N°. 86 1915
Zaterdag 24 Juli
is FEUILLETON
Het Geheim van de Hoeve.
telefoonnummer 83. £ire*teur G. W. tak Barneveld. Uitgave va* (te Naaml. Vonisootschap „Gtostke Courant". Heofdredswteur W. J. C. vak Samen
Da uitgavadesor Courant geBchiedt Maandag-, Woensdag- en'VrUdagavond
uitgezonderd op feestdagen,
Frfll per kwartaal, in Goo? f 0,7®, bui ton Goes, franco f 1,89.
Afionderiyko nommer* cent
«•sending van ad ver ten tién op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 12 area.
Do prQs der gewone advertontiön is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et,
directe opgaaf van driemaal paatsing deraelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwoltJk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend
dankbetuigingen worden van 1—10 ragois i, f t,— ber<?k*nd
Ba-grgsnammar? .ft *c*ij
De herstemming voor den. Daad.
De uitslag van de herstemming, op
Woensdag j.l., is voor de vrijzinnigen
verre van schitterend geweesthet zou
dwaasheid zijn, het auders voor te
stellen. \ïel werd de aftredende wet
houder, de heer Fransen van de Putte,
herjcozen, maar zijn stemmen-cijfer had
aaumerkelijk hooger dienen te zijn.
Dr. Mol, de tweede vrijzinnige candi-
daat, bleef 69 stemmen bij den heer
Putte achter. Wij hadden hem gaarne
in den Raad gezien, omdat hij daar
een flink figuur zou maken, maar de
kiezers hebben er anders over gedacht.
Wat de reden is van dezen tegenslag
Verschillende oorzaken zouden zijn
op te geven. In de eerste plaats zijn
velen, die trouw de vrijzinnige candi
dates plegen te stemmen, niet aan de
bus geweestde controle-lijsten wijzen
het uit. Er waren er, die bij geen
mogelijkheid hun kiezers-plicht konden
vervullen, doch van de meesten kan
dit niet worden gezegd. En dan mag
er nog wel eens de nadruk op worden
gelegd, dat een aantal kiezers niet het
beginsel, niet de partij, maar de per
sonen stemmen en de meerdere of
mindere mate van bekendheid van den
candidaat legt een te groot gewicht in
de politieke schaal.
Dan heeft het bij deze verkiezing
aan den noodigen ernst ontbroken.
Onder de onzen zijn er heel wat
geweest, die niet alleen den heeren
Fransen van de Putte en Mol hun stem
hebben gegeven. Zij namen er den heer
Plazier bij, en de reden, welke som
migen daarvoor opgaven, strekt hun
zeer zeker niet tot eer. Weer anderen
stemden de beide vrijzinnige candid alen
en het aftredend lid Donnér. Men had
er zich beter rekenschap van dienen
te geven, dat iedere stem, op de poli
tieke tegenstanders uitgebracht, de kan
sen van onze eandidaten noodwendig
moest verzwakken. Aan voorlichting in
dit opzicht heeft het toch waarlijk niet
ontbroken.
Dan zijn er vrijzinnigen geweest,
die, ontstemd over het uitvallen van
den heer Joh. Pilaar op 9 Juli j.l dit
maal zich van stemming onthielden,
Men kan, evenals wij, liet gebeurde
van 9 Juli betreuren, maar dit had
toch geen reden mogen wezen, om nu,
indirect, aan een versterking van het
rechtsche element in den Raad mede
te werken. Trouw aan het beginsel had
mogen doen verwachten, dat men zich
over een ondervonden teleurstelling
zou weten heen te zetten.
Maken wij de balans'op, dan kan
worden geconstateerd, dat er reden tot
blijdschap is over de herkiezing van
weihouder Fransen van de Putte. Maar
overigens stelt de uitslag teleur.
Hetzelfde verschijnsel zal zich aan de
„Wie woont daar?' vroeg hy dec
pachter.
