N°. 109 1915
Donderdag 16 September 102de jaargang.
FEUILLETON
Het Geheim van de Hoeve.
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Haandag-, Woensdag- en'Trydagavond
Uitgezonderd op feestdagen.
Pr8» per kwartaal, in Goes C,TB, buiten Goes, franoo i,ta,
Afxonderiyke nommers s cent
Inzending; van advertentlën op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vöör 13 uren.
De prjs der gewone advertentiSn is van 1-8 regels&O ot., elke regel meer 10 el»
BJ directe opgaaf van driemaal paatsing derxelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelSk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regelt 1 f l,~ berekend
Bewlenummsis ;S stut,
Teletoonnununer 88. iHreetear <31 W. tak Babneveld. Uitgave vas de Naarsl, Ve»*oots*liap „Gaesohe Coaraat". Hoofdredacteur W. 3. C. vak Sahtik
De
De agenda van de Raadsvergadering
op a. s. Vrijdag-avond bevat o. a. het
puntbespreking Toondagen. Daarvoor
zal, in onze gemeente, zonder twijfel
groote belangstelling bestaan. Want
het is voor niemand een geheim, dat
het met de financiën verre van roos
kleurig is gesteld en thans doet zich
de welkome gelegenheid voor, althans
iets van den achterstand in te halen.
Gelijk men weet, is op het adres
der zeventig nering-doenden zij
spraken uit naam van heel wat meer
dere Goesenaars om alsnog terug te
komen op hot besluit, de kermis niet
te doen doorgaan, het bekende la mort
sane phrase toegepast. Wij hebben
daarover onbewimpeld onze afkeuring
afgesproken. Voor ons was het geen
geheim, dat rechtsche invloeden in het
spel waren geweest en versterkt waren
geworden door misplaatste sentimen-
teele gevoelens. En de meerderheid
der Goesche burgerij is er zeer be
nieuwd naar, of men, van liberale zijde,
zich bij de bespreking omtrent de
Toondagen wederom van een slappen
kant zal doen kennen.
In het college van Burgemeester en
Wethouders heerscht geen eenstemmig
heid. Wij vermoeden zoo lichtelijk,
dat van die zijde het verhinden van
eenige bescheiden vermakelijkheden aan
de Toondagen bestreden zal worden op
grond van „ethische" bezwaren Men
glimlaehe niethet is zoo. Wij hooren
het argument alde gemeente levert,
zeer zeker niet zonder kosten, goed-
kooper brood nu wordt er al billijker
varkensvleesoh verstrekter hebben
uitkeeringen plaats, waarvan de volks
mond zegthet is te veel, om van te
sterven, maar te weinig, om van te
leven. En de gemeente zou nu, met
de Toondagen, vermakelijkheden lole-
reerenzou de ondersteunde burgerij
in de gelegenheid stellen, het geld te
verbrassen
Wij zouden ons al sterk moeten ver
gissen, als dergelijke argumenten
neen, heusch niet van rechts alléén 1
Vrijdagavond niet wei len aangevoerd.
Maar zij zijn allerminst steek
houdende.
Het goedkoopere brood en het var-
kens-vleesch, van regeerings-wege ver
strekt, mogen als argument geen dienst
doen. Van heide toch profiteeren ar
beiders, middenstanders en gegoeden
in gelijke mate. Of neen de laatst
genoemden profiteeren er méér van.
De brood-kaart wordt waarlijk niet
alleen gehaald door diegenen, die van
den oorlogs-toestand het nadeel aan
den lijve gevoelen. En wat de onder
steuningen betreft, wij hebben daar
omtrent het onze reeds gezegd.
Doch, het moge herhaald, de aan-
38
.En welke is dat?" vroeg hy,haar
verbaasd aacztend.
