N°. 72 1915 Dinsdag 22 Juni 102dt jaargang. Warrige Draden. Telefoonnummer 33. Directew G, W. tan Barneveld. Uitgave van de Naaml. VeiRootsthap aGMS«he Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santin. De uitgave deaer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prfli per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,1® Afzonderlijke nommers 9 cent. Inzending: van advertentlën op Maandag:, Woensdag en VRIJDA.G vóór 12 uren. De prfls der gewone advertentlën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et, Bfl directe opgaaf van driemaal paatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelflk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels** 1,— beroksnd Bewijsnummers ent; flC Zij, die zich met Ingang van 1 Juli a.e> op ons blad abon- neeren, ontvangen de tot dien datum verechljnende nummers gratis, .x.*.* Spaak. Het loopt met den Godsvrede spaak. Voor de sociaal-democraten heeft liet woord van hun leider, dat de nationale gedachte de nationale geschillen behoort te overheerschen, reeds lang geen waarde meer. En dat behoeft ons niet te verwonderen. Een politieke organi satie, welke prat pleegt te gaan op haar exclusief karakter, die met de nationale gedachte altoos den spot heeft gedreven, kon bezwaarlijk anders handelen. Zeker: toen de internationale in duigen viel en in de eerste oorlogs-dagen de S.D. A.P. den schrik leelijk beet had, be dacht men zich plotseling, dat er cok nog zoo iets als een nationaal voelen kan bestaan. Maar het bracht geen partij-winst op. En toen de toestand weer wat opklaarde, ging men den ouden kant opnieuw uit. Godsvrede eu winst-bejag, het is ook bij dr. Kuyper schering en inslag geworden. Na geconstateerd te hebben, dat met de S.D.A.P. bij de aanstaande verkiezingen geen accoord te maken valt, schrijft hij in zijn Standaard: //En ook elders moest 't wel hokken, zoo de tegenpartij van een toevallig ongehoord succes bij de stembus geen korrelken wilde afstaan. Dit laatste verhinderde in meer dan één gemeente zelfs de antirevolutionaire partij, van eigen candidatuur af te zien". Dit is weer de sliuger-om-den-arm- politiek, waarin dr. Kuyper zich een zekere vermaardheid heeft verworven. Voor ons bestaat er slechts één weg men handhaaft den Godsvrede, of men doet het niet. Acht men, van rechts, de tijdsomstandigheden geschikt, om zelfs aan de gemeentelijke stembus een politieken strijd te voeren, welnu, dan kome men daarvoor ruiterlijk uit. Maar het voor te stellen, als zou meu het Bestand gaarne willen handhaven, en ondertusschen op wat politieke winst te loeren, dit achten wij een wijze van doen, welke waarlijk afkeuring verdient. Wil men den Godsvrededan late men zitten, wat zit. Dan worde de zetel van een Raadslid, dat opstaat, door een partij-genoot ingenomen. Een andere beteekenis kan aan het Bestand niet worden gegeven. Maar, zegt dr. Kuyperen hier heeft hij natuurlijk de linkerzijde op het oog de tegenpartij wil hier en daar „van een toevallig ongehoord succes bij de stembus geeu korrelken afstaan." Het loont de moeite, de vraag onder de oogen te zien, of zoo'n „toevallig ongehoord succes bij de stembus" wel uitsluitend der linker zijde ten deel is gevallen. Wij hebben reeds eerder op Rotterdam gewezen. Hier, inderdaad,had rechts bijdegemeentelijke stembus een toevallig cn een ongehoord succes; zoodra de vrijzinnigen in de min derheid waren, werden van de vijf wet houders-zetels er vier voor de coalitie gereserveerd, wat de verhouding van de linksche minderheid absoluut niet weer gaf. Het duurde eveuwel niet lang, of de Raad was in zijn samenstelling wederom in meerderheid links. En dit zou in Sep tember 1914-, bij de aanwijzing van wet houders, zeer zeker van invloed zijn ge weest, ware niet de Europeesche oorlog tusschenbeide gelreden en tot het op schorten van den politieken strijd be sloten. De rechtsche wethouders, aan de beurt