N°. 10 S 1915
Dinsdag 14 September
102de jaargang.
Het Geheim van de Hoeve.
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrydagavond
uitgezonderd op feestdagen.
PrQs per kwartaal, in Goes 0,75, balten Goes, franco f (,£l.
Afzonderlijke commers cent.
taaendlng ran advercentiën op Maandag, Woensdag
an VRIJDAG vóós 13 uren,
Telefoonnummer 8$, Mreeteur G; w. tas Bajsnevbld. - O it gave
De feiten.
Waaneer in het één of ander col
lege, bijvoorbeeld Provinciale Staten
of Gemeenteraad, de meerderheid een
linkscbe is, moet dan ook het college
van Gedeputeerde Staten of van Bur
gemeester en Wethouders in meerder
heid uit mannen van de linkerzijde
bestaan En geldt niet hetzelfde, als
die meerderheid een rechtsche is f
De vraag lijkt ons simpel, zóc)
simpel, dat wij ons niet kunnen voor
stellen, hoe daarop een verschillend
antwoord kan worden gegeven. En
toch gebeurt het. Zij, die een gedrags
lijn, als boven aangegeven, afkeuren,
doen dit op een wijze, welke niet voor
de kracht der aangevoerde argumenten
pleit.
De zaak is toch zoo eenvoudig.
Een linkscbe Gemeenteraad moet
een linksch college van Burgemeester
en Wethouders hebben. En nn weten
wij wel, dat in sommige plaatsen aan
een vertegenwoordiger van de minder
heid een zetel in het Dagelijksch Be
stuur wordt afgestaan, doch naar onze
meening kan dat alleen geschieden,
als bedoeld college bestaat uit meer
leden dan een burgemeester en een
tweetal wethouders. Cd 's Gravenhage
heeft men van de vijf wethouders-
zetels er één aan de minderheid van
rechts afgestaan; in Amsterdam'even
eens. De bezwaren, welke voor kleinere
gemeenten gelden, tellen voor de groote
steden niet.
Wij zijn de overtuiging toegedaan,
dat, zoo lang evenredige vertegenwoor
diging tot de vrome wenschen behoort,
een andere houding niet kan worden
aangenomen.
Maar zij, die op macht belust zijn,
deelen deze meening niet. En als zij
er nu maar rond voor uit kwamen,
dat zij die macht zoo zeer begeereu
Men durft dat evenwel niet aan en
gooit het over een anderen boeg. Het
heet dan, klagelijk, dat toch ook de
minderheid in het Dagelijksch Bestuur
vertegenwoordigd wezen moet
Eigenaardig, dat deze klanken steeds
vernomen worden, wanneer de minder
heid een rechtsche is. Dan heeft men,
aan die zijde, den mond steeds vol van
„recht en billijkheid". Men kan het
slechts betreuren, dat zoo ganseh anders
wordt gehandeld, wanneer de rechter
zijde de lakens uitdeelt. Doch
daarover zwijgt men angstvallig.
En nn kan men een enkel voorbeeld
aanhalen, waaruit blijkt, dat hier en
daar met de rechten der minderheden
wel degelijk rekening werd gehouden.
In dit opzicht zullen linker- en rech
terzijde zonder twijfel tegen elkander
opwegen. Maar men vergete niet, dat
dit toch op zich zelf staande gevallen
37 FEUILLETON
Er ontstond oon lange panze. Ze
wenschte iets te bespreken, dat zag
b(j duidelijk, en toch aarzelde z|j. Zij
vormde eea bekoorlijke sehildertl, zoo
als zij daar lag, alleen verlicht door
het vlammend haardvuur, want de
electrlscbe lampjes waren met roode
schermpjes omhuld. Haar gelaat droeg
onmiskenbaar een patrleisehsn stem
pel. Zij was een dame en toch zoo'n
geheimzinnig schepsel
Zooals zoo vaak te voren, gingen
Ashbey's gedachten weer terug naar
den nacht, waarin by baar voor 't
eerst ontmoette. En weer dook die
automobilist voor zijn geest op, wiens
gelaat geheel achter zflu stofbril ver
borgen was geweest. Het geheim van
dat alles irriteerde hem hevig en daar
om besloot li5 er nog maar weer eens
op terug te komen.