,Ik wenschte Harriet Swindon alleen
to spreken, zonder dat uw vriend daar
iets van weet en wit haar vragoo,
haar omgang met hem af te breken
.Waarom Zy xal dat weigeren,"
zei Ashbey aan Smithson's woorden
denkend.
.Dat xal zij niet, als u haar een
boodschap van my wilt overbrengen,"
zei ze zacht. .Niet als u haar namens
mü zegt, dat het geheim van Keeta'
hoeve bekend is. Zeg haar dat en let
eens op, wat voor uitwerking dat op
haar zal hebben," zei ze met een
grimmig lachje.
,U heeft een doel met de scheiding
van die twee."
,Ik wil uw vriend redden."
HQ zweeg even en zei toen ietwat
ruw
,En van myn kant zie ik geen
enkele reden, om tusschenheide te
komen. Zy houden reeds lang van
elkaar en het toeval heeft hen na weer
samen gebracht."
.Het toeval," zei ze, .het toeval
met een vrouw als Harriet Swindon-
Denk eens aan het belachelijke ver
haal, dat ze gedaan heeft over haar
reis van Aken naar Parjs. Is uw
vriend zóó blind, dat hp niet merkt,
gevoerde argumenten zijn ondeugdelijk.
Tegen vermakelijkheden, inden meest
bescheiden vorm, zullen de mannen
van rechts stemmen. Zij meenen, door
aldus te doen, beter te zijn dan ande
ren, die den moed hebben, openlijk
voor vertier te pleiten en openlijk
van vertier te profiteeren.
Wat ons echter niet gerust stelt,
is diter zal ook van links verzet
worden aangeteekend. En dat is heel
wat ernstigftsr. Wie in den vacantie-
tijd en dikwerf ook buiten dien
tijd zijn vermaak elders zoekt en
vindt, ook al maakt hij gebruik van
regeerings-brood en van vleesch der
zoogenaamde „regeerings varkens"
horrihile dictu 1 moet de zon in
het water kunnen verschijnen. De
kwestie mag niet opgeblazen worden.
Toen in 1914 de kermis werd afgelast,
omdat van zeer nabij het oorlogs-ge-
vaar dreigend was, hebben wij gezegd
fiatDe tijden zijn evenwel veran
derd. Want en dit nu in ernst
waien zij op het oogenblik nog zóó
ernstig, dat de viering der Toondagen
aan een breedsprakig discours moet
onderworpen worden, dan vragen wij
ons af, hoe die menscben rustig hun
vacantie in Scheveningen, in Amster
dam, in Gelderland en Limburg en in
het Gooi hebben kunnen (inbrengen.
Daór hebben zij toch zeer zeker niet
geleefd als lieden, wien het vermaak,
dat de wereld biedt, uit den booze is.
Toen in 1913 de Raads-verkieziugen
voor de linkerzijde het normale ver
loop hadden, dat men in Goes mag
verwachten, werd door een herkozen
Raadslid op de feestelijke bijeenkomst
de stelling verkondigd nu zullen
wij ook toonen, dat Goes in vrijzin
nigen geest wordt bestuurd.
En het resultaat f
Laten wij, als vrijzinnigen, er liever
maar over zwijgen. Het antwoord is
zeer zeker niet, zooals het diende te lui
den.
Doch dit wete men wel -. als de
vrijzinnige leden vau den Raad zich
kanten tegen gepaste vermakelijkheden
met de Toondagen, dan wordt bij te
groote meerderheid der vrijzinnige kie
zers het vertrouwen in zulke vertegen
woordigers niet vergroot en gaat Goes
eeu toekomst tegemoet, waarvoor de
heer Kakebeeke zoo terecht vreesde
met een overwegend rechtschen Raad.
Eu ja, dan kan men klagen, maar het
oordeel over de vrijzinnige Raadsleden zal
terecht luiden zij hebben met de
wenschen der burgerij geeuerlei rekening
gehoudenzij hebben niets geleerd,
niets begrepen.
