N°. 74 1915
Zaterdag 26 Juni
102de jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
i)e Goesche
Onderwijs-reorganisatie.
2 FEUILLETON
Het Geheim van de Hoeve.
COURANT.
Teleioonnnmmer 33. öiiaxtekr 0. W. ran Barnsveld. Uitgave i» de Naaml, Veutuutszhap ,Ös»s*ke Courant". Hoofdredacteur W. J. C. vak Saktbk
fie uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgexonderd op feestdagen.
Pr{ji per kwartaal, In Goes f 0,15! buiten Goes, franco f lati.
Afzonderlijke nommers cent.
mnenOing van advertentlên op Maandag, Woonadag
en VRIJDAG vóór 13 uien.
De prijs der gewone advertentiSn is van l-5regels50 ct., elke regel meer 10 et.
ut directe opgaaf van driemaal paatsing derxelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking nebband*
dankbetuigingen worden van I—10 regels f 1,— berekend
8ew| «nummer» tiscnt
BV Zij, die zich met Ingang
van 1 Juli a.a. op ons blad abon-
neeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers
gratis.
Met aanvang September a.s. hoopt het
Gemeentebestuur van Goes de nieuwe
school voor meer uitgebreid lager onder
wijs te openen. Daarmede zal dan de
reorganisatie van het openbaar onder
wijs in deze gemeente voltooid zijn.
De scholen B en C zijn vereenigd
tot een lagere school met 7-jarigeu cursus
onder leiding van den heer Klooster
man in de verbouwde school B aan de
Vlasmarkt. Een nieuw lokaal is er bij
gebouwd, bestemd voor het 7de leerjaar,
en die vervolgklasse is begonnen met
30 leerlingen, klasseonderwijzer de heer
Snouck. Wel een bewijs, dat vele
ouders reeds het nut van een 7de
schooljaar voor hunne kinderen hebben
ingezien. Moge de tijd niet ver meer
zijn, dat dit van alle ouders gezegd kan
worden.
De klassebezettingen aan deze volks
school is thans 15 Juni
Klassen 1 en la 36 en 342 en 2a
39 en 343 en 3a 35 en 334 en
4a 38 en 35 5 en 5a 30 en 29 6 en
6a 19 en 21 7 30 leerlingen. Ge
middeld 32.
.Nog grooter verandering zal dan tot
stand gekomen zijn betreffende de
meisjesschool en school A. Beide scho
len zijn dan vereenigd tot een flinke
school voor meer uitgebreid lager on
derwijs onder leiding van den heer J.
A. v. Hartingsveldt, thans nog le
onderwijzer aan eene openbare school
voor uitgebreid lager onderwijs in den
Haag, hoofd de heer de Beste.
Ter huisvesting van die nieuwe school
heeft eene omvangrijke verbouwing
plaats gehad van de vroegere school C,
die nu door een gang verbonden is
aan school AHet daardoor verkregen
gebouw telt 10 klasselokalen, een gym
nastiekzaal en een kamer voor het
hoofd, respectievelijk van het overig
personeel der school en spreekkamer.
Het geheel wordt centraal verwarmd en
geheel volgens de eischen van het
Koninklijk Besluit van 25 Juni 1912
Verscheidene veronderstellingen
doorkruisten Asbbey's gedachten. Hier
stond een onbekende man, die hem
zijn gelaat niet wilde laten zien, die
midden in den nacht in een auto naar
hem toe kwam en hem een honorarium
aanbood, alsof hjj de beroemdste spe
cialiteit van Engeland was. De ge
dachte schoot Ashbey door het hoofd,
dat hg een heimelijke misdaad kon
hebben begaan en daarbij gewond
was. Om tjjd te winnen voor zijn vlucht
wilde h{ Ashbey's lippen sluiten met
een gouden zegel. Dit denkbeeld zette
zich zóó vast in zijn hoofd, dat hjj
bet aanbod afsloeg.
