N° 54 1915
Zaterdag 8 Mei
102de jaargang.
Rij dit no, behoort een
Bijvoegsel.
~e uitga v e dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrydagarond
uitgezonderd op feestdagen,
frji per kwartaal, In Goes f 9«75s buiten Goes, franco f 1.11.
Afzonderlijke nommers 8 eeut,
zending ran advertenties op Maandag:, Woensdag
en VRIJDAG róós 19 uran.
De prf|o der gewone advertentiën is van l-5-regela60 ct., elke regel meer 10 et.
BJ directe opgaaf van driemaal paateing derieifde advertentie wordt
de prys sleehts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweiyk- en doodsberichten an de daarop betrekking hebband*
dankbetuigingen word»n van 1—10 regels if:,- bërekfnci
Dee?y»msmm«» 6 sant,
Telefoonnummer 88.
ïiiresteBir G. W. tam Babmvbl». Uitgave van de Nasaal. VesMotsskap .Gaeaska Conraat". Hoofdredacteur W. J. e. vah Saktii
Wanneer er maatregelen genomen
moeten worden, welke in liet belang
van het volk zijn, moet men dan al
to angstvallig op de kosten zien
De uitvoering van Minister Post-
liuma's tweede circulaire, waarover wij
het nader hebben in ons kamer-over
zicht, zal, naar becijfering, drie a
drie-en-een-half millioen gulden per
maand kosten Zooals men weet, wil de
Minister het brood bruinbrood
leveren tegen den prijs van vóór de
crisis. Dit kost elf gulden per honderd
K.G. aan de schatkist. Althans op het
oogenblik. Immershet is zeer wel
mogelijk, dat straks de tarwe-prijs
opnieuw oinTtoog gaat en zoo dit bet
geval mocht wezen, zal de ministerieele
maatregel nog veel duurder worden,
dan de heer Posthuina heeft voorzien.
Wij zouden echter willen vragen
waar men, zoo hel militaire maatregelen
betreft, volstrekt niet op eenige miili-
oeiien meer of minder ziet, mag men
het dan doen, wanneer het om een zoo
belangrijke zaak als de vólks-voeding
gaat
Wij beschouwen het plan van den
heer Posthuina als een nood-plan.
Aan luxe is niet gedachtalleen het
bruinbrood zal beschikbaar worden
gesteld tegen den prijs vóór de crisis.
Dit lijkt ons voldoende, want het gaat
hier om de noodzakelijke voeding, niet
om pretenties van lekker of minder
lekker. Jndieu de beperking van het
bruinbrood verviel, zou liet stelsel
aanmerkelijk duurder uilkóïben.
Hetzelfde geldt voor een duurte-
toeslag.
Met zoo'n toeslag kan men gemak
kelijk genoeg beginnen, doch waar is
de grens, zoo men niet onbillijk wezen
wil Juist het stellen van de limiet
leidt vaak tot, wij geven toe onge
wilde, onrechtvaardigheid.
Kn dan wanneer een duurte-toeslag
effect wil hebben, moet hij niet alleen
zijn voor brood, doch ook voor aard
appelen, vet, spek, groenten. Al deze
levensmiddelen had Minister Posthuina,
blijkens zijn eerste circulaire, voor de
min-gegoeden verkrijgbaar willen stellen
tegen den prijs, welke vdór de crisis
berekend werd, doch de gemeenten,
welke dan de helft der kosten zouden
3i FEUILLETON
Warrige Draden.
XV.
De stemming was dien avond wat
gedrnkt aan het diner. Er waren ver
scheiden nieuwe gaston gekomen, van
wie sommige Fletcher welbekende
namen droegen. Er heerschle een on
derdrukte opgewondenheid. De man
nen vooral schenen zeer slecht op hun
gemak te zyn.
Arme vader," fluisterde Jane Robert
toe, „hy zou heel wat willen geven,
om hier niet in betrokken te z(jn."