Uit inlichtingen, te bevoegder plaatse
ingewonnen, weten wij, dat de Toondagen
een aanmerkelijke bate in onze gemeen
telijke schatkist zullen brengen, ais er
hoe doorzichtig dat alios is?"
,De zaken van mfln vriend zijp de
müue niet, juffrouw Guriitt," ant
woordde Ashbey koel.
.Maar dat behoorde toch zoo te
zin I" riep z\j angstig uit ,Als u de
duivelsehe sluwheid van onze vganden
kende, zou u mijn leiding graag aan
nemen."
„Het spflt mfj het te moeten zeg
gen," antwoordde hy, .maar ln deze
zaak Iaat lk mQ het liefst leiden door
myn eigen gezond verstand."
Zy haalde de schouders op en staarde
zwügend ln het vuur. Toen zy Ashbey
haar gelaat weer toewendde, teekende
het volslagen wanhoop.
.Dokter Ashbey 1* riep xy heesch
nlt. .Ik verkeer ln gevaar. Wilt u mfj
niet helpen
„Zeker wel," antwoordde hy. „Zeg
my maar, hoe."
,Ik ik weet het waariyk niet,"
stamelde zy. Myn toestand is zóó
vreemd, dat lk niet weet, wie myn
vrienden en wie myn vyanden zijn."
.Meneer Smithson is toch uw
vriend," zei Ashbey zacht.
,Ja," aotwoordde zy na een oogen
blik Het xy er op volgen: ,Hy heeft
om mijnentwille veel opgeofferd. Ik
ben hem veel dank schuldig."
,Als lk dan toestand Diet keD, waar
in u verkeert, en evenmin den aard
van het gevaar, dat n dreigt, hoe kan
lk u dan helpen
,U kant me helpen door naar Brigh
ton te gaan, daar in 't geheim Har
riet Swludon te bezoeken en haar myn
vermakelijkheden aan verbonden worden.
En het zijn toch waarlijk de Goesenaars
niet, die in de voornaamste plaats van
de Toondagen profiteeren. Het geld
rrordt van buiten in Goes gebracht,
en in het land waarom toch over
tuigen de heeren er zich zeiven niet
eens van f verlangt men ten zeerste
naar wat ontspanning.
De vrijzinnige meerderheid in onzen
Raad heeft bet nu in haar hand, te
beslissen. Zij kent de meening van de
kiezers, die hen als hun vertegenwoor
digers paarden Raad brachten. Wenschen
sommigen daarmede geen rekening te
houden en aan den leiband van rechts
te loopen rechts, zou uiterst fair,
zoo uiterst verdraagzaam in de eerste
September vergadering dan zien velen
den Raad maar liever overwegend
rechts. Zij redeueeren aldus het is beter
met een openlijken vijand te doen
te hebben, dan met een vriend, op
wien men niet rekenen kan.
En dien kant moet het toch, in het
belang onzer gemeente, waarlijk niet
uit.
Buitenland,
De strijd In en buiten Europa.
Er is ln de laatste dageu op het
Ooateiyk oorlogitooneel een andere
toestand ingetreden.
De haastige opmarseh der Duitach-
Oostenryksche legermachten, waarbO
deze lederen dag meerdere tientallen
KM. naar het Oosten oprukten, biykt,
voor het oogenblik althans, vrywel
tot stilstand gebracht te zyn.
Tot nu toe weken, onder den ge
weldigen drnk van DuiUche zjde, de
Russische helrecharen aldoor terug en
dikw<jl3 met e :n haa.t en esn verlies
aan oorlogsmateriaal, die dezen terug
tocht zeer sterk op een vlacht deden
geiyken.