van aftreding, bleven zitten. Wat wil dit dus anders voor de rechter zijde zeggen, dan dat het „toevallig en ongehoord succes" werd bestendigd Nu zouden wij de vraag kunnen stellen, of dr. Kuyper in zijn Sföndaard-artikehje bij geval de September-gebeurtenisseu van 1914 indeMaasstad op het oog heeft. Dat het korrelken, waarom het hier gaat, door de rechterzijde moet worden afge staan. Wie den Standaard-redacteur kent, zal zich wel niet aan eenigé illusie overgeven. En zoo is voor ons geen andere con clusie mogelijk, dan deze dr. Kuyper adviseert zijn mannen, den Godsvrede te bewaren, mits.daar partij-winst mee te behalen valt. Welnu dan is hij voor ons aanneme lijk. Dan kuunen wij tot de rechterzijde nog slechts met deze vraag komen leg uw kaarten eerlijk blootge kunt dan, zeer zeker, het verwijt te hooien krijgen, dat ge in deze ernstige tijden den politie ken strijd noodeloos aan de gemeentelijke stembus ontketent, maar ge wordt dan niet beschuldigd van een dubbelhartig spel. En het eerste lijk! ons altoos nog heel wat beter dan het' laatste. Buitenland. De strijd In en buiten Europa. Weer gaan or vredesgernchton rond. En dat is oen toeken, dat het Bas land op het oogenblik niet naar wensch gaat. Want zoodra in dezen oorlog een mogendheid in een nadeellge positie komt, zoodra het bijjkt, dat zyn legen niet in staat zijn, den opdrin- genden vijand te koeren, doet het gerucht de ronde, dat de regeering van dezen staat niet ongeneigd zoa zjjn, een afzonderlijken vrede te sluiten. Zoo werd er over Oostenrijk gespro ken, toen de Kussen in de pasBen der Karpathen stonden en do Hon- gaarsche laagvlakte dreigden binnon te rakken, zoo wordt er ook na verteld van Kusland, wiens leger macht zich in Galictë niet tegenover de troepen der verbondenen kan handhaveD. Kusland, zegt men, denkt er over, een afzonderlijken vrede te slnlten 49 FEUILLETON ,De soldaten zijn onderweg,* ant woordde hij. ,Wü hebben juist be richt er van gekregen door onze particuliere telegraaf. De andere is afgesneden. Kijk I Mijn 6od, zij hebben kanonnen meegebracht 1 Er zjjn nog mannen in het hoofdkwartier, die geen dwazen zijn.' Allen drongen dicht by de ramen en het was werkelyk een vreemd tooneel. Van het nlterste eind der straat, waarheen de politie was terug getrokken, vluchtten de menschen in alle richtingen. Zij zagen een glimp van scharlakenrood en een visioen van grijze paarden. Er was geen pardon. De lijken dar politie agenten in alle richtingen, het knallen der geweerschoten was voldoende. ZU zagen de schitteriDg van vnur en hoorden het vreeselifkete aller gelui den bet snelle knetteren der gra naten. Bobert trok Jane weg van van het raam. ,Kgk niet langer, lieve," zei h(j, want de gelederen der menigte waren reeds vororoken. Zy zagen de opge heven handen, zij hoorden de doods kreten. De aanvoerders sprongen voor den dag en riepen hun bevelen, maar vielen neer als kegels voor het kanonvuur. Er was geen boop voor hen of redding, behalve in de vlncht. Voor hun oogen zagen zQ die groote vereeniging wegsmelten als sneeuw voor de zon. Bryce haalde verlicht adem. .Over een half uur," zei hy, zich eenklaps tot Jano wendend, „zal ik u een exemplaar van de .Daily Be- view* geven. XXVII. Het verschijnen van de .Dally Be- view* den volgenden, of liever den- zelfden morgen, electriseerde Europa. Nooit sedert menschenheugenis was er zoo iets gebeurd. Voor een halven stuiver werden de handelsbediende, de mllllonnalr en de staatsman allen onthaald op een sensatie, zooals erin jaren en jaren niet één geweest was. Het gebeele eerste blad van do con- rant werd ingenomen door een hoofd artikel, met groote letter gedrukt, en deze vragen waren do tekst van wat volgde ,1. Weet de regeering. dat op min der dan tachtig myien van'Klei een leger van honderd en tachtig duizend man staat met kanonnen rn krijgsbe hoeften, daar byeengebraeht deels in het geheim, deels