.Juffrouw Gurlitt", waagde hy te
zeggen, .neem mij mijn nieuwsgierig
heid niet kwalflk, maar ik zon toch
zoo gaarne weten wie mfn geheim
zinnige patiënt was, die mij te Wans-
ford kwam opzoeken en mij twaalf
honderd gulden betaalde voor hot ver
binden van zijn gewonde hand."
,Dat begrijp ik,« zei ze, zich tot
hem keerend. ,Uw nieuwsgierigheid
is niet meer dan natuurlflk. Eerst hield
ik hem voor den bedrijver van den
aanslag op de hoeve, maar later merkte
blijven als regel gaat het geenszins op.
Zoo heeft dan ook de rechterzijde
in den Goescheu Raad i\iet te klagen,
dat links geen wethouders-zetel aan haar
wenschte af te staan. Zij zou, in het
zelfde geval, precies eender gehandeld
hebbendaarvan kan men verzekerd
wezen.
Woog nu hier het motief, dat de
rechterzijde van drie op vijf zetels
klom, links daalde van tien op achtf
Na alles, wat wij geschreven hebben
over de periodieke en tusschentijdsche
verkiezing voor den Raad dezer ge
meente, kan men ons antwoord ge
makkelijk raden. De zetel van den
heer Pilaar ging verloren, wijl men
dezen candidaat bestreed met argu
menten, welke met de gemeentelijke
politiek niemendal hadden uit te staan,
en men aan zijn stem, die hij gaf aan de
bekende reorganisatie-plannen betrekke
lijk het openbaar lager onderwijs, een
voorbarige en nu reeds onjuist gebleken
uitlegging gaf. Dat wij den zetel,
door den heer Temperman verlaten,
moesten verspelen, och, laat ons
daarover maar liever niet uitweiden.
Vele vrijzinnigen betreuren hun laks
heid van 16 Augustus j.l. En al is
dit, met het oog op den ernst der
gevolgen, geen voldoende excuus, er
kenning van schuld is de eerste stap
op den weg, welke ter beterschap leidt.
De rechterzijde mag, door de ver
deeldheid van links in Juli, door haar
laksheid in Augustus, van een politiek
fortuintje spreken. Wij zien in haar
toevallig succes geenszins een vinger
wijze, dat er een andere stemming in
het kiezers-corps zou zijn gekomen. En
met dit feit heeft men, bij de benoe
ming van een wethouder, zeer zeker
rekening gehouden.
Ten slotte nog een enkel woord
over den Godsvrede.
De heer Donner constateerde simpel,
dat hij verbroken wasde heer Kake-
beeke, dat de schuld daarvan op reke
ning van de S.D.A.P. moet worden ge
schreven. De eerste was onvolledig, de
tweede had gelijk, als hij op hel oog
had de tusschentijdsche verkiezing in
de vacature, ontstaan door het over
lijden van mr. De Witt Hamer. Maar
met de periodieke verkiezingen stond
het gansch anders. Dat de Godsvrede
toen niet werd gehandhaafd, viel wel
degelijk te wijten aan de rechterzijde,
die haar houding ten opzichte van de
vacature-Temperman niet wilde aan
duiden.
Dit zijn de nuchtere feiten.
Zegt men nu van die zijdede
Zeeuwsche vrijzinnige Statendeden
hebben, bij de verkiezing van een lid
van de Eerste Kamer, evenmin met
den Godsvrede rekening gehouden, dan
ik, mS geheel en al vergist te hebben.