,Een vreemdeling,' antwoordde epn
van da arbeiders. „Z-- zeggen, dat het
een heer is",voegde hy erbfl en grijnsde
weer tegen de enderen.
.Een heer.... die daar woont?'riep
Ashbey ougeloovig nit, hopend hen
aan 't praten te krijgen.
.Wel, hfl laat de boerdery voor wat
so ia en hij hoeft stellig niet to levan
van de aardappelen, die er groeien."
.Waar leef: hij dan'van vroeg
Ashbey. ,Het ïytt me niet precies da
plaats, waar ik graag zon wonen, als
ik kon gaan rentenieren."
„H5 leeft van zjio geld," bromde
do pachter. „Hg on zfln dochter zUn
twee jaar geleden daar komen wonen."
„Zfln dochter? Wat is dat voor een
meisje
.Een heel lief mslsja meneer", ant
woordde do oudste der beide arbeiders.
,Zy is bultongowoon goed voor m5n
vrouw geweest, toon ze laatst ziek
was
,En hoe boet die meneer
„Smithson William Smithson, en
zfln dochter 1b miss Mary
Mary Smithson! Ashbfyvroeg zich
af, of zjj en Ellen Gurlitt een en
dezelfde persoon zou zyn.
.Vreemd, In een veenboerdery te
rechterzijde voordoen. De heer Donner
werd, zooals te verwachten was, her
kozen en de plaats vroeger ingenomen
door den heer Joh. Pilaar, wordt nu
bezet door den christelijk-historischen
heer Plazier. Een ruil, waarmede wij de
gemeente geen geluk kunnen wenscheu.
Maar de vreugde over de winst zal
getemperd worden door het feit,, dat
wederom de roomsch katholieke candi-
daat in den steek werd gelaten. 'Voor
de hechtheid van de coalitie pleit dit
allerminst.
De Raad bestaat thans uit 8 vrij
zinnigen en 4 leden van rechts. Er
is dén vrijzinnige vacature, waarin 16
Augustus zal moeten worden voorzien.
Het Woensdag geleden verlies is niet
meer goed te maken de vrijzinnigen
zullen alle krachten moeten inspannen,
om voor nieuwe teleurstelling te worden
gevrijwaard. Wanneer zij den ernst
van den toestand beseffen, hebben wij
goeden moed, dat in de vrijzinnige
vacature wederom door een vrijzinnige
zal worden voorzien.
Daarop moet van nu af aan worden
aangestuurd.
Buitenland,
Oe strijd in en bulten Europa.
De Pers is niet to vergeefs de Ko
ningin der aarde, genoemd.
Want de Pers behesrscht de open
bars meaning, zy Is het, die over
oorlog of vrede besllBt, zfl is het, die
do nationale wenscheu formuleert en
het volk doet gelooven, dat deze ide
alen na te streven,het geluk betoekent.
De diplomatie moge in het geheim
onderhandelen, zy zal rekening hou
den, bfj al haar beBlnlten, met den wli
van het volk, dat ia met den wil van
de Pers.
De diplomaten en regeeringsperso-
n»-n van lederen staat zullen niet licht
tot den oorlog besluiten, wanneer zy
er zich van bewust zfln, dat het volk
dien oorlog verafschuwt.
En wanneer daarentegen hun erva
ring en kennfB van biDnen en bniten-
lardsche toestanden hen waarschuwt,
het land niet in een rampspoediger»
oorlog te storten, dan is het volk,
opgezweept door de Pers, in zyn bs-
toogingen zoo sterk en zoo machtig,
dst dikwyis do regeering, toegevende
aon den volkswil, besluiten neemt,
die riet aDders dan nameiooze ellende
over land en volk kntmon brengen.
