N°. 105 1915 Dinsdag 7 September 102 jaargang. de FEUILLETON Het Geheim van de Hoeve. Buitenland Binnenland. mm Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen, Prfli per kwartaal, in Goes f Og7S, buiten Goes, franco f 8,*5. Afzonderlijke nommers 8 cent. inaendlnff Taxi advertenUöii op Maandag Woensdag en VHIJDAG vóór 12 uren. De prfls der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer lOolt Bfl directe opgaaf van driemaal paatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelQk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regelt k 1,— berektnd Bewfonummen 5 <ent| Telefoonnummer 88. Biretfcear G. W. vak Babnevkld. Uitgave van de Naanal. Veanootsskap Cokraat". Hoofdredacteur W. J. C. vak Sant»* Het kan interessant worden, als De Nederlander althans juist ingelicht is omtrent mr. Heemskerk's plannen, een brochure te schrijven naar aanleiding van dr. Kuyper'sartikelen-reek§ in De Stand- aan# over de antirevolutionaire partij in de laatste jaren. Men zal zich herinneren, dat in die artikelen mr. Heemskerk en het in hem belichaamd „jolig christen dom" er leelijk zijn afgekomensinds dr. Kuyper leidend politicus hf is, mangelt het aan „gedegen" ernst en zitten niet slechts christelijke Kamer-leden, maar zelfs christelijke Ministers-in-ruste ge regeld in de „Witte". Een gevaarlijke afglijding. Indien werkelijk mr. Heemskerk het plan heeft, dat De Nederlander hem toe schrijft, zal hij een gemakkelijke taak hebben. Hij behoeft niet, zooals dr. Kuyper, in futiliteiten af te dalen en per soonlijkheden op te rakelen, waarmede een man, met de reputatie van dr. Kuy per, uiterst voorzichtig behoorde te wezen. Hij neme slechts tot leiddraad, hetgeen prof. mr. Fabius in zijn jongste „Studiëu eu Schetsen" over de leiding der antirevolutionaire partij schreef. Inderdaadde antirevolutionaire partij kent geen leiding. Zij mist deze, sinds dr. Kuyper het toppunt van zijn roem en glorie bereikte. Het kan vroeger in zekere mate waar geweest zijn, dat hij, die in de antirevolutionaire partij naar boven wilde klimmen,slechts den meester naardeoogen had te zien nimmer kwam echter zulks zoo sterk uit als sinds 1901. Van dat tijdstip af werd in toepas sing gebracht de leer wie niet met mij door dik en duu gaat, wie mij niet op alle mogelijke en onmogelijke zij-paden der politiek volgt, die is tegen mij. Die leer heeft zeker niet karakter-vaste mannen gevormd. Trouw kan uit dienen spreken. Doch wie, ook al zegt zijn ge moed, dat de verkeerde weg bewandeld wordt, meegaat, zonder zijn waar schuwende stem te doen hooren, houdt op, trouw te zijn. De gehoorzaamheid van den slaaf heeft in de meeste gevallen bitter weinig overeeukomst met getrouw heid. Eu hier is het nog erger. Hier wordt gehoorzaamd, gevolgd met de wetenschap voor oogen we zullen er profijt van hebben. Het heeft de auti-revolutionaire partij ontbroken aan voldoende mannen, die een krachtigen wil paarden aan ge trouwheid aan beginselen het lot, dat wachtte, schrikte hun af. Een profes sor Fabius werd als het ware uitge bannen een jonge, democratische kracht, die de anti-revolutionare partij een eind 34 .Waarom veroordeel je me, Harry zei zo op een toon van bitter verwijt. „Ik geef toe, dat we een vericbll hebben, maar knnnen we dat niet zelf en onder vier oogen altmaken Dokter Ashbey begrflpt mfl wel .Zeker,* zei deze. .Zal lk weggaan en n beiden alleen laten Aahbey zag, dat zjj gaarne alleen met Hope wilde blflven. .Neen,* riep zfln vriend uit. .Wat er te zeggen valt, kan ook gezegd worden in jonw bijzijn, John. Ik hield van deze vronw en zfl bedroog mfl. Ik geloofde baar, dat zjj de dochter was van eerzame onders, maar lk ontdekte in plaats daarvan, dat zfl niets meer was dan een avonturlereter, dat .Hond op, Harry 1" riep zfl nlt, hem smeekend aanziend. ,Ik vraag je, of bet eerlflk is, een vronw zoo te be- schuldigen, zonder dat je de waarheid weet Ik beroep mfl op dokter Ashbey ,Je hecht bijzonder veel aan de waarheid," zei Hope met bfl tend sar casme „Waarom liet je je doorgaan voor wat je niet was? Ik geloofde je en men hield mfl voor een dwaas om dat blinde vertrouwen." ,Ja," antwoordde ze. ,Ja ver- tronwde me, dat geef lk allemaal toe.