N°. 55 1915
Dinsdag 11 Mei
102de jaargang.
32 FEUILLETON.
Warrige Dradeo,
Üo uitgave deaer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrydagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goal f 6,15, buiten Goes, franco f 1,81.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
.azeiuUiig van advertentiöE op Maandag:, Woensdag:
en VRIJDAG vóó* 12 uren,
De prfls der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 ot.
B$ directe opgaaf van driemaal paatsing derzolfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend»
Geboorte-, huwelQk- en doodsberichten en de daarop betrekking her1 end*
dankbetuigingen worden van 1—10 regel» 2 berekend
rtawfsnu!amfr» Speent;
Telefoonnummer 28- Bireetear GK W. vak Barnïveld. Uitgave vaa de Naaml. Vemaooostk&p ,Geeseke Coaraut". Hoofdreda«teur W. J. G« vak Saktïk»
x*# „Imitmia"
Hot torpedeeren van de „Lusitania"
door een Duilsohe onderzee-boot moet
in de gansche beschaafde wereld groote
ontroering hebben gewekt. Vijftien
honderd van de ruim één en twintig-
honderd opvarenden, onder wie een
zeer groot aantal vrouwen en kinderen,
hebben den dood in de golven gevon
den zonder den weerloozen tijd te
gunnen, zich in de booten te redden,
werden de beide torpedo's gelanceerd.
Met het bekende noodlottige gevolg.
Het gruwelijk feit, dat aldus ander
half duizend weerlooze menschen, die
zelfs voor een groot gedeelte niet tot
de oorlog voerende mogendheden be
hoorden, doch die, op een Eugelsch
schip naar Engeland op weg, eenvoudig
als „oorlogsbuit" werden verklaard,
zijn omgebracht, slaat met ontzetting.
Daar is elk besef van menschelijkheid
verloren. En welke gevoelens van
haat in Duitschland leven, moge
blijken uit deze regelen van de Kol-
uiscle Zeitujif/„Opgemerkt, zij hier ten
slotte nog, dat de „Lusitania" hei
schip was, dat destijds opzettelijk met
de bedoeling gebouwd werd, om het
snelheids-record van de Hapng-boot
„Deutschland" te slaan. Thans heeft
de hardlooper door een Duitsche torpedo
den dood gevonden
Kan het cynischer f
Het gebeurde met de „Lusitania"
brengt ons het tragische geval met de
„Titanic" in herinnering. Deze boot
maakte in April 1912 haar eerste reis
en zonk na een aanvaring met een
ijsberg. Vijftien-honderd menschen von
den daarbij een ellendigen doodeen
huivering van ontzetting doorvoer de
wereld.
Ook in Eerlijn was de indruk toen
maals geweldig.
Bij den aanvang van de Rijksdag-
zitting, op 16 April 1912, drukte de
president zijn smartelijk leedwezen uit
over het ongeluk met de „Titanic",
dat in de eerste plaats Engeland, doch
in de tweede plaats alle naties getroffen
had, welke onder de schipbreukelingen
vertegenwoordigd waren. De afgevaar
digden stonden bij die woorden van
hun plaatsen op en keizer Wilhelm
zond een betuiging van leedwezen aan
koning George.
Drie jaar later vervangen twee Duit
sche torpedo-schoten opzettelijk den
ijsberg en slaan een schip vol onschul
dige menschen aan stukken
Een storm van verontwaardiging is
over die gebeurtenis door de wereld
gegaan.
Van Duitsche zijde wordt aangevoerd,
dat men gewaarschuwd heeft. Het was
XVI.
Er waren precies twaalf mensehen
aanwezig, toen Fletcher de kamer
binnentrad: zes mannen en zeevrou
wen. Foarcombe zat aan het hoofd-
einde, en toen Robert binnentrad,
betrok zijn gelaat. HQ zag haastig
naar mevrouw Von Werderfals, die
echter haar echtgenoot iets toeflals-
de en dien blik niet wilde opmorken.
