N°. 82 1915
Donderdag 15 Juli
102
jaargang.
de
FEUILLETON
Het Geheim van de Hoeve.
I. D. Fransen van de Putte
Dr. D. Mol.
Ob uitgave deier Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
PrSs per kwartaal, in Goes 0)75, huiten Goes, franco f i.l*.
Afzonderlijke nommers S cent.
inzending; van advertentlëp op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 uren.
De prfis der gewone advertantiSn is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 cl,
Bg directe opgaaf van driemaal paatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels.,* 1,— berekend
Bewf snummzri '.tg-iaetj
Jelefoonnumner 88. Dirs.tear G. W. tam Babneveld. -— Uitgave va» da Naaml. Vaanootsahap „Gsssahe Coarait". Hoofdredacteur W. J. C. vak Santin.
Waakzaam en werkzaam.
In roomsche kringen heerschf, zoo
als te begrijpen is, ontstemming over
het feit, dat de roomsche candidaat
zoo weinig stemmen op zich vereenigde
en men verwijt het in het bijzonder
den christelijk historischeu, dat zij aan
het wachtwoord der coalitie niet getrouw
zijn gebleven. De oude historie heeft
zich herhaald. Wanneer een roomsch-
katholiek voor eenig vertegenwoordi
gend lichaam wordt candidaat gesteld,
zal hij altoos een aanmerkelijk geringer
aantal stemmen op zich vereenigen dan
een ander coalitie-genoot.
Neem bijvoorbeeld de tusschentijdsche
verkiezing voor de Provinciale Staten
van Zeeland op 4 Mei 1909.
De roomsch-katholiek mr. J. H. M.
Stieger kreeg toen 2816 stemmen; de vrij
zinnige candidaat, de heer W. Kakebeeke,
3759. Voor de gemeente Goes waren
de cijfers respectievelijk 382 en 523.
Wij halen dit voorbeeld van ouderen
datum met opzet aan, om te bewijzen,
dat de weerzin van een groot aantal
protestanten, om op een roomsch-
katholiek te stemmen, niet van vandaag
of gisteren dateert. Teekenend is het,
dat bij de periodieke verkiezingen,
welke een jaar later plaats hadden,
mr. C. Lucasse, ook een Goesenaar,
3761 stemmen behaalde, 945 meer dus,
dan mr. Stieger bekwam.
Bij de Gemeenteraads-verkiezingen
doet zich hetzelfde voor.
In 1913 behaalde de roomsche can
didaat Vienings 409 stemmen, de anti
revolutionair Buijse kreeg er een kleine
zeventig meer. De weerzin, waarop wij
boven doelden, was dus in 1909 geens
zins een toevallige.
En1915 bleef volkomen id
de lijn.
Zonderen wij het aftredend anti
revolutionaire lid, den heer Donner,
uit zooals wij het voor 1913 deden
met den heer Üe Pauw dan zien
wij, dat de antirevolutionair Brants
422 stemmen op zich vereenigde; de
roomsch-katholiek Vienings bleef er niet
minder dan 93 bij hem achter. Er be
staat alzoo weinig reden, van oprechte
coalitie-trouw te gewagen.
Volkomen begrijpelijk is dus de ont
stemming in roomsche kringen. En
wanneer wij lezen, dat aan alle geduld
een einde komt, „ook aan dat van
katholieke kiezers", dan kunnen wij
ons de heerscheude stemming levendig
voorstellen. „Een herhaaldelijk in den
steek laten bij de stembus van katho
lieke caudidaten door christelijk-histo-
rischen en antirevolutionairen zou het
op den duur aan de leiders der katho
lieke kiesvereenigÏDgen hoogst moeilijk,
zoo niet onmogelijk, inaken, hun kiezers
volk tot een trouw en eerlijk stemmen
op de niet-katholieke, rechtsche candi-
daten te bewegen", schrijft het roomsch-
katholieke orgaan. Wien zou het ver
wonderen
11
Toen schoten Ashbey weer die af
zichtelijke bloedvlekken op het tafel
laken en op het vloerkleed te binnen.