Fletcher zag naar zijn gastheer, di9
e xpros uit New-York was overgekomen
in zfln prachtige auto, welke nu op
zyu terugkeer stond te wachten. Hii
was 9en bejaard man met een streng
gezicht, een schranderen mond en
scherpe oogen, een man, die overal
moest opvallen. Hy was zeer achteloos
gekleed. Twee lakeien stonden echter
zjjn stoel en een dikke, blazende dame
met een kroon van diamanten zat aan
zyn rechterhand. Dit scheen hem niet
het minst te hinderen, om de eenvou
dige reden, dat hy geen notitie van
haar nam. Hy dronk water, at matig en
Bprak over zaken met een man, die
eenige plaatsen verder links van hem
zat. ZJn woorden waren kort en dui
delijk. Over het geheel interesseerde
hy Kobert meer dan een der anderen.
„Zeg eens,* vroeg Kobert, „ik moet
nu toch een gespt ok onder vier oogen
met je vader hebben, nietwaar
Zij glimlachte even.
„Dat is gebruikelijk," stemde zU toe,
„Je zal wel bemerken, dat hy niet
veel zegt. Ik ben myn eigen baas en
hy is te verstandig, in zulk een zaak
tusschenbeide te komen. Maar
moeten dragen, wilden er uiet aan, en
speciaal de grouie niet.
Zoo verviel dit" plan, veel arooter
opgezet dan liet tweede.
Maar voor ons blijft de vraag toch
altijd bestaan is liet voldoende, zoo
meu zich bepaalt tot het goedkooper
verstrekken van bruin brood
Ook in letterlijken zin gaat liet op,
dat de aienseh bij brood alléén niet
leven kan. De Minister moet zich be
perken wij erkennen het gaarne. Maar
de maximum-prijs voor de aardappelen
is te boog gesteld. Nu gaat men hoven-
dien nog uitvoeren de soorten, welke
geen zes a acht weken kunnen worden
goed gehouden. Wij hebben er evenwel
reeds op gewezeu, dat deze soorten in
het land konden blijven en aan de
inin-vermogenden tegen den kostenden
plijs wordeu verstrekt. De twintig
millioen kilogram, welke meu voor-
loopig zal uitvoeren, zouden spoedig
genoeg hier te lande gretige afnemers
vinden.
Een ander bezwaar is de prijs van
het vet, welke te boog blijft. De
voorzieningen, welke de Minister beeft
willen treffen, zijn onvoldoende. Wij
blijven er bij, dat degenen, die het
niet zonder luxe kunnen stellen, daar
voor dan maar moeten betalen, maar
bezwaarlijk valt vol te houden, dal vet
een artikel van luxe is.
Daarom zou de tweede circulaire van
Minister Posthuma beter in de bestaande
behoeften voorzien, zoo tegen vódr-
crisis-prijzen ook aardappelen en vet
verkrijgbaar werden gesteld. Wij ont
veinzen ons niet, dat een dergelijke
maatregel aanmerkelijk grootere offers
aan de schatkist stellen zal, en ook
weten wij, dat hel in de tegenwoordige
tijden eveneens duur huishouden voor
de regeering is.
Zekerde uitvoeriug van deze maat
regelen is moeilijker dan de leek deukt.
Doch liet gaat hier om een hoogst
belangrijke kwestie: de instandhouding
van de volkskracht. En daarvoor mogen
geen offers te zwaar wezen.
Buitenland.
De atrijd in en buiten Europa.
Zooals wy in ons vorig overzicht
reeds meedeelden, begint er een ken
tering te komen in de beschouwingen
van de Engelsehe pers en wordt, voor
namelijk in de grootere bladeD, een
andere toon dan vroeger aangeslagen.
„Weinu
Je hebt veel zelfvertrouwen," fluis
terde zy.
„Ik vertrouw tenminste één ding,*
antwoordde hy, „en dat is, dat je nfljn
vrouw zai worden,*
zy bestrafte hem met een zaehten,
liefdevoilen blik.
„Ze zullen je hooren," fluisterde zij.
„Iedereen praat nu over de ver
wachte geheimen,* lachte Robert.
