N° 78 1915
Diusdag 6 Juli
102de jairgang.
Het Geheim van de Hoeve.
I. D. Fransen van de Putte
Walter Kakebeeke (aftr.)
Dr. D. Mol
Joh, Pilaar (aftr.)
Ob aitgave deaer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag envVrydagavond
nitgexonderd op feestdagen.
FEUILLETON
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,7®, buiten Goes, franco f 1,11.
Afxonderiyke nommeri R cent,
ossen ding van advortentlön op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 uren.
De prjju der gewone advertentién is van 1-5 regels 50 ot., elke regel meer 10 cl.
Bfl directe opgaaf van driemaal paatsing deraelfde advertentie wordt
de pry» slechts tweemaal berekend,
Geboorte-, huwelflk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regols 1,— berekend.
Bewfinummars *fiiewit
Iele fooununmer 88.
Directeur G. W. vah Barnhveld. Üi'gave va* de Naami. Veasootstkap MG**stke Courant". Hoofdredacteur W. J. C. va» Santin
Bij dit no. behoort een Bijvoegsel.
Stemrecht is Stemplicht.
Men weet, dat wij in deze kolommen
meermalen hebben aangedrongen op in
voering van stemplicht. Het is onze vaste
overtuiging, dat bij, die het kiesrecht
bezit, daarvan ook gebruik dient te
maken. Velen nu vinleu het voldoende,
wanneer zij, bij Kamer verkiezingen, hun
stem op den candidaat hunner keuze uit
brengen. Men redeneert, dat het dan
gaat om het belang des lands, en dit
dient een ieder, de verstokte onverschil
ligen uitgesloten, te behartigen.
Zonder op deze redeneering iets te
willen afdingen,wenschen wij er toch den
nadruk op te leggen, dat het gewicht der
verkiezingen voor den Gemeenteraad niet
uit het oog mag worden verloren.
Immersmet de belangen onzer ge
meente hebben wij schier dagelijks te
maken. Het kan niemand onverschillig
laten, of er een meerderheid van vrijzin
nigen, dan wel een meerderheid van
rechts in den Raad is. Wie het eerste
weuscht, behoort dus in de allereerste
plaats zijn plicht als burger te doen
van zijn stemrecht gebruik te maken.
Er zal ditmaal een vinnige strijd ge
streden worden. Niet minder dan twaalf
candidaten zijn gesteld voor vier zetels
in den Raadbij ons weten een
record voor Goes. Nu de Godsvrede toch
verbroken i*, kunnen wij dat s'echts toe
juichen, wijl de strijd er te priucipieeler
om zal zijn, en versnippering van stem
men kan worden voorkomen. De candi
daten van de rechterzijde zijn, om het
beginsel, dat zij voorstaan, voor ons on
aannemelijk. Hetzelfde dient gezegd van
de candidaten der S.D.A.P, die al een
zeer eigenaardige opvatting hebben van
de plichten, welke op een vertegenwoor
diger der gemeenschap rusten, door het
voor te stellen, alsof hij slechts voor de
rechten van één klasse heeft op te komen,
die der arbeiders, en dan nog wel speci
aal bedoeld de socialistische arbeiders.
Evenwelmen kan er verzekerd van
zijn, dat zoowd van de zijde der recht-
sche fracties als van de S. D. A. P.
alles in het werk zal worden gesteld,
om bij dezen stembus-strijd winst te
behalen. Sommigen spreken het reeds
openlijk uit, dat zij één of twee zetels
zullen veroveren. Het doet ons deuken
aan de Qemeenteraads-verkiezingen van
1913, toen rechts ook zoo zeker was
van haar winst en per slot van
rekening heel blijde mocht wezen, dat
zij behield, betgeen zij bezat.
Zoo ziet men het is altoos gevaar
lijk, de huid te verdeelen, voor de beer
geschoten is.