?.ou Italië aan den oorlog hebben
derlgenoman, als het volk den strijd
niet zoo vurig begeerd had on zou de
haat van hot volk tegen de Oosten-
ryksch-Hongaarscbe monarchie zoo
verbitterd geweest zijn en het verlan
gen naar do oude Italiaanache laod-
BtrekeD zoo alles overhcorscbend, als
deltaliaansche Pars niet jiron en jaren
lang datzelfde volk tot den strfld. had
opgewekt
Dr gestadige» droppel holt den steen
gaan wonen on toch niet boeren 1"
zei hy, in da hoop, dat het bier hun
tong wat los gemaakt zon hébben.
Doch dit was niet zoo. Al was by
een dokter, daarom schenen zij nog
niot van plan, hem het hebben en-
houden van Keets' huurder te vertellen.
„Ik denk," zei Ashbey na een korte
pauze „dat meneer Smithson een
Londenaar is, die genoeg heeft ge-
kragen van het stadsleven."
.Misschien wel," zei de pachter, en
klopte zfln pflp uit. „H8 gaat vaak
naar Londen. Ik heb eens te Whttt-
lesea hooren zeggen, dat hy esn uit
vinder is. Eon reiziger vertelde me
dat. Hy zat naast me aan tafel en
scheen veel van den huurder van
Koets af te weten."
.I't zag eon roismaakten man, die
iets in don tuin deedis dat bun
knecht
,0," lachte de andere arbeider, .dat
is die bochol! Hfl is eon vreemdeling.
05 doet alles voor hen. Een soort
vertrouwde rentmeester, denk ik. Hy
betaalt al hun rekeningen en nog wel
contant. Hy spreekt goed Eogelseh,
maar met oen beetje vreemden tong
val. Ik beb eens eet» glaasje met hem
gedronken. Hfl is heel trouw aan zfln
meester en laat nooit een woord over
hem los. Ik trachtte hem aan de praat
te brengen, maar hy is zoo gesloten
als een bus."
,Wo], dat» vind ik, dat er iets ge
heimzinnigs aan dien maneer Smithson
is," zei Ashbey, het kringetje rond
ziende.
en een courant, die lang genoeg zyn
lezers in dezelfde richting dryft en
hen dezelfde denkbeelden voorhoudt,
kan er Btaat op maken, voor deze
denkbeelden de meest enthousiasts
propagandisten te viDden.
De wil v n het volk, het is de wil
van de PerB, die dat volk voorlicht
en die door dat volk juist'als meanings-
uitlng dor meerderheid beschouwd
wordt.
Niet diplomaten, niot veldheeren of
ministers beschikken over oorlof of
vrede, hst is het volk, het is de Pers,
die de toekomst van het land in
handen heeft.
Men heeft geklaagd, dat het volk
by de beslissingen over oorlog of
vrede als een onmondig kind was
uitgeschakeld, men heeft verlangd,
dat het parlement, de volksvertegen
woordiging in leder land m6t den
waren bultenlandsehen toestand op da
hoogte zon worden gebracht om met
konnis van zeken over de noedzske-
lykheld van meedoen of neutraal
blUven te kunnen oordaelen.
Maar in ieder der strijdende staten
zagen w5 do parlementen de ooriogs-
credieten en daarmede dus da oor
logsverklaring goedkeuren en hoorden
wij de vertegenwoordigers van het
volk, d6 oorlogszuchtige redevoerin
gen der ministers toejuichen.
Het volk konrde dus den stryd goed
en maakte dion mogoiyk door daar
voor de noodige geiden toe te staan
En het volksoordeel was datgene,
wat de vaderl&Ddscha Pars als
het eenige en ware had voorgehouden.
Wat het oordeel van den meestor
voor zfln leerlingen is, dat is het oor
deel van de jaren lang in een familie
gelszen courant voor al hare leden.
Wat oen bepaalde dceleindon na
strevende Para onder het volk propa
geert, wordt na korter of langer tfld
de volkswil en kan tot een machtige
beweging en reusachtige betoogingen
voeren, zoo groot en ste.k, dat de
regeering genoodzaakt is, daarvoor
haar eigan Inzicht prys ta geven en
in hetvox populi, vox Dei, te be
rusten.
