N° 78 1915 Diusdag 6 Juli 102de jairgang. Het Geheim van de Hoeve. I. D. Fransen van de Putte Walter Kakebeeke (aftr.) Dr. D. Mol Joh, Pilaar (aftr.) Ob aitgave deaer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag envVrydagavond nitgexonderd op feestdagen. FEUILLETON Prfls per kwartaal, in Goes f 0,7®, buiten Goes, franco f 1,11. Afxonderiyke nommeri R cent, ossen ding van advortentlön op Maandag, Woensdag en VRIJDAG vóór 13 uren. De prjju der gewone advertentién is van 1-5 regels 50 ot., elke regel meer 10 cl. Bfl directe opgaaf van driemaal paatsing deraelfde advertentie wordt de pry» slechts tweemaal berekend, Geboorte-, huwelflk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regols 1,— berekend. Bewfinummars *fiiewit Iele fooununmer 88. Directeur G. W. vah Barnhveld. Üi'gave va* de Naami. Veasootstkap MG**stke Courant". Hoofdredacteur W. J. C. va» Santin Bij dit no. behoort een Bijvoegsel. Stemrecht is Stemplicht. Men weet, dat wij in deze kolommen meermalen hebben aangedrongen op in voering van stemplicht. Het is onze vaste overtuiging, dat bij, die het kiesrecht bezit, daarvan ook gebruik dient te maken. Velen nu vinleu het voldoende, wanneer zij, bij Kamer verkiezingen, hun stem op den candidaat hunner keuze uit brengen. Men redeneert, dat het dan gaat om het belang des lands, en dit dient een ieder, de verstokte onverschil ligen uitgesloten, te behartigen. Zonder op deze redeneering iets te willen afdingen,wenschen wij er toch den nadruk op te leggen, dat het gewicht der verkiezingen voor den Gemeenteraad niet uit het oog mag worden verloren. Immersmet de belangen onzer ge meente hebben wij schier dagelijks te maken. Het kan niemand onverschillig laten, of er een meerderheid van vrijzin nigen, dan wel een meerderheid van rechts in den Raad is. Wie het eerste weuscht, behoort dus in de allereerste plaats zijn plicht als burger te doen van zijn stemrecht gebruik te maken. Er zal ditmaal een vinnige strijd ge streden worden. Niet minder dan twaalf candidaten zijn gesteld voor vier zetels in den Raadbij ons weten een record voor Goes. Nu de Godsvrede toch verbroken i*, kunnen wij dat s'echts toe juichen, wijl de strijd er te priucipieeler om zal zijn, en versnippering van stem men kan worden voorkomen. De candi daten van de rechterzijde zijn, om het beginsel, dat zij voorstaan, voor ons on aannemelijk. Hetzelfde dient gezegd van de candidaten der S.D.A.P, die al een zeer eigenaardige opvatting hebben van de plichten, welke op een vertegenwoor diger der gemeenschap rusten, door het voor te stellen, alsof hij slechts voor de rechten van één klasse heeft op te komen, die der arbeiders, en dan nog wel speci aal bedoeld de socialistische arbeiders. Evenwelmen kan er verzekerd van zijn, dat zoowd van de zijde der recht- sche fracties als van de S. D. A. P. alles in het werk zal worden gesteld, om bij dezen stembus-strijd winst te behalen. Sommigen spreken het reeds openlijk uit, dat zij één of twee zetels zullen veroveren. Het doet ons deuken aan de Qemeenteraads-verkiezingen van 1913, toen rechts ook zoo zeker was van haar winst en per slot van rekening heel blijde mocht wezen, dat zij behield, betgeen zij bezat. Zoo ziet men het is altoos gevaar lijk, de huid te verdeelen, voor de beer geschoten is. Nu zou het zeer wel mogelijk kun nen wezen, dat onze politieke tegen standers bij dezen strijd winst behalen, maar dan licht dit alleenlijk aafl „Hoe gaat het met hem vroeg Ashbey's gezellin snel aan den mis- maakten ouden man. .Nog hetzelfde," bromde hij. „Ik stak het veen over en zag den licht straal. Dia-rdJKvermoedde Ik, wat er gebeurd was en kwam bierheen. Maar' u was toen al weggegaan, naar ik veronderstel." „Ik reed naar Wansford, om den dokter te ha'en," legde zij uit. Daarop nam z{J den gebochelde de lamp uit de hand en ging Ashbey de nauwen Bteenen voorhal van de oude hoeve voor. Toon hg binnentrad, kwam