N°. 75 1915
Dinsdag 29 Juni
102de jaargang.
Het Geheim van de Hoeve.
3 FEUILLETON
OESCH
uitgave deaer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'VrUdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f Of 70, buiten Goes, franco f 1)11.
Afzonderlijke nommers cent.
tazendlng van advertentiën op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóói 12 uien.
De prfls der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 ct.
Bfl directe opgaaf van driemaal paatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelQk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels,* 1,— berekrnd
Bowfsnummeri Va&gventf
Teleloonnumeier 88. Directeur G. W. van Babneveld. Uitgave vai de Naaxsl. Yeauootsehap #Gaeseke Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santin.
De campagne voor de Gemeenteraads
verkiezingen is ingezet door de afdee-
ling Goes van de S. D. A. P., welke
een stembus-blaadje, //Stemt Rood"
geheeten, heeft doen verspreiden. We
beloven niet, dat wij aan alle socialis
tische lectuur, die in deze verkiezings
dagen zal worden verspreid, de aandacht
zullen wijden, maar wij achten het toch
onzen plicht, tegen onjuiste voorstel
lingen en onware conclusies op te
komen.
Want het is bezijden de waarheid,
zoo men hjweert, dat een vredelieven
de oplossing in zake de aanstaande
gemeenteraads-verkiezingen is afgestuit
op den onwil van de vrijzinnigen en
van de rechtsche partijen, om aan de
S. D. A. P. een zetel af te staan. De
zaak staat zoo de sociaal-democraten
hadden tot een stembus-actie besloten
en van het voeren van die actie zou
den zij alleenlijk afzien, wanneer de
vrijzinnigen en de rechterzijde zonder
strijd hun een zetel wilden afstaan.
Nu is het wel gemakkelijk te zeggen,
dat daardoor een stemming noodzake
lijk is geworden, doch juist is set
niet.
De S. D. A. P. heeft tweemaal ge
tracht, een zetel in den Goeschen Raad
te veroveren. Tweemaal vergeefs. De
eerste maal, in 1913, haalde haarcan-
didaat 147 stemmen, den tweeden keer,
bij de tusschentijdsche verkiezing in de
vacature-mr. De Witt Hamer, slechts
118, Op eigen kracht aangewezen,
zal het, met deze cijfers voor oogen,
de S. D. A. P. niet licht vallen, een
afgevaardigde in den Raad te brengen.
Nu komt zij tot de andere partijen
en zegtgeef ous vrijwillig een zetel,
dan zullen wij de strijdbijl Diet op
graven.
Het verzoek werd en volkomen
ad rem geweigerd.
De S.D.A.P. zal dus nu moeteu zien
te veroveren, wat zij vrijwillig niet kon
verkrijgen. Dat staat haar vanzelfspre
kend vrij. Maar wat haar niet vrij staat
is, het voor te stellen, alsof de schuld,
dat een gemeentelijke stembus-strijd
moet gevoerd worden, op de linkerzijde
en de rechterzijde rust, wijl zij met
het voorstel der S.D.A.P. niet accoord
gingen. De socialistische partij is in
onze gemeente nog niet zulk een macht,
dat zij des anderen fracties de wet heeft
voor te schrijven.
Voor het overige zouden wij over het
socialistische verkiezings-blaadjekunnen
zwijgen alleen moeten wij nog op een
ding wijzen, waarin de S.D.A.P,, on
verschillig waar, bijzonder sterk is half
Dr. Ashbey stak daarop een lamp
aan, maakte wat water warm en zette
eDkele andere dingen gereed, liet den
patiënt bf| de tafel plaats nemen en
wikkelde de gekwetste band los. De
geneesheer zag, dat de vreemdeling
erge pjn leed; bij viel bijna flauw.
Asbbey goot bem een stevige teng
brandewijn in en toen bij die binnen
had en z(jn dikke jas uitgedaan, stelde
h\j een volledig en zorgvuldig onder
zoek In.