Nu zou het zeer wel mogelijk kun
nen wezen, dat onze politieke tegen
standers bij dezen strijd winst behalen,
maar dan licht dit alleenlijk aafl
„Hoe gaat het met hem vroeg
Ashbey's gezellin snel aan den mis-
maakten ouden man.
.Nog hetzelfde," bromde hij. „Ik
stak het veen over en zag den licht
straal. Dia-rdJKvermoedde Ik, wat er
gebeurd was en kwam bierheen. Maar'
u was toen al weggegaan, naar ik
veronderstel."
„Ik reed naar Wansford, om den
dokter te ha'en," legde zij uit. Daarop
nam z{J den gebochelde de lamp uit
de hand en ging Ashbey de nauwen
Bteenen voorhal van de oude hoeve
voor.
Toon hg binnentrad, kwam een
vreemde geur hem tegemoet. Hg
trachtte te gissen, welke lucht dat
was, doch tevergeefs. Een korte stee-
nen gang liep van de deur links, het
meisje ging deze haastig door en bracht
den dokter naar een klein zitkamertje
aan het einde ervan, waar het haard
vuur van houtblokken bgna ultgegain
was en een stinkende olielamp een
onzeker llebt wierp op een oude lede
ren sofa, waaro een man van middel
baren leeftijd bewusteloos neerlag,
geheel en al mef bloed bedekt.
De dokter nam haar de lamp uit
de hand en o n vluchtig onderzoek
deed hem aans'onds zier,, dat de man
vreeselijk gewond was De linker kaak
de vrijzinnigen zeiven. Zoo zij van
meening zijn, dat het in 1913 goed
liep en het dus uu ook wel weer goed
zal loopen zoo men laks is en tegen
den eenvoudigeu gang naar de stem
bus opzietde stad verlaat zonder zich
van zijn eersten burgerplicht gekweten
te hebben ja, dan zou het zeer
wel mogelijk kunnen zijn, dat de strijd
ons op verlies te staan zou komen.
Maar daaraan zullen de vrijzinnigen
zelf zich niet schuldig willen makeu.
Wij allen, zonder onderscheid, heb
ben thans te bedenken, dat stemrecht
tevens stemplicht is..
Doen wij dit, dan kunnen wij, met
zeer goede kans op succes, Vrijdag den
strijd aanbinden voor onze candidaten,
de heeren
(aftr.)
B u i t e n 1 and.
Oe atrijd In an buitan Europa.
In leder rijk, dat in oorlog Is en
>k in vele neutrale staten, zorgt de
c sunr er voor, dat geen berich en
pubüceerd worden, waarvan de
-nbaar making schadeigk op het
r.rljgsbedrgf te land of ter zee zou
unuen w rkon.
Dat dit noodzakeigk is, valt te be-
e ij pen.
Wanneer b{jvoorbeeld deEngelsche
veering van plan is, op een bepaald
tstlp een aantal transportschepen
et troepen naar bet vasteland te
uren, zou iedere publicatie daarvan
slechts toe medewerken, dat Duit
he duikbooten op do aangegeven
ven en uren aanwezig waren om
t geheele transpor', op mislukking
e doen ultloopen.
Iedere courant, zelfs plaatselijke
.den, kUDnrn 'en vjandln handen
- men en dat deze meer dan eens van
berichten daarin profiteerden,
nft de geschiedenis van lederen
rlog bewezen.
Het ls ru eenmaal noodzakeigk,
d ro mededeellng waarmede de
jjand zgn voerdeel zou kunnen doen,
ihterwege te laten ongelukkig wordt
I'. over het algemeen begrepen.
Niet alleen een staat in oorlog moet
lorziehtlg z"n met zijn publicaties,
,i k in een neutralen staat kunnen
maatregelen getroffan worden, waar
uor bet van belang kan zgn, dat ze
i hot buitenland niet bekend worden.