Door de flankbedrelging van sterko
Russische stellingen en vestingen wer
den deze meermalen opgegeven vóór
nog de vyand ernstige pogingen tot een
stormaanval doen kon en de gevechten,
waarvan in de laatste maanden van
Dultseh Russische zyde werd melding
gemaakt, waren in hoofdzaak achter
hoede gevechten, door de Rassen op
verschillende pnnten van het front
geleverd, ten einde voor hun leger
machten op andere strategisch-belang-
rfjke punten tyd voor een ordelijken
terngtocht te winnen.
Zoo vielen o.a. de Weiehselvestigen
den centralen vry gemakkeiyk ln
handen, maar met dit groote nadeel,
dat zy by het binnenrukken der Duit-
sche en Oostenryksche troepen ont-
rnlmd bleken en daardoor ook de
onmogelykheld bsstond, een eenlgBzins
belangryk deel van do Russische stryd-
krachten weerloos te maken.
Slechts Norvo Georgtewsk kon worden
omsingeld, maar de krygsbnit en het
aantal der verdedigers,daarin Dultscbe
boodschap over te brengen."
.Dus de zaak van de hoeve is niet
langer een geheim vroeg Ashbey
snel, verbaasd over haar vreemde
vraag.
,Tot op zekere hoogte is ze opge
helderd, maar niet geheel," was na
eenig aarzelen haar onbevredigend
antwoord.
,De indentlteit van de vermoorde
vrouw is dus vastgesteld
Zy haalde haar schouders op, doch
zweeg,
„Waarom kuut n on Smithson my
niet al de ielten mededeelen drong
Ashbey ernstig aan. U vraagt my n
te helpen en laat my in onwetend
heid."
,Het moet wel." was haar antwoord,
.totdat het raadsel geheel opgelost Is."
.Maar lk wil u helpen, het raadsel
op te lossen."
„Neen," zei ze, het hoofd schuddend.
.Ik vrees, dat boven uw krachten zon
gaan. Een poging in die richting
zou alleen maar onze pogingen kan
nen verydelen. Wy werken steeds ln
de richting der waarheid, een waar
heid, die, bekend geworden. Enropa.
zal verbszsn. En toch ls het zoo
moeiiyk, want ten koste van alles
moet m(n identiteit verborgen biy ven,
voor zoover ik in betrekking sta tot
deze zaak."
„Waarom
„Ik zou liever zelfmoord plegen dan
bekend laten worden, dat lk by deze
zaak betrokken ben geweest," zei ze,
en Ashbey zag aan haar gezicht, dat
handen gevallen, was van zeer onder
geschikt belsng.
Het doel van den Duitschen opmarseh
ln Rusland is dus nog geenszins be
reikt.
Want dat doel was ongetwyfeld de
vernietiging van belangryke leger
groepen, terwyi door hun onverbeter
lijke taktlek van op het juiBte oogen
blik terug te trekken, de Rnssen aan
Iedere omvattingsbeweging wisten te
ontkomen.
Aan het ongeregelde, steeds op een
gedwongen vlucht geiykende terug
trekken ts nu ln de laatste dagen
een einde gekomen.
Taster dan anders houden de Rus
sen stand, bepalen zich op de thans
ingenomen linies niet alleen tot het
defensief, maar doen zelfs hlor en
daar tegen-aanvallen, welke van een
bijzondere kracht getuigen.
Is het ten toevallige omstandigheid,
dat thans de Russische legers langer
dan anders in hoofdzaak dezelfde
frontlinie bezet honden
Zeer opmerkelijk is het, dat deze
phase van den kryg juist het begin is
van het tydperk, dat de czaar het
oppercommando van het leger op zleh
heeft genomen, nadat grootvorst Nico-
laas, de man, die met onmiskenbaar
talent dan Russlseben terngtocht geor
ganiseerd heeft, van het WeBteiyk
Russische corlogstooneel is verdwenen
en, nlt dank voor zyn praestaties, tot
bevolhehber van het vrjj onbelangryke
Zuiderleger 1b benoemd.
Nn zyn natauriyk twee gevallen
mogeiyk.