onder het bolache- ïyke voorwendsel van manoeuvres II. Wiet de Begeering, dat het het uitschot der Duiteche marine is, het welk ons eskader lo de haven van Kiel afwacht, en dat de rest der en minister Sassonof zon, volgens sommige bladen, reeds verzekerd hebben, dat het ryk niet voornemens is, zich tot een nieuwen veldtocht voor te bereiden. Deze Russische plannen du lfjken ons heel onwaarschyniyk, in allen gevalle voorbarig. Niet dat vy de inneriyke kracht, de samenbarg van de combinatie waartos Rusland behoort, zoo groot achten, dat niet een der staten zich van de anderen zon kunnen losmaken om meer aan eigen belangen dan aan het voor aller oogen gestelde groot- sche doel te denken. Daarvoor bevat het bondgenootschap, dat zich tot vernietiging van de centraal Euro peesche mogendheden heeft gevormd, te veel heter.gene elementen, te veel staten, welke in bevolkingstype, be schaving en nationale wanechsn zoo veel verschillen, dat eea samengaan van iangen duur onmogeiyk iB. Kuslai d behoort niet by Frankrijk en Engeland, Er woont een ander volk, er is een ander, mlddeleenwsch regeerings itelsel, er worden daden bedreven, welke in geen andere En ropeesche mogendheid zonden moge lijk z{jn, het volk, geknecht et) ver drukt, gebukt onder den knoet, staat op een trap van beschaving, als geen ander in Europa. Waarom dm dit zonderlinge bond genootschap Omdat er één gemeenschappeiyk doel is, omdat men een centraal- Enropecsch gevaar zag, dat naar het Oosten en het Westen dreigde, omdat men meende, dat, ter verkrijging van een rnstige toekomst, een t{jdeiyk samengaan ter vernietiging van Duitschland en Oostenrijk noodzake- ïyk was. Neem Dnitschland en Oostenryk weg nlt de kaart van Europa en het ODnatnnriyk verbond der geallieerden valt ineen als een kaartenhuis. Vernietig de levenskracht der beide centrale mogendheden, laat de Fransch- Engnlsche Invloed zich naar het Oosten, de Rnsdscha zich naar het Westen nttbreiden en een bloedige sti-yd om de heerschappy in Ent opa zal niet lang op zich laten wachten. Rusland is een groot en machtig land, met een rensachtlge bevolking. Het gaat vootnlt, al g vat het langzaam, zyn leger wordt na lederen oorlog sterker en op modernere leest ge schoeid. Z(jn monschecmateriaal schynt onuitputtelijk als Bnslaud zich militair blyft ontwikkelen, zal het spoedig een van do sterkste en, door zyn geweldige grootte, moeliykst te vernietigen legers in Enropa hebben. Kusland streeft naar meer grond gebied, naar meer macht. Het is in het Oosten gebleken. Waarom heeft het dan met zjjn ge weldig leger nog niet getracht, zUn invloed naar het Westen nlt te breiden? Omdat er een sterke dam was, mid- den In Enropa, die den steeds wassen- den Kussiecheu vloed tegenhield, omdat de centraal Europeesche mo gendheden met hnn krachtige legers iedere Bnssische actie naar het Westen Dnitscno vloot, in volie kracht en gereed voor den stryd, daar diehtby verborgen is? III. Dat er te Londen, onder het vreedzaam mom van handwerka-ver- eeniglrgen, een leger van ongeveer 200000 Duitschers Is, allen geoefende BChntters, en dat er een volledig plan bestaat om ze op den eersten wenk te wapenen en aan te voeren? IV. Dat er een Duitsch leger is samengetrokken op deFraesche grens met het doel om di aanspraken op den troon van prins Victor van Nor- mandlë te stennep, en dat ln de laatste acht-en-veertig nnr een samenzwering ls ontdekt onder het Fransche leger, om een Inval in hnn land onder dit voorwendsel toe te laten V. Dat een Amerlkaansch blad heden de namen publiceert van eenige zijner rjkste bnrgers, die geld ver schaffen aan Fransche konlngs gezinde agenten, om de weifelende officieren om te koopen van het leger van onzen bondgenoot, het leger der Frai.sche Republiek Er bestaat onwetendheid, die dwaas held is,* ging het artikel voort, „en onwetendheid, die zonde is. De re- g erlug is schnldlg gebleken san de