een vreemde geur hem tegemoet. Hg trachtte te gissen, welke lucht dat was, doch tevergeefs. Een korte stee- nen gang liep van de deur links, het meisje ging deze haastig door en bracht den dokter naar een klein zitkamertje aan het einde ervan, waar het haard vuur van houtblokken bgna ultgegain was en een stinkende olielamp een onzeker llebt wierp op een oude lede ren sofa, waaro een man van middel baren leeftijd bewusteloos neerlag, geheel en al mef bloed bedekt. De dokter nam haar de lamp uit de hand en o n vluchtig onderzoek deed hem aans'onds zier,, dat de man vreeselijk gewond was De linker kaak de vrijzinnigen zeiven. Zoo zij van meening zijn, dat het in 1913 goed liep en het dus uu ook wel weer goed zal loopen zoo men laks is en tegen den eenvoudigeu gang naar de stem bus opzietde stad verlaat zonder zich van zijn eersten burgerplicht gekweten te hebben ja, dan zou het zeer wel mogelijk kunnen zijn, dat de strijd ons op verlies te staan zou komen. Maar daaraan zullen de vrijzinnigen zelf zich niet schuldig willen makeu. Wij allen, zonder onderscheid, heb ben thans te bedenken, dat stemrecht tevens stemplicht is.. Doen wij dit, dan kunnen wij, met zeer goede kans op succes, Vrijdag den strijd aanbinden voor onze candidaten, de heeren (aftr.) B u i t e n 1 and. Oe atrijd In an buitan Europa. In leder rijk, dat in oorlog Is en >k in vele neutrale staten, zorgt de c sunr er voor, dat geen berich en pubüceerd worden, waarvan de -nbaar making schadeigk op het r.rljgsbedrgf te land of ter zee zou unuen w rkon. Dat dit noodzakeigk is, valt te be- e ij pen. Wanneer b{jvoorbeeld deEngelsche veering van plan is, op een bepaald tstlp een aantal transportschepen et troepen naar bet vasteland te uren, zou iedere publicatie daarvan slechts toe medewerken, dat Duit he duikbooten op do aangegeven ven en uren aanwezig waren om t geheele transpor', op mislukking e doen ultloopen. Iedere courant, zelfs plaatselijke .den, kUDnrn 'en vjandln handen - men en dat deze meer dan eens van berichten daarin profiteerden, nft de geschiedenis van lederen rlog bewezen. Het ls ru eenmaal noodzakeigk, d ro mededeellng waarmede de jjand zgn voerdeel zou kunnen doen, ihterwege te laten ongelukkig wordt I'. over het algemeen begrepen. Niet alleen een staat in oorlog moet lorziehtlg z"n met zijn publicaties, ,i k in een neutralen staat kunnen maatregelen getroffan worden, waar uor bet van belang kan zgn, dat ze i hot buitenland niet bekend worden. Hielden de bladen daarm-ds g'i i koning dan zouden zg het werk van imitenlandsche spionnen niet allee i orgemakkeigken, maar in vele ge- illen overbodig maken. en schouder waren erg to-ga'akeld en toen Ashbey nut haar hu p zgn jas had losgemaakt, zag hij, dat er e. n spinter ijzer in zijn borst was cedrongen. zgn linker ben dei arm was gebroken en aan z(jn slaap was oen diepe snede, bigkbaar veroorraakt door een rondvliegend stuk ijzer Er was geen twgfel mogelijkal die kwet.uren waren veroorzaakt door .-en vreeseigke ontploffing. Ashbey verzocht don gebochelde, wat water te halen en hem te helpen, doch hij scheen den dokter aanvanke- lQk met sterk wantrouwen gade te slaan. Hij wilde diens verzoek niet Inwilligen, vóör de jonge dame hem fluisterend Iets gezegd had. Toen eerst haalde hg wat water en kwam den dokter helpen, terwijl op diens ver zoek de dame hit vertrek verliet, daar hl) vreesde, dat het gezicht der operatie haar flauw zou doen vallen. Ashbey bevond, dat patiënt er erg - aan toe was, dan hj oorspronkelijk ge- dacht had Hij ha x oen ernstig» schedel- wond, gelukkig echter zonder breuk, en de splinter ijzer was diep in de borst doorgedrongen, echter zonder diroct gevaar te veroorzaken. Ashbey zette zich dus aan het werk, vond daarbg i In den gebochelde een fli: ken adsls- tent en In drie kwartier tijde had hij de wonden gerei igd en verbonden en het don patiënt wat gemakkelijk gemaakt Plots 