ZS haalde haar schouders op.
„Mlsicbien zal zelfs jy ze eens ern
stiger opvatten".
Een oogenblik iater stond mevrouw
Von Werdeifels op.
„Wy zullen allen om elf uur ifi de
bibliotheek samenkomen,' zei ze, de
tafel rondziende.
Tegeiyk met de meeste jong mannen
verliet Robert nn de tafel, het gewone
gebruik in Amerika. Mevrouw Von
Werderfels wachtte hem in het eerste
salon. Fourcombo, die gedurende het
diner ernBtig met haar had gepraat,
stond op eenigen afstand. Het viel
Robert op, dat mevrouw Von Werder
fels niet in een best humenr was.
„Meneer Fletcher,* zei ze, „ik aeht
het biliyk u mee te deelen, dat meneer
Fourcombe zich sterk verzet tegen
uw tegenwoordigheid by onze samen
komst dezen avond. Hy sehynt te mee-
nen, dat u niet te vertrouwen bent.'
Fourcombe kwam haastig tusschen
beide.
„Maar, myn waarde mevrouw I"
riep hy uit. En zich tot Flecher wen
dend, vervolgende hy
„Ik hoop, dat u zult geiooven, me
neer Fletcher, dat geen haar op myn
hoofd daaraan denkt. Ik zeg alleen,
dat, daar u geen belang stelt in de
zaak, welke wy bespreken, uw tegen
woordigheid ennoodig is en tot mooi-
ïykhedsn kon lelden.'
„Integendeel,* verzekerde Robert
hem, „ik stel er veel hebng in. Mis-
Ds Timet toch geaft, na een over
zicht van den algsmeenen toestand
van het krijgsbedrijf, ronduit als haar
meening te kennen, dat de Dnitschers
in da laatste dagen by Toeren een
beiangryken stap voorwaarts deden,
den belangrijksten, die sodart vyt
maanden door oen der partijen gedaan
is en dat het niet gemakkelijk zal zyn,
de iyn te hersteller, welke tevoren
door de Engelschen en Franschsn
bezet werd.
Opnieuw meent bet blad, dat het
denkbeeld by den Duitschen staf Is
gerezen om de havensteden, welke
het dichtst bij de Er.geiBche kust ge
legen zyn, te nemen.
Derhalve mug niemand meer zeggen,
dat het elad van den oorlog Baby is
of dat de Duitsche aanvalskracht is
verminderd. Integendeel fs het Dult-
eche volk vol vertrouwen en bezield
met een geest van zelfopoffering en
volharding. Hoe diohmr de strijd komt
by de grens van zyn land, des te
wanhopiger zal zju tegenstand wor
den. De offensieve kracht der Duit-
schors is groot genoeg cm de Fransch-
Engalsche legers nog geruimen tyd
bezig te houden en van een enoces
voor de Engelschen kan slechts sprake
zyn, wanneer meer mannen en meer
ammunitie naar het oorlogsterrein
worden gezonden en wanneer men in
Engelar.d zal ophouden, den toestand
te zien door een nevel van optimisme.
Ziedaar een volkomen objectief ver
slag van den atand van zaken, dat
zyn merkwaardigheid hieraan ontleent,
dat het gegrepen is uit ds beschou
wingen van een der meest invloedryke
Engelsehe bladen.
Van die zijde tocb zijn wü tot nu
toe allesbehalve een juiste teekening
van den stand van het krijgsbedrijf
gewoon geweest.
De Engelsehe pers heeft tot nu de
berichten over de in bet Westen plaats
gehad hebbende gebeurtenissen op de
meeat onverantwoordelijke wyze weer
gegeven. Het volk van Engeland heeft
altyd door een zeer optlmisïischen bril
gekeken en hieraan draagt, naast de
onnoodige geheimzinnigheid van de
regeeringeberlchten, de volkomen on-
begrypeiyke overdrilvlng van decor
respondenten der Engelsehe bladen
de schuld.
