N'°. 112 1915
Donderdag 23 September, 102de jaargang.
TROQN-REDE.
FEUILLETON
Het Geheim van de Hoeve.
Buitenland.
f>e uitgave dozer Courant geschiede Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
PrJ. per kwartaal, in Goes Jr 0,1», bniten Goei, franco f l,M.
Afzon deriy'ia nommeri S cent,
naendliig van «dverlantlën 0p Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 uren.
Telefoonnota «er 88.
De prjjs der gewone advertentlSn li van 1-5 regels 50 ct., elke regel moor 10 et.
BjJ directe opgaaf van driemaal paataing derzelfde advertentie wordt
de prijz alechti tweemaal Berekend.
Geboorte-, hnweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend*
dankbetuigingen worden van 1—!0 regeii it berekend
Sew|snuansers |6 «»nti
Jiresteur G. W. van Barnïvkld. Uitgave van de Na&ral. Vemuooterisap „ösisrts Coarant". Eoofdredaatenr W. J. C. van Samtik.
zich met inganö
van I October a.«. op one blad
abonneeren, ontvangen de lot
dien datum verschijnende num
mers gratis.
De zitting der Staten-Generaal is
Dinsdag geopend door H.M. de Ko
ningin met het uitspreken dor vol
gende rede
Nn ik weder in uw midden ben,
ia het mi,i eene behoefte, allereerst
openlijk uit te sprekeD, hoezeer ik
vervnld ben van dankbaarheid, dat
ons Vaderland vrfl Is gebleven van
de verschrikkingen van den oorlog,
die nog steeds geen einde neemt. De
vaste wil van regeering en volksver
tegenwoordiging, om onze zelfstandig
heid te bawaren en de plichten dor
neutraliteit stipt na te komen, vindt
alom waardeering.
Onte betrekkingen met alle buiten-
landsche mogendheden bleveD van
vriendschappelijken aard.
Zee- en landmacht blijven gereed
ter bescherming onzer nationale be
langen.
De dienst hier te lande en in de
koloniën vereischto onafgebroken in
spanning. De herinnering aan hen, die
daarbjj hst leven lieten, vervnlt my
mot weemoed.
Met bijzondere waardeering gedenk
ik de vele mannen, die door de ver
vulling van hun plicht nu reeds zoo
geruimen tijd verstoken z$n van de
Uitoefening van hnn beroep, de be
hartiging hunner zaken en de samen
leving met hunne gezinnen.
Ofschoon ook thans het economische
leven nog sterk gedrukt wordt door
den toestand, waarlu Europa verkeert,
kan er toch met voldoening op worden
gewezen, dat de land en tuinbouw
over bet algemeen in gnnstigen toe
stand verkeeren.
Door samenwerking van de regee
ring met de georganiseerde belang
hebbenden in verschillende takken van
bedrijf, konden voor handel en nijver
hold do nadeellge gevolgen der ver
schillende moeilijkheden worden be
perkt en de zakan zooveel mogeljk
in gang worden gehouden.
De Nederlandsahe reederlj leverde,
voor zoover de groote vaart betreft,
gunstige uitkomsten opde toestand
der kleine vaart is daarentegen zeer
ongunstig.
Ondanks de daarbij ondervonden
moeilijkheden en gevaren z|jn do uit
komsten van de zeevlaschory bevredi
gend die van de andere takken van
vlsscherij zijn zeer ulteenloopend.
41
„Nu," zei Ashbey, na even geaarzeld
te hebben, ,je zou met een kleinigheid
me een grooton dienst kunnen be
wezen en als je dat wil, krijg je een
paar pond van me cadeau." Hij haalde
een paar goudstukken te voorschijn
en legde die voor zich op tafel. „Ik
heb nameljjk een informatie noodig,
die je me ót kan geven öf voor me
kan krijgen.'