11-, g kreeg deze zgn bewustzijn terug en sprak eenlge on samenhangende woorden, waarop Ashbey's helper trachtte, hom te doen De meeste Bollandsche bladen en isehrifteu bgvoorbeeld worden in •t buitenland gelezen en nauwkeurig ;egaan. Iedere mededeeling daarvan, ike voor Hollande j slech s een wijs van de activiteit van ons leger ls voor d m'litalro overheid der buurstaten een wetenswaardige b(j- aderheid, welke onmiddellijk wordt geteekend om b eventueel voor mende vgandeigkhoden den troepen- e icr van nut te kunnen zgn. La er dus in neutrale landen menig- al van hoogerhand ingegrepen, nneer de bladen voor het bulten- d gewichtige militaire bgzonder ten publiceerden, een zeker toe- ht op den inhoud deroorlogicritie - i, bleek evenmin onmlsbiar te zgn. Ook In do courantenwereld waren r velen, wlen niets menschelijks emd was, en die, over het hoofd zt ade, dat een neutrale staat slechts jectief mag oordeelen, hun syup >i eën en antipathieën zoo weinig oi borgen, dat ztj zeer dlkwgis in volkomen ongemotiveerde scheld P t(j oversloegen, wanneer de oor- - sgroep, welke niet hun sympathie h i, een voordeel van beteekenis baalde. Daar Nederland met alle nabuur- den In vriendschap leeft en in Tiend schap w" Müven leven, was een verocrderllcg van een onvoor- itchtigen en al te temperamentvollen journalist daarvan ook reeds menig maal het gevolg. Ook hier kan oen eensuur, zij het d. n ook in den vorm eener aanklacht nadat de fout reeds begaan is, niet anders dan garstig werken en een waarschuwing voor de redaetleB van andere bladen zijn. Toeh gaat er, zelfs In een vreed- zamon staat als de onze, zeer veel door de mazen van het eansuur-rot, wat beter verzwegen had kunnen tsittven. In lederen staat werken en zoeken tbans bultenlandsche spionnen en trachten ieder voor zich de bijzonder heden van de landsverdediging zoo nauwkeurig mogeigk te weten te komen. Men mag veilig aannemen, dat zoo- wel de groep dar Entente, als de mid- den-Europ6esche mogendheden op het oogenbllk van zeer vele bgzonderheden, ons land on ons legeingaande, op de hoogte zijn. Wellicht komön zij nimmor te pas, maar wie zal zeggeD, wat de to komst brengt. Mocht ons land later in den oorlog komec, dan zullen er zeker niet vele militaire bgzonderheden voor den vjjand ve.borgen blijken te zijn. Eerst nu, in dezen oorlog, ls het Be'gië duldeigk geworden hoe talloos veleDultsebers j arenlang, onopgemerkt als vreedzame burgers, land, volk en leger bestudeerd hebben, zoodat het België van Augustus 1914 voor den Dultschen generalen Btat niet veel geheimen meer had. Wie denkt, dat wij in het neutrale, onpartjjd'gn Nederland voor spionage zwijgen, als vreesde hp, dat de patiënt In zgn ijlen den dokter de waarheid openbaren zou Want reeds van het eerste oogenbllk af had A.hbey gevoel, dat dit huis vol geheimzin ighoid was De kamer, waarinde gewonde man lag,was uiterst ouderw.iïsoh emeubeld: stoelen met matten zittingen,een groote, oude gepo litoerde tafel er, een diepe veosternis, waarvoor gordijnen van rood trgp dicht neerhingen Op een tafeltje in een hoek zag hjj een aantal vreemd soortige stalen instrumenten, een klos koperdraad en nog andrre dingen, die hem op het Idee brachten, dat zijn patiënt mogelijk een ingenieur kon zgn „Wanneer had de ontploffing plaats?" vroeg hg aan den gebochelde, toon hij bjjna mot zijn werk klaar was. Doch hij schudde het hoofd en zei norseh „Miss Ellen zal u dat alles wel zeggen, dokter. Ik weet er nietB vao." Bij den eersten oogopslag had Ashbey reeds gedacht, dat zijn patiënt er het leven niet af zou brengen, doch toen hij klaar was, meende hij te mogen hopen, dat hij er weer bovenop zou komen Doch de heele gesehiedenis was zóó geheimzinnig, dat hg uiterst nieuwsgierig was naar wat er eigen ijk had plaats gevonden en welke rol zijn Bohoone. gozeliin -peelde In die duistere historie, het mehje, dat door den gebochelde als miss Ellen was aangeduid. Ashbey riep 1 aar nu terug en zag, bewaard zgn gebleven, gaat slechts na aan h.