Hielden de bladen daarm-ds g'i
i koning dan zouden zg het werk van
imitenlandsche spionnen niet allee i
orgemakkeigken, maar in vele ge-
illen overbodig maken.
en schouder waren erg to-ga'akeld
en toen Ashbey nut haar hu p zgn
jas had losgemaakt, zag hij, dat er
e. n spinter ijzer in zijn borst was
cedrongen. zgn linker ben dei arm
was gebroken en aan z(jn slaap was
oen diepe snede, bigkbaar veroorraakt
door een rondvliegend stuk ijzer Er
was geen twgfel mogelijkal die
kwet.uren waren veroorzaakt door
.-en vreeseigke ontploffing.
Ashbey verzocht don gebochelde,
wat water te halen en hem te helpen,
doch hij scheen den dokter aanvanke-
lQk met sterk wantrouwen gade te
slaan. Hij wilde diens verzoek niet
Inwilligen, vóör de jonge dame hem
fluisterend Iets gezegd had. Toen eerst
haalde hg wat water en kwam den
dokter helpen, terwijl op diens ver
zoek de dame hit vertrek verliet, daar
hl) vreesde, dat het gezicht der operatie
haar flauw zou doen vallen.
Ashbey bevond, dat patiënt er erg -
aan toe was, dan hj oorspronkelijk ge-
dacht had Hij ha x oen ernstig» schedel-
wond, gelukkig echter zonder breuk,
en de splinter ijzer was diep in de borst
doorgedrongen, echter zonder diroct
gevaar te veroorzaken. Ashbey zette
zich dus aan het werk, vond daarbg i
In den gebochelde een fli: ken adsls-
tent en In drie kwartier tijde had hij
de wonden gerei igd en verbonden
en het don patiënt wat gemakkelijk
gemaakt Plots 11-, g kreeg deze zgn
bewustzijn terug en sprak eenlge on
samenhangende woorden, waarop
Ashbey's helper trachtte, hom te doen
De meeste Bollandsche bladen en
isehrifteu bgvoorbeeld worden in
•t buitenland gelezen en nauwkeurig
;egaan. Iedere mededeeling daarvan,
ike voor Hollande j slech s een
wijs van de activiteit van ons leger
ls voor d m'litalro overheid der
buurstaten een wetenswaardige b(j-
aderheid, welke onmiddellijk wordt
geteekend om b eventueel voor
mende vgandeigkhoden den troepen-
e icr van nut te kunnen zgn.
La er dus in neutrale landen menig-
al van hoogerhand ingegrepen,
nneer de bladen voor het bulten-
d gewichtige militaire bgzonder
ten publiceerden, een zeker toe-
ht op den inhoud deroorlogicritie
- i, bleek evenmin onmlsbiar te zgn.
Ook In do courantenwereld waren
r velen, wlen niets menschelijks
emd was, en die, over het hoofd
zt ade, dat een neutrale staat slechts
jectief mag oordeelen, hun syup
>i eën en antipathieën zoo weinig
oi borgen, dat ztj zeer dlkwgis in
volkomen ongemotiveerde scheld
P t(j oversloegen, wanneer de oor-
- sgroep, welke niet hun sympathie
h i, een voordeel van beteekenis
baalde.
Daar Nederland met alle nabuur-
den In vriendschap leeft en in
Tiend schap w" Müven leven, was
een verocrderllcg van een onvoor-
itchtigen en al te temperamentvollen
journalist daarvan ook reeds menig
maal het gevolg.
Ook hier kan oen eensuur, zij het
d. n ook in den vorm eener aanklacht
nadat de fout reeds begaan is, niet
anders dan garstig werken en een
waarschuwing voor de redaetleB van
andere bladen zijn.
Toeh gaat er, zelfs In een vreed-
zamon staat als de onze, zeer veel
door de mazen van het eansuur-rot,
wat beter verzwegen had kunnen
tsittven.
In lederen staat werken en zoeken
tbans bultenlandsche spionnen en
trachten ieder voor zich de bijzonder
heden van de landsverdediging zoo
nauwkeurig mogeigk te weten te
komen.