* Ze snelde naar hem, greep zijn hand en bracht die aan haar lippen. Hij trachtte zich daartegen te verzetten, maar zjj liet niet af en riep„O, neen, vergeef mfl, of hoor althans mfln ver dediging 1" omhoog zou kunnen brengen wij hebben hier den heer Sineenk op het oog werd gedwongen, zijn ontslag te nemen als hoofdredacteur van het Arnhemsck Dagblad. Hij luisterde niet voldoende naar liis masters voice. Geen mannen met een vasten wil, met een kloeke overtuiging wil dr. Kuyper naast zich zien hij verlangt slechts slaafsche volgelingen. Zóó móét een partij degenereeren. Professor Fabius ziet nog uitkomst: vast houden aan de beginselen, zegt hij. Heel goed en mooi. Maar heeft niet meer dan negen-en-negentig pro cent der anti-revolutionaire partij, ge hypnotiseerd door dr. Kuyper, met de beginselen laten sollen Is niet stuk voor stuk van het program, eenmaal de hoeksteen der partij, opzij ge steld, wijl voor dr. Kuyper beginsel bijzaak bleek en opportunisme de alpha en omega was f De stem van professor Fabius zal zijn die eens roependen in de woestijn de leider wist maar al te goed, wat hij met zijn mannetjes kon doen. Zij waren in zijn hand als ljem in die van den potten-bakker. Wie zal ze omkneeden f Geen Fabius, geen Sineenk, geen Heemskerk. Zij zullen, allicht, een aanhang krijgen, doch te gering, om krachtig te staan tegenover de Kuy- periaansche strooming in de partij. Bovendien zij zeiven, zij het dan prof. Fabius in de minste mate, hebben er toe bijgedragen, in dr. Kuyper te zien den van God gegeven leider, in zich zelf te zien het uitverkoren volk. Die roes is thans voorbij. Doch niet voor de groote massa. En zij zullen ondervinden, hoe moeilijk het valt, het vuur te blusschen, waarvoor zij zelf met handen-vol de brandstof heb ben aangedragen. De anti-revolutionaire partij zal zich zelve dienen te worden, moeten ophou den, een Kuyperiaansche partij te zijn. Maar daar zal een lange tijd overheen gaan. De leider wist maar al te goed, wat hij deed, toen hij systematisch aankweekte „een stelsel van persoonlijk machts-regiment, dat coterie eu servi liteit uit eigen-belang aanziet voor trouw", om met professor Fabius te spreken. De strijd In en buiten Europa. Het maatschappelijk leven onder- vaat door den oorlog tal van veran deringen, doordat nieuwe toestanden werden geboren, nienwe behoeften „Hoe ion je al je valsche nitvlnchten kunnen verdedigen?* vroeg hij. Hoe kan je de reden verklaren, waarom je zoo plotseling nlt Aken weg ging, zonder mij een enkel woord van af scheid te zeggen „Ik was bang.' „Bang, dat ik de waarheid zon ont dekken, niet waar En wie was de man, die met je mee reisde?" „Een vriend ,Hoe heette die?* „Ik mag je zfln naam niet zeggen, althans niet zonder zijn toestemming,* was haar antwoord. „Uit angst om hem te compromlt- teeren?" lachte Hope. „Neen, Harriet, je bent wel sluw, maar ik weiger je verontschuldigingen zonder meer aan te nemen." „Ik item toe, dat ik nlt Aken weg gegaan en met een man naar Parfls gereisd ben. Maar ik mag zijn naam werkelijk niet noemen." „Waarom niet? „Ik wist, dat ik mij compromitteerde, dat lk je achting verbenrde, maar lk kon niet anders, het was een kwestie van leven en dood.' „Natuurlijk, alweer een uitvlucht „Geen nitvlncht, maar de znlvere waarheid. Van het geheim honden van die reis hing Iemands leven af, een leven, dat lk kon redden 1" „Het leven van oep minnaar 1* riep hfl nlt, zich minachtend van haar af