<ovael verdachte elementen in iedere provincie telkens weer het verblijf wordt ontzegd. Hy harlnnere zich daarbg slochiB de zier zonder linge en geheimzinnig opgestelde Fr. nsche en Hollandsehe advertenties, welke de kolommen van onze groote dagbladen maandenlang bobben ge vuld ai zal begrijpen, dat die bkden zoodoende indirect medewerkten om vele, voor ieder ander onbegrijpelijke mededeelingen, ook aan de betrokken personen in het buitenland te doen toekomen. Censuur is nuttig en in vele geval len noodig, ook al wordt zg, zooals In ons land, slechts bemerkt in den vo'm van een aanklacht nadat een or voorzichtige mededeellng reeds is gepubliceerd. Maar een strenge, te onverstandig to gepaste een.uur kan hasr doel vol komen voorbgstreven. Wg spreken hier niet van een soort /- wichtig doenerg van sommige mill- t .Ire autoriteiten, die, door het bezw ar maken tegen het publlceeren van een voudige gebeurtenissen, welke ieder- ■■en weet of heeft bijgewoond, het voorval, en zich zelf niet in de allor- luatste plaats, oen scbgn van gewicht trachten te geven, welke bg lederen zich van zje taak bewusten journalist slechts een medelijdend lachje kan wekken, wg hebben hier op het oog, de opzettelijke misleiding van het publiek in vele der oorlogvoerende land.... Wanneer in Rusland de legermach ten telkens weer aehteruitgeworpan worden en iederen dag kilometers van d n vaderlandschen grond moete- prijs geven, is het misdadig, in ofifi- eleale communiq-è en voor publl- e-.erlng goedgekeurue courantenbe richten d n sehijD te wekken alsof van dag tot dag nieuws successen werden behaald Ééns zal d waarheid toch moeten blijken, eens zal het uitkomen, dat het volk is bedrogen en de gevolgen dairvan zullen ernstiger zijn, dan wanneer dat volk steeds op volkomen earighe wijze op de hoogte van het krL.igsbedrgf gehouden was. Wanneer het succes der geallieer den bg de Dardanellen uitblijft, wan neer het krggsbedrgt daar van dag tot dag zwaardere offers oischt, heeft nat geen nut, steeds telegrammen te publiceeran, welke slechts van afge slagen aanvallen en beduidende vor deringen gewagen. Men moet desnoods willen en durven bekennen, dat men tegenslag heeft, maar juist het met zooveel ophef aangekondigde krijgsbedrijf en de ennstige resultaten, welke men daar aan reeds van te voren toeschreef, zija de oorzaak, dat men t.hans geen tegenslag meer bekennen durft. In Engeland voornamelijk heeft men het steeds doen voorkomen, alsof deze oorlog, Blechts oen militaire wandeling was, of men het in zijn hand tad, den tegenstander in den kortst mogelijken da. z® haar mantel verwisseld had ,or een schort. Haar gelaat verried, wrik een angst zg uitstond en hoezeer zg vreesde, dat do gezwetste man zou sterven. „Ik heb alle hoop, hem te behou den," zal Ashbey toen zij stond te staren naar bet gelaat zonder uit drukking, dat nu balt schuil glngon- d-r de strooken verbandlinnen. „Maar hi) is nog bewusteloos," zei e-. „Ik verlang zoo, dis hg me her kennen zal, tegen me zal spreken on me de waarheid zeggen." Op zaehter toon voegde zg er aan toe, den dokter onderwgi Btrak aan ziend „Het was een complot, een lafhartig complot, om hem te ver moorden." „En wie dat complot vormde, heeft zijn doel ook bgna bereikt," merkte As obey op Zi) beet zich op de lip, trok de wenkbrauwen samen en Ashbey zag in haar oogen een blik van woeste, hardnekkige wraakzucht. Hij herin nerde zieh haar woorden in de dok tors woning te Wi nsford en wist nu, dat zg den vreemdeling verdacht, die zijn hulp met honderd pond had be taald. Ashbey kwam het echter voor, alsof de-gekwetste met het meisje alleen geweest was, toen de ontploffing had plaats gegrepen en toch was er noch In de kamer, noch aan het huls iets beschadigd. Zl) lag naast de sofa ge knield, met zachte hand. zgn voorhoofd streelend en s' arde