En omdat het voor de toekomst van
ieder land vat» hst grootste belang is
of het in critieko oogenblikken den
degen al of niet uit de schede baalt,
daarom is het ook boven alle» nood
zakelijk, dat het volk In ieder land,
op elc critlek oogenblik, den stand
van zakBD en do positie van' zfln eigen
vaderland tegenover het wereldge
beuren met de meest mogeiyko objec
tiviteit beschouwt.
Het zal dien beschouwen in het
licbt van zyn dageiykecha opvoedster
en leermeesteresss, wier oordeel hy
dat zflnar soortgenooten denkt te zyn.
De Pars, die, los van alle objectie
viteit, zfln landgsnooten tot den oor
log drfjft. die voor het land rampzalige
ondernemingen tot volksldealen maakt
en door propagandisten, mannen als
d'Annunzlo in Italië, het geschreven
woord door het gesprokene doet ver
sterken, bogart een misdaad tegen
.Precies zoo, meneer,' zei de pach
ter, stak een lulfor aan en hield dia
in de hand, terwfll hy Ashbey ernstig
aankeek. ,Er is iets geks aan bem.
Wat het is, kunnen wfl natuurlflk niet
gewaar worden. Hy is ecu gohelm-
zinnig mensoh, dat is hy. En niemand
kan zeggen, wie of wat hy is.'
Eu hy stak z§f» pijp weer aan en
blies groote rookwolken door het ver
trekje, dat naar bier en slechte tabak
rook.
Blflkbaar "nadien de stamgasten ven
.Het witte Paard' niet veel met den
geheimzinnigen meneer Smithson op,
hoewel zfln dochter zich bemind had
gemaakt door haar zorg voor de
armen.
Ashbey verlangde er mar, haar
indentiteit vast te kunnen stellen. Was
zy werkelijk h«t mooie meisje, dat hy
kende als Ellen Garniitt, of was z5 de
vronw, dte het slachtoffer was ge
worden van de iaga wraakneming
V.
William Smithson was, naar alles
wat men van hem hoorde, een vol
slagen mysterie.
Zijn mauier van doen had de nieuws
gierigheid opgewekt van de Stilton
sehe bevolking en de boehei, die bij
hem in dienst was, niet minder. In
een dorp wakteen vreemdeling altoos
argwaan op en do afkeer van den
bochel, om iets los te laten betreffen-
de hst eenzame laven van zfln mees
tor, versterkte dion argwaan nog.
Er hserschto een lange stilte in de
volk en vaderland.
Tegen hot volk, dat haar vertrouwde,
door het met opzwepende artikelen in
een toestand van haat en woede te
brengen, waarbij voor objectiviteit
geen plaats meer is, tegen het vader
land door het, mot de volkswil van
den dag als richtsnoer te nemen,
in dolzinnige ondernemingen te dry-
ven, waaruit men ontchoogeld en met
spyt in hot hart weer te voorsehflu
moet .reden.
Welke ontvangst zal d'Annulnzo in
Italië wachten, welke verwflton zal
de oorlogszuchtige Pers in Italië te
hooren krygon, wanneer het land niet
bereikt, wat men zich had voorgesteld,
wat,neer het ItaliaanBche leger niet
sterk genoeg hiykt, den vyand te
weren en deze doodend en vernie
lend het bloelende Itallaansehe land
schap binnendringt?
Neen, wanneer voor ieder land hot
gevaar van den oorlog dreigt, wanneer
hst critleke oogenblik is aangebroken,
dat b» slist moet worden over oorlog
of vrede, dan dient het volk, dat zelf
die beslissing in de meeste gevallen
in handen heeft, den toestand helder
en met de grootst mogelyko objecti
viteit te overzien.
Dan dient het volkoman kalm te
kannen nagaan, wat ren oorlog tegen
over do geweldigs offers, die wellicht
gebraeht moeten woiden, voor voor
deden kan brengen en dient men
zieh ernstig af te vragen, of die voor-
doelen werkeiyk tegen de. risico van
don oir 3d zullen opwegen.