Men mag veilig aannemen, dat zoo-
wel de groep dar Entente, als de mid-
den-Europ6esche mogendheden op het
oogenbllk van zeer vele bgzonderheden,
ons land on ons legeingaande, op
de hoogte zijn.
Wellicht komön zij nimmor te pas,
maar wie zal zeggeD, wat de to komst
brengt. Mocht ons land later in den
oorlog komec, dan zullen er zeker
niet vele militaire bgzonderheden voor
den vjjand ve.borgen blijken te zijn.
Eerst nu, in dezen oorlog, ls het
Be'gië duldeigk geworden hoe talloos
veleDultsebers j arenlang, onopgemerkt
als vreedzame burgers, land, volk en
leger bestudeerd hebben, zoodat het
België van Augustus 1914 voor den
Dultschen generalen Btat niet veel
geheimen meer had.
Wie denkt, dat wij in het neutrale,
onpartjjd'gn Nederland voor spionage
zwijgen, als vreesde hp, dat de patiënt
In zgn ijlen den dokter de waarheid
openbaren zou
Want reeds van het eerste oogenbllk
af had A.hbey gevoel, dat dit huis
vol geheimzin ighoid was De kamer,
waarinde gewonde man lag,was uiterst
ouderw.iïsoh emeubeld: stoelen met
matten zittingen,een groote, oude gepo
litoerde tafel er, een diepe veosternis,
waarvoor gordijnen van rood trgp
dicht neerhingen Op een tafeltje in
een hoek zag hjj een aantal vreemd
soortige stalen instrumenten, een klos
koperdraad en nog andrre dingen,
die hem op het Idee brachten, dat
zijn patiënt mogelijk een ingenieur
kon zgn
„Wanneer had de ontploffing plaats?"
vroeg hg aan den gebochelde, toon hij
bjjna mot zijn werk klaar was.
Doch hij schudde het hoofd en zei
norseh
„Miss Ellen zal u dat alles wel
zeggen, dokter. Ik weet er nietB vao."
Bij den eersten oogopslag had
Ashbey reeds gedacht, dat zijn patiënt
er het leven niet af zou brengen, doch
toen hij klaar was, meende hij te
mogen hopen, dat hij er weer bovenop
zou komen Doch de heele gesehiedenis
was zóó geheimzinnig, dat hg uiterst
nieuwsgierig was naar wat er eigen
ijk had plaats gevonden en welke rol
zijn Bohoone. gozeliin -peelde In die
duistere historie, het mehje, dat door
den gebochelde als miss Ellen was
aangeduid.
Ashbey riep 1 aar nu terug en zag,
bewaard zgn gebleven, gaat slechts
na aan h.<ovael verdachte elementen
in iedere provincie telkens weer het
verblijf wordt ontzegd. Hy harlnnere
zich daarbg slochiB de zier zonder
linge en geheimzinnig opgestelde
Fr. nsche en Hollandsehe advertenties,
welke de kolommen van onze groote
dagbladen maandenlang bobben ge
vuld ai zal begrijpen, dat die bkden
zoodoende indirect medewerkten om
vele, voor ieder ander onbegrijpelijke
mededeelingen, ook aan de betrokken
personen in het buitenland te doen
toekomen.
Censuur is nuttig en in vele geval
len noodig, ook al wordt zg, zooals
In ons land, slechts bemerkt in den
vo'm van een aanklacht nadat een
or voorzichtige mededeellng reeds is
gepubliceerd.
Maar een strenge, te onverstandig
to gepaste een.uur kan hasr doel vol
komen voorbgstreven.
Wg spreken hier niet van een soort
/- wichtig doenerg van sommige mill-
t .Ire autoriteiten, die, door het bezw ar
maken tegen het publlceeren van een
voudige gebeurtenissen, welke ieder-
■■en weet of heeft bijgewoond, het
voorval, en zich zelf niet in de allor-
luatste plaats, oen scbgn van gewicht
trachten te geven, welke bg lederen
zich van zje taak bewusten journalist
slechts een medelijdend lachje kan
wekken, wg hebben hier op het oog,
de opzettelijke misleiding van het
publiek in vele der oorlogvoerende
land....