Niemand betaalt een zoo ruim hono
rarium, ais er geen gewichtige reden
voor is. Deze reden was vrees. Hij
had te veel losgelaten. Er zou morgen
een onderzoek ingesteld worden en
daarom wilde hij zich van zijn stil
zwegen verzekeren. Een onderzoek,
dat wellicht verband zou houden met
de een oi andere gruwelijke vondst,
met eau of andere stoutmoedige of
laaghartige misdaad.
Met zijn ongekwetste hand telde hjj
tien biljetten van tien pond af, voegdo
er nog een van vijf pond bij, vouwde
ze zorgvuldig samen en schoof ze op
tafel tusschen hen in, terwijl hjj Ashbey
zeer ernstig aankeek en zei
.Ziehier uw honorarium, dokter.
Neem het aan of sla het af, naar ver
kiezing. Maar als u het aanneemt, dan
vertrouw ik op uw eer, dat u uw be
lofte zult houden. Ik begrijp, dat deze
Staatsblad 192 ingericht.
Daarmede is Goes een zeer belangrijke
inlichting van onderwijs rijker gewor
den. En niet. alleen Goes, maar het
geheele eiland Zuid-Beveland, dat nu
reeds gedeeltelijk, maar bij opening van
de ontworpen buurtspoorwegen geheel
zal kunnen profiteeren van deze onder-
wijsaangelegenheid.
De lagere klassen 1—7 blijven groo-
tendeels dienen voor opleiding tot de
Hoogere Burgerschool alhier en Gym
nasium te .Middelburg eu de hoogere
klassen der M.U.L.O.-school. Verlieten
vroeger de leerlingen school A uit de 7de
klasse, thans zal het onderwijs zoo
ingericht worden, dat na de overgangs
periode, die op 2 it 3 jaren gesteld
moet worden, de begaafde leerlingen
reeds uit liet 6de leerjaar tot genoemde
inrichtingen van voortgezet onderwijs
kunnen toegelaten worden. Hun, voor
wie dat om de een of andere reden
niet wenschelijk geacht wordt, zal
daartoe nog gelegenheid gegeven wor
den uit het 7de leerjaar.
I)e hoogere leerjaren 79 (faculta
tief 10 en 11) zijn bestemd a voor de
meisjes, die thans de meisjesschool
volgen en b voor allen, jongens en
meisjes, die om welke redenen dan ook
de Hoogere Burgerschool of het Gym
nasium niet kunnen of willen bezoeken
en toch verder voortgezet onderwijs
behoeven voor hun latere levenstaak.
In vele en velerlei behoeften zal dan
getracht worden te voorzien.
Oin elke gedachte aan concurrentie
af te snijden, zij nadrukkelijk gecon
stateerd, dat deze school niet bestemd
is voor leerlingen, die voor hunne
verdere opleiding de Hoogere Burger
school noodig hebben. Die leerlingen
doen beter die school reeds van af de
lste klasse te bezoeken.
Het groote verschil tusscben de
M.U.L.O-school en de eerste drie
klassen der Hoogere Burgerschool is
toch dat op de M.U.L.O.-school minder
aan de wiskundige en meer aan de taal
vakken zal gedaan worden. Verder is
er een voornaam punt van verschil dat
de M.U.L.O.-school meer heeft het sy
steem van klasseouderwijzers en de
Hoogere Burgerschool meer het systeem
van vakleeraren.
Getracht zal worden het onderwij
zend personeel voor de hoogere klassen,
wat de talen betreft, steeds te verkrij
gen uit hen, die de middelbare bevoegd
heid A bezitten, zooals tot nu toe
regel was op de meisjesschool.
Voor welke leerlingen is de M.U.L.O.-
school dan wel bestemd Laat ons
geschiedenis n zeer geheimzinnig moet
toelijken, maar van nw stilzwijgen
hangt meer af dan ge n kant voor
stellen; de eer van een man en bet
leven van een vrouw.'