De hand, die onhandig verbonden
was, was leelQk gekwetst. De derde
en vierde vinger waren zóó verbrij
'zeld, dat oogenblikkeljk ampnteeren
noodzakelijk was enkele botjes waren
gebroken en het vleesch was gezengd
en ontkleurd.
Ashbey bemerkte onmiddellijk, dat
dit alles te danken was aan een krach
tige ontplolfiog, en dat maakte het
mysterie nog Ingewikkelder. Zon zijn
patiënt, die nog steeds naar hem loerde,
wel de waarheid gezegd hebben
De pjn moest ondragelijk zjn, doch
bij verblikte niet.
„Haast n, dokter, dat er ganw een
eind komt aan deze nare geschiedenis,"
riep hl) ongeduldig nit en klemde zjn
tanden weer vast op elkaar.
„Die ontploffing is nog al van be-
teekenis geweest,' deed de dokter
opmerken, toen alles was afgeloopen
en hfj zorgvuldig de hand verbond.
De vreemdeling schrok zichtbaar en
citeeren. Uit een artikel worden enkele
zinsneden overgenomen, welke in de
socialistische kraam te pas komen, of
enkele zinsneden, die, uit het verband
gerukt, tot een gemakkelijke bestrij
ding aanleiding geven.
Ons deert zulks niet.
Maar als men in de candidaten van
de S.D.A.P. ideaal-candidaten wenscht
te zien, zouden wij meenen, dat het
slechts aanbeveling kan verdienen, ben
te verdedigen met zuivere en zakelijke
argumenten. Het verkiezings-blaadje
leert onmiddellijk reeds, dat de Goesche
sociaal-democraten in dezen strijd den
koninklijken weg niet wenschen te
bewandelen. Dus tracht men, door mis
leiding, wat stemmen te werven.
Wij kunnen gerust zijn.
Ais men op die wijze trachten moet,
een succes te behalen, is het streven
bij voorbaat reeds veroordeeld.
Buitenland.
De strijd In en buiten Europa.
Even willen wty afdwalen van de
gebenrteniaien op het oorlogaterrein
om een ander voorval te bespreken,
dat, al betreft het niet rechtstreeks
den strjjd in Earopa, toch daarmede
in nauw verband staat.
Dat is het drama, dat zich dezer
dagen in Zuid-Afrlka beeft afgespeeld,
de veroordeeling van generaal Chrls-
tiaan de Wet tot zes jaren gevangenis
straf en een boete van twee duizend
pond.
Was bet slechts de boete alleen,
welke den generaal trof, het geld zon
toestroomen van alle zjjden van Zuid-
Afrlka, waar de oude Transvalere er
een eer in zonden stellen, den losprijs
voor hnn leider te betalen.
Maar de gevangenisstraf, zes jaren
lang, zal den onden volksheld breken
en wanneer hij dsn kerker verlaat,
zal de grjjze generaal voor de samen
leving een verloren man zijn.
Dat de doodstraf niet over bem zon
worden uitgesproken, was te voorzien.
De executie van Jople Fonre is
een waarBcbnwing geweest, zoo ernstig,
dat de regeering door het fnsileeren
van den onden volksheld een nlenwe
o; stand niet zon dnrven ontketenen.
En nog zal het de vraag zjjn of
men den veroordeelde werkelijk een
lange gevangenisstraf zal laten onder
gaan.
Steeds sterker klinken de Btemmen
van ben, die in binnen- en buitenland
op gratie aandringen en, daaraan toe
gevende, zon de regeeiing ongetwij
feld een zeer verstandige daad doen.
Want geseraal De Wet staat met
zijn denkbeelden over recht en onrecht
niet alleen. De Boerenrepublieken zQn
nog te kort onder Engelsch beheer,
zag Ashbey vlak in het gezicht.
„Hoe weet n dat? vroeg hO achter
dochtig.