Hy was op de hoeve, toen do ontplof
fing plaats had. Hl) kwam ln zyn au'o
uit Londen ons waarschuwen voor
het gevaar. Hy zag verschillende ver
dachte individuen ln de buurt van het
buts en verborg zieh. De bom, van
een uurwerk voorzien, was Inmiddels
reeds geplaatst, en tsrwjl hy wachtte
en spiedde, hal de ontploffing plaats.
HQ werd uit zijn sehullplaatB geslin
gerd en aan de hand gewond. Hfl
slaagde erin, zyn auto weer te berei
ken en retd naar u toe. Hy betaalde
n dat hooge honorarium, opdat n niets
aan de politie zou zeggen. Hy wilde
dat de heele zaak geheim zon blQven.'
.Wat dan ook gaschiedt."
,Ja." zuchtto zfi en verviel weer in
diop gepeins.
.Mag ik den naam van dion man
niet weten vroeg Ashbey.
,Ik heb hem reeds gevraagd, u op
te zoeken en de zaak u.t te leggen,*
zei ze. .Maar hy is nu ln het buitenland.
Wanneer hy torng komt, misschien
reeds over een paar dagen, zal ik
hem opzoeken en m(jn vraag herhalen,
hoewel nw kennismaking met hem de
oplossing van het raadsel niet kan
verhaasten."
„Waarom niet HQ kent toch stellig
de personen, die de bom plaatsten
.Daar ben ik niet eens zeker van.
Volgens zyn verklaring zag hg lieden
in de baart en dacht, dat het inbrekers
waren. In plaats daarvan waren het
de mannen, die de bom neergslegd
hadden en nu op de ontploffing wacht-
ten. Hy zelf was gekwetst, maar had
valt het ons niet moeilijk, juist naar
de handelwijze van die Eerste Kamer
te verwijzen, om aan te toonen, dat
zij den Godsvrede niet wenschte te
handhaven. Maar dergelijke argumenten
gelden voor ons niet. Hier hebben wij
met de feilen te maken, zooals zij zich
te Goes voordeden en, hoe rechts zich
dan ook in bochten mag wringen, zij
kan het verwijt niet ontgaan; dat zij
het was, die het Bestand willens en
wetens verbrak.
Buitenland.
Oe etrlid In en bulten Europa.
De belangstelling voor dr. Dumb»,
den Oostenrykschea gezant ln Ame
rika, is de laatste dagen bnltengewoon
groot geweest.
En zelfs is zjn houding zoozeer in
stryd bevonden met de gedragslijn,
welke een vertegenwoordiger van een
bevriende mogendheid in de Ver-
eenigde Staten mag volgen, dat de
Amerikaansche regeerlng de Oosten-
ryksche verzocht heeft, den gezant
terag te roepen, daar by niet langer
als zoodanig kon worden geduld
Nu kan het vergryp, waaraan de
gezant zich in veler oogen schuldig
maakte, zonder twyfel nit tweeërlei
oogpunt bezien worden, waardoor èn
de overtreder èn de Amerlkaanscbe
regeering volkomen in het geiyk ge
steld worden.
Wat toeh ie het geval?
Zooals algemeen bekend is, worden
op het oogenbllk in de wapentabrieken
van het neutrale Amerika voor duizen
den dollars wapentuig en ammunitie
vervaardigd, dat, daar da overzeehan-
del met Dnltsebland totaal gestremd is,
uitsluitend voor de legers der gealli
eerden la bestemd. Door zijn handels-
zacht en koopmansgeest daartoe ge
leld, steunt dus Amerika niet alleen
de geallieerden op de snelste en
meest doeltrefiende wQze, maar is
het medo in niet geringe mate verant-
woordeiyk voor de voortzetting van
den oorlog.