,Dw eigen eer, misschien?" vroeg
Ashbey. ,En waar is die vrouw
Buiten
.Neen, zj is niet hier en daarom
moet haar naam niet genoemd wor
den," antwoordde hjj snel en met harde
stem. Toen hjj daarop zijn gekwetste
hand even bewoog, zag Ashbey aan
zijn vertrokken gelaat, dat hjj erg
pj|n leed.
.Ik wil gaarne nw hand verbinden
voor het gewone honorarium van vj|f
shilling," zei hjj, na oven te hebben
nagedacht. .Het spjjt mjj, doeh ik kan
mjj niet verbinden om te zwjjgen,
ingeval het onderzoek, dat u schjjnt
te verwachten, plaats zal hebben."
Hjj trok zieh weer nlt het licht
terug en bromde iets voor zieh heen.
De weigering van den geneesheer
verbaasde hem bljjkbaar. Hjj dacht,
dat een arme, hardwerkende platte
lands-dokter, die voor lederen boeren-
lummel moest klaar staan, wei heel
bljj zou zSn met een buitenkansje van
honderd pond.
„Ik begrjjp natuurljjk uw aarzeling
volkomendie is niet meer dan na
tuurljjk," zei hjj, zieh opnieuw tot den
geneesheer wendende. ,U verdeDkt
mjj waarschjjnljjk van iets vreeseljjka,
van een moord miaBchien,' lachte hjj.
.Maar ik kan u verzekeren, dat ik
lang niet zulk een verschrikkelijk
personage hen, als u wel denkt.'
,Nu,' zei Ashbey, „vóór ik geheim
houding beloof, zon ik iets willen
weten van uw redenen, om injj die
te vragen.'
.Eenvoudig dit,' was zjjn antwoord
trachten een zoo beknopt mogelijk over
zicht daarvan te geven.
Voor leerlingen, die later moeten
gaan naar a de opleidingsiurichtingen
voor onderwijzer of onderwijzeres, b de
Rijkslandbouwwinterschool, c den han
delscursus, zal daartoe gelegenheid be
staan uit de 8ste, respectievelijk de
9de klasse.
De leerlingen uit de 9de, respectie
velijk 10de en 11de klasse zullen
examen kunnen doen ter verkrijging
van het diploma voor meer uitgebreid
lager onderwijs A, dat ieder jaar in de
maanden Juli en Augustus te Utrecht
wordt afgenomen.
Aan het bezit van dat diploma even
als dat eener H. B. S. met 8-jarigen
cursus zijn vele voorrechten verbon
den, o.a.
1. Vrijstelling van het examen tot
toelating bij het reserve-kader der in
fanterie en der vesting-artillerie
2. dito, voor surnumerair bij de
staatsspoorwegen
3. dito, voor opleiding bij de Paket-
vaartmaatschappij
4. dito,voor opleiding bij de Konink
lijke Nederlandsche Maatschappij tot
exploitatie van Petroleumbronnen in
Nederlandsch-Indië
5. dito, bij de algemeene Expeditie-
onderneming Van Gend Loos, II.
Colliguon Co.
6. dito, voor de school voor Sui
kerindustrie
7. Aanbeveling voor een cursus tot
opleiding voor hulp in de huishouding
san de Nieuwe Huishoudschool te
Amsterdam
8. Vrijstelling van het examen voor
leerling klerk bij d; H. IJ. S. M.