„Jawel," zei deze glimlachend „U
wilde mQ laten gelooven, dat n een
ongelnk met den motor had gehad,
maar nw hand vertelt iets anders. Er
Is iets ontploft, een zeer krachtig zelf
standigheid misschien pricrineznnr,
nitro glycerine, of
„Was in ons contract niet bepaald,
dat n geen vragen zon stellen vroeg
bij geprikkeld. „U is toch een man
van uw woord?"
Wat kon Ashbey zeggen H(j had
het geld van den vreemdeling aange
nomen, en dns geen recht, vragen te
stellen. Dy had hem betaald om zijn
kwetsnnr te behandelen, en goed be
taald.
Het ernstige ongeval scheen h{
nogal licht op te vatten, hoewel het
feit, dat de dokter zoo snel de oorzaak
ervan begrepen bad, hom onaange
naam stemde. Zoover Ashbey kon
nagaan, moest hij die kwetsnnr al
nrenlang vóór het consult gekregen
hebben, maar de reden, waarom h|J
er zoo ver mee gereisd was, kende
de vreemdeling slechts zelf.
Ioplaats dns zich verder te verdie
pen in de oorzaak van z(jn wond, gaf
Ashbey hem raad, hoe die behandeld
moest worden, en toen hij bemerkte,
dat de patiënt steeds bleaker werd,
nlt angst of door pQo, gaf h{j hem
weer een flinke teug brandewijn. Hjj
zag, dat de drank zijn keel verbrand
de en maakte daarnlt op, dat hij niet
gewend was, alcohol te gebruiken.
Ashbey bad nn zooveel belangstelling
gekregen voor zijn zonderlingen pa
tiënt, dat hij hem nanwkenrlg gade-
dan dat de mannen van den onden
vrijen stam hnn onafhankelijkheid,
hnn taal en geschiedenis zonden ver
geten hebben.
Men bernst In het Engelsche gezag,
maar ln stilte herdenkt men de dagen
van vroeger, toen de trotsche vier
kleur boven de regeerlngsgebonwen
wapperde en hot dappere leger, onder
mannen als De la Relj, De Wet, Botha
en Smnts, tegen den vreemden in
dringer te velde trok.
De Engelschen hebben de overwin
ning behaald en hnn gezag gevestigd
en ootha en Smnts hebben met het
keeren van het get(j de bakens verzet
en zjjn do dienaren van het overzee-
sehe koninkrijk geworden.
Maar de eebte volkshelden, de Afri
kaners in merg en been, figuren als
Beijers, De la Refl en De Wet, bleven
in hnn hart mannee van de vrije
republiek en bleven in de regeering
vertegenwoordigers van den zoo harts
tochtelijk bestreden vreemden indrln
ger zien.
Toen brak do Enropoesche oorlog
nit, die Engeland de handen vol gaf
en wat is natunrlijker, dan dat in
mannen als Be{jers, De la BeQ en De
Wet de gedachte opkwam, van het
gunstig oogenbllk gebrnlk te maken,
opnieuw naar de wapens te grjpen en
de onde vierkleur weer do vlag der
vrije republiek te doen zijn.
Heeft men van Eogelsche zijde dit
voorzien Er wordt immers beweerd,
dat het doodschieten van generaal De
la Re(j niet een toevallige gebenrtenis
was.
Maar toch zon de rust in de Unie
niet verstoord zjjn geworden, wanneer
niet de regeering de wet verzet had
en het plan opgevat, de troepen van
de Unie voor een veldtocht in Dnltsch
Zuid-West te gebrnlken.
Toen greep de onde generaal op
nieuw naar de wapenen. De regecrlng
beging z. 1. een wetsschennis en hij
achtte het misdadig, dat de troepen,
welks nitslnitend ter verdediging van
het eigen grondgebied dienden, ge
bruikt zonden worden om den Duit-
schers afbrenk te doen, den Dnitschers,
die nimmer de onde republieken iets
misdaan hadden en wier sympathie
in den Boeren-oorlog ongetwijfeld aan
de zjde van het Znld-Afrlkaansche
volk Is geweest.