Steeds is de voorstelling gegeven,
dat alles naar wensch ging, steeds
zyn de meest pertinente verzekeringen
gedaan, dat niemand zich over den
afloop van dezen strijd een enkel
oogenblik ongeruct behoefde te maken.
Wy hebben het in ons vorig over
zicht al uiteengezot hoe de Duitsche
tegenstander als een met den dag
zwakker wordende vUand is voor
echten weet meneer Fourcombe niet,"
voegde hjj or by, zich tot mevrouw
Von Werderfels wendend, „dat uw
stiefdochter my de eer heeft aange
daan, te beloven, mlin vrouw te wor
den.*
Fletcher zag haar ontstellen en het
gelaat van Fourcombe veranderde
even.
„Zelfs in dkt geval,* zei hy heel
zacht. „Juffrouw Parker zal zelf
tegenwoordig zyn. Hot is niet nood
zakelijk. dat u haar vergezelt.'
„Het spyt mij te moeten zeggen,
dat ik een andere opinie toegedaan
ben,* antwoordde Robert. „Tenzjj
mevrouw Von Werderfels haar utt-
noodlgir.g intrekt, zal ik er bij zyn."
„Dat zal ik niet doen," verklaarde
zy. „Meneer Fletcher moet bandelen,
zooais hy bet 't best vindt,*
Fourcombe boog even en ging weg,
met een onaangenamen en eigenaar-
dlgen glimlach op de lippen.
„Het spijt mij," zei Robert tot me
vrouw Von Werderfels, „dat Ik u last
veroorzaak.*
,De prins,* antwoordde zy, „is nog
zenuwachtig. Hy is gewend aan
raadgeverh en vrienden, en is nu voor
het eerst geheel alleen. Ik twjfti
soms, of hy werkeiyk geschikt is, een
groote rol In het leven ie spelen."
„De omstandigheden maken dikwyis
den man," vond Robert.
„Ik zal u zcggeD, meneer Fletcher,"
zei ze, „waarom ik uw tegenwoord'g-
heid vanavond wensch. U bent geen
belanghebbende en kunt in staat zijn,
een juiste opvatting vau Fourcombo's
voorstellen te krijger,. Ik zou graag
weten, hoe u er over dtnkt."
„Ik zal u precies vertellen, hoe ze
mjj voorkomen," antwoordde Robert
buigend.
Hy zocht Jane op, maar kon haar
nergens vinden. Elndeiyk koorde hy
aan het eind van een gang Nagasaki's
gesteld en hoe in de Engelsehe pers
een schildering van Duitsche toestan-
don is gegeven, die met de waarheid
telkens weer in flagrante tegenspraak
bleek te zyn.
De grootscheeps opgezette Engel-
echo reclame, de jacht naar de volks
gunst en het npeeuleeron op de sym
pathie voor den overwinnaar, komt
thans, zooals wjj reeds opmerkten, in
het stadium der mislukking.
Een handig agitator kan er langen
tijd in slagen, zich van de volksgunst
meester te maken, ten slotte komt de
dag, dat hem rekensebap zal worden
gevraagd, dat hy zal moeten aan too-
nen in hoeverre zyn schoono voor
spiegelingen op waarheid berusten,
dat hy zal moeten bekennen, dat wat
hy als zeker voorspoldo, voorbarig en
onjuist is geweest.
Van dag tot dag is den lezors der
optimistische Engelsehe bladen voor
gehouden hoe mooi de zaak er wel
voorstond, steeds weer ia hun op de
moreels, flnaneieele en economische
onmacht van den totaal uitgeputton
vyand gewezen en de verzekering
gegeven, dat nimmer de za3k der
geallieerden zich zoo gunstig liet aan
zien dan op het eigen oogenblik.
Maar er komt geen voortgang, de
front-linies der verbondenen worden
niet Bteeda dichter en dichter naat'
do Duitsche grenzen verlegd, de Rus
sische stoomwals rolt niet over de
vyandeiyke akkers en de Turksche
vlag wappert, ondanks alle optimis
tische beschouwingen, nog steeds van
de torens van Konstantinopel.