hem aan, als tgd te vernietigen. Daardoor heeft het volk het gewicht van des 3 rgdnlet begrepen, daardoor derschatte men den tegenstander en z ig den ernst van den toestand niet In. Dat is nu gebleken, nu het volk, ongerust g'wcden door den langen ilnur van den oorlog, langzamerhand ls gaan beseffen hoe men er eigenljjk voor stond. Nu kent men den ernst van den toestand, nu beseft men, dat het land. leger versterkt moet worden, nu eerst hti'-ft men ontdekt, dat onmiddellijk in het geheeli land de arbeiders en de metaal fabrieken voor munitie- en wspen fabrieage gebruikt moeten wor den. Maar eerst na een jaar oorlog heeft men dit begrepen en daardoor 1b Dnitschland zijn tegenstanders op dit gebied een jaar lang de meerdere ge- woest. Zou het niet beter geweest zgn, w .nneer de Engelsehe censuur niet alles achterwege had gelaten, wat het volk een beteren kgk op den ernst van den toestand had gegeven Thans eerst heeft de Engelsehe resreering de zware verliezen aan de Dardanellen gepubliceerd, nadat in het Lagerhuis op moer volledige Inlichtln gen over den toestand was aangedron gen. Men betreurde het, dat ook het ufificieele Dultsche nieuws werd gecen sureerd en dat het land in ontwetend- li 'iri werd gehouden over de positie van Britten en Franseben aan de Dar danellen. Hoewel men erkende, dat geheimhouding van sommige militaire toestanden wenseheigk was, meende men toch, dat wat meer mededeelingen en wat meer vertrouwen van de regee- ring in het volk hoogst gewenscht was. Hot publiek, dat offers aan goed en bloed bracht, had het recht, te welen boe het op de verschillende oorlogs tooneelen toegaat, zonder dat lord Khuhenerenanderen hetrecht hadden, de publicatie van oorlogsnieuw, tegen te houden. De regeering antwoordde, dat men niet te voorzichtig kon zijn, met de verspreiding van oorlogsnieuws en zieh dus mo it neerleggen bg bet oordeel der militaire deskundigen. Het volk, in welken staat dan ook, kent niet en mag natuurlijk de maat regelen niet kennen, welke de militaire overheid In het belang van de veilig heids des lands noodzakeigk acht. En juist door zieh daarop te be roepen, doordat de regeerlnj mede deelt, dat de militaire maatregelen Iedere mede lecling van het krijgBbe drijf ongewenscht maken, kan het volk niet eontroleeren in hoeverre het verzwggen van de gebeurtenissen van het oorlogsterrein voor de veiligheid van eigen troepen noodzakeigk is. Dat ln vele gevallen het verwijzen naar de plicht van militaire geheim houding slechts dient om minder ge- wenschte publicaties van het oorlogs terrein te voorkomen, valt te begapen. Maar dit groote gevaar zal daarbg blijven bestaan, dat, zooals in dezen smeekte zg om een blik van herken ning. Ashbey roeg zieh af, of de man 30ms baar verloofde was. Zoo ja, dan was dit reeds voldoende, om haar vurlgan wensch naar wraak te verklaren Dat er een ontploffing had plaats gegrepen, bleek wel nit den vreemden verstikkenden damp, die nog ln de kamer hing. Het was een soort mengsel van aangename odeur en stlckerd, giftig gas. Ashbey stond midden in het ver- trek en sloog den bewustaloozen man en het mooie meisje aan zijn zgde gade. Plotseling viel zijn blik op iets blinkends in het verslaten tapijt en toen hQ zich bukte, zag bij, dat het een stukje vensterglas was H(j liep naar het raam en de oude roode gor- dgnen op zg schuivende, bemerkte hg, gelijk bij wel verwachtte, dat het venster geheel vernield was. Het houtwerk was naar binnen gebogen en dit bewees, dat de ontploffing bui tenshuis had plaats gehad en niet diar innen. De gebochelde met den leeigken grijns op zijn somber gelaat scheen miss Elle - te hoorzamen als een trou wc hond z(jn meester gehoorzaamt. Als zij sprak, boog en kreop hij voor haaruitte zg een wensch, dan voer de hg dien zoo Bnel uit, als zijn mis maakte ledematen het hem veroor loofden. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1915 | | pagina 1