9. dito, voor sommige vakken van
het examen voor apothekers-assistent
10. dito, voor plaatsing bij de Neder-
landsch-Indische spoorwegmaatschappij
11. dito, voor de kweekschool voor
de Zeevaart te Amsterdam
12. dito, voor de Algemeene Maat
schappij van Levensverzekering en Lijf
rente te Amsterdam
13. dito, voor klerk ter secretarie
te Amsterdam;
14. dito, voor het station voor Maal
derij en Bakkerij te Wageningen
15. dito, voor klerk op de Indische
Departementen van algemeen Bestuur
gewestelijke of plaatselijke bureaux
pandhouders, boormeesters, klerk of
commies bij het mijnwezen, opzichter
bij den dienst der ZoutverpakkiDg,
adjunct-administrateur bij deu pand-
huisdienst, klerk bij een der depóts
van de Opium-regie, opziener bij de
en hjj streek opnieuw over zjjn baard.
.Wanneer een man, niet door eigen
toedoen, de eer en goeden naam van
een vrouw in handen heeft, dan vraag
ik u, of hjj niet een ellendeling zou
zjjD, indien hjj haar niet beschermde
en hielp
„Zeker,' antwoordde Ashbey dade-
ljjk.
.Welnu, iu dien toestand verkeer
ik op het oogenblik, dokter. Een
vrouw, een dame, voor wie ik den
grootsten eerbied koester, is in ernstig
gevaar. Indien u hot geheim van mjjn
aanwezigheid hier verraadt, dan zullen
uw woorden haar ondergang beteeke-
nen. Om die reden en daarom alleen,
verzoek ik u, als een man, dien ik
later, wanneer wjj elkaar beter zullen
kennen, mjjn vriend hoop te noemen,
die kleinigheid daar aan te nemen,"
en hi) wees naar de ineen gefrom
melde bankbiljetten op tafel.
Hjj merkte, dat de geneesheer nog
aarzelde, nog niet geheel overtuigd
was, dat een zoo geheBl onzelizuohtige
gedachte bjj hem voorzat.
„Kom", drong hjj aan en klemde zjjn
tanden op elkaar, toen een scherpe
pjjn door zjjn arm vloog, ,ik kan die
pijn werkeljjk niet langer verdragen.
Ik verzoek u, om harentwille, m|)n
voorstel aan te nemen. Ik bedoel
alleen, dat u, wanneer iemand navraag
doet, onwetendheid zult voorwenden.
Z(j zal er u persoonlek voor komen
danken, zoodra zjj daartoe Id staat is.'
Ashbey's patient was, op z(jn zachtst
uitgedrukt, een geheimzinnige per
soon. De dokter had vroeger al ver
schelden menschen ontmoet, wierhan-
delwjjze voor hem onbegrijpelijk was.
Sommigen schjjnen er vermaak in te
scheppen, een geneesheer ten opzichte
van hun Intieme aangelegenheden op
Tolrechten, enz. in Nederlandsch-Indië
16. dito, voor surnumerair bij de
Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Mij.
17. dito, voor de Rijks-tuinbouw-
winterschool te Boskoop
18. dito, voor de vakschool voor
heii-gymnastiek en massage te Am
sterdam
19. dito, voor opvoedend ambtenaar
bij de Rijks-opvoedingsgestichten
20. dito, voor sommige vakkeu van
het examen in het Lingerievak.
Meerdere bijzonderheden hierover
zijn te vernemen in enkele brochures,
die ter inzage liggen op de secre
tarie te Goes, terwijl belangheb
benden verwezen worden naar eene
brochure Der kindereu Toekomst, be
roepskeuze voortgezét onderwijs door
J. J. Koster van Goos, tegen den prijs
van 30 cents, uitgegeven bij P. J.
Koumans te Delft, ten voordeele van
het Koninklijk Nationaal Steuncomité.
Exemplaren van de bepalingen om
trent de examens voor M.U.L.O. en
de voorrechten, aan het bezit der
diploma's verbonden, zijn te verkrijgen
bij de bureaux dezer courant tegen
den prijs van 10 cent.
Van die meisjes, die evenals thans op
de meisjesschool verder hare opvoeding
wenschen te voltooien, zal gelegenheid
bestaan een 10de en 11de leerjaar
te volgen.