Ds Pers, die dan het volk verblindt,
zyn horizon verkleint, het zyn objec
tiviteit doet verliezen door het haar
eigan dikwflla ongemotiveerde
wrr.sehcn als volksldealen voor te
houden, door haat en verbittering
tegen een der reeds sirydende groepen
to zaaien, is meer dan misdadig.
Want zy doet als de volkswil ken
nen, wat dikwijls sleehts haar eigen
onbezonnen wenschen zyn en riskeert
daarvoor de veiligheid en de toekomst
van het eigen vaderland.
Daarom kan ook het gebeurde in
Italië ons een les zfln.
Wy hopen en vertrouwen, dat voor
Nederland in dezen vreeselyker» we-
reldstrfid nimmer het oogenblik zal
aanbreken waarop het zal moeten
beslissen tot oorlog of vrede.
En wanneer Nederland niet recht
streeks, tegen zijn wil, in den,oorlog
wordt betrokken, dan ksn ons besluit
niet anders dan vrede zijn.
Want, dank zfl da gematigde No-
deriandsche Pers, die voor het over-
groote deel in leder der strydende
groepen niet alleen de slechte, maar
ook de goede eigenschappen weet te
ontdekken, en zich docr het vooruit
zicht om voor pro dit of pro dat
uitgemaakt te worden, niet laat weer
honden om, eere wieu eere toekomt,
ook de goede daden van de In het
buitenland als ocmenscheiyk gequall-
fteeerde partQ in hst licht te stellen,
is het volk va Nederland voor het
overgroote deal neutraal en onpar-
gelagkamer, welke ten slotte verbro
ken werd door den pachter, die Ash
bey sankeek en zei:
„Het is esn fe't, dokter, dat er
allerlei vreemde verhalen In omloop
zfln o r dien meneer op Keets' hoeve."
„Wat voor verhalen
,Ocb, voor de waarheid wil ik niet
instaan. De menschel» praten nu een
maal graag. Te Wbittlesoa vertellen
ze, dat zo bom naar het station Holme
zien gaan in allerlei verschillends
kleedingen, soms is hfl als heer ge
kleed, soms als boor en dikwijls als
spoorweg portier.
„Dat is gek,' zei Ashbey. „Wat zon
hij daarmee voorhebben?'
„Och, b8 is een excentriek, denk
ik. Ze zeggen, dat hij een uitvinder
is ea alle uitvinders zijn min cl meer
gek, heb ik wel eens gehoord," voegde
hy er met een glimlach aan toe.
„Esn uitvinder? Wat vindt hj dan
nit vroeg Ashbey
„Ja, dat weet niemand, behalve
miss Mary en ds bochel. H3 laat
allerlei machines komen. Ze zyn zes
maanden lang bezig geweest om die
te monteeren. Hfl moet daar een hoop
geld voor uitgegeven hebben. H8
maakt zfln eigen eloctriech lieht, en
zoo. Als je by het huis komt, kan je
eems het gegons vau de machines
hooren.'
„Het ijkt we' een fabriek," zei oen
der arbeiders „I't heb het ook dikwyis
gehoord.'
,Nn,' zei Ashbey, zyn pyp nog eens
«toppend, ,'tiykt me een raar gs-
tfldig.
Daarom te meer is het onverant-
woordelyke streven te veroordeelen
van de enkele, gelukkig weinige,
bladen, die door dagelflks onder het
volk verspreids artikelen, in dat volk
haat trachten aan te wakkeren tegen
een bepaalde partfl, die er aaar Btreven,
de volkswil in Nederland een wil tot
den oorlog te doen zytt en tegeiyker-
tfld het volk, door esnzfldige artikelen,
by de beslissing over oorlog of vrede,
zfln objectiviteit ten eenenmale ont
nemen.
Na het uitgebreide overzicht van
de krflgsverriehtingen in het Oosten
in ons vorig Dummer gegeven, kunnen
wjj ditmaal daarover kort zyn.