Nn kannen de centralen Amerika
er niet van overtuigen, dat de ver
zending van oorlogstuig naar da ge
allieerden iets is, dat voor een werke
lijk neutraal land eigsultjk niet te pas
komt. |Niet alleen, dat Amerika als
zelfstandige staat te machtig Is om
zich door anderen een gedragsiyn te
laten voorschrijven, maar bovendien
wordt van die zijde aanstonds beweerd,
dat men ook heel gaarne de Dnltsche
klandlsie voor wapentuig wil hebben,
alt Duitschland maar zoo vrlendeiyk
wil zijn, een veillgen weg aan te wijzen
waarlangs het bestelde aan het
Dnitecbe veldleger kan worden afge
leverd.
Inmiddels is het te begrijpen, dat
de centralen, hoewel met den loop
van ziken allesbehalve ingenomen,
er weinig san kannen veranderen en
ïydeljjk moeten tofzlen hoe een groot
geen idee, dat Smlthson ook gewond
was. Hy meende, dat die op dat oogen
bllk niet in zyn werkplaats, maar in
het woonhuis was."
,En waar was u toen
,In de eetzaal."
„Aan tafel met uw vrienden vroeg
Ashbey, aan de geheimzinnige bloed
vlek denkend.
.Aan tafel maar met myn vy-
anden," antwoordde zy, terwjl haar
oogen de zijne ontmoetten
,De ontploffing moet hen verschrikt
hebben. Vertel my eens, wat er later
gebeurde
,Ik weet het niet precies. Het ïykt
me altijd een afsebuweiyke nacht
merrie toe. Ik snelde naar het atelier
en zag da verwoesting daar. Ik haalde
snel een lantaarn en ontdekte Smlth
son gewond tusschen stukken verbo
gen {jzer. Do anderen waren allen
het huis ultgovlneht, daarom haalde
Ik hem er alleen nit en droeg bem
in de kamer, waar n hem gevonden
hebt. Eerst dacht ik, dat hy dood
was, maar een half nnr later ontdekte
ik, dat hy nog ademde en toen reed
ik nit om u te gaan halen.
,Dus toen de menschen, die met n
aan tafel zaten, de ontploffing hoor
den, namen zy de vlucht vroeg
Ashbey. .Vreemd, dat zy niet bleven,
om n te helpen of om Smlthson te
zooken I*
.Ik zei n al, dat het vyanden wa
ren, en geen vrienden
„En de vrouw, do vrouw, die ver
moord werd hield Ashbey aan, haar
ln de oogen ziend.
deel dor Amerikaansehe fabrieken
dag en nacht werken om maar vol
doende oorlogstuig te kannen afle
veren, dat uitsluitend bestemd is om
de legermachten van Duitschland en
Oostenryk te vernietigen.
Den Amerikanen kon mee toch
moeiiyk verhinderen in eigen fabrie
ken aan voordeellge bnitenlandsche
bestellingen te werken en Iedere po-
ping om gewelddadig dat werk in de
war te stnreD, was natunriyk, volgens
de Amerikaansehe wet, strafbaar en
tegenover een staat, waarmede men
door zoogenaamde vriendsohapsban-
bannen is verbondeD, niet goed door
te voeren.
Deofficieele vertegenwoordigers van
Duitschland en OoBtenryk moesten
het dan ook by protesten laten blijven,
maar volkomen valt het te begrijpen,
dat zy ieder h 1. geoorloofd middel
om deze wapenfabricage te belemme
ren, mut beide handen zonden aan
gapen.
Een zoodanig middel meende men
in den laatsten tijd gevonden te
hebben, toen het bekend was, dat vele
Dultsehers, Oostenrijkers en Hongaren
mede in de wapenfabrieken werkzaam
waren. De Oostenryksche gezant, dr.
Dnmba, besloot toen, waarschyniyk
in overleg met het Duttsche gezant
schap ln Washington, zieh mei zyn
regeering in verbinding te Btellen,
teneinde te trachten, de noodlge gel
den in handen te krijgen om aan dezen
toestand zoo spoedig mogeiyk een
einde te maken.