De invloed van mannen als BeijerB
en De Wet was niet gering en jnlst
daardoor kreeg de beweging, de
rebellie, zooals de Engelschen ie
noemden, een ernstig karakter.
Nimmer is het 't doel van de Wet
geweest, te handelen als Maritz en
zich aan te slniten b(j de Dnitsche
troepen.
Wat de generaal wilde, was slechts
handhaving van de wet, welke ver
bood, de Unie-troepen voor een ver
overingsoorlog te gebruiken.
Bij zijn verhoor verklaarde hij, dat
sloeg. Hij had geen naam opgegeven
en hoewel hij even zuiver sprak als
de dokter, kreeg deze toch den in-
drnk, met geen Engelschmac te doen
te hebben. In zQn opgewondenheid
maakte hij gebaren met zijn rechter
hand, die den cosmopoliet of den
vreemdeling typeerden. Zjjn antojas
was stellig uit het buitenland afkom
stig en zjjn bontmuts met oorkleppen
was van het soort, als Ashbey op het
vasteland had zien dragen.
Maar wat had hij daD toch met die
ontplofbare stof te maken gehad
vroeg hü zfch af. De wond was beslfst
ntet te wijten aan het afgaan van een
geweer zij was veroorzaakt door een
of ander ontploffingsmiddel. Dat stond
vast.
De pijn, die hij bi) zijn amputatie had
nitgestaan, had hem zonder twijfel nlt-
gepnt, want h{| zonk krachteloos ln een
stoel naast het vnnr. HQ had veel bloed
verloren en zijn kracht begaf hem.
Ashbey snelde naar de apotheek en
maakte een drank klaar, die hem snel
weer tot zichzelf bracht.
Toen keek hij den dokter grimmig
lachend aan, hoewel deze, door da
Btofbrll, zijn oogen niet zien kon,
en zei
„Waarachtig, ik dacht daar flanw
te vallen, voor het eerst van mijn
leven 1 Wat een dwaas hen ik 1 Alleen
vrouwen vallen maar flauw 1"
„Volstrekt niet," verzekerde Ashbey
hem. „U hebt zooeven trouwens ge
noeg uitgestaan, om Iemand van zijn
stokje te doen vallen.'
„Nu, ik hoop van harte, dat het
goed zal afloopen, dokter,* zei hij,
achteroverleunend ln den armstoel.
„Dit kan ik n nog vertellen. Morgen
hij den veldtocht tegen Dnltsch Zuid-
West Afrika als een aanvallenden oor
log beechonwde, doch dat hij de eerste
zon zijn geweest om zich als vrijwil
liger te melden, wanneer de Unie ware
aangevallen.
Een van zijn commando's ging
naar Maritz, doch Blechts om er zich
van te vergewissen, dat er geen af
spraak met de Dnitschers was ge
maakt. Indien dit wel het geval was,
zonder zjj terngkeeren en zich naar
Pretoria begeven. En slechts wanneer
de regeering niet Daar hnn protest
wilde luisteren, zonden z{j de repu-
bllkeinsche vlag hijschen.
De oeoige voorw? arde, waarop h{j
bereid was geweest, zijn strjdmacht
te ontbinden, was, dat de regeering
haar troepen nit Dnltsch Znid-West
zon terugtrekken. Nimmer was het
zijn plan, den Dnitschers hnlp te
bieden om de Unie te vermeesteren.
Er was hem echter geen artikel in
het verdrag van Vereenlging of in
den acte der Unie bekend, waarin
de hnlp der Boeren wordt Ingeroepen
ten behoeve van het Britsehe rijk.
De president van de rechtbank ging
de omstandigheden van den opstand
na en sprak de regeering geheel vrij
van da beschuldiging, in den loop van
den opstand verraderlik te hebban
gehandeld. HJj wees er op, welke
invloedrijke plaats Da Wet innam als
volksleider en meende, dat, wanneer
deze er niet was geweest en eenlge
anderen, die hem na staan, men niet
van een opstand zon gehoord hebben.