Leerlingen van andere scholen in of
buiten Goes worden het best geplaatst
in het 4de of 5de leerjaar (leef
tijd 10 jaar) en zoo dit niet
mogelijk was in het 7de leerjaar, waar
voor leerlingen, die nog geen onderwijs
in het Fransch hebben gehad, eene
afzonderlijke afdeeling voor het onder
wijs in die taal zal worden gevormd.
Het gemeentebestuur zal wat het
schoolgeld betreft zoodanige bepalingen
treffen dat het voor iederen leerliug
met aanleg, die dit onderwijs verlangt,
mogelijk gemaakt zal worden het te
volgen.
K. BRANTS,
Schoolopziener iu het District
Goes.
J. N. ELENBAAS,
Schoolopziener in het Arrondissement
Goes.
Buitenland.
De afrijd In en bulten Europa.
De Engelsche schrijver Wells heeft
zjjn landgenooten in verbazing ge
bracht door de vraag, waarom zj
niets uitvinden.
een dwaalspoor te brengen, doch deze
groote, bijna reusachtige vreemdeling
was de merkwaardigste van allen.
Aanvankelijk hield hjj hem vooriemand,
wiens geest niet geheel normaal was,
doch in de enkele minuten, dat hjj
met hem sprak, had hj die gedachte
aldra weer laten varen. Hjj herhaalde,
wat hjj reeds eerder gezegd haddat
de eer, neen, zslfs het leven, van een
vrouw op het spel stond.
.Indien n bekend maakt, dat ik
dezen nacht uw hulp heb Ingeroepen,
dan zaL dit over haar hoofd zulk een
schande brengen, dat zjj die niet zal
willen dragen,' zei hjj met een zachte,
heesohe stem, die Ashbey nu voor het
eerst overtuigde. Deze zag, dat zjjn
herhaalde weigering, om zijn aanbod
aan te nemen, hem tot wanhoop dreef.
,Ik vraag u daarom," ging hjj voort,
„om, terwiUe vaneen hulpelopze vrouw,
mg da belofte te geven, waar ik om
vraag. Voor mjj zelf komt het er niet
in 't minst op aan. Ik zou u alles
willen vertellen, maar ik ben een man
van eer en dus is het vertrouwen, dat
een vrouw in mjj Btelt, mjj iets heiligs
En daarom kan ik u alleen maar smee-
ken te doen, wat ik u vraaghaa" te
redden I
Ashbey keek opnieuw naar dien
verloideljjken bundel papier, den prjjs,
dien men hem bood voor zjjn zwjjgen.
Vol verbazing vroeg hij zich af, wat
er toch achter dit romantische geval
zat.
Niemand neemt gaarne geld aan
om Iets te verzwggen, gelfik nu den
dokter gevraagd werd. Zjjn patiënt
vreesde, dat zjjn bezoek aan hem be
kend zou worden en wilde nu dit
groote honorarium betalen, om zich
daartegen te vrjjwaren.
.Het is mjjn eigen schuld, dokter,
Eenigszins Is die verbazing wel te
begrjjpen.
Een nitvlnding toeh is niet iets, dat
men binnen een vastgestelden tjjd op
zich kan nemen, zooals men b.v. aan
neemt, binnen een bepaald tjjdsverloop
een kanaal te graven of een belang-
rijke bestelling nlt te voeren.
Niemand belooft tegen dien of dien
datum een uitvinding te zullen doen
of contracteert, tegen een vast salaris
de wereld met een bepaald aantal
uitvindingen per jaar te verrjjken.
Een uitvinding is dlkwjjls aan een
toevalügen samenloop van omstandig
heden te danken en zeer vele uitvin
dingen zjjn tot stand gekomen, die
nog meer den uitvinder zelf dan de
wereld in verbazing gebracht hebben.