Hij herinnerde zich ook, hoe baar
gedrag geheel anders was geworden,
nadat bf) die bloedvlekken ontdekt
had. zy gaf hem den vergiftigden
wfln met de bedoeling, hem te ver
moorden. Daaraan twijfelde hp geen
oogenbllk.
Wie er ook ia dat vreemde hui»
gewoond mochten hebbeD, het was
bepaald een vreemd gezelschap. Maar
Ashbey kon het doel van dien moord
aanslag tegen hem niet begrijpen,
tenzfl het waB, om hem het zwijgen
op te leggen. Zy en de bewustelooze
man vreesden, dat de waarheid aan
den dag zou komen.
Ashbey's hoofd duizelde; zijn her-
Benen brandden als vuur. Een of ander
gewichtig en ondoorgrondelijk geheim
stond met deze zaak in verhand, doch
hij kon zelfs niet gissen, wht
In zijn zwakken staat maakten de
verwoesting, die hfl aanschouwde, en
de herinnering aan wat hem over
komen was, hem zenuwachtig. Boenen
en armen trilden, en beu gevoel van
Men hoopt van roomsche zijde, dat
de begane fout „op klinkende wijze"
bij de herstemming zal worden hersteld.
Of dit geschieden zal, laten wij in
het midden. Het is onze zaak niet.
Maar wal wèl onze zaak iste be
seffen, dat de rechterzijde er alles op
zet, bij de herstemming de winst te
behalen, welke in eerste instantie uit
bleef. Dit dient voor de onzen een
spoorslag te zijn, alle zeilen bij te zetten.
Er zijn op 9 Juli 243 kiezers thuis
gebleven wij weten, hoe velen er tot
de onzen behoorden.
Er ligt nog een week voor ons en
het moet allereerst ons werk zijn, de
vrijzinnigen, die j.l. Vrijdag niet ter
stembus gingen, op den ernst van hun
verzuim te wijzente zorgen, dat dit
verzuim niet ten tweeden male plaats
heeft. Voorts heeft men kunnen con-
stateeren, waartoe oneenigheid in eigen
kring leidt. Het is niets anders dan een
spelen in de kaart der politieke tegen
standers. Ook dit kan Woensdag 21
Juli worden goedgemaakt en wij hebben
er goeden moed op, dat dit ook inder
daad zal geschieden.
Wij kunnen behouden,wat wij hebben.
Maar dan moet, van nu af aan, elke
dag er ook één zijn van ingespannen
arbeid. Zonder hard werken geen
resultaat.
V\ anneer de ernstige wil voorzit, om
Woensdag 21 Juli te zegevieren, dan
za) het ook gebeuren. Allen dienen zich
dit indachtig te zijn. Met nieuwen moed
van heden af dan ook aan den arbeid
voor onze candidaten, de heeren
(aftr.)
en
Buitenland.
De strijd In en buiten Europa.
Dultsch Zuid-West Afrika heeft zich
dus overgeven.
Een uitgestrekt land maar een klein
leger Is daardoor den Britten in han
den gevallen.
Immers, de strijdmacht, welke zich
aan generaal Botha overgaf, telde niet
meer dan 3370 man. Kekenen wfj
daarbg degenen, die reeds vroeger den
Britten in handsn vielen en de In
dezen krijg gesneuvelden, dan kan
de geheels strijdmacht op 5000 tot
6000 man geschat worden.
Niet de overgave van dit betrekke
lijk kleine legertje heeft in Engeland
vreugde veroorzaakt, maar hoofdza
kelijk de beduidende aanwinst aan
koloniaal bezit en daarbij hebbeD de
Engelschen de voldoening den Duit-
schers op dit deel van het wereldrond
een nederlaag toegebracht te hebben.