„Over do Farmer's vroeg hij snel
en niet geheel op z0n gemak, naar
Ashbey toescheen. Deze dacht onmid
dellijk aan smokkelhandel en stelde
hem gerust, dat hg met de donane
niets te maken had. Als zjj met goed
sucees ladingen op de kast hadden
gebracht, dan ging hom dat niets aan.
De man glimlachte eens en scheen
gerustgesteld.
,Ik zou trouwens niet gauw dingen
vertellen, waar ik kwaad bij kan,'
zei hij.
,Kijk eens, waarom het gaat,' ver
volgde Ashbey. ,Een paar dagen ge
leden werd een groote ijzeren kast
door een firma te Norwich aan Henry
Farmer gezonden en bjj hem thuis
bezorgd. Weet je daar iets van? Of
die kaBt er nog staat Of kan je daar
iets naders van te weten komen
Hjj sehrok en staarde Ashbey aan,
.Neen,' stamelde hg, ,lk ik weet
daar niets van.'
Maar 't was duidelijk, dat hij loog
en de waarheid niet wilde vertellen.
„Je kan me toch wel zeggen, of
die kast er nog is
Da regeorlng ziet zich nog genood
zaakt, in vele opzichten hare tnseehen-
komst in buitengewone mate te ver-
Ieenen voor het aanvoeren van levens
middelen, voor het tegengaan van
prijsopdrijving en om te voorkomen,
dat levensmiddelen en grondstoffen,
die hier niet gemist kunnen worden,
het land verlaten. De beperkte aanvoer
van grond en hnlpstoffen brengt hat
geregeld voortwerken van menige
fabriek niet zelden in gevaar. De
regeering tracht den aanvoer zooveel
mogelijk te bevorderen.
Hoewel het havenbedrjf, het bouw
bedrijf en de diamantnijverheid kwij
nen, is de omvang der werkeloosheid
over het algemeen tot nog toe niet
zorgwekkend. Dankbaar erken ik den
moeitevollen arbeid, die door zoove-
len, hatzjj in commissies, hetz|| per
soonlijk, in hat algemeen belang wordt
verricht.
Hoewol de druk der tijden zich
nlteraard ook in Nederlandsch-Indië
doet gevoelen, geeft d» algemeene
economische toestand ook daar te
lande geen raden tot bezorgdheid.
Met voldoening mag vastgesteld wor
den, dat de berichten omtrent het
verloop der pestziekte reedt gernlmen
tjjd veel gunstiger z$n dan in het
vorig jaar. De toestand in Curspto
is na het Invallen van den regen in
de eerste helft van het loopende jaar
en tengevolge van eenige toeneming
van het handeU- en scheepvaartver
keer verbeterd. De aanvoer van le
vensmiddelen voor Suriname kon
blijven voortgaan.
Zoolang de buitengewone omstan
digheden zich niet te onzen nadeele
wijzigen, kan de gewone wetgevende
arbeid weder worden ter hand ge
nomen. Do vroeger aangekondigde
voorstellen tot Grondwetsherziening
znllen weldra worden ingediend.
In verband met het aanzienlijk te
kort, dat het dienstjaar 1916 opleveren
zal, alsmede ter bestrijding van nieuwe
staatsuitgaven, welke in do naaste
toekomst noodig zullen zgn, zullen n
binnenkort wetsvoorstellen worden
aangeboden tot herziening van be-
staande en tot invoering van nieuwe
belastingen. De hooidl|jnen van die
voorstellen zullen worden samengevat
in een ontwerp van wet, houdende de
grondslagen van het stelsel van 'e rijk»
belastingen.
In aansluiting aan de wetsontwer
pen betreffende de rgksbelastingen,
zal u een voorstel worden voorgelegd
tot herziening van de financleele ver
houding tosschen het KUk en de
gemeenten en zullen de aanhangige
voorstellen tot wijztging der gemeente
wet ten aanzien van de plaatselijke
belastingen en tot heffing van opcenten
ten behoeve der gemeenten op de
belasting der Naamlooze Vennoot
schappen worden gewjzigd.