Maar er zjjn ook andere uitvindin
gen, die werkelfik berusten op een
systematische studie. De natuur- of
scheikundige, die zich in zjjn labora
torium jaren lang met een zelfde
verBehjjnsel of met een zelfde groep
van stoffen bezig houdt, ontdekt, door
zjjn proefnemingen, steeds meer eigen
aardigheden van verschillende samen
voegingen en komt er ten slotte toe,
do stoffen zoo tecombineeren, dat zij
de kenmerkende eigenschappen ver
krijgen, die in de praktijk voor het
uitvoeren van verschillende werken
van nut kunnen zjjn.
Waarom vinden de Engelsehen en
hun bondgonooten niets uit? vraagt
Wells verwonderd.
En hjj wjjst daarbjj op Duitsehland,
den gemeenschappeljjken tegenstan
der, wienB uitvindingen op oorlogs
gebied den laatsten tjjd zulke reus
achtige vorderingen maakten en die
telkens de wereld weer verbaasd deed
staan door de doeltreffendheid der
machinerieën, welke het ter vernieti
ging van den vjjand construeerde.
Want, voornamelQk op technisch
gebied, is hier boven andere landen
een voorsprong merkbaar.
Jammer is en bljjft het, dat het
genie, dat ongetwijfeld vele Dultsche
uitvinders bezitten, niet voor de schep
ping van werken des vredes wordt
gebruikt.
Er zjjn toch twee soorten uitvindin
gen, de eene, welke in tjjden van
voorspoed en vrede de productie be
vordert en het menscheljjk lichaam
aan den dood ontrukt, de andere,
welke In dagen van strjjd meewerkt
om het grootste aantal vjjanden in den
kortst mogeljjken tjjd te vernietigen.
De laatste soort is dezor dagen na
tuurlijk de gezochte en wanneer Wells
zjjn landgenooten dan ook afvraagt,
waarom zjj niets uitvinden, dan is het
zijn bedoeling te vragen, waarom er
ook aan de zjjde der geallieerden geen
moordtuigen geconstrueerd worden,
wier doeltreffendheid op hot slagveld
in vele gevallen de beslissing kan
dat zjj in gevaar verkeert,' ging hjj
voort. „Daarom is het m$n plicht als
maD, haar nu tegon haar vijanden te
beschermen. U kunt me daarin be
hulpzaam zgn en n wilt me ook helpen,
nietwaar? Ik verzeker u, dat u er
later nooit spjjt van zult hebben, mjj
nu te helpenu zult er op meer dan
één wjjze voor beloond worden. Indien
ik u haar waren naam en haar stand
zei, zoud.t u geen oogenblik aarzelen.
Maar dat is, helaas, nu niet mogeljjk
Ik kan alleen maar een beroep op uw
welwillendheid doen ten behoeve van
een onschuldige vrouw, die, zooals ik
u zeg, in levensgevaar verkeert door
mjjn schuld. Kom,* voegde hjj eraan
toe mat kalme overreding, „ik ben
zeker, dat u niet zult weigeren.'
Hjj nam de bankbiljetten op, from
melde ze ineen, giDg naar den schoor
steenmantel en stak ze in een klein
porceleitien vaasje, waar wat spelden
in waren. Nu haalde hjj zijn hand
heel langzaam uit zjjn jas en toen hjj
ze naar den dokter toestak, zag deze,
dat ze in een rood z{|dcn bouffante
gewikkeld was. Het geheimzinnige
van de zaak boezemde hem nu groot
belang in en toen hj| hem die ge
kwetste hand toestak, was hij niet bj|
machte te weigeren, haar te onder
zoeken.
.Goed dan," zuchtte Aehbey, hoewel
nog met tegenzin, ,als hst werkeljjk
ter wille van een vrouw ie, beloof ik
u, uw bezoek geheim te zullen houden.
Maar het honorarium is veel te hoog
ik kan dat niet aannemen."
„Het Is geen honorarium, dokter.
Het is een geschenk van hhhr.'
Wordt vervolgd