En do ongeduldlgen, niet begrypend
den stilstand van het krBgsbddryf,
vragen telkens weer, waarom er dan
toch geen voortgang gemaakt wordt,
waarom de genadeslag dan toch niet
wordt toegebracht, waarom het zoo
lang moet duren eer er iets po
sitiefs berefkt wordt met de toch
als zoovsol sterker gekenschetste
friasche legermachten der geallieerden.
Steeds Is van die zUde ledure op
handen zynde onilerneming en het
succes, dat daarmede verkregen zon
kunnen worden men denke slechts
aan de eerste poging tot forceering
der Dardanellen lang te voren
aangekondigd, maar, toen ton kostte
van de zwaarste verliezen van voort
gang geen sprake bleek en het succes
nog maar altijd op zich wachten liet,
werd het jaargetydo ongunstig ge
noemd en het groote, tot overwinning
voerende offensief tot zachtere lente
dagen verschoven.
Evenwel, thans zal ook hun, die
ongeduldig op dit nieuwe offensief
gewacht hebben, de teleurstelling
dubbel hard gevallen zijn, toon het
geblaf en vond hem buiten de gesloten
deur van een leeszaal zitten Zoodra
Robert hem naderde, vlcog hy echter
op hem af en beet hem In de broek.
Zyn 00-:on stonden woedend, zyn
lichaampje trilde van opwinding. Op
het geluid van zyn boos gebrom werd
de deur geopend en Jane versehefn
Zy hukte zich om hem op te nemen
en Robert zag, tot zyn verbazing, dat
zy heel bleek was en een schok scheen
te hebben gekregen.
„Wat is er gebeurd vroeg hy.
Zy wenkte hem de kamer binnen
te gaan en sloot de deur.
„Ik heb zooeven een telegram uit
Europa gekregen," zei ze zacht. „Het
betreft joul"
Robert zag baar scherp aan.
„Welnu?"
„Er ia iets ontdekt. Een vriend
van Woodley fs gisteren uit Havre
naar Naw-Yerk vertrokken. Je bent
geen oogenblik veilig meer na zyn
komst. Ik geloof niet, dat je veel
kans zou hebben, de byeenkomst van
avond bij te wonen, als lk ze nu
overbracht.'
„Doe dat dan toch niet," smeekte
hy. „Ik ben werkeiyk te nieuwsgie
rig. Je kan die boodschap wol een
paar uur achterhouden, nietwaar
„Ja," antwoordde zy bedaard, „dat
kan lk wel doen."
Zy was in hot laatete half uur op
vallend veranderd. Haar oogen ston
den angstig en zy soheen haar vroo-
iykheid en moed geheel te hebben
verloren.
„Kom," zei Robert opgewekt, „het
is toch houech niet zoo ernstig als,
het schUnt. Ik zal hier vandaan zyn,
vóór Woodley's vriend komt, mis
schien zelfs nit het land. Waarom
zon je niet meegaan, Jane!"
„Je bont toeh erg onnadenkend," zei
ze. „Niet alleen zou het onmogeiyk
voor mo zyn, dat te deen, maar er
bleek, dat dit niet van den kant der
geallieerden, maar van de zijde van
de in naam nitgepntte centraal Euro-
peesche mogendheden is uitgegaan.
En meer dan vroeger zal thans
worden ingezien, wat de Timet ge
meend heeft niet langer te mogen
verzwijgen, dat het Duitsche volk nog
vol vertrouwen is en bezield meteen
geeat '."ais zelfopoffering en volharding.
Inderdaad, niemand, welke sym
pathieën hjj ook koesteren mag, zal
kannen ontkennen, dat in West en
Oost van de zyde der centraal Enro-
peesche mogendheden op dit oogenblik
het offensief nltgaat
Men moge het terreinverlies in het
Westen met zekere spyt aan het
gebruik van verstikkende gassen toe
schoven, het biyft een feit, dat de
Dniisehers by Tporen aanmerkeiyke
vorderingen hebben gemaakt en dat
de geallieerden er niet ln geBlaagd
zyn, het verloren terrein te herwinnen.
