gens het voorhanden sUnde certificaat
de graanladlng voor Engelscho molens
bestemd was, die uitsluitend aan par
ticuliere firma's leveren.
Het prflzengerecht wees echter de
klacht terug en maakte geldend, dat
de havens van bestemming van het
stoomschip, te weten Belfast en Dublin,
vSandeiyke steunpunten waren en dat
dus levensmiddelen, die naar deze
havens waren bestemd, voor contra
bande gelden en (Jat het stoomschip
dus met recht tot zinken werd ge
bracht.
Het prjjzengerscht zette zich daar
mede op hetzelfde standpunt, dat de
Dultsche regeering ook in het geval
met het Amorlkaansche schip .Willam
P. Frye' had ingenomen en dat, zoo
als bekend, met een tarweladlng naar
Queenstown en andere vlootsteun-
punten onderweg was en tot zinken
werd gebracht.
Jubileum Charles Boissevain.
De heer Ch. Boissevain, hoofdredac
teur-directeur van het Algemeen Han
delsblad te Amsterdam, vierde Zaterdag
zyn gouden feest als journalist.
Op zyn verzoek was hieraan niet
vooraf publiciteit gegeven en werd
deze herinneringsdag wegens de tijds
omstandigheden niet feestelijk gevierd.
School en Kerk.
Acte examens L. O.
Vrjjdag zijn te Middelburg ge
ëxamineerd 8 vr. candidaten. Geslaagd
zjjn de damesM. Maas, Vrouwe-
polder; C. Jansen, Tholen; C. M. van
Dieren en M. L. de Ligt, Middelburg.
Afgewezen 4.
Zaterdag werden geëxamineerd 8
mannelijke candidaten, waarvan ge
slaagd zjjn de heeren C. A. L. Elsaker
te St. Annaland, J. Labruflère te
Koudekerke, Chr. A. de Keizer te
Middelburg, A. Everaars en D. de
Jongh, beiden te Vlissingen.
K echtzaken.
Door den Kantonrechter te Goes zjjn
veroordeeld wegens
Overtreding LeerplichtwetA. A. te
Ovezande f2 s. 2 d., M. de W. te
Goes f3 s. 2 d J. H. te Kloetinge f 4
s. 3 d., J. H. te IerBeke f4 s. 3 d.
G. de K. te Goes, W. P. D, L. J. S, J.
G. te Ierseke ieder f 1 s. 1 d, M. W.
te Goes f2 s. 2 d.
In gesloten jachttijd wild vervoeren
C. K. te Waarde f 2 s. 2 d. haas
verbeurd.
Niet beletten, dat hond wlldopspoort:
A. L. te Nisse f 2 s. 2 d.
Straatschender^L. F. de P, A. J.
de P, C. E. te Hoedenkskerke ieder
f3 s 1 w. tuchtechool
Ie dronkenscoap leven of gezond
heid van derden in gevaar brengen
J. J E. te blezellnge 1 4 6. 3 d
Trekdier onbeheerd laten staanC.
de V. te Ierseke, J. W. te Kapelle ieder
ieder f 2 a. 2 d.
Vervoer door trekdier doen plaats
hebben op noodeloos pijnlijke wijze
A. B. te Krabbendijke f5 s. 3 d.
Z. verg. kippen laten loopen op
bezaaiden grondA. V. te Wlsson-
kerke f5 s. 3 d.
Rijden over spoorweg: K. J. te
's Heer Arendskerke f 3 s. 2 d.
Trekken aan noodrem: S. E. v. D.
te Hulst f 3 s. 2 d.
Vee geleiden op openbaar voetpad
C. v. d. D. te Nieuwdorp f 1 b. 1 d.
Fietsen op zBpad straat: G. W. te
Kloetinge f 1 s. 1 d.
Gevaarlijken hond Iob laten loopen
D. F. te Goes f2 s. 2 d.
Wielen van wagen niet van slijk
zuiverenA. W. te Oudelande f 1 s. 1 d.