„Neen, dat kan Ik niet.'
„Kom," zei resoluut Ashbey, die op
hem toetrad en hem ernstig aankeek.
„Zou je werkelijk willen beweren, die
kast niet gezien te hebben Wanneer
heb je Farmer's dienst verlaten
„Zaterdag."
„Waarom zeg je dan de waarheid
niet?" drong Ashbey aan. „Ik zie aan
je gezicht, dat je die kast kent en
west waar ze is."
„Neen, meneer," antwoordde hj „Ik
weet dat niet.'
„En waarom niet
„Omdat zo ergens b|j Bandsey op
den bodem der zee ligt.'
„Op den bodem der zeo?" riep
Ashbsy nit.
„Ja," antwoordde hij „Als n me
zegt, dat n me niet met de politie in
aanraking zult brongen, zal ik er n
alles van vertellen."
„Ik beloof je op mjjn eerewoord,
dat ik je heslemaal batten de kwestie
zal lateD,* verzekerde Ashbey hem.
„Nn, de zaak zit zóó in elkaar.
Twee nachten geleden was Tom Far
mer zoo siek, dat hij niet met de vloot
nit kon gaan. De Daisy bleef thuis eu
verloor een boel sprot. Juist om tien
uur, dleuzeltden avond, riep Henry
Farmer mg bij zich in de herberg cn
zei me, dat we naar zee gingen. Hjj
vertelde me, dat hg iets thuis had,
dat we kwgt moesten zien te raken.
Nn, dat gebenrt wel eens meer. Henry
staat in briefwisseling met mensehen
te Londen, die hem per spoor dingen
toezenden, die wij dan op zee weg
gooien."
„Gestolen goed, hë?'
Hg knikte en vervolgde
„Ik ging naar zgn hals en zag een
groote gzeren brandkast, vol geld,
Tenzg de loop der gebourtenissen
het onverwijld nemen van maatregelen
op financieel gebied mocht noodzake
lijk maken, zullen voorstellen tot
regeling van do vlottende schuld,
hoewel deze voortdurend belangrijk
stggt, tot het komoude jaar worden
uitgesteld.
Wegens hot naderen van don dag,
waarop dn invaliditelts-wet uiterlijk
zou moeten in werking treden, znllen
de vroeger aangekondigde en met die
wet verband houdende wetsontwerpen
tot herziening der sociale verzeke
ringswetten u eerlang worden aan
geboden.
Het ligt in het voornemen, om, in
afwachting van de indiening eener
vlootwet, voort te gaan met de gelei
delijke vervanging van het materieel,
dat aan den dienst komt te ontvallen
en daarbij in de eerste plaats rekening
te houden met de verdediging van
Neöerlandsch-Indië.
Vertrouwende op de geestkracht
van mijn volk, om de zware lasten,
die hat onvermgdeigke gevolg zijn
van den nood-toestand, waarin w(j
verkeeren, manmoedig te dragen, ga
ik hoopvol de toekomst tegemoet.
Wordt Nederland tot het einde toe
gespaard, dan zal het, ik ben er zeker
van, opnieuw een eervoile plaats In
nemen in den vreedzaman wedstrgd
der volken. Daartoe reeds thans alle
krachten in te spannen, schgnt mg
onafwgsbare plicht.
Met de bede, dat God ons moge
sterken, verklaar ik de gewone zittlEg
der Staten-Geaeraal geopend.
De door H. M. de Kouingin uitge
sproken Troonrede mag weliswaar
gedrukt zgn door den oorlog, „dle nog
steeds geen einde neemt', toch
geeft zjj in een enkel opzicht een
llcht-pnnt. En het beiangrgkst nit do
rede achten wg deze clausule„De
vroeger aangekondigde voorstellen tot
Grondwets herziening znllen weidia
worden ingediend*.
WO bemerken hier het streven, onze
wetgeving, voor zoover dat noodig Is,
in de normale banen te leiden. Waarom
ook niet De oorlog, welke bniten
onze land-palen woedt, kan voor ons
geen reden sgn, oen belangrijke zaak
als de reeds zoo lang toegelegde
Grondwets herziening te laten rusten.
Het Kablnet-Cort van der Lind-n mag
dan al het program der vrUzinnige
concentratie niet hebben overgenomen,
het hield, voor wat de groote ignen
betreft, daarmede zoor zeker rokonlng.
En de voorstellen tot wgsigtng van
de Grondwet, om te komen tot alge
meen kiesrecht voor mannen, daar
naast nit den weg te ruimen de grond-
wotteigka hinderpalen voor het vron
wen-klesreoht, waren zonder twgfel de
voornaamste inzet tot den stemlus-
veronderstel ik. Wy hebben dat zware
ding 's nachts m9t veel moeite en zon
der dat iemand het zag aan boord
gekregen en zjjn toon uitgezeild.'
„Werd er nog lets over gezegd?"
„Tom zei alloen maar, dat hy wel
wilde, dat hg den sleutel had, om iets
te krggen van wat er in zat. Hg zei,
dat het toch jammer was, zulke mooie
dingen over boord te gooien, als wy
soms wel deden.'
„En toen
„Toen wg zoowat vijf mgien van
Bandsey af waren, hebben we het
ding op houten rollen .over boord
geschoven."
„Zon je denken, dat het nog opge-
vlscht kan worden
„Opgevischt? Neen, daar hebben
we wel voor gezorgd i 't Is daar zoo
wat de diepste piek van de heele
Noordzee."
„Heb je eenlg idee, wie die brand
kast aan de Farmer's heeft gezon
den?'
„Neen, ze laten nooit veel los over
hnn zaken," zei de vlticher. „Soms
komen er wel menschen nit Londen
bg hen, en dan krggen ze gewoouigk
spoedig daarop een vrachtbrief.'
„Maar wat voor soort goed is het,
dat zy overboord zetten
„O, allerlei dingen,' antwoordde hy.
„En als n beloott, nooit iets verder
te vertellen, wat my in moeilijkheden
zon kunnen brengen, zal ik u mijn
idee zeggeo."
„En dat is?"
„Nu, wg kregen wel eens doozen
en pakken, waar een lucht aan was,'
zei hy zacht.
„Wat bedoel je
,U moet zelf de gevolgtrekking
maar maken,* zei hy met een Bnellen
strijd van 1913.
Zonder twijfel heeft de regeering
hier met verzet van conservatieve
zyde te rekenen. En, met deze we
tenschap voor oogon, winnen de ver
kiezingen voor do Provinciale Staten,
weike het volgend jaar znllen plaats
hebben, aan beteekenls. De clerlcale
Eerste Kamer ls een sta-ln-den weg
voor elke vrijzinnige hervorming.
Daarom moet alles In het werk worden
gesteld, haar te doen verdwynen Mot
haar toch zal van de Grondwets
herziening weinig terecht komen.
Dat de vroeger aangekondigde, met
de invaliditeitswet verband houdende
ontwerpen tot herziening der sociale
verzekeringswetten de Tweede Kamer
eerlang zullen worden aangeboden, is
een toezegging, welke men mocht
verwachten. De wetten van Minister
Talma, op het laatste oogenblik er
door gejaagd, bevredigden de linker
zijde allerminst en dat dez-, meerder
heid in 1913 geworden, alles In het
werk zon stellen, deze te wijzigen,
lag voor do hand. Nu dringt do tyd
daartoe. Immers: tosn artikel 369
het toekennen van een ouderdomsrente
aan behoeftigo zeventig jarigen by
afzondariyke wet, als een veikiezings-
gave, was geregeld, bleef de slot
bepaling gelden, dat drie jaar na de
inwerkingtreding van artikel 369 alle
andore artikelen, welke dan nog niet
in werking getreden zonden zgn, van
rechtswege zonden moeten worden
toegepast. En aangezien deze fatale
termyn December 1916 is, kan de
regeering niets anders doen, dan zoo
spoedig mogeiyk de hand aan den
ploeg slaan.