H(j deelde mede, dat, al was het
waar, dat de expeditie naar Dnltsch
Zuid-West tegen de wet was, dit den
generaal nog niet het recht gaf, op-
Btand to verwekken.
Ten slotte werd De Wet ten aanzien
van de eerste acht pnnten der beschnl-
diglng van verraad schuldig bevonden,
ten aanzien van de beide andere niet.
Do twee pnn on, waarop hfj niet
schuldig ls verklaard, zijn de vernie
ling van een telegraafkantoor en het
voornemen, zich bi de Dnitschers aan
te slniten. Het Hof nam zin verkla
ring aan, dat bij, op weg naar da
Dnitschers zinde, nochtans niet het
plan had, zich bij hen aan te slniten.
Aan het slot gaf de president te
kennen, dat het Hof het hooger beroep
van De Wet op enkele pnnten zon
goedkenren.
Maar het vonnis, de straf voor den
rebel, die men niet van het leven
durfde berooven, zal wel geen ver
mindering ondergaan.
Zes jaren gevangenisstraf wachten
den onden Afrikaner.
De Engelsehe pers, het vonnis be
sprekende, meent, dat de rechter een
middenweg beeft gevonden tnsschen
rechtvaardigheid en zwakke toegeel-
likheid. Zijn onde, ongeëvenaarde
handigheid als leider ln den Zutd-
Atrikaanschen oorlog, schrijft de Man-
zult u iets hooren, dat n ten zeerste
verbazen zal. Er zullen leelike dingen
van mi worden gezegd en zi zullen
trachten nlt te vinden, waar ik ben
gebleven. Zij zullen ook wel hier ko
men om u nlt te hooren, maar n zegt
natuurlijk niets. De man, die hier met
zijn auto stilhield, was een vriend van
n, op weg naar Edinburgh, die hier
afstapte om nog eens een glas met n
te drinken. Maar n weet natnnrljjk
evengoed, wat n te zeggen hebt. Wat
mi betreft,' voegde h(j er lachend
aan toe, „mi znllen ze nooit vinden
„Dit wekt alles in hooge mate mijn
nieuwsgierigheid,' verklaarde Ashbey
openhartig, „en mijn belangstelling."
„Stel belang in het geld, dat ik n
heb betaald, mijn waarde heer, maar
niet ln mi.'
„Is n nit Londen gekomen waagde
Ashbey te vragen, want de anto was
voorbij het raam van zijn eetkamer
gekomeD, en dns nit die richting.
„Londen 1" en het geheimzinnige
gezicht, met de donkere brilleglazen,
lachte hem tegen. „U bent een gebo
ren Londenaar, ik hoor het aan nw
accent. Ik voor mi, ik haat Londen.
De beschaving van ons bestaat in het
verkrigen van Bteeds meer weelde en
steeds meer behoeften. Jntlle Londe-
naars wordt tegenwoordig het gemis
aan frlssche lucht wel vergood. Voor
jullie is de straat poëtischer dan de
weide, want de straat voert ergens
heon en de wei norgens. Om dezelf
de reden ls de worst meer dan de
lelie, en het riool meer dan de vijver,
omdat het ergens heen leidt, niet
waar En ht) lachte weer zin korten,
hoeschen lach, die scherp klonk in
het kleine vertrek.
Chester Guardianheeft Do Wet de
populariteit doen verwerven, welke
wi) altijd hebben geschonken aan een
knappen vijand en ofschoon zijn enge,
hartstochtelike en omfloerste geest
al lang eon gevaar ls geweest voor
Znia-Afrlka en een beletsel voor de
volledige en sympathieke samenwer
king tnsschen de rassen, waarin de
oenlge hoop is gelegen voor de Unie,
Bchenen juist z(jn kinderlijkheid en
onwetendheid eon verontschuldiging
te zijn voor zQn daden, vergeleken
bij de verraderlijkheid van menschen
van breeder opvoeding, die den weg
voor hnn verraad hebben gebaand
met mooie woorden.