eersteindien zjj zich ook gchnldig toont aan de tweede, heeft het volk van dit land bet recht de dwazen van hnn plaatsen te vei jagen, die bet op den rand van het inheil hebben ge bracht, en zich zelf te redden. In z{jn onmogeiyk maakten. Laten wy nn eens nagaan, wat er eigenlijk gebeurt. Rusland tracht den_ munr, die hem naar het Westen afaluit" omver te werpen, de Bnssische golven slaan met kracht tegen de dyken, die hen beletten, hot onbeschermde ach terland met een geweldige watermassa te overstroomen en do West Enropee- sche mogendheden, Frankrijk en En geland, werken thans mede om de zware, beschermende d{jken te onder- m|jeen en den Rnselschen Invloed en Russische beschaving ln WeBt Enropa overheerschend te doen worden. Waot als de geallieerden hnn doel mochten bereiken en de centraal Enrupeesche mogendheden vernietigd zyn, is er niemand meer, die het Russische leger naar het Westen zal tegenhouden. Frankryk en Engeland z||n er niet toe ln staat. Hoe znllen zy de geweldige mlllloenenmacht stuiten, waar zjj thans nog ntet krachtig genoeg biyken om tezamen de kleinste helft van het Dnltsche leger achternlt te dringen 1 Wanneer Rnaland geen afzonderiy- ken vrede sinlt maar z||n bondgeneoten tro-w bl|jft en de geallieerden er werkelyk ln mochten slagen, den weerkracht der centralen te breken, zal Rnaland riet nalaten, zyninvoed- sfner naar het Westen nlt te breiden. Wy wenschen geen versterking van den Rnsstachen Invloed, w(j willen niet do macht van bet Russische i-egoerlngsstelsel voelen, w(j zyn niet gesteld op Russische toestanden en RnsBlsche beschaving. Maar Frankrijk on Engeland zyn dat ook niet en als werkelijk de geallieerden zouden winnen, als wer kelyk de dam ln centraal Europa met vereende krachten mocht worden doorbroken, de Rnssiche golven zich een weg banen naar het Westen en de vloed de lage landen aan den Oceaan bedreigt, dan zal men eerst inzien, aan welk onverantwoordelijk werk men medeplichtig is geweest en dan zal het jaren van inspanning en zwaren stryd kosten om het water terug te dringen en opnieuw weder te herstellen de zware en betrouwbare dykm, welke men thans in blinde woede tracht door te steken. Do vraag is op het oogenblik deze: zon Rnaland werkelyk genegen zyD, een afzonderiyken vrede te sluiten WQ kannen het niet gelooven. De kans, welke Rusland thans tot uit breiding van zyn Invloed naar het Westen wordt geboden, de hulp, welke het daarbjj van andere mogendheden ondervindt, zyn zóó groot, dat het niet te verwachten is, dat Rusland op het oogenblik den str(jd reeds zal opgeven. Dat zal het slechts doen, en even eens zal het zyn bondgenooten in den Bteek laten, wanneer het biykt, dat het.doel, dat het zich voor oogen heeft gesteld, de vernietiging van Dnitschlands en Oostenryks macht, niet mcgtiyk is. In dat geval is ieder doorzetten van den krijg voor RuslaDd slechts een aderlating van zyn leger, welke naam vragen wO twee dingen „Het zenden van een kanonneerboot naar ods eskader van het Kanaal, met tevel terstond terstond terng te koeren. „De mobilisatie van onze vloot ln de Middellandsche zee." Met dezen tekst had Bryce zQn artikel geschreven, en b|j had het met een pen van vaar gedaan. Elk woord maakte Indrnk. Hy had geschreven als iemand, dip de dingen ziet gebeu ren, welke hy behandelt. Er kon slechts een resultaat zOn. Om tien nnr werd er Ministerraad gehouden, en er werd om Bryce getelefoneerd Voor twaalf nnr was alles gebeurd, wat hy had voorgesteld. Zelfs toen trilde de kwestie van oorlog of vrede nog ln de weegschaal. „Laat maar gebeuren, wat wil," verklaarde Perth in John's studeer kamer, „het groote complot is ver nietigd. Ik geef u myn woord, dat morgen de Duiteche couranten ons zullen bespotten, ons belachelijk zullen zoeken te maken. Zy znllen alles wel uitleggen. Er zal geen oorlog komen. Een inval van Dnitschland in Engeland ls alleen mogeiyk door Intriges, die