wendend. „Noen, het leven van een vronw. Zfl weet, dat ik mfln liefde opofferde om haar te redden dat ik gedwongen was, van je weg te vluchten zonder een woord van afscheid en alles achter mfl te laten, wat mfl dierbaar was op aarde. Eens zal zfl je dat zeggen, geschapen, maar ook, doordat onde vooroordeelen werden opgeheven. Wat vroeger, in den tredmolen van het dagelflksch leven, ongewenscht werd geacht, heeft de oorlog, als een noodzakelflk iets, voor de eerste tflden althans, onmisbaar gemaakt. En voornamelijk trekt bier het vraagstnk van den maatschappelflken arbeid der vronw de aandacht. In de laatste tflden, na het aantal ongehuwde vrouwen, welke in eigen levensonderhoud moeten voorzien, voortdurend grooter werd, voelde de man meer en meer de concurrentie der vronw op de arbeidsmarkt. De voor zichzelf werkende vrouwen stelden over het algemeen minder zware elschen, zfl leverden goedkoo- pere werkkrachten, die, In den regel voor lichtere werkzaamheden gebruikt, uitstekend voldeden. Vandaar langzamerhand het gebruik van vronwelflke werkkrachten op kantoren, in laboratoria, bfl het onder wfls, in telefoon-, telegraafbureaux enz. Maar ook ln de vakken, waarvoor diepere Btndle noodlg is, voelde de man meer en meer de vronwelflke concurrentie. Het Is niet de bedoeling, ons hier ln een uitvoerige studie over de vrouw ln het maatschappelijk werk te ver diepen, slechts willen wfl er nog op wflzen, hoe de tegenwoordige inrich tingen van middelbaar- en hooger onderwfls door een steeds stijgend percentage van vrouwelijke leerlingen worden bezocht. Een groot deel daarvan blflft na beëindiging der stndle ongehuwd en juist dezen zfln het, die, ook in de beter bezoldigde betrekkingen, door de noodzakelijkheid tot levensonder houd daartoe gedwongen, den ge huwden man, met do zorg voor een gezin heiast, ernstige.soncurrentie aan doen. Hoewel het stelsel van vrfle con currentie zonder twfllal aanbeveling verdient, is het volkomen te begrfl- pen, dat de manneD, die immers de wet voorschrflven, ln vele gevallen hebben gepoogd, tal van rflka- en gemeentenetrekkingen voor de vrou wen gesloten te houden en dat ook ln het particuliere leven de steeds sterker wordende concurrentie der vrouw in vele gevallen werd tegen gegaan. De oorlog nu brengt daarin een groote verandering. Door den oorlog zfln tal van be trekkingen, tot na toe door mannen vervuld, open gekomen en, terwfll er geen voldoende mannelflko krachten meer beschikbaar waren om de ledige plaatsen te vervullen, hebben de vrou wen gelegenheid gekregen, zich daar in te werken. In Engeland b. v. Is het vooroordeel Harry, en dan zal je gelooven, dat mfln „avonturen* een doel haddon en geen grillen waren ZU sprak ln diepen ernst en maakte Indruk op Ashbey. Diens meening was, dat zfl de waarheid sprak, maar Hope bleef zelfs toen onbewogen. „Achl* riep zfl bedroefd uit, „ik zie aan je gezicht, dat je me niet gelooft. Je denkt, dat ik, ik die je toch zoo lief heb gehad, je belieg I' „Ik ben ervan overtnlgd, dat je dat doet," zei hfl. „Waarom zeg je me anders den naam niet van dien man „Omdat ik dat niet mag doen zonder zijn toestemming en ik vrees, dat lk die nooit krflgen zal." „Maar hfl kan toch begrijpen, dat je je zal dienen te zuiveren van den smet, dien hfl op je heeft geworpen.' „Och jal" zuchtte zfl bedroefd. „Maar wat kan hèm mfln goede naam of mfln toekomst schelenAch, Harry, als lk je alles kon vertellen, dan zou je eerder medelflden met me hebben, dan mfl veroordeelen.