Wanneer in Rusland de legermach
ten telkens weer aehteruitgeworpan
worden en iederen dag kilometers van
d n vaderlandschen grond moete-
prijs geven, is het misdadig, in ofifi-
eleale communiq-è en voor publl-
e-.erlng goedgekeurue courantenbe
richten d n sehijD te wekken alsof
van dag tot dag nieuws successen
werden behaald
Ééns zal d waarheid toch moeten
blijken, eens zal het uitkomen, dat
het volk is bedrogen en de gevolgen
dairvan zullen ernstiger zijn, dan
wanneer dat volk steeds op volkomen
earighe wijze op de hoogte van het
krL.igsbedrgf gehouden was.
Wanneer het succes der geallieer
den bg de Dardanellen uitblijft, wan
neer het krggsbedrgt daar van dag
tot dag zwaardere offers oischt, heeft
nat geen nut, steeds telegrammen te
publiceeran, welke slechts van afge
slagen aanvallen en beduidende vor
deringen gewagen.
Men moet desnoods willen en durven
bekennen, dat men tegenslag heeft,
maar juist het met zooveel ophef
aangekondigde krijgsbedrijf en de
ennstige resultaten, welke men daar
aan reeds van te voren toeschreef,
zija de oorzaak, dat men t.hans geen
tegenslag meer bekennen durft.
In Engeland voornamelijk heeft men
het steeds doen voorkomen, alsof deze
oorlog, Blechts oen militaire wandeling
was, of men het in zijn hand tad, den
tegenstander in den kortst mogelijken
da. z® haar mantel verwisseld had
,or een schort. Haar gelaat verried,
wrik een angst zg uitstond en hoezeer
zg vreesde, dat do gezwetste man zou
sterven.
„Ik heb alle hoop, hem te behou
den," zal Ashbey toen zij stond te
staren naar bet gelaat zonder uit
drukking, dat nu balt schuil glngon-
d-r de strooken verbandlinnen.
„Maar hi) is nog bewusteloos," zei
e-. „Ik verlang zoo, dis hg me her
kennen zal, tegen me zal spreken on
me de waarheid zeggen."
Op zaehter toon voegde zg er aan
toe, den dokter onderwgi Btrak aan
ziend „Het was een complot, een
lafhartig complot, om hem te ver
moorden."
„En wie dat complot vormde, heeft
zijn doel ook bgna bereikt," merkte
As obey op
Zi) beet zich op de lip, trok de
wenkbrauwen samen en Ashbey zag
in haar oogen een blik van woeste,
hardnekkige wraakzucht. Hij herin
nerde zieh haar woorden in de dok
tors woning te Wi nsford en wist nu,
dat zg den vreemdeling verdacht, die
zijn hulp met honderd pond had be
taald.
Ashbey kwam het echter voor, alsof
de-gekwetste met het meisje alleen
geweest was, toen de ontploffing had
plaats gegrepen en toch was er noch
In de kamer, noch aan het huls iets
beschadigd. Zl) lag naast de sofa ge
knield, met zachte hand. zgn voorhoofd
streelend en s' arde hem aan, als
tgd te vernietigen.
Daardoor heeft het volk het gewicht
van des 3 rgdnlet begrepen, daardoor
derschatte men den tegenstander en
z ig den ernst van den toestand niet In.
Dat is nu gebleken, nu het volk,
ongerust g'wcden door den langen
ilnur van den oorlog, langzamerhand
ls gaan beseffen hoe men er eigenljjk
voor stond.
Nu kent men den ernst van den
toestand, nu beseft men, dat het land.
leger versterkt moet worden, nu eerst
hti'-ft men ontdekt, dat onmiddellijk
in het geheeli land de arbeiders en de
metaal fabrieken voor munitie- en
wspen fabrieage gebruikt moeten wor
den.