Over het gebruik der verstikkende
gassen gaven wy reeds vroeger onze
meening. Wy keuren het af, maar
kunnen In dezen vreeselyken stryd
de uitwerking er van niet zooveel
onmeBScheiykr.r noemen dan die van
de offioieel goedgekeurde verdelgings-
middelen.
Trouwens nu in het Lagerhuis werd
mede- ndeold, dat de vraag werd over
wegen of den DultBchers langer deze
wyze van oorlogvoeren zou worden
toegestaan zonder gelijksoortige ver-
geidingsmlddelen tegen hen te ge
bruiken, is bewezen, dat men ook In
Engelsehe kringen niet ongeneigd is,
tot dergelijke succesbrengende maat
regelen zyn toevlucht te nemen.
De Dnitschers, die niet praten maar
doen, hebben door de beschieting van
Duinkerken, mogeiyk geworden door
de draagverhetd van huo zware ka
nonnen, getoond, dat bun initiatief
nog niet zoo verlamd is of zy kunnen
de tegenpartij zoo nu en dan nog wel
eens een verrassing bezorgen.
Een dorgeiyke verrassing hebben
zy don Russen in het Oosten bereid.
Hoewel hun actie natnuriyk van
Russische zyde als zeer naïef is geken
schetst en men van dien kant ver
kondigd heett, dat zy slechts tot het
ln bezit nemen van eenige aardappe
len-velden kon leiden, blijft het een
niet te loochenen feit, dat de Duitsche
troepen, in geforceerde dagmarschen
van 50 tot 60 KM,,er in geslaagd zyn,den
Rnssischen rechtervleugel voorwaarts
van Kowno te omvatten. Na de Memel
te zyn overgetrokken, sneden de Dnit
schers do apoorltja Llbau Kowno-Wlln»
door, waardoor de vesting Libau, de-
baeis der vloot, van een zyner be-
langrykste toevoergebieden is afge-
moet geen woord over onze verloving
worden gesproken. Denk er aan, dat
Ik onware inlichtingen omtrent je heb
gegeven. Ik geef niet zoozeer om het
gevaar voor mijzelf, maar er zyn
andere dingen. Morgen moet 6en van
ons beiden hier weggaan."
„Ik natuurlijk,antwoordde Robert.
„Ik zou toeh zyn gegaan. Verlies den
moed niet, Jane. Indien wy moeten
schelden, zal het toch niet voor lang
zyn 1*
Zy schudde het hoofd en glimlaehte
droevig.
„Het staat misschien niet ln onze
macht, dat te beslissen,* antwoordde
zy. „Lnisterl"
De klok sloeg elf.
„Kus my nu, liefste,' zei ze, zich
naar hem toebuigend. Robert hukte
zich en zij sloeg haar armen vast om
hem heen.
„Ik wil je niet laten gaan," riep zy
plotseling uit. „De dood wacht je, als
je hun plannen verneemt. Het lot heeft
my je gegeven, en niemand zal my
je ontnemen. O, blijf by me mjn
lieveling mijn teniga lieveling 1"
Zy trok Robert van de deur weg
en verder de kamer in. Toen werd or
zacht geklopt. ZU liet hem los hy
was weer vry. Hoe had hy anders
kunnen ontsnappen
De deur glDg langzaam open. De
Fransche kamenier stond op den
drempel.
„Pardon, juffrouw,* sel ze, „ik kwam
Nagasaki halen. Ik hoorde hem huilen
en dacht, dat hy alleen was."
Zy stond daar onboweogiyk met haar
oogen afgewend. Jane viel op de sofa
en Nagasaki sprong, met een zacht
j gebrom togen Robert, op haar schoot.
- Hy vei liet de kamer haastig, een woord
1 van afscheid prevelend. In de gang
hoorde hy Nagasaki vrooiyk blaffen.
Wordt vervolgd).