* „Hoe kan lk je gelooven vroeg hfl. „Stel je eens in mfln plaats en denk eens aan het verleden. Kan je ontkennen, dat je me belogen en be drogen hebt? Waarom zal je het een volgenden keer weer niet doen? Wat verwacht ja toch elgenlflk van me?' „Ik verwacht alleen, dat je me niet zal veroordeelen, zonder mU een kans te geven, me van dien smet te zuive ren,* antwoordde zfl droef. ,It geef je daar de kans voor,' zei hfl. „Ik vraag je den naam van dien man en de reden van je reis naar Pargs.' „Dle heb ik je al gezegd. Het was om een vrouw het leven te redden.' „En wie was die man?" tegen vronwelflke dokters door den oorlog bflna geheel weggenomen. In verscheidene Londensche hospitalen hebben de vrouwen de mannelijke artsen, die naar het front gingen, vervangen en in menige particuliere practflk ls dit voorbeeld gevolgd. In Londen wordt thans reeds een hospi taal van 550 bedden opgericht, waar van de goheele staf uit vrouwen be staat. Wie bedenkt, hoe er ln Duitschland reeds vrouwelijke tramconducteurs en vrouwelijk stationspersoneel werd aaDgesteld, en daarbfl ln het ocg houdt, dat de eenmaal door de vrouwen ver overde plaatsen niet spoedig meer zullen worden losgelaten, begrflpt, dat door den bulten gewonen toestand, door den oorlog geschapen, de vronw, iu bet laatste jaar, op de arbeidsmarkt een veel voornamere plaats dan vroe ger heeft ingenomon. En in de toekomst zal dit zonder twijfel van nog ingrijpender betee- kenls worden, niet alleen omdat de vrouw natuurlijk zal trachten, den thans verkregen invloed nog uit te breiden, maar ook, omdat door de reusachtige slachting, in dezen volke- renkrgg onder de mannen aangericht, het percentage ongehuwde vrouwen in de toekomst aanmerkelijk zal stij gen en het getal dergenen, die ge noodzaakt zfln, naast den man voor haar levensonderhoud te werken, ln de eerstvolgende jaren beduidend grooter dan vroeger zal wezen. Van het Oostelflk oorlogsterrein komen weinig nieuwe berichten. De Russen, steeds terugtrekkende, blflven desondanks voortdnrend tegenstand bieden. Aan de Strypa ls thans het RuBslsehe verzot gebroken, waardoor het Russische Dnjestr-tront aan het wankelen is gebracht, tot aan de uit monding van de Seretb. Tmschen Willa en Njemen blflft de toestand onveranderd, terwfll bfl Riga en Frled- richstadt de Duitschera geen noe menswaardige voordeelen behaalden. Bfl Linden zfln de Rassen evenwel op den rechteroever van de Dnna teruggetrokken. Nu de Duitschers het oerwoud van Bjelowiesj gepas seerd zfln, dreven de Oostenrijkers de Rassen naar het moerasgebied aan den bovenloop der Jaslolda. De volgende telegrammen geven een algemeen overzicht Weenen. De vfland trok op de Seretb linie terng, maar hield weer stand ton N. van Zalozce, ten O. van Brody, ten W. van Dnbno en in den vestingdrlehoek van Wolhynië. Aan de boven-Jaslolda dnren de gevechten voort. Weenen. Wfl sloegen een hevlgen Italiaanschen aanval op bet Z deel „Ik mag zfln naam niet meedeelen zonder zfln toestemming.' Hope glimlachte bitter. „Maar je hadt me toch vaarwel kun nen zeggen,* merkte hfl op. „Het was tien unr, toen ik ja in de Villa des Fleurs zag met een onbekende oudere dame." „Op dat ooganbltk was ik nog niet van plan, Aken te veriatan,* ver- klaarde zfl. „We waren naar hetbulten- land gegaan voor ongeveer drie maan den en warep toen nog geen zes weken buiten Engeland.* „Jfl en de man, die dien avond bfl je was?' vroeg Hope bitter. „Neenl* riep zfl trotich uit, „lk en mfln kamenier I Je begrflpt mfl ver keerd.' „Me dunkt, Harriet, dat ik alles vrfl goed begrflp," antwoordde bfl hard. „Je verliet Aken in gezelschap van een man, die niet wil, dat zfln naam genoemd zal worden." „Achl" riep zfl opgewonden uit, „dien avond, nadat wfl elkaar ver laten hadden, verkeerde ik in doods gevaar en ook het leven van mfln vriendin stond op het «pel. Zfl woonde te Parijs en ik besloot, naar haar toe te gaan. Daarom ging ik om één uur met den expres trein weg en mfln metgezel kwam den volgenden mor gen te Dyon bfl mfl „Ja hadt me kunnen telegraieeren.' „Dat was om zekere redenen on- mogelflk. Een daarvan was, dat lk onze kennismaking geheim moest honden.