Ongetwijfeld heeft generaal Botha
zich in dezen veldtocht een goed
krijgsman getoond.
De troepenmacht der Duitschers is
walging kwam over hem, alsof hl] pas
onder chloroform geweest was. Maar
toch ging hij, met z{jn jjzeren staaf
in de hand, het huis eer>s rond.
Niets bewoognergens was ook
maar een spoor van leven. Er heorschte
een doodsche stilte. Alles wees erop,
dat de verwoesting was aangericht
door een buitengewoon krachtige
springstof. Wanneer de bedrijver van
den aanslag zelf ook in het ketelhuis
was geweest,dan mocht het oen wonder
worden genoemd, dat hij den dood
ontBnapt was.
De achterdeur was van binnen stevig
gegrendeld. Daarom ging Ashbey over
het met mos begroeide pad naar de
voordeur, waarvoor een kleine poort
van latwerk stond. By herinnerde zich
beslist, dat hy daar dien nacht langs
gekomen was. De groet geschilderde
deur was zeer zwaar. Ashbey klopte
er hard op, maar er kwam geen ant
woord. Daarop gebruikte hfl zyn
§zeren staaf als hefboom en stond al
spoedig in het voorhuis. Een vreemde
geur als van een aangenaam parfum
drong hem in den neus, dezelfde geur,
welken hy dien nacht ook al geroken
had. Hy drong snel het vertrek binnen,
waar de gekwetste man had gelegen
zooalB bS wel vermoedde, waB het leeg.
Zelfs de twee honden waren ver
dwenen. Da sofa stond er nog, maar
de man, die er op gelegen had, was
tweemaal in dezen oorlog met Boe
ren uit de Unie versterkt geworden,
eerst onder Marltz, daarna onder
Kemp, welke laatste zich met z$n
strijdmacht reeds vroeger heeft over
gegeven.
Daartogenover stond oen sterke
krijgsmacht der Unie, die kort gele-
den nog op 30000 tot 40000 man ge
schat werd.
In gewone omstandigheden zou het
dus voor Botha niet moeilyk zyn ge
weest, het kleine Dultsche legertje te
overweldigen.
Men bedenke echter, dat do expe
ditie optrad in een waterarm en zeer
onherbergzaam gebied, dat de krygs-
verrichtingen buitengewoon bemoei
lijkte.
Gelet op de verhouding der stryd-
krachten is het te begrypen, dat de
Duitschers gedurig ".en slag hebben
ontweken en zich er voornameiyk op
toelegden, hun land door münver-
sperringen te verdedigen.
Nog in het begin dezer maand
slaagden de TJnle-troapen er in, oen
uitgestrekt mijnsnvelc langs de passen
van den Ollfantsbor. tot ontploffing
te brengen, waarby oe nige Duitschers,
die waren achtergelaten om deze
rnjnen te ontsteken, wanneer de tjjd
daarvoor gekomen zou zyn, werden
gevangen genomen.
Geheel Dultsch Zuid-West is thans
in Brltsche handen n ongetwyteld
is dit voor do Duitschers een zware
slag.
Men toont zich van die Zijde over
het verlies der kolonie echter niet
ongerust en wgst er op, dat het lot
van Dultsch Zuid-West eerst na den
oorlog bepaald zal worden. Immers
wanneer Dultschisnd wint, behoeft hst
voor het ta loor gaan van deze land
streken niet bevreesd te zyn. Reeds
in hot begin van de rtrljd in Zuld-
Afri'c; gaf Dul'fcbl" .d »;>r de Unie-
regee ing te kennen, dat de verovering
der Duitscbe kolonie door de Unie-
troape- niets besliste.
Wint echter Engeland, dan is het
te verwachten, dat hst by de verdoe-
llng van den buit de zoozeer gewilde
Afrikaansche kolonie niet meer zal
loslaten.
Was deze Engeland een doorn in
het oog, de Duitschers hadden op haar
bezit groote verwachtingen gebouwd.