Datde Bnssen zelf den toestand dnlster
beginnen in te zien, bewijst ongetwy feld
een telegram uit Petrograd, waarin
erkend, wordt, dat de ernst van den
toestand in Busslscba militaire kringen
niet wordt ohtkeDd.
Inderdaad wordt de opmarBch der
Duitseh—Oostenrykschr. legers in Rus
land met oc vei minderde kracht voort
gezet. Ton N. van Warschau bereikten
de Duitscho legers reeds de Narew
en bezetten da voorwerken van de
vesting Ostrolenka.
Ten Z. van Warschau namen de
Oostenrijkers Radom en naderden
reeds de spoorMjn van daar naar
Ivangorod. Reeds drongen de Dnitsche
troepen tot da sterke stelling Blonie
GrodiBk door en wordt de spoorweg
Lublin Cholm Kowel bedreigd,
waardoor de Ncordciyke legers van
de Zuideiyke zonden worden afge
scheiden.
Waarschyniyk dringen thans dertien
tot veertien Duitscho en Oastenrfjk-
schc legercorpsen van het Zniden op,
op den rechtervleugel door de Oos-
tenrjjke, die den Boeg overtrokken,
beschermd en op den linkervleugel
door de Duitschers, die de Ilsjarka
overtrokken en nu in da lyn Radon
Ivangorod strijden.
Steeds meer wordt Warschau be
dreigd naarmate de Dnitsche legerB
er Ia Blagen, de Narew over te trek
ken, uit het N. over de Njemen op te
rukken en in hst Z. voortgang te
maken in de Rjn IwangorodLublin.
Nu de Rmsen de sterke Blonie
Grojec Unie ontruimd hebben, zfln do
Duitschers tot dicht onder de forten
van Warschau opgerukt.
Zonder twijfel is de geheele actie
in het Oosten op de verovering van
deze stad gericht en trekken de Dnlt-
schers bij de thans meesterlflk in
elkaar gezette operatiën van de erva
ring party, welko zij vroeger, by
kleinere aanvallen in deze streek,
hebben opgedaan.
Ook Riga wordt ernstig bedreigd
ep. een groot deel van do bevolking
vlucht reeds in O. richting.
Dat een dergelflk sncceB van het
Dnitsche leger, over vrywelhetgeheele
front, demoraliseerend op de Russische
troepen werkt en het vertrouwen van
de bevolking achter het Russische
zelsehap.'
„Dat is het', bevestigde de pachter.
„Het meisje gaat vaak nit j igen en
ze zit bijzonder flink te paard. Maar
het schijnt, dat geen der andere dames
met haar om gaat."
En zoo liet Ashbey hem praten,
ontbondend al wat hü zei over den
geheimzinnigan huurder van Keets'
hoeve,
„Miss Mary is niet dikwijls thuis,'
zei een der landarbeiders. „Die schijnt
van Londen te honden, 't Is hier
zeker te saai vóórhaar."
„En biyft Smithson dan alleen thuis
met zyn bediende?' vroeg Ashbey.
„Ja, hfl gaat heel zelden uit, of
hf zou het 's nachts moeten doen, als
niemand hem zietantwoordde de
man. „Fltck, da veldwachter, vertoldo
ent» laatst, dat hy iets gezien had, dat
hfl heel vreemd vond. Het liep in de
bnnrt van Commigton-Castle en toen
hoorde hfl stemmer van menichen,
die ruzie hadden. Hfl verstopte zich
achter een heg en daar het een hel
dere nacht was, kon hy drie menscben
zien, die langzaam voorby hem wan
dellen. Twee daarvan waren Smithson
en miss Mary en de derde was een
groote, zware man in een automobiel
jas. Smithson dreigde iets te zeggen
en miss Mary trachtte haar vader te
kalmeeren. De man in de automo-
bieljas sprak niet veel, maar hfl tartte
Smithson uit en waarschuwde hem,
niet te ver te moeten gaan.
Wordt vervolgd.)