* „Zeker uit vrees voor jalonzie van den kant van je metgezel „Je bent wreed, Harry,* zuchtte zfl, terwfll tranen opwelden in haar mooie oogen. „Die man w&i geen mln- van het brnggehoofd van Tolmein af, Petrograd- Wfl trokken ons ln de Streek van het dorp Linden, op het front RigaDwinsk, op den rechter oever van de Duna terug. Tusscben de Swenta en de Wllia stieten wfl op harduekklgen tegenstand. Bfl Grodno kwam de vfland over de Njemen. Wfl bezetten een nienwe stelling aan de Sereth. Berlijn. Wfl bestormden het brng gehoofd van Frledrichstadt. Aan beide zflden van de Willa hervatte de vfland zijn vergeefschen aanval. Bfl Grodno vervolgen wfl don terugtrekkenden vfland. Tusschen Swiclocz en ten N.O. van het bosch van Blalowicz valien wfl aan. Bfl Prnzany dnurt de strfld voort. De vfland biedt tegen, stand ln het brnggehoofd Beresa Tartnska aan de JaBlolda en week, verder naar het Z.„ tot Drohtczyn. Weenen. Tusschen den Dnjeitr en den Z. rand van de Pripetmoeras- sen bood de vfland hevlgen tegen stand. Aan den benedenloop van de Sereth kregen wfl vasten voet op den O. oever en ontnamen den vfland een sterke stelling op de hoogte Sloterla. Ten N. van Zalozce en ten O. van Brodny doorbraken wfl de vflandelflke linies op tal van punten. In Wolhlnlë zfln wfl ten W. van Dubno en bfl Olyka in gevechten gewikkeld. Mr. P. J. Troelttra. De leider der S.D.A.P., mr. Troelstra, is thans, tot verder herstel van ge zondheid, voor eenige maanden naar Vevey, ln Zwitserland, vertrokken. Verbod van uitvoer van ichapenvleeich. Het St.bl. no. 384 bevat een Kon. besluit van den 2den dezer, hondende verbod van uitvoer van schapen- vleesch. De Kroon behoudt zich voor, dit verbod tfldelflk op te heffen of ln bijzondere gevallen daarvan onthef fing te doen verleenen. Muziek in de treinen. Door de directie der S. S. is het personeel met nadruk herinnerd aan het destflds uitgevaardigde verbod met betrekking tot het maken van muziek inde treinen. Nogmaals wordt aan het personeel opgedragen, nauw keurig toe te zien, dat het beroep van spoorweg-mnzikant niet worde uitge oefend. Overtreders van dit verbod moeten op het eerstvolgend station nlt den trein worden verwflderd en zoo zU voorzien zfln van een abonne mentskaart, moet deze ingetrokken worden. De vrouwen-actie tegen de duurte. Het adres der soe, dom. Vrouwen- naar, maar een vriend, die dezelfde belangen had als lk. Eens zal je hem zeker ontmoeten en hem danken voor de dienBteD, die hfl mfl dien dag heeft bewezeu.* „Maar welk gevaar bedreigde je dan toch?" „Hetzelfde gevaar, dat dokter Ash bey bedreigt, gevaar, om door een onbekende hand vermoord te worden,* zei ze met Halsterende stem en liet er op volgen: „Ach, Harry, je hebt geen idee van die groote samenzwe ring, haar wflde vertakkingen en de ontzagelflke belangen, die op het spel staan.* Voor het eerst kwam Hope onder den indruk van den diepen ernst, waar mee zfl sprak en opeens veranderde zfln houding. Hfl scheen nu overtuigd, dat do vreemde geschiedenis, die zfl vertelde, inderdaad op feiten berustte. „Ik weet, dat, wat lk vertel, onge- loofelflk moet schflnen," vervolgde zfl. „Ik weet, dat je me verdenkt, valseh spel met je gespeeld te hebben, maar hoe kan lk mfl geheel van die ver denking zuiveren, zoolang er feiten j zfln, die lk niet mag openbaren Alles, f. wat ik vraag, is, dat je me blflft ver- trouwen, zooals je vroeger deedt." li Hfl luisterde zwflgend naar haar woorden, keek baar toen plotseling recht in de oogen en vroeg „Zeg mfl nog eens, Harriet, dat de man, die je naar Parfls vergezelde, niet je mlnnaaar was?" Zfl snelde naar hem toe, greep zfln hand en riep „lk zweer het 1 Die man was mfln minnaar niet, alleen maar mfln vriend, die zijn leven voor mfl ln de waag schaal heeft gesteld 1" Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1915 | | pagina 1