Wg hebben dus te wachten een
gewijzigde Kaden wet, een gewgzigde
ziekte-wet en een gewijzigde Invali
diteit» wet. Werk genoog alzoo.
Op óón pnnt 8t»lt dft TrooaP€/1a roet
de sociale verzekering betreft, bitter
teleur: wy missen het voorstel tot
wyilglng van artikel 369, om te doen
eindigen de door niets gemotiveerde
en onrechtvaardige uitsluiting der
bedeelden. Dit is zeer zeker een
ernstige leemte.
Ook het departement van Financiën
zal niet over gebrek aan werk hebben
te klagen. Aangekondigd toch worden
wetsvoorstellen tot herziening van
bestaande en tot Invoering van nieuwe
belastingen. Al kan men wel bevroe
den, welke weg hier door Minister
Treuh zal worden ingeslagen, de aan
kondiging biyft niettemin te vaag om
«r nn reeds een beschouwing aan vast
te knoopen. Wij wachten daar dns
liever mede, tot de voorstellén vóór
ons liggen.
Slechts zg vermeld, dat eindeigk een
voorstel kan worden verwacht tot
herziening van de floancleelo verhou
ding tnisehen het Kyk en de gemeen
ten. Geen overtollige weelde. En de
blik naar de donr. „Op een nacht
was Harry te Lowestoft, toen Tom
by me kwam en mo beval naar zee
te gaan met oen groot, zwaar pak,
dat hg en een jongen aan boord
brachten. Tom was dien nacht wat
aangeschoten en zoodoende kreeg ik
twee man mee op de smak. Ik moest
het pak overhoord gooien, als zy er
niet op letten. OogenschynlUk gin
gen wil vissehen, maar inderdaad gin
gen wg naar zee, om het pak kwyt
te raken, dat wg pas een paar nur
te voren per spoor hadden ontvangen.
Het was vuil woer en wg hadden de
hsnden vol werk. Maar terwijl de
anderen bezig waren, ging ik naar
dat pak en maakte het aan het eene
einde open om te zien wat er in zat.
En wat denkt n, dat ik eruit haalde
„Ik weet het waarigk niet."
„Een vronvrehand met een praoh-
tlgen diamanten ring er aan. Ik schrok
vreeseiyk en gooide het pak zoo gauw
mogeiyk in zee. Wy visseharsjnl hon
den niet van iyken aan boord, meneer.
„Maar dat moot dan het ïyk van
een vermoorde vrouw zyn geweest!'
riep Ashbey ontsteld alt.
„Ach, meneer, misschien had ik het
u niet moeten vertellen," zei Manby.
„Maar een feit is het, dat ik aan boord
van de Daisy zóóveel gezien heb, dat
Ik er meer dan genoeg van heb. Menig
igk is daar overboord gezet, dat kan
ik u verzekeren."
„Maar waar kwamen die dan van
daan
„MeeBt nit Londen. Vóór ik die hand
nit het pak haalde, had ik altoos ge
looid, dat die kisten en pakken goede
ren bevatten, maar nu ben ik er zeker
van, dat in verscheidene ervan iyken
hebben gezeten van vermiste per-
i aam'ooze vennootschappen znllen
opnieuw een voer moeten laten. De
aanhangige voorstellen tot wijziging
der gemeente-wet toch znllen ten
aanzien van de plaatselijke belastingen
en tot heffing van opeen ten ten be
hoeve der gemeenten op de belasting
der naamlooze vennootschappen wor
den gewyzlgd.