Het Russische leger kan op het
oogenblik stellingen bezet houden,
welke zoo sterk zijn, dat men besloten
had, het leger tot daar terug te trekken,
o ar vandaar uit het Dultsehe offensief
stop te zetten en de rollen van achter
volgde en van achtervolger om te
koeren.
Is men zeker van deze stellingen
en gevoelt men zich ten opziebte van
een verder doordringen der centralen
volkomen gerust, dan is het opper-
bevelhsbberschap van den czaar op
het oogenblik, dat men meent, dat de
krygtkans zal kteren, slechts een
middel om de troepen tot grootere
krachtsinspanning aan te wakkeren
en den czaar als den bytyds opgetreden
redder van het bedreigde vaderland
voor te stellen.
De mogaiykheld bestaat echter ook,
dat de stellingen, thans door de RuBsen
bezet, niet sterker en hechter dan die
der Welcbsel- en Boeglinle zyn.
In dit geval krjjgt het op den voor
grond treden van den czaar werkeiyk
het karakter van een noodmaatregel,
op het laatste oogenblik toegepast, om
den Lultsch-Ooatanrykschen opmarseh
stop te zetten.
In de ure des gevaars toch stelt de
vorst zich zelf aan het hootd van zyn
leger en door xyn voorbeeld aange
vuurd, strijden de troepen eenigen tyd
met grooter kracht dan gervooniyk.
Vandaar het standhouden der Rus
sen op de geheele linie en hun tegen-
zy het werkelijk meende
Was zy een vronw van hooge ge
boorte, die vreesde, haar edel geslacht
in opspraak te brengen, vroeg hy zich
af. En hy keek weer naar haar en
hjj verbaasde zich.
Nog een uur lang zaten zy te pra
ten zy leunde achterover ln haar
stoel en staarde in het vuur, de oogen
half gesloten, alsof xy herinneringen
opriep uit een reeds vergeten verleden
en toen Ashbey ten slotte opstond om
heen te gaan, had zy hem overreed,
om Harriet op te zoeken en haar de
boodschap over te brengen.
Hy verliet het hótel eu wandelde
met gemengde gevoelens naar huls.
In het laatste halve uur van het ge-
eprek was een soort kalme droefheid
over Ellen gekomon. Zij had lief
tegen hem geglimlacht en hem telkens
weer opDicnw bezworen, geduld te
oefenen en geen oordeel over haar te
vellen, vóór hy alles wist. Asabey
besefte, dat het waariyk onmogelijk
voor hem ion zyn, om waarheid van
leugens te onderschelden of nlt te
maken, of zy het geheim van de hoeve
werkeiyk opgeloBt had.
Flotsellrg kwam de wenschlnhem
op, naar Stilton te gaan en te onder
zoeken, of de excentrieke uitvinder
sinds de ontploffiag nog ter plaatse
was geweest. De brandkast, waarin
het bewysstuk der aftchuweiyke mis
daad was opgeborgen, trok Ashbey
aan. Hy wilde haar openen en zich
van den Inhoud overtuigen.
Het leek hom vreemd, dat Smithson
offensief, dat het den ceutralen op het
oogenblik onmogeiyk maakt, den
onderbroken opmarseh voort te zetten.
De redenen voor het persooniyk op
treden van den czaar, en met hem
van andere militaire raadsleden, xyn
naar alle waarschyniykheld voor een
niet gering deel aan binnenlandsehe
Russische oneenigheden en een neder
laag van de militaire party, aan welks
hoofd de grootvorst-opperbevelhebber
stond, toe te schryven.
Dat zy van EngelschFransche en
Dultsehe zyde verschillend aangege
ven en beoordeeld worden, laat zich
begrypen.
Ic leder geval zal spoedig genoeg
blyken, welke lezing de juiste is.