Zyn bedoeling was, door adverten
ties en andere publicaties zyn lands
lieden in Amerika er op te wijzen, dat
zy, by voortzetting van dezen voor
het moederland zoo rampspoedigen
arbeid, zich bloot stelden aan strenge
straffen, wanneer zy het ooit weer
waagden, in hun geboorteland terug
te komen. Om hen niet broodeloos te
maken, wilde hy de arbeider», die hnn
werk neerlegden, financieel steunen,
zooals ook de Dultschers reeds een
arbeidsbeurs hadden opgericht om
landslieden, die vrywilllg hun werk
neerlegden, aan anderen arbeid te
helpen.
Letteriyk schreef dr. Dumba aan den
Oostenrykschen Minister van bniten
landsche zaken
,Ik heb den indruk, dat wy den
aanmaak van ammunitie te Bethlehem
en ln het midden-Westen maanden
lang kannen desorganiseeren en be
lemmeren, zoo niet geheel stop zetten,
wat, naar de meening van don Dult-
scben militairen attaché, van groot
belang is cn raimschootB da kosten,
die het zal meebrengen, waard is.
Maar zelfs ivls het niet tot stakingen
komt, ls het waarschyniyk, dat wy,
onder den druk van de crisis, gun
stiger arbeidsvoorwaarden voor onze
arme, vertrapte laedgsnooten kunnen
afdwingen."
Deze brief nn aan Dr. Archibald,
een Amerikaansch journalist, die naar
Europa roisae, medegegeven, zonder
.Neen, dokter I" riep zy uit, snel
van haar stoel opr0zead, „laten we
daar niet over praten 1"
.Maar er werd een vrouw vermoord,"
zei hy. „Is het onze plicht, uw plicht
en de myne, dat geheim op te lossen
en de moordenaars aan te klagen
„Onze plicht, ja," gaf zy toe, maar
een plicht, dien wy nooit kunnen ver
vullen."
„Waarom niet?"
,Acb, dokter I* antwoordde ze, op
hem toekomend, „u kent de vreemde
omstandigheden niet, die ons ln da
gevaariyko poBltle gebracht hebban,
waarin wy nu verkesren. W(j stryden
inderdaad tegen onbekende vyanden."
„U en Smlthson, als ik goed be-
gryp
„En n zelf ook. Myn belangen zUn
geiyk aan do uwe. De wyn, dien ik
n gaf, was gereed gemaakt door lieden,
die het op ons beider leven voorzien
hadden. En zy znllen nog trachten
hnn plan nit te voeren, terwyi wy,
hen niet kennend, iederen dag, Ieder
uur in gevaar verkeoren."
„Maar u kunt my toch stellig méér
zeggenriep Ashbey nit, haar be
vende hand nemend en die voor het
eerst in de zyne hondend.
„Ach," zuchtte ze, hsar oogen neer-
elaand, ,lk wilde, dat lk het kon, dat
lk n die heele geschiedenis kon ver
tellen, om althans nw hulp en nw
sympathie te winnen. Maar lk ben
tot zwygen gedoemd, want spreken
zou zijnanderen verraden. Daar
om moet lk zwygen en ïyden," en
Ashbey zag tranen in haar oogen en
dat deze naar hy zegt vermoedde,
wat er in stond, is den Engelschen
in banden gevallen, die er natunriyk
onmiddellijk voor gezorgd hebben,
dat de Amerikaansehe regeering er
van op de hoogte gebracht werd.
Kannen wy de actie van den Oos
tenrykschen gezant, van zyn standpnnt
bezien, volkomen billyken, aan de
andere zyda valt het weer te begrypen,
dat men dit in Amerika niet doet. Daar
toeh kan men ln geen geval toestaan,
dat een buitenlander, die men boven
dien als een soort gast beschouwt,
van de hem geboden gastvryheld mis
bruik maakt door te trachten, de
leverantie van de zoo begeerde en
zoo goed betaalde bestellingen van de
geallieerden in de war te sturen-
Nadat voornamelijk de Engelseh
Amerikaansehe pers zieh over dit ge
val dan ook byzonder druk gemaakt
had en na conferenties tnsschen den
president en don Atnerikaanschen
minister van Buitenland sche zaken en
van dezen met dr. Dnmba, heeft de
Amerikaansehe regeering dan ook
besloten, aan den Ooatenrykschen
minister van Bnitenlandsche zaken te
verzoeken, een anderen gezant te zen
den, aangezien do tegenwoordige voor
de Amerikaansehe regeering niet meer
aannemeiyk is.