Fietsen zonder belL. W. te Schore,
A. de P. te Hansweert, ieder 11 s. 1 d.
'sAvonds fietsen zonder lantaarn:
J. C. D. te Kloetinge, f2 s. 1 w.
tuchtsch., P. V. te Killand Bath f2
b. 1 w. tuchtsch., J. P-.B-, W. B.
te Schore, M. M. A. de F. te Goes, J.
de K. te Kamperland, C. L. V te
Hoedekenskerke, J. D. Pzn. te Kapelle
allen f2 s. 2 d. h.
Zonder vergunning eens anders
atgeb. perceel ln Schelde bevlsschen
J. M. te Ierseke f 3 s. 2 d. h., H. B. te
Rotterdam, J. v. 't H. te Goudswaard
ieder 2 m. f2 s. 2 m. 2 d. h., H. K.,
J. C. E., H. v. d. V. te Krabbendijke,
terug aan ouders.
Baken van zijn plaats verwijderen
L. Z. te Krabbendijke, f5 s. 3. d. h.
In een staat' van beleg verklaarde
gemeente niet voldoen aan bevel van
het militair gezag: H. Z. te Krulnin-
gen, 1 d. h.
Dronkenschap M. G. te 's Hoeren
hoek, P. K. te Wemeldinge, J. H. S.
te Zierikzee, ieder f2 s. 2 d., J. deK.
te Kortgene, H. D. te 's H. Abtskerke,
ieder i 3 s. 2 d., C. J. M., zonder be
kende woonplaats, f 5 s. 3 d.bij 1ste
herhalingC. M. te Bergen op Zoom,
3 m. 3 d. h.bij 2de herhalingH.
A. R., zonder bekende woonplaatB,
7 d. h.
Stadsnieuw 8
a fschbids ooncert
Belgisch Kwartet.
Er ligt iets weemoedigs in hot woord
afscheid. Wij hebben de Belgische
musici hier loeren kennen en hoogelflk
waardeerenden bescheiden, lijn-mu-
zikalen pianist Constant Beoker, den
pretentieloozen, artlstlekon cellist
Mathieu VandenBergh, den hoogst
begaafden contrabasslBt Gaetano OIcI-
ottl. De plaats van den heer August
Verzin, als eerste violist, wordt thans
ingenomen door den heer Oscar Van
Hemel, en, volgens de musici, komt
deze wijziging aan het ensemble nog
aanmerkelijk ten goede. De heer Oscar
Van Hemel Is .premier prix" van het
terecht zeer vermaarde Antwerpsche
conservatoriumbetere aanbeveling
kan een kunstenaar niet verlangen.
Het programma Is wederom met
bijzondere zorg samengesteld en.
we krijgen in Gobb ook enkele novi
teiten. Wij allen hebben gehoord van
Charpentier'a bekoorlijke opera .Loui
se'' en van Puccini's .MadameButter
fly', twee succes-werken van de Fran-
sche Opera te :s Gravenhage. Welnu,
utt belde opera's zullen w{j hier een
artistiek arrangement te hooren krij
gen. Op verzoek wordt do fraaie fan-
tazie van Wagner's .Tannhauser*
herhaald.
Verder bevat het programma Marsch
en Cortège uit .La Reine de Saba"
van Gounodde ouvertures ,Eln
Morgen, ein Mittag, ein Abend in
Wien" van Suppé en .Orphée aux
Enters" van Offenbach voorspel en
wals uit het ballet .Coppélla* van
Déllbes meditatie op het eerste pre
lude van Joh. Seb. Bach, door Gounod.
De heeren Oscar Van Hemel en
Mathieu VandenBergh zullen als solist
optreden. Eerstgenoemde zal uitvoe
ren .Danse Tzigane" van E. Nachéz;
de cellist zal de .Tarentelle" van
David Popper geven. Wie het spel van
den heer VandenBergh kent, kan zich
op een exquis kunstgenotvoorberelden.
Het muzikaal publiek van Goe3 en
omgeving zal zich de gelegenheid
niet laