontwikkeling van het krjjgahedrjf
heeft In elk dier ataten een meening
over den toestand gevestigd, welke
dezer dagen waarschijnlijk, in militaire
actie omgezet, tot nltlng zal komen.
De hooding van BulgarOe ls niet
twijfelachtig meer. Na openlijk z{jn
Bympatbie voor de centraal Europee-
ache mogendheden te hebben nitge-
sprokeo, staat koning Ferdinand thans
op het punt, met de wapenen terug
te nemen, wat hij zich door Servië in
den tweeden Balkanoorlog weder
rechtelijk ontnomen acht.
Zoo ooit, dan ls thans het oogenblik
aangebroken, zich van Macedonië
meester te maken, nu Servië al zOn
aandacht zal moeten wijden aan de
krachtige Dnitsche en Ooitanrljksche
troepenmachten, welke op het punt
staan, dozen Balkanstaat van do
Noordzijde binnen te rukken.
Roemenië schijnt daarbij werkeloos
te willen toezien. Gevaar vandeBul-
gaartche actie ducht het blikbaar
niet voor zichzelf. Tot nu toe toch is
een mobilisatie-besluit in dezen Balkan-
staat nog niet afgekondigd en bereiken
ons evenmin tijdingen, waaruit zou
blijken, dat Roemer'», op het punt
ataat, z{n neutraliteit prjs te geven.
Met Griekenland is het evenwel een
geheel ander geval.
Venizelos, ministerpresident, ia een
overtuigd aanhanger van de mogend
heden der Entente. Dit bracht hem
reeds vroeger in conflict met den
Griekschen koning Constanten, waar
na hij aftrad en voor Goenaris als
minlster-preaident plaats maakte.
Weer aan het bewind gekomen,
scheon de sympathie van VentzeloB
zich niet meer in daden te znllen alten,
tot thans het oogenblik is aangebroken,
waarop Griekenland genoodzaakt
la, openlijk kleur te bekennen.
De geallieerden toch zijn besloten,
het bedreigde Servië te hulp te komen
en dit te doen door In de Grleksche
havenstad Salonlki een expeditie-leger
te landen.
Griekenland ia neutraal en moest
zich dns tegen een doormarach van
vreemde troepen ln zfln gebied ver
zetten.
Maar Griekenland heeft ook een
overeenkomst met Servië gesloten
Als twee hetzelfde doen
Wat jammer, dat Het Volk onder
zijn eerste medewerkers geen Troelstra,
geen Vliegen, geen Schaper om met
dit drietal te volstaan teltWat
jammer, dat de bespreking van de
Staats-commissie, welke tot taak heeft,
om na te gaan, hoe op de beste wijze
oorlogs-winsten kunnen worden belast,
werd toevertrouwd aan een schrijver,
die het niet verder heeft gebracht dan
de heer Kleerekoper in het spreken
en dus in het insinueeren zijn kracht
zoektHet artikel „Een Commissie",
in liet Volk van Woensdag j.l., bewijst,
hoe men, door gebrek aan zelf-bebeer-
scliing, een zaak totaal bederven kan.
In ons vorig nummer hebben wij
medegedeeld, boe de Staats-commissie,
welke een belasting op oorlogs-winsten
heeft uit te werken, is samengesteld.
De tijd ontbrak ons tot eenig commen
taar. Nu wij de samenstelling dóór en
dóór kennen, is het oogenblik aange
broken, daar een enkel woord over te
zeggen.
Laten wij eerlijk bekennen zij stelt
ons te leur.
Immer^in de commissie zitten,
naar onze innige overtuiging, te veel
lieden, die er belang bij hebben, dat
een belasting op oorlogs-winsten niet
haar beslag krijgt. Hoe kan, om een
enkel voorbeeld te noemen, de directeur
van een naamlooze vennootschap, wiens
plicht het nu eenmaal is, in de eerste
plaats de belangen zijner aandeel-hou
ders te behartigen, in een dergelijke
commissie goed werk verrichten Wil
hij zijn bestaan niet in de waagschaal
stellen, dan zal hij allereerst trou
wens in den regel is bij zelf van zeer
nabij in de winst uitkeering betrokken
de belangen dier aandeel-houders
op het oog hebben. Voor hem is het
van zeer ondergeschikt gewicht, of de
lasten, welke voor ons land de oorlogs
toestand met zich brengt, op de schou
ders van de massa zullen worden
geschovende massa, die doorgaans
niet in staat is, hóógere lasten op te
brengen.
Inderdaad wij hadden mogen ver
wachten, dat de Staats-commissie met
meerdere zorg zou zijn saamgesteld
geworden. Onze regeering had haar
volle aandacht kunnen schenken aan
hetgeen in Denemarken is geschied.
In Denemarken ging men van het
standpunt uiter moet een deel van
de oorlogs-winst wat niet anders is
dan toevallige, en daardoor in den
regel grove, winst in de schatkist
.Neen," antwoordde Ellen. „Ik heb
niets gezegd. U verboodt het mjj, niet
waar, en daarenboven
„Ja, u was natuurlijk bang,' zei
hij. .Zoolang uw vijanden op vr{je
voeten waren, was u in gevaar, maar
nu w8 hen goed en wel achter Blot
hebben, is er geen enkele reden, waar
om dokter Ashbey de waarheid niet
zoo mogen weten.'
.Ja,' drong deze aan. .Zeg mij de
waarheid. Wat beteekent dit alles
Toen zij bljaan zaten in het kleine
leeszaaltje van het hötel .Stella
d'Itslia,' wendde Ellen zich allereerst
tot Ashbey en zei heel ernstig
.Denk aan uw belofte, dokter, dat
u geen kwaad van m{| zult denken.
Ik heb gehandeld onder vreemden
invloed, dat verzeker ik a
,De zaak is waarlijk allervreemdst,"
iel mr. Bnrridge Mackay, .en ze moet
u wel geheel en al een puzzle lijken.
Maar met goedvinden van hare Hoog
heid zal ik n de toedracht der feiten
vertellen, zoodst u zelf zult kunnen
nitmaken, wie oohnldlg en wie on
schuldig z8n. Prinses Ella, die te
Richmond was opgevoed, keelde naar
Berlijn terng om daar bjj haar moeder
te blijven, die weduwe was, en voelde
zich na een paar jaar aangetrokken
tot een knappen joegen luitenant van
de keizerlijke garde, Schwarze, de
zelfde, die vandaag gevangen ge
nomen is."
.Neen,' wesrde z& af, .dat behoeft
n hentch niet te vertellen."
„Maar, Hoogheid, dat moet wel, om
dokter Ashbey een jnlit denkbeeld te
geven van nw toestand. De kennis
making tnsschen heiden veranderde in
genegenheid, maar de prinses kreeg
argwaan tegen hem, toen z{ hem een
paar maal te Berljn in eigenaardig
gezelschap zag. Zfl liet in 't geheim
een onderzoek instellen naar één zijner
intiemste vrienden, een zekeren Schil
ler, en vernam, dat h$ een lngenienr
was en tevens lid van een internatio
nale dievenbende. Verdere onderzoe
kingen brachten haar op de hoogte,
dat een groot en wijd vertakt complot
gesmeed was. Schiller had samen met
een bondgenoot, Blake geheeten, een
eenzaam gelegen hals in Et galand
gehuurd, Koets' hoeve, en deed
daar in het geheim proefnemingen,
om de meest wetensehappelflke metho
de te ontdekken tot het forceeren
van brandkasten van een bepaald
maaksel. Dnitschland heeft, zooals n
weet, de in 1871 door Frankrflk opge
brachte oorlogsschatting bewaard. In
den Jullus-toren teSpandau, bfl Berlijn,
ligt deze enorme som ln goud in de
brandklulzsn. Het gebouw wordt na
tuurlijk onafgebroken door schild
wachten bewaakt. De safes, waarop
ln Engeland proeven werden genomen,
waren van hetzelfde maakael als die
te Spandau en daar luitenant Schwarze
vaak het hevel had over de wacht
daar, was het duidelijk, dat hst plan
was, dat de schildwachts op een nacht
zelf een aanval zouden doen op den
schat em zich, na een der safes te
hebben geopend, uit de voeten zonden
maken, met zooveel goud, als xjj
dragen konden."
Ashbey luisterde uiterst verbaasd
naar deze vreemde geschiedenis.
,Ja", zei Ellen, „dat waa het doel
dor samenzweerders. Toen ik volko
men zeker van mijn zaak was, vroeg
en kreeg ik een audiëntie hij den
keizer. Eerst lachte hU, maar toen ik
alles vertelde, werd hij heel ernstig
en ried mfl aan, een Hamburgsch
ingenieur van Engelache geboorte,
William Smitbson, dien h(j zeer hoog
schatte, in den arm te nemen en ook
meneer Bnrridge Mackay, die 's keizers
persoonlijke belangen ln Engeland be
hartigt, evenals ook dis van m{|n
moeder. Meneer Burrldge Mackay is
al Binds jaren een vriend van oaze
familie en wft hebben allen do grootste
achting voor ham."
.Uwe Hoogheid spreekt te vleiend
over mij", zei hij buigend. ,Ik heb
niets gedaan dsn mijn plicht tegenover
den kelter. „Neen", protesteerde hij,
zich weer tot Ashbey wendend, .de
eer der ontdekking van de samen
zwering komt geheel en al aan prinses
Ella toe, dia het durfde ondernemen,
een zeer gevaarlijk spel te apelen.
Het Bchjnt, dat de jonge Schwarze
het eerst het Idee aan Schiller mede
deelde, die hem aanstonds in kennis
bracht met Blake, eveneens eon Ud
van de bende en zijn nicht, een
meisje, dat Harriet Swindon heet.
Smlthton, z(jn dochter Mary en do
prinses, vergezeld door haar gezel
schapsdame, de oude barones Bricka,
waarin besloten ls, dat belde rfjken
elkander b(j eventueels moeilijkheden
terzijde zullen Btaac.
Tot nn toe heeft Griekenland even
wel nog niet de minste moeite ge
daan, Servië tegen don Dultseh-Oos-
tenrijkschen Inval te beschermen, naar
Venizelos mededeelde, omdat men
onderling ovoreengekomen was, dat
Griekenland zich nuttiger kon maken
door de spoorlOn naar Salonlki te
beschermen.
Thans, nu Servië op het punt ls,
door Bulgarije te worden overvallen,
1b het, naar de meening van den mi
nister president, evenwel noodzakelijk,
dat Griekenland zijn bondgenoot-
schappelijke verplichtingen nakomt.
Nog is aan Servië door Bulgarije
den oorlog niet verklaard en dns de tijd
voor een optreden van Griekenland
niet gekomen.
Da landing van expeditie-troepen
ln Salonlki is evenwel reeds aange
vangen en door Griekenland op geen
enkele w{|za bamoeilflkt. Het ls b|j
een formeel protest gebleven, zoodat
dns met recht te verwachten was, dat
Griekenland de schandlng zijner on-
zedigheid niet met de wapenen zon
tegengaan.
In da Kamer heeft Venizelos hier
over een verklaring afgelegd, waarbij
z{n beleid door leden der oppositie
partij werd bestreden.
Op het laatste oogenblik is evenwel
Iets geschied, waardoor een andere
houding van Griekenland waarschijn
lijker is geworden.
Opnieuw is koning Constanten tus-
ichen beide getreden met de mededee-
llug, dat hij zich met de politiek van
zijn minister-president niet kan ver-
oenigen, waarop het mlnlaterle-Venize-
los zjjn ontslag heeft aangeboden.
Reeds werd gemeld, dat koning
Constanten over da vorming van
een coalitie kabinet besprekingen
geopend heeft met leiders der oppo-
sitle-parte.
Of dit werkeljjk tot een gewijzigde
houding van Griekenland zal lelden,
dan wel, of zich hier een comedle af
speelt, zooals be het aftreden van het
kablnet-Salandra vóór het nitbreken
van den oorlog in Italië, ls op het
oogenblik nog niet te voorspellen.
Hoewel een wederoptreden van het
kablnet-Venlzelos en een voortzetting
van zijn beleid niet onmogelijk ls,
blOft hier het telt, dat de sympathieën
van koning Constanten, die aan de
Duitsche keizersfamilio verwant is,
ongetwOfeld aan de zijde der centraal-
Europeesche mogendheden staan en
dat het Grleksche volk, al waren van
de 257 stemmen, welke in de kamer
be eon motie van vertrouwen ln de
regeering werden uitgebracht, er 142
ten gunste van Venizelos, over het
algemeen niet zoo oorlogszuchtig ls
als het Itallaansche onmiddellijk voor
het altbreken van den oorlog bleek
te zijn.
Met belangstelling mag worden af
gingen naar Engeland en stelden ln
't geheim een onderzoek ln naar de
hoeve be Stilton. Z8 vernamen, dat
Schiller daar, onder den naam van
Davenport, woonde met z|n vrouw en
met Harriet en dat de eerste er bezig
was met zijn geheime proefnemingen.
Toen besloten zB, hun toevlucht tot
een list te nemen. Smitbson ging de
rol spelen van een exentrlek te Whitt-
lesea, waar z(j een paar maanden in
een hötel woonden. Miss Mary slaagde
er daar in, op vrlendichappeiekon
voet te komen met Harriet. Ook
Smithion en do zoogenaamde mr.
Davenport maakten er kennis met
elkaar. Daarna slaagden wij er in, de
samenzweerders een hevlgen schrik
aan te jagen, zoodat zij niets liever
wilden, dan sich een poos schuil te
houden. Smitbson bood aan, het hols in
huur over te nemen en zü wliden niets
liever. Smithson's doel was nataurlBk,
er achter te komen,wat Schiller's proef
nemingen inhielden. H8 kwam er wel
dra achter, dat deze een nieuwe
methode had uitgevonden, om, met
behulp van een electrlschen stroom,
kluisdeuren te openen. Schiller had
natuurlijk gean idee, wie Smlthson
werkelijk was. HO hield hem voor eeu
rijken Engelschman,dle nit liefhebberij
wat aan werktuigkunde deed. Do
prinses kwam al spoedig, met haar
vertrouwden, gebochelden dienaar, bij
den geheimen agent van den keizer
en bleef daar een paar weken wonen
met mlsa Mary tot gezelachap, terwijl
ik, van mBn kant, scherp de gangen
bespiedde van Schiller, Blake en Har-
riet Swindon. Schwarze wai bU zijn
gewacht, hoe de toestand zich in
Griekenland In de eerstvolgende dagen
zal ontwikkelen.
Inmiddels bereikte ons een telegram,
met de mededeellng, dat de diploma
tieke betrekkingen tussehen Rusland
en de andere Entente-landen met
BulgarBe verbroken zOu, daar geoor
deeld wordt, dat het Bnlgaarsche
antwoord op'het Russischs ultimatum
onvoldoende is.
De gezanten hebben hun passen
aangevraagd en de Nederlandsche
gezant zal ln de eeratvolgende tijden
de Rnisische belangen behartigen.
De strijd ln Oost en West geeft ons
voor heden geen aanleiding tot bB-
zondere beschonwingen.
De volgende telegrammen geven
den toestand voldoende weer.
Athene. De koning heeft een be
roep gedaan op de medewerking van
vroegere minister-presidenten. Na een
samenspreking ia in beginsel besloten
tot de vorming van een coalitie-ka
binet, onder voorzitterschap van
Zaimi», met uitsluiting van Venizelos.
Venizelos zal dit kabinet evenwel
zCn steun verleenen.
Berlijn. Ten N.O. van Neuville
sloegen wO een Franschen aanval af.
In Champagne sloegen wjj eveneens
met succes vijandelijke bestormingen
af, o.a. aan den weg Somme Py-Sou-
ain, ten N. en N.O. van Beau Séjour
Ferme en ten W. van Ville sur Tourbe.
Parijs- In Artois was de beschie
ting over en weer hevig, vooral ten
Z. van het bosch van Glvenchy. Ten
Z.W. van het kaeteel van La Folie
hebben wO eenige vorderingen ge
maakt. Op het geheele verdere front
artillerie-gevechten
Berlijn. Vijandelijke aanvallen tus
sehen het Driswiatymeer en Krewo
zijn door ons afgeslagen. Wij herover
den aanvankelijk verloren terrein bij
Koajany en vlak ten Z. van de Wls-
jnenmeren. Ten W. van Tsjartorisk
hebben zich gevechten ontwikkeld.
Weenen- Op de hoogvlakten van
Vielgereuth sloegen wij een kraohti-
gen Itallaanschon aanval af.
Rome. Wij bezetten drie dorpen ln
bet Terragnoto-dal aan den weg naar
Rovoreto. Wij behaalden verscheidene
kleine voerdealen in de streek van
Görz en op het Karstplatean.
Parijs. In Champagne hebben wij
opnienw vorderingen gemaakt. Na
een degelijke voorbereiding door ge
schutvuur heeft onze infanterie het
dorp Tahure stormenderhand veroverd
en den top van den heuvel van Tahure
bereikt, welke heuvel een steunpunt
was ln de tweede vijandelijke linie.
Petrograd- in de streek van Jacob-
stadt ls het gewone geweervuur ln
hevigheid toegenomen. Ten Z.W. van
Jacobstadt hebben de Dultschers de
streek van Tsargr&d gebombardeerd.
regiment te Spandau. Schiller ver
anderde plotseling van taktlek, ging
met zijn vrouw te Caterham wonen
en gaf zich nit voor een Londensoh
koopman. BB scheen zijn proefnemin
gen voltooid te hebben, bleef echter
zijn atelier voor veel geld aan Smith-
son verhuren.
„En wat gebeurde er dien nacht,
toon u gekwetst werd vroeg Ashbey.
,Dat kan lk wellicht het beste zeg
gen," zei Ellen. „Op dien namiddag
kwam Schiller met Blake op de hoeve,
onder voorgeven, dat hij toevallig ln
de buurt was en Smlthson even wilde
komen begroeten. Zij namen onze nit-
noodlglng om te blijven dineeren aan
geen van beiden kende mij. Aan het
einde van den maaltijd ging Blake
even de kamer nit, om den bediende
te roepen, dien hij met een telegram
naar het station wilde zenden. Toen
hij terugkwam, vroeg Schiller zOn
gastheer naar een paar gereedschapjes,
die hij in de werkplaats had laten
liggenSmlthson nam eon lantaarn
en ging ze in do werkplaats halen.
Ik zat bB het vnnr met Mary, toen
wB opeens de "roesciljke ontploffing
boorden. Mary gildede twee mannen
snelden naar buiten en ik heb ze niet
weer gezien. Mary en ik bleven alleen
achter en wB vonden Smithson zwaar
gewond liggen. Toen wO hem binnen
gebracht hadden, ben ik snel naar
W-nsford gereden om u te halen. Het
dubbele doel der samenzweerders was
geweest, hnn machinerie te vernietigen
en Smlthson te vermoorden."
(Slot volgt.)