Frankrtk neutraal houden, en ver raad, dat onze vloot werkeloos hond:. Dit complot heelt vyf jaren lana be staan en ik ben het van het begin op het spoor geweest. Goddank, nn heb ik met het verleden afgerekend I Er kwam geen oorlog, maar het de weerkracht van het land zwakker en de kans op latere successen ge ringer maakt. Rusland zal dus doorvechten zoo lang het nog eenige kans ziet, de legermacht van den vijand zoodanig te verzwakken, dat een eind-overwiu- ning niet buitengesloten is. KrOgthet echter te geweldige slagen en wordt de kans op een vernietiging van den tegenstander nog kleiner, dan zal Rusland zonder twyfel den stryd op geven. Zoover schynt het nog niet gekomen. We! gaan er reeds vredesgernchten rond, wel worden de Russische horden telkens weer op eigen gebied achteruit gedreven, maar nog is da voorsprong van de centrale mogendheden niet ver genoeg, nog ls er in het geweldige Russische leger geen bres geslagen, groot genoeg om de overtuiging te vestigen, dat do Russische onderne ming, door zoovele factoren begun- stlgd, ook ditmaal een fiasco is ge bleken. Gaan wy tot slot even de aetie der centralen in Galiclë na. De Russen zyn er, ondanks alle krachtige pogingen, niet in geslaagd, opnieuw by Sleniawa door te breken. De bondgenooten bezetten deze plaats en zetten zich daardoor ten N. van Przemysl op den rechter San-oever vast. Aanvakeiyk slaagden zy er niet in, de Dojestr-overgangen ten N. van de lfn Stryj—Stanislan te vermeeste ren. De Russen wisten daar opDienw een krachtige legermacht samen te trekken en wierpon den vyand by Znrawno op den rechter Dnjestr-oever terng. Znrawno werd echter hernomen en de Rassen op de brnggehoofden by Mlyolskaen Zydaczow ternggeworpen, terwyi vyandeiyke aanvallen by Hallez en Stanislan werden afgeslagen. Ten N. van do Proetb-linie trokken de troepen van genereal Pflanzer b|j Nlznlow en ten O. van Horodenka over den Dojestr. Generaal Von Mackenzen rukte Inmiddels over een breedte van 70 K.M. tnsschen Mosclska en Slaniawa op. Zyn leger werkte Bamen met dat van generaal Von LissingeD, die tegen den boven.Dojestr opereerde en weer voeling bad met generaal Pflanzer aan de Proeth-linie. De Dnitschers en Oostenrykers kwa men daardoor over het geheele San- en Dojestr-front in een voordeellge positie. Al bieden de Rassen hardnekkigen tegenstand en kannen zy meermalen plaatselijke successen vermelden, de kring, welke rond Lemberg ls ge trokken, wordt steedB kleiner. Ten N. van de Wereszyoalinio zyn de Rassen op den rechteroever van do San, op eigen grondgebied, op de Tansw teruggedrongen. Bil de meren van Grodekaan do Weressyca hebben zy een weerstandslinie ter verdedi ging van Lsmberg ln gereedheid ge bracht en znllen hier ongetwyfelo den centralen het bezetten van deze plaats niet gemakkeiyk maken. De volgende telegrammen geven lachen der Dnltsche conranten was ietwat zenuwachtig. De pers der wereld vatte de zaak ernstiger op. Maar er was geen oorlog, en nog zyn er lieden, meest zyn vyanden onder de journalisten, die zeggen, dat Bryce gefopt was. .Worden wjj naar onze verdienste beloond in deze wereld vroeg een zeker iemand op een avond, toen zy evenals vroeger te Ssxby aan tafel zaten en zy dachten daar een oogenblik over na „Bryce is in den adolstand ver heven,* merkte Jane op. „Gelukkiger dan ik,* lachte Perth, doch hy noemde zich niet langer Perth, maar Lord Reginald Cnm- mlngham. „Myn vroegere ongenade moest nltgewlscht worden door een nitnoodiglng naar Windsor en een lintje Zoo zyn de weg»n der staat kunde, die nooit een tont durft er kennen.* „De verbazende domheid van dien man!" mompelde zyn vrouw. „Geld ik dan voor niets By bakte zich en raakte haar hand met zyn lippen aan, tarwyi Jane Bobert o"er de tafel toelachte. „Ik vind," zei Z", „dat jullie beiden verdient wat je hebben gekregen ons EINDE.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1915 | | pagina 1