Maar eerst na een jaar oorlog heeft
men dit begrepen en daardoor 1b
Dnitschland zijn tegenstanders op dit
gebied een jaar lang de meerdere ge-
woest.
Zou het niet beter geweest zgn,
w .nneer de Engelsehe censuur niet
alles achterwege had gelaten, wat het
volk een beteren kgk op den ernst van
den toestand had gegeven
Thans eerst heeft de Engelsehe
resreering de zware verliezen aan de
Dardanellen gepubliceerd, nadat in het
Lagerhuis op moer volledige Inlichtln
gen over den toestand was aangedron
gen. Men betreurde het, dat ook het
ufificieele Dultsche nieuws werd gecen
sureerd en dat het land in ontwetend-
li 'iri werd gehouden over de positie
van Britten en Franseben aan de Dar
danellen. Hoewel men erkende, dat
geheimhouding van sommige militaire
toestanden wenseheigk was, meende
men toch, dat wat meer mededeelingen
en wat meer vertrouwen van de regee-
ring in het volk hoogst gewenscht was.
Hot publiek, dat offers aan goed en
bloed bracht, had het recht, te welen
boe het op de verschillende oorlogs
tooneelen toegaat, zonder dat lord
Khuhenerenanderen hetrecht hadden,
de publicatie van oorlogsnieuw, tegen
te houden.
De regeering antwoordde, dat men
niet te voorzichtig kon zijn, met de
verspreiding van oorlogsnieuws en
zieh dus mo it neerleggen bg bet
oordeel der militaire deskundigen.
Het volk, in welken staat dan ook,
kent niet en mag natuurlijk de maat
regelen niet kennen, welke de militaire
overheid In het belang van de veilig
heids des lands noodzakeigk acht.
En juist door zieh daarop te be
roepen, doordat de regeerlnj mede
deelt, dat de militaire maatregelen
Iedere mede lecling van het krijgBbe
drijf ongewenscht maken, kan het
volk niet eontroleeren in hoeverre het
verzwggen van de gebeurtenissen van
het oorlogsterrein voor de veiligheid
van eigen troepen noodzakeigk is.
Dat ln vele gevallen het verwijzen
naar de plicht van militaire geheim
houding slechts dient om minder ge-
wenschte publicaties van het oorlogs
terrein te voorkomen, valt te begapen.
Maar dit groote gevaar zal daarbg
blijven bestaan, dat, zooals in dezen
smeekte zg om een blik van herken
ning. Ashbey roeg zieh af, of de
man 30ms baar verloofde was. Zoo
ja, dan was dit reeds voldoende, om
haar vurlgan wensch naar wraak te
verklaren Dat er een ontploffing had
plaats gegrepen, bleek wel nit den
vreemden verstikkenden damp, die
nog ln de kamer hing. Het was een
soort mengsel van aangename odeur
en stlckerd, giftig gas.
Ashbey stond midden in het ver-
trek en sloog den bewustaloozen man
en het mooie meisje aan zijn zgde
gade. Plotseling viel zijn blik op iets
blinkends in het verslaten tapijt en
toen hQ zich bukte, zag bij, dat het
een stukje vensterglas was H(j liep
naar het raam en de oude roode gor-
dgnen op zg schuivende, bemerkte
hg, gelijk bij wel verwachtte, dat het
venster geheel vernield was. Het
houtwerk was naar binnen gebogen
en dit bewees, dat de ontploffing bui
tenshuis had plaats gehad en niet
diar innen.
De gebochelde met den leeigken
grijns op zijn somber gelaat scheen
miss Elle - te hoorzamen als een trou
wc hond z(jn meester gehoorzaamt.
Als zij sprak, boog en kreop hij voor
haaruitte zg een wensch, dan voer
de hg dien zoo Bnel uit, als zijn mis
maakte ledematen het hem veroor
loofden.
(Wordt vervolgd).