Dultsch Zuld-Afriku was de eerste
groote Dultsche kolonie, waarvan men
boopte, dat zij tot de stichting van
een groot Dultsch koloniaal rijk
zou lelden, waardoor de Dultsche han
del zich buitengewoon zou kunnen
uitbreiden en de emigratie vau het
Dultsche volk zou bevorderd worden.
Toch was hes gebied tot nu toe,
waarschyniyk door de slechte natuur-
yke gesteldheid, niet dicht bevolkt.
Er waren nauweiyks 15000 Europea
nen, waaronder nog enkele duizenden
Boeren, die zich hier als landbouwers
gevestigd hadden.
Maar met het verlies der kolonie is
natuuriyk ook de mogeiykheid ver
dwenen, zich vanhier uit over het
Zaid Afrikaansche grondgebied verder
uit te breiden, welk denkbeeld den
Dnltschers door de Engelschen steeds
is toegeschreven en wat een groot
vsrdwenau Op da zytafal stonden nog
de vreemde instrumenten, dleAahbey
hadden doen veimoeden, dat de ge
wonde man een electro ingenieur wrs
Toen hy daar verbaasd stood rond
te kyken, herinnerde h\j zich, hoe
Ellen haar spyt had uitgedrukt, dat
zy hem niet alles kon ophelderen en
hoe zy bad gezegd, dat, wanneer hfj
de waarheid eenmaal wist, hy ver
baasd zou zyn ovor het belang dor
zaak en het vreemde van het roman
tische geval.
En toch had die zelfde vrouw hem
een drank toegediend, die hem nood
lottig moest worden 1
Ashbey keerde om, ging het voor
huis weer door en liep naar de eet
kamer, met da zoldering van oude
eiken balken, waar de klok nog steeds
plechtig tikte. Het was er donker,
daarom schoof hy de dikke gordynen
open en maakte de blinden voor de
vensters los.
De tafel stond nog juist zoosls ln
den atgeloopen nacht, mat de over-
biyfvelen van het dessert, de ouder-
wetsche kandelabers en de half leege
portkarai.
En nu zag hy de onmiskenbare
vlek, de gruweiyke bloedvlek op het
witte tafellaken, die Ellen had willen
toeschrijven aan gemorsten wyn.
Er was blykbaar aan niets geraakt.
Voor zoover Ashbey zien kon, was de
argument is geweest by het opwekken
van de troepen tot den strijd tegen
Dultsch Zuid-West.
Van Marltz is hy de verovering
niets vernomen. Waarschyniyk zag
hy het naderende gevaar en heeft
intyds de w|k genomen, waarby de
Dultsche autoriteiten hem wel een
handje geholpen zullen hebben.
Want wanneer Maritz zyn vijanden
in handen gevallen was, zou hy on
getwijfeld, wegens hoogverraad, ter
dood veroordeeld zyn.
Hoogstwaarschynlijk heeft hj de
wjjk genomen naar Portugèesch ge
bied, in de verwachting daar .veilig
te zyn.
Dan is het voor hem te. hopen, dat
Portugal vooreerBt niet aan den we
reldstad deelneemt daar hem in dat
goval vrywel alle ultgangs.wegen zyn
afgesneden.
Natnnriyk verhengen de Engelsehen
zleh buitengewoon in het succes op
het Afrikaansche gedeelte van het
oorlogsterrein, te meer daar dit voor
hen werd behaald door een man, die
nog betrekkeiyk kort geledeD, bÜ den
strijd voor de vryhaid der oude Zuid-
Afrikaansche republieken, een van
hun verbitterdste vijanden was.
Botha is thans in Engeland populair
geworden, maar of hy dit ook nog
onder zyn eigen landgenooten zal
zy», is zeer te betwyfelen.