Wij kunnen ons met een dergelijke
beschonwing allerminst vereenigen.
Wij zijn er van overtuigd, dat De
Wet heel goed wist wat hfl deed, dat
niet een kinderlijke geest hem geleld
heelt, maar het besef, een goed werk
te doen, z{jn land en zijn volk te
dienen op dezelfde wijze als hij dat
vroeger deed, toen hj nog de onde
volksheld was, die to midden der
jubelende bevolking,onder de vlag van
de vrje repnbliek, met zjjn dapperen
optrok om don vreemden indringer
bnlten de grenzen te honden.
Wellicht zal de regeering inzien,
dat hot verleenen van gratie aan den
popnlairen volksheld de verstandigste
daad zal zfln.
Maar dan, men zj voorzichtig met
toekennen daarvan, want De Wet is
niet de man, die rechtstreeks nlt
handen zQner vijanden eenlge gunst
zal willen aanvaarden.
Voor den strjd in Europa verwflzen
wij voor ditmaal naar onderstaande
telegrammen.
Parlja. (Officieel). De vooruitgang
van do Franschen ten N. van Atrecht
wordt belemmerd door den toestand
van het terrein, dat onbegaanbaar is
geworden tengevolge van de laatste
onweders. Tnsschen de Oise en de
Aisne artilleriegevecht, dat bijzonder
hevig ls geweest in de streek van
Qnennevière.
Aan het front van Champagne en
Argonne is het mjjngevecht ten voor-
deele van de Franschen voortgezet.
In den loop van den tegenaanval, dien
de Franschen den 25sten, in de streek
van Ban de Sapt deden, hebben zij 4
mitrailleuses en veel materieel (ge
weren, patronen, granaten enz.) ge
nomen.
Berlijn. (Officieel). De sedert dagen
gevoerde onatgebroken gevechten op
korten afstand om de gedeelten van
onze Btelllngen ten N. van Souches en
halverwege Sonchez en Neuville, die
zich nog in het bezit van den vgsnd
bevonden, z(jn ten einde. In den afge
loopen nacht s$n de laatste Franschen
nit onze loopgraven geworpen. Tot
hnn versterking had de vijand versche
troepen voor den aanval aangevoerd,
„U hondt dns van het land vroeg
Ashbey, lachend om z{j zonderling be
toog.
„Dat doe lk. In een anto kan men
het land bewonderen en Gods frlssche
lucht inademen," en opnieuw vestigde
hij zijn blikken op het haardvnnr.
Vroeger had hij grooten haast om weg
te komen, maar nn soheen hij te ge
nieten van de warmte, alB een reactie
na de nltgestane p(ja. HQ scheen na
te denkenzijn lippen waren beBlni-
teloos op elkaar geperst.
„Ik vraag mijzelf af," zei hj ten
slotte, „of n me nog een anderen dienst
znlt bewijzen Ik heb een ond eiken
stnk in de gang gezien en leid daarnlt
af, dat nw meid was zal gebrnlken.
hunt n wat van haar zien te krQgen
„Wasl" herhaalde Ashbey, verwon
derd over dit zonderling verzoek.
„Precies. Een stnkje. zoo groot als
depalm van mijn hand. Geef haar dit in
rail, voor 't geval zjj niet nw eigen
dienstbode is," en hQ overhandigde
hem een half pond, dat hij nlt zijn
vestzak haalde.
Zij vraag kwam zoo onverwacht,
dat Asbbey hem zwijgend een oogen
bllk aankeek, als twijfelend aan zijn
verstand. Die aarzeling bespenrend,
begon hij weer te lachen en zei
„Natuurlijk vindt n het vreemd, dat
ik naar was vraag, maar ik heb er
mijn reden voor."
„Heel goed,* zei Ashbey. „Ik zal
zien of het meisje wat heeft," en ging
de apotheek nlt door het steenen
gangetje naar de kenken.
Wordt vervolgd.)