Toen richtte hg zich op en sprak
Bobert aan.
.Meneer Fletcher," zei hg, „dit is
een kleine, besloten bijeenkomst tus-
schen mijn vrienden en mij, om een
particuliere zaak te bespreken, die
ons alleen aangaat. In deze omstan
digheden zult u het wel niet onbe
leefd vinden, als ik u verzoek heen
te gaan, omdat uw tegenwoordigheid
de vrge bespreking zou hinderen en
m9 lastig zou zgn."
„Ik ben hier," antwoordde Bobert,
naar mevrouw Von WerderfelB ziende,
„op een uitnoodiglng van onze gast
vrouw. Als zg wanscht, dat ik mij
verwijder, zal ik dat natuurigk doen.
Ik beken echter, dat ik gaarne uw
bijeenkomst zou bijwonen ik ztu u
graag met mgn onpartgdig oordeel
van dienst zgn."
Mevrouw Von Werderfels duisterde
een oogenbllk met baar eohtgencot,
die zich nu tot Bobert wendde.
„Meneer Fletcher," zei hg, „ik ge
looi, dat u een verstandig menaeh
bent, wat ik niet van allen hier durf
inderdaad zou. Vódr de „Lusitania"
in zee ging, is er bericiit gezonden aan
de voornaamste ingeschreven passagiers,
ter waarschuwing, dat de „Lusitania"
zou worden getorpedeerd. Nochtans
liebben dezen allen de reis gemaakt
Zelfs een officieele waarschuwing van
de Duitsche legatie was openhaar ge
maakt. Zij deed namelijk een adver
tentie van dezen inhoud in verschillende
Amerikaausehe bladen opnemen
„Hun, die van plan zijn een reis te
doen over den Atlantischen Oceaan,
wordt er op gewezen, dat er een staal
van oorlog heerscht tusschen Duitsch
land en zijn bondgenooten eenerzijds en
Engeland met zijn verbondenen ander
zijds dat het oorlogs gebied omvat de
wateren, grenzende aan de Britsehe
eilandendat, overeenkomstig het
manifest der Duitsche regeering, sche
pen, welke de vlag van Engeland of
die van zijn bondgenooten voeren, in
deze wateren kunnen vernietigd worden
en dat passagiers van dergelijke schepen,
die zich in dit oorlogs-gebied bevinden,
het zich zei ven te wijten hebben,
wanneer zij daarvan het slachtoffer
worden".
Over den indruk, welke er door in
de Vereenigde Staten gewekt is, behoeft
men niet in het onzekere te verkeeren,
als men zich de boodschap herinnert,
door president Wilson aan de Duitsche
regeering gericht, „dat ingeval een schip
vernield inoeht worden met het gevolg,
dat het leven van Amerikaausehe bur
gers verloren mocht gaan, dit moeilijk
anders opgevat zou kunnen worden als
een daad, niet in overeenstemming
met de tot dusver bestaande vriend
schappelijke verhouding tusschen beide
naties.
Dit is in de taal der diplomatie een
voldoend duidelijke waarschuwing.
Triomf der reactie.
Vrijwel rechts tegen links alleen de
vrijzinnige heer Fokker stemde met de
rechterzijde mee heeft de Eerste
Kamer het wetsontwerp tot wijziging
van de vermogens-belasting verworpen
en daardoor de reeks harer conservatieve
daden wederom met dén vermeerderd.
Men moet wel een heel bijzouderen kijk
op de dingen hebben, om, zooals de heer
Van den Biesen, te kunnen zeggen, dat
de Senaat met die verwerping den Minis
ter van Financiën een dienst bewezen
heeft.
Politieke gevolgen zal de handelwijze
van de Eerste Kamer niet hebben.
Immers Minister Treub heeft bij den
aanvang van zijn verdediging der wets-
voordracht gezegd,dat zij met de politiek
niets uitstaande had, dat het een zuiver
technisch-tinancieel ontwerp was. Uit dit
verzekeren. Ik zon graag willen, dat
u bleef; maar er is iets, dat n goed
moet begrijpen. Bent n bereid, als
man van eer, nw woord te geven, dat
n alles geheim zult honden, wat hier
gebeurt
Fletcher had reeds gevreesd, dat
een dergelijke voorwaarde zon worden
opgelegd, en was klaar met zgn ant
woord.
„Zeker, meneer Von Werderfels,"
verklaarde hl], „met één uitzondering,
en dat is, dat er niets wordt voorga-
steld, dat schadelijk voor mijn land
Is. Dat mag ik denkeigk wel als zeker
aannemen
„Natuurlijk," antwoordde hU kortaf.
„Wg zijn niet zoo dwaas, om tegen
Engeland op te komen. Integendeel,
meneer Fonreombo heeft ons ver
zekerd, dat zijn plan op meer dan
den zedeiyken steun van nw regeering
kon rekenen.'
Hier kwam Fourcombe opgewonden
tusschenbeide.
„Neen I" riep hy uit. „Dat heb ik
niet! Zoover ga ik niet. Ik heb geen
regeering genoemd."
„Dat is waar," gaf de gastheer toe,
„maar het feit blijft hetzelfde. Ik ge
loof wel, dat u kunt bigven, meneer
Fletcher."
Fourcombe wierp hem een boozen
blik toe en zei niets meer. Maar de
heer Von Werder/el9 stond op.
„Wij zullen nu ter zake komen,"
zei hij. „Ik heb eerst een paar woor
den te zeggen, tot u, Judge, en mgn
andere vrienden. Wg zgn geen van
allen leegloopers geweest. Wij hebben
ons best gedaan, geld te verdienen,
en dat ie ons gelukt. Wg zijn waar
gezegde kan men afleiden, dat de Minis
ter zijn echec wel zal overleven.
Maar het had nog een andere be
doeling.
Dewoordeu van den Minister bevatten
een duidelijke toespeling op het feit, dat
men aan de kwestie een politiek karakter
wilde geven. De heer Treub voorzag toen
al de mogelijkheid, dat het rechts tegen
links zou gaan en de uitkomst, zonder
dat iemand zich de moeite gaf, den
Minister te beantwoorden, bewees, dat
hij goed gezien had.
De heer Treub had tevens de opmer
king gemaakt, dat alle leden van rechts
toevallig het beginsel dezer wet afkeur
den, zonder in staat te zijn, een ander
beginsel aan te geven. De strekking van
het ontwerp was, om dén grondslag van
de belastbare opbrengst van den grond
eigendom te vervangen door een belas
ting naar de verkoop-waarde. De onge
rechtigheden,welke uit den eerstgenoein-
den maatstaf voortvloeien, worden door
niemand tegenstanders noch verdedi
gers ontkend. Maar de practische be
zwaren, welke men tegen de schatting
van de verkoop-waarde vond, werden
zeer breed uitgemeten. En er schuilde,
in den Senaat, ook een zekere schijn van
jaloezie in, wegens de eenzijdige toepas-
sing op het vaste goed, in tegenstelling
van het onroerende goed effecten,
schuldvorderingen,lijfrenten, pensioenen.
Is de verkoop-waarde vaak het bedrag,
dat een gek er voor wil geven? Wij
gelooven niet, dat deze bewering - ze is
afkomstig van baron De Vos van Steen-
wijk door een ieder onderschreven zal
worden. Deze Senator houdt nu eenmaal
gaarne van overdrijven. Ook de vrees
voor ontbossching van gronden, welke de
belasting niet waard ziin, speelde, even
als iu de Tweede Kamer, wederom een
groote rol. Heel Nederland zou kaal ge
schoren worden vond baron De Vos
van Steeuwijk. Ligt de overdrijving er
hier niet dik bovenop? Het antwoord,
dat de bezitters van boschgrond een
minimum-bedrag zouden hebben te be
talen, werd niet eens nader in beschou
wing genomen 1
Waarom zou het ook
De Senaat had te voren reeds een be
slissing genomen la mort sans phrase
over het wetsontwerp! Immers: de
Minister had niet, gelijk zijn voorganger
en zoo iets weegt doorgaans bij de
Eerste Kamer zeer sterk 1 zich ge
stoord aan hetgeen de Senaat vroeger had
te kennen gegeven omtrent zijn denk
wijze over het beginsel der verkoop
waarde, en dus moest hij voor die oneer
biedigheid ook gestraft worden.
Afstemmen dus
De Eerste Kamer heeft kans gezien,
een politiek-agrarischen slag te slaan.
sahjnlljk meer waard dan welke an
dere vgf mannen ter wereld. Ook
kunnen wij de financiën van elk
volk controloeren en de geldmarkt
van elke hoofdstad van Europa be-
heerschen. Persoooigk ben tk tevre
den. Jullie ook, denk lk. Het scbjnt
echter, dat onze vrouwen het niet
zijn. Het spgt mg, maar er 1b niets
aan te doen. Zj verlangen iets, dat
niet op de gewone manier voor gold
te koop ia. Dit plan hoopt hierin te
voorzien. Het is een denkbeeld van
mijn vrouw van haar en meneer
Fourcombe. Ik denk, dat, als jullie
er op ingaat, het om dezelfde reden
is als ik het doe ter wille van je
vrouwen. Dat wilde ik even duideigk
maken, want ik zig jullie ronduit,
dat lk dit het allerdwaaste ding vind,
waartoe lk mij ooit heb geleend. Ik
ben trotsch op mju naam, al is m[jn
vrouw het niet. Als iemand mil me
neer den hertog of zoo iets noemde,
zonden mijn vingers jeuken, om hem
neer te slaan. Indien onze vrouwen
echter niet gelukkig zjjn,eer ze zich me
vrouw dehertogln hooren noemen, moe
ten wij ons schikken. Meneer Fourcom
be hier zegt, dat hy do rechtmatige ko
ning van Frankrgk is. Ik weet niets
van geschiedenis, maar hg zal wel
geljk hebben. Hj zegt ook, dat het
Fransehevolk hem In zjn hart op den
troon wenscht, en hl] daardoor aan
geld kan komen. Nu begrgp lk, dat
do zaak zoo iswij moeten het geld
verschaffen en hij nosmt onze vrouwen
op onder de aristocratie van Frankrijk.
Hg vraagt twaalf mlllloen dollars, dat
is twee mlllioen voor elk. Als mijn
vrouw het verlangt, zal ik ze gevtn,
Daarop komt het neer.
Dat zij daardoor aan populariteit ge
wonnen heeft, zij zelve zal wel de
laatste zijn, om zulks ook maar één
oogenblik aan te nemen. De Eerste
Kamer blijkt een instelling, welke in ons
politieke leven niet meer past.
Buitenland.
De strijd In en bulten Europe.
Do „LuBltania* is getorpedeerd.
Dat is het groote, het vrsesoigke
nieuws, dat ons uit het oorlogsgebied
bereikte.
Een dor grootste stoomschepen van
de Cnnard Steamship Company ait
Liverpool, op de tbu srois van Amerika,
is Vrijdagmiddag, ten Zuiden van de
Iersche kust, door een Duitsche duik
boot getorpedeerd en na 20 minuten
gezonken.
En van de ruim twee duizend per
sonen. die zich aan boord bevonden,
passagiers en bemanning, hebben on
geveer 1500 menschen in de golven
den dood gevonden.
Door dergelijke gebeurtenissen, veel
eerder dan door berlehten van bloedige
gevechten in West en Oost, wordt men
zich bewust van bet verschrikkelijke
van den oorlog.
Nog ligt in ons geheugen, hoe de
„Titanic", het prachtigs zeekasteel van
de White Star-line, in den Oceaan
wegzonk en hoe talloos velen, in een
vreeselljken strijd om het leven, een
wreaden dood tegemoet gingen.
Toen was het een ongeluk, een
ramp, waarvan de geheele wereld met
ontzetting kennis nam.
Nu is het een opzettelijke daad,
een moedwillige daad van vijand
schap van de eene strijdende partij
tegenover leven en bezittingen van
de andere.
En nu ontwikkelde mannen, die van
de ramp, welke de „Titanic trof, zonder
twgfel met oprechte deelneming kenniz
namen, thans, willens en wetens, een
dergelijke, ontzettende gebeurtenis
voorbereidden en ten uitvoer brachten,
zien wij.maer dan anders, hoe in-wreed
de tegenwoordige oorlog is.
Was het torpedoeren van de „Lusi
tania* voor Duitschland werkelijk
noodzakeigk, vragen wg ons af.
Op deze vraag zgn twee antwoor
den mogelijk.
Er zullen er ongetwijfeld zijn, die
haar beslist ontkennend zullen beant
woorden, er zullen er zijn, die, wijzen
de op het ontzettende van deze daad en
op de ongevaarlijkheid van de immers
vreedzame pa Bsagiers, het torpedeeren
van dit schip zullen brandmerken als
een schurkenstreek, het gevolg van
de verdorvenheid en dierlijke wreed
heid vun Duitsche krfjgera.
Er is ook een ander antwoord mo
gelijk, wanneer men, met terzijde
stelling van allo persoonlijke sym.
pathieën en anthlpathieën, zich op
evenals lk haar ook de kroon van
den czaar van Bnsland zou geven,
als die te koop was en zij ze begeerde.
Nu moet jullie zeggen, of ja iets bobt
te vrageD, daar Is meneer Fourcombe.
Hij is overgekomen om den koop te
sluiten en zal u wel alle bijzonderheden
knnnen mededeelen."
Fourcombe stond op.
„Vrienden," zei hij, „mekeer Von
Werdertels heeft u in korte woorden
een schets van mgn plannen gegeven.
Ik kan er niet veel meer bjvoegen.
De vloot en het leger zijn konings
gezind. Ik heb overal vrienden. Zfl
wachten sleohts op een gelegenheid.
Als die komt, zal alles gemakkelijk
geschikt worden. Do onverschilligen
zal ik omkoopen. Een legercorps heeft
zich reeds aan rail verbonden. Een
mogendheid" hier zag hil Fletcher
strak aan „zal den een of anderen
dag tegen Frankrijk demoustreeren.
Het zal een donderslag uit een hel
deren hemel zijnwant mijn land
bereidt zich helaas altgd tot den oorlog
voor, maar is er nooit voor geresd.
De pers lk koop ze om valt de
regeering aan. De oorlog nadert. Alles
ia verwarring. Ik verschijn I Ik spreek
het Frai sche volk toeik doe een
beroep op mijn landgencoten. De mo
gendheid, waarvan ik sprak, verleent
haar hulp. De regeering neemt ontslag
Ik trek Pfirijs binnen aan het hoofd
van het leger en het is gedaan. De
kroon ie op mjn hoofd, geen droppel
bloed is gestort, de oorlog is afgewend,
een nieuw verbond wordt gesloten.
Frankrgk neemt zijn plaats weer in
onder de groote mogendheden."
De man sprak blijkbaar in ernst. Hg
het standpunt stelt, dat, al is de oorlog
wreed, ieder individu, van welke
strijdende party ook, het gevoel van
goed en kwaad in zich draagt en
slechts tot onmenachuigke middelen
zijn toovlneht zal nemen als deze
verschrikkelijke oorlog de noodzake
lijkheid daarvan onloochenbaar in het
ilcht stelt.
En als bewoners van een neutralen
staat, welke vrievdschappeigka betrek
kingen onderhoudt met. alle atrgdende
partijen, als menschen, die de wreed
heid en de verschrikkingen van den
oorlog van beide kanten te weeg
gebracht om ons heen zien, moeten
wy ons op het standpunt stellen, dat
geen onrecht geschiedt zonder nood-
zakeigkheld.
Wg moeten bedenken, dat, wat ons
verscbrikkelyk lijkt, dit ook is in de
oogen van hen, die door den oorlog,
tot zelfverdediging vaE hen en hun
soortgenooten, tot die daden van ver
schrikking zgn gedwongen.
Voor ons is er geen reden, niet aan
te nemen, dat de overheid, die het
torpedeeren van de „Lusitania" nood
zakeigk achtte sn de bemanning van
da duikboot, die de beslissing uit
voerde, zich niet bewust waren van
het verschrikkeiyke, waartoe de wree-
de oorlog hen noodzaakte.
W kunnen ons voorstellen, dat voor
hen, welke de zaak van Dnitsch stand
punt bezien, het vast staat, dat het
torpedeeren van de „Lusitania" een
oorlogsdaad was, van zoo groote
waarde voor het verdere verloop van
den strjjd, dat zg, hoe versehrikkeigk
de noodzakeigkheid daarvan ook was,
tot olken prys moest werden uit
gevoerd.
Wg neutralen vragen ons af, wat
Duitschland door een dergeiyken
wreeden maatregel kon bereiken.
Het was afgesneden van allen toe
voer on z(jn vloot ligt opgesloten en
is niet in staat, ae vrye vaart voor
zgn handelsschepen te verzekeren.
Van de andere zyde ontvingen
Engeland en Fraekryk van over den
Oceaan al wat zy noodig hadden, niet
alleen aan voedingsmiddelen, maar
ook aan oorlogsmateriaal uit Ameri-
kaansche wapenfabrieken.
Duitschland waarschuwde, het wees
op de neutraliteltsschennis daardoor
van Amerikaansche zgde gepleegd
en gaf het besluit te kennen, door
zyn duikbooten. zijn eenige bruikbare
wapens ter zee, de Engelsche schepen
in de wateren van het oorlogsgebied
te zullen vernietigen.
Daarmede beoogde het 't zelfde doel
als Engeland tegenover Dnitschland
nastreeft, het stopzetten van de vaart
op Groot Britanië en Ierland.
Evenwel, gerustgesteld door de ver
klaringen der Britsehe admiraliteit,
dat de Engelsche vloot, de zee be-
heertchend, in staat was, voldoende
bescherming te verleenen, bleef de
vaart op Engeland toch ongestoord
wischte zich het zweet van het voor
hoofd.
„Meneer," zei Bobert kalm, „u hebt
goed en met o.ertnigirg gesproken.
Vergeef me mgn aanmatiging, als ik u
een vraag durf doen. De mogendheid,
waarvan u hebt gesproken is hot
Engeland
„Meneer," antwoordde hij, „u doet
een vraag, waarvan u wel begrypt,
dat ik ze onmogeigk kan beantwoor
den. Ik mag het in my gestelde ver
trouwen niet schenden. Maar ik wil
u dit vragenwelke mogendheid,
denkt u, zal bet waarschynigkst zulk
een prachtige, edelmoedige rol in de
geschiedenis der volkeren spelen Be-
antwoord uw eigen vraag, meneer
Fletcher 1 Het is geen onmogeigke
taak."
Zes dames staarden Fletcher met
vlammende oogen aan. Het was een
triomf voor Fourcombe. En toch wist
Bobert nu alles, wat hy verlangde.
Bfl begon flauw de groote intrige te
begrypen en de gevolgen er van.
Von Werderfels overzag do tafel.
„Nu, Burton?" vroeg hy.
„De cheque van mgn echtgenoot is
gereed," antwoordde do dame naast
hem haastig „Da prins kan ze nu
krygen, als hy wil."
„En do mijne!" zeiden vijf andere
dames haast geigk.
„Dan is de koop gesloten, denk Ik,"
zei Werderfels glimlachend. Een don-
kere, kleine vrouw aan Robert's reoh-
i terband, die een prachtige kroon van
h diamanten en saffieren en een wereld-
4 beroemd diamanten halssnoer droeg,
•j wendde zich tot Fourcombe.
(Wordt vervolgd).