Is het Immers den Russen werke
iyk gelukt, byzonder sterke stellingen
te nemen, waaruit een regelmatige
terugtocht door de nieuwe militaire
bevelhebbers niet meer noodzakeiyk
wordt geacht, dan zal dit moeten
biyken uit de vergeefsehe pogingen
van Doitsche en Oostenryksche legers,
om de Russen nog verder O.waarts
te doen wyken, of gedeelten van bnn
krygBmaeht door omvattlngsbewegin-
gen te bedreigen.
Is daarentegen het optreden van
den czaar een laatste redmiddel, dan
zal het nieuwe legercommando, dat in
tegenstelling met dat van grootvorst
Nicolaas nog geen bewyzen van stra
tegische kennis en bekwaamheid heeft
kunnen geven, evenmin den dreigenden
Dultscbe omvattingspogingeu kunnen
ontgaan als vroeger.
Wil men toch desondanks stand
honden, dan volgt het groote gevaar
van omsingeling en vernietiging, dat
het RuBslsehe leger tot nu toe tot
eiken prys heeft weten te voorkomen.
Wat kan er nu iu de bedoeling der
Dnitschs legeraanvoerders liggen en
op welke wyze is het voor hen mo-
geiyk, van den huldigen stand van
zaken het beste pro&jt te trekken t
Hierover nog het een en ander ln
een volgend overzicht.
Van het oorlogsterrein vragen wei
nig nieuwe b{zonderheden op het
oogenblik onze aandacht.
De volgende telegrammen geven ze
voldoende weer.
Berlijn. Op den linkeroever van de
Dwina tnsschen Frledrlehstadt en Ja-
cobstadt is de vyand uit verscheidene
stellingen geworpen. Meer naar het
Z. wyzt de vyand en de voorhoeden
van de hem vervjlgende Dnltsche
troepen hebben den weg Eckengraien-
Raklschkl bereikt.
Ook tusschen den weg Kuplsehkl
DwiLSk (DnDaburg) en de rivier Wilfja,
stroomafwaarts van Wilna, schiet onze
opmarseh goed op.
De spooriyn WilnaDunaburgSt.
I'etersburg ls op verscheidene plaat-
S8B bereikt.
In de bocht van de Njemen, ten 01
van Grodno, blytt de vervolging aan
den gang.
Aan den benedenloop van de Zelwl-
anka zyn verscheidene sterke tegen-
al maar ln Londen bleet. Waarom
eischte by zyn eigendom niet op, ter-
wyi hfi zoo dicht ln de bnnrt was
Die gedachtengang bracht Ashbey er
toe, een collega op te zoeken en hem
te vragen, den volgenden dag de
praktyk te Caterham waar te willen
nemen. De volgenden ochtend nam
by den trein naar ïazley en kwam
daar ongeveer zeven nur aan.
Het was koud en mistig, toen Ash
bey den ongeveer drie uur verren
tocht door het veenland naar Keeti
hoeve aanvaardde. Toen hy ten slotte
aan de eenzame hoeve kwam, be
merkte hy er geen enkel teeken van
loven. De plaats was nog verlaten.
Alle vensterblinden waren gesloten,
op één na.
Ashbey beproefde vergeefs de deur
te openen, en kroop toen door het
eene, onbeschermde raam naar binnen.
Het vertrek was leeg. Rondkykend,
bespeurde hy een hoeveelheid ver
scheurd pakpapier, stroo en houtwol,
de overbiytselen van een verhuizing.
Smithson was er dus biykbaar ln ge
slaagd, zijn menbelen weg te halen.
En noeh hy, noch Ellen hadden hem
daar een enkel woord van gezegd 1
Ashbey's argwaan verdubbelde.
Iu het atelier zag hy, dat de bres
in de muur nog niet gerepareerd was,
doch de machinerie was weg. In de
kiezel van den tuin waren diepe sporen
van zware vrachtwagens, die ver-
moedeiyk de machines vervoerd had
den, zichtbaar.
Wordt vervolgd).