De Amerikaansehe regeering gaat
dns van de veronderstelling nit, dat
met de persoon van den gezant alle
moeliykheden nit den weg gernimd
worden.
Of dit, wanneer Amerika zelf zyn
gedragsiyn niet verandert, inderdaad
het geval zal zyn, durven w{ ernstig
betwy telen.
Met belangstelling wachten wy dan
ook af, waardoor een volgende gezant
zich in Amerikaansehe oogen onmo
gelijk zal maken.
Op het Oosteiyk oorlogsterrein is
do val van Dubuo zonder twyfel van
het meeste belang. De centralen zyn
daardoor nu reeds meester van de
tweede vesting van den Wolbynischen
vesting-driehoek. Vanuit Lnek rnkten
de centralen Noordwaarts en trokken
door de mosrassen van de Putilowka
naar de Goryn op en bedreigen daar
door den spoorweg van Bowno door
de moerassen.
Waarsehljniyk zullen de Russen,
door deze actie der centralen, tevens
hnn stellingen aan de Sereth moeten
prysgeven. Inmiddels rakken de leger
machten van Von Mackenzen, van
Jozef Ferdinand en van Leopold van
Beleren steeds voorwaarts en is het
nog niet te bemerken, dat de persoon
lijke leiding, welke thans de Czaar
van het Russische leger heeft, de
positie daarvan ook maar ln het minste
heeft verbeterd.
De volgende telegrammen geven
eenige byzonderhedsn over den stand
van het krygsbedr{jf
Pari)*. In de Vogszen wonnen de
Duitscbers esnlg terrein, maar wy
een bitteren trok om haar mond.
„Dokter," ging zy na een oogenblik
voort, met toenemenden ernst, „laten
wy openhartig spreken, laat ik ten
minste openhartig zyn tegen n. Ik
voel, dat mijn nitleggingen en ver
ontschuldigingen zóó onvoldoende
zyn, dat n ze niet kant aanvaarden.
Ik zie, dat u twijfelt en dat is niet
meer dan natunriyk. U weet natuur
lijk niet, wat er gebeurd is. Toch
verzeker lk u, dat u my verkeerd
beoordeelt."
„Ik moet erkennen, dat n in mooi-
ïyke omstandigheden verkeert, maar
u moet het my niet kwaUjk nemen,
dat ik het zeg 't is, of n het er op
toelegt, my te misleiden", zei hy
openhartig.
„Dat geef ik toe," antwoordde zy
even openhartig, „en voor 't oogen
bllk is dat noodig.'
„Dan zie ik het nut niet in, nog
langer over het goval te praten," riep
hjj Ietwat verdrietig nit en stond op
om afscheid van haar te nemen, want
hy voelde zieh waariyk niet meer op
»yn gemak. Eenerzyds besefte hy,
dat hy haar lief begon te krijgen en
anderzyds had hy het onaangename
gevoel, door haar misleid te worden.
Zy zag, dat hy heen wilde gaan,
maar hield hem tegen en zei
„Neen, dokter, ga niet heen. Ik
heb n nog ieiB te zeggen. Ik wilde u
nog een gnnst vragen."
{Wordt vervolgd).
De prys der gewone advertentiën ls van 1-5 regelsBO et., elke regel meer 10 et.
By directe opgaaf van driemaal paatsing derselfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, buwelgk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1 1,— berekend
Hewgsaummeri Jï «entj
van de Naantl. Veu*oots*hap „Geestka Courant". Hoofdredacteur W, J. G, va» Sauths