Er zyn er nog te veel, die hst ver
leden niet vergeten kunnen, die ge
bleven 2yn mannen van den ouden
stam, zich gedwongen bukkend onder
de Brltsche overheerschlng maar in
den Engelschman nltyd nog ziende
den vreemden indringer, die de vrye
republieken tot afhankeiyk gebied
maakte.
Z8 zullen met leedwezen da verdere
ulibreidiug van het Engelsche koloni
aal bezit in Zuid Afrika vernomen
hebben, te meer daar van Dultsche
zyde hen nimmer den minsten over
last Is aangedaan.
En Botha moge thans gevleid en
geëerd worden door de beheersehers
van Zuid Afrika, het volk, zyn eigen
stamgenooten van vroeger, wendt zich
meer «n meer van hem af en vergeeft
hem niet, dat hy zich in dienst van
den vreemden Indringer Btelde om een
rustigen en voor de Boeren ongevaar-
ïyken nabuurstaat met soldaten nit de
Unie te onderwerpen en daardoor het
Brltsche gezag in Zuid Afrika nog
grooter te maken.
Nog is do tyd niet gekomen, waarop
hem dat duldeiyk kan worden ge
maakt, maar de verkiezingen, die in
het najaar in Zuid Afrika znllen plaats
hebben, znllen het nitwyzen, dat hy
het vertrouwen en den steun van eigen
landgenooten heeft verloren.
Maar in Engeland is Botha natuur
iyk op het oogenbllk de groote man
en men is dan ook druk bezig, hem
zoo te verheerlijken, dat hy nog ster
ker Brltsch imperialistisch zal worden
dsn hy reeds is.
In Kaapstad is een shilling-fonds
geopend om Botha een eeresabel aan
te bieden en van alle kanten wordt
hy van Brltsche zyde als de held van
den dag gehuldigd.
Lord Kitchener zond den generaal
kamer nog jnist zoo, als toen hy de
champagne dronk, die de geheimzin
nige Ellen hem had ingeschonken. Da
bochel en zy zelf waren verdwenen
en zy hadden den gekwetsten man
meegenomen doon of levond, dat
kon Ashbey niet gissen.
Het langzame, statige tikken van
de oude klok maakte de stilte slechts
drukkender. In het gryze, wintersche
licht leek alles nog geheimzinniger en
veHatener.
De bloemen op tafel hingen noor
en waren aan het sterven. Hy nam
de champagne op en bekeek die. Er
was een eigenaardige geur aan, masr
by kon toch niet Dagaan, wit er nu
elgeniyk in gemengd was.
Als in een droom ging hy nu de
trap op en liep door de slaapkamers.
Alle waren deftig ouderwetsch ge
meubeld, maar niets wees uit, dat ze
gebruikt werden.
Een van de slaapkamers aan den
voorkant van het huis was blykbaar
die van Ellen, want daar lag nog het
rykleed, dat zy uitgetrokken had,
nadat zy Ashbey was komen halen.
Maar hoe deze ook overal rondkeek
en zocht ln de met mooie kleeren en
fijn linnengoed gevulde kasten, ner
gens vond hy letB, waaruit de identi
teit van de verraderlijke schoone had
kunnen biyken. Blykbaar was ook het
minste stukje besehorven papi er zorg
vanuit Engeland een telegrafischen
gelukwensch waarin h® zeide, dat
men Botha en de Zuid-Afrikanen, die
zich by het Engelsche vastelandlegor
komen aanmelden, van harte welkom
zal heeten, waarop Botha teruggeseind
heeft, dat hy hoopt, dat weldra velen
van zyn manschappen zullen deel
nemen aan de groote taak in Europa.
Van zichzelf spreekt hy daarin niet,
waaruit men veronderstellen mag, dat
by geen zin heeft, zich in Europa te
laten doodschieten en liever ln Zuid-
Afrika biyft, wat, van zyn standpunt
bezien, nog zoo onverstandig niet is.