Voor hot overige geeft de Troonrede
ons geen aanleiding tot verdere be
spreking, of het ion deze moeten zgn,
dat met geen enkel woord wordt ge
wag gemaakt van bemoeiingen In 'tbe
lang van den vrede door de neutrale
staten. Het zal menigeen met ons
verwonderen, waarom dan tooh znlk
een haast achter de tgdeiyke missie
bg den Pans moest worden gezet.
Uit den koninkigken mond vernamen
we alleen, dat ons Vaderland vry is
gebleven van de verschrikkingen van
den oorlog, die nog steeds geen einde
noemt". Van vredes-bemoeiïngen dns
geen zweem. Het is een poover re
sultaat op al den arbeid der Anti-
Oorlogsraders 1
De strijd In en bulten Europa.
Het gaat allesbehalve goed in het
Oosten, dat wil zeggen voor de Kussen.
Ondanks het opperbevelhebherschap
van don ezaar, ondanks de alom ver
kondigde voorspelling, dat met het
vertrek van don grootvorst de politiek
van het steeds terugtrekken had afge
daan, bigkt, dat deze geveehtswyze
nog wel degeiyk moet worden volge
houden, wil men niet het gevaar loo-
pen, dat belangrgke legercorpsen van
de hoofdmacht worden afgesneden.
Want do Dultscberi blyven ook nu
hun beproefde omvattingsmethode
tronw
Een sterk en onneembaar punt in
de Knssische stellingen wordt eenvou
dig N.- en Z. waarts omgetrokken, tot
dat den vijand, aan alle zyde omsingeld,
nog slechts oen kleine opening voor
den terugtocht bigft.
Trekt deze dan niet bgtyds zgn troe
pen door deze opening terng, daar
mede de stelling prys gevende, dan
wordt de val gesloten en herhaalt zich
het geb.-urdo by het Ingesloten Nowo
Georgiewsktdat een belangryke leger
macht met tal van oorlogsmateriaal
in vyandeigke handen valt.
Dat een voortdurende terugtocht
demorallseerend op leger en volk moet
werken, ls te begrypen en eveneens,
dat men order de nieuwe legerleiding
getracht heeft, krachtiger dan vroeger
stand te honden.
Maar de naar Kaukasië verbannen
grootvorst zal tooh ook ongetwyfeld
eenige voldoening gevoeld hebben,
toen nn bjj Wilna zyn strategie de
juiste bleek en ook de nieuwe opper-
sonen."
„Wat je ma daar vertelt, Manby,
ia ists afschuwelijks. Hot verwondert
me niet, dat je biy bent, van de smak
weg te spn."
„Maar u zal er tooh niets van aan
de politie oververtellen?" vroeg hy
angstig. „Bedenk, dat ik dan met
de Farmer's gevangen genomen zon
worden en de jongen ook en die weet
natuurlijk nergens v»d."
„Ik zal je niet verraden," zei Ash
bey, hoewol hy geheel van streek
was door wat hU daar vernomen had.
Het bracht aan 't licht, waar zoovele
vermiste personen waren gebleven.
Voor de menschen te Aldeburgh gin-
gon de gebroeders Farmer door voor
eerlijke, hard werkende vlsBchers en
inderdaad waren r.g de handlangers
van een bende Londensohe misdadi
gers.
Maar daar Ashbsy den vieseher
«go woord had gegeven niets te znl
len doen, wat hem in ongelegenheid
zou brengen, kon hy de belde broe
ders voorshands niet aangeven. En
misschien zon dat ook niet handig
gswseat zgn. Na hg dit geheim kende,
kon hy beit wachten.
„Hoor eens, Manby," zei Ashbsy
ten slotte, „jo hebt me veel verteld,
maar ik zon je nog iets willen vra
gen. Heb jo ooit van een heer ge
hoord, die Smlthson heet, of hem soms
ontmoet?"
„Smlthron herhaalde hy. „Be
doelt n den vriend van dien Dultscher,
Schilling of Schiller of zoo iets?"
Wordt vervolgd).