Want in Enropa, waar hy weer
ondergeschikte wordt, is de kans om
zelfstandig groote successen te beha
len vrijwel uitgesloten en wordt hy
eenvoudig een van de velen, die in
den eindeloozen positiestryd de zyde
van een der partyen gekozen hebben.
In Znid-Afrika is en blflft hy voor
zyn Engelsche vrienden de hoofdman,
de held van den dag, die op een af
gelegen hoekje van het wereldslagveld
van een gunstige gelegenheid gebruik
maakte om een reeds lang begeerde
landstreek op gemakkelyke w®ze in
bezit te nemen.
Van het Oosteiyk- noeh van het
Westeiyk oorlogsterrein komen op het
oogenbllk berichten van beteekenis.
Op het front bjj Warschau is by
Humin weer hevig gevochten en in
Galicië duren de gevechten aan het front
JozafowWilkolazBychawa voort
en trachten de KusBen hun tganden
van do z.g.n. hoogte 118 ten Z. van
Wilkolaz te verdryven, zonder dat
men op het oogenbllk by een van
beide partyen er in slaagt, terrein te
winnen.
Men verwacht, dat de staf der cen-
tralen spoedig een poging zal doen
om door een opmarsch tusscben Welch,
sol en Wlepr het offensief krachtig
te hernemen, temeer daar de Dultsche
en Oostenryksche legers op dit pnnt
buitengewoon sterk zyn.
De volgende telegrammen geven
mede een overzicht van da gebeurte
nissen op de andere oorlogsterreinen.
Weenen. Aan de Boeg, ten N.W.
van Busk, namen onze troepen by
Derewlany een Russisch steunpunt.
Over het geheele overige front In het
N. O. zyn verder geen gevechten ge
leverd.
Weenen. BJVermegliano, RedlpngUa
en op verscheidene punten ten Zvan
de KrugiprotB sloegen wij Italiaansche
aanvallen af. In het Karinthische
gebied duren de geschutgevechten
voort. De vyand heett ook onze stel
lingen op de grensbergen ten N.O.
van den Krenzberg en enkele Tirool-
scha verdedigingswerken beschoten.
Nieuwe vyandoiyka aanvallen op Col-
dilana mislukten.
St Peteraburg. la eenige sectoren
van het front langs de Bobr en de
Narew zyn levendige gevechten ge
leverd.
Tusschen de Fisa en de Rosoga is
een aanval der Duitschers afgeslagen.
Aan den linkeroever van den
Weichael is het rustig geweest.
In de richting van Lublin zyn de
vuldig vernietigd.
Een andere kamer daarnaast was
eveneens door eon vrouw bewoond
geweest, blijkbaar een dienstbode, het
geen Ashbey afleidde ntt de goedkoope
kleeren, die h(j er aantrof, en een
eind verder was wederom een slaap
kamer van een man hij vond er veel
kleeren, onder meer een compleet cos-
tuum van buigzaam rubber, en ver
scheidene paren rubber handschoenen
en sokken. Die behoorden waarschijn
lijk toe aan iemand, die zich met olec-
trlciteit bezighield, de man, op wien
de lafhartige Aanslag gepleegd was.
Na een nauwkeurig onderzoek der
bovenvertrekken, ging Ashbey omlaag
naar de keuken, en daar zag hy tot
zyn groote verbazing een voorwerp,
dat een bewys te meer was, dat er,
behalve de ontploffing in het ketelhuis,
nog een andere tragedie was afge
speeld. In een hoek van de keuken
vond by een met bloed bevlekte lap
en toen hy die opraapte, viel er een
klein voorworp uit. ABhbey bukte zich,
om het op te rapen, doch trok zyn
hand terug met een kreet van afschuw,
zoo vreeseiyk was zyn ontdekking.
Het was het oor van een menBch,
dat ruw van hoofd was afgetrokken
een klein, welgevormd, wasbleek
oor, zonder eenigen twyfei hst oor
van een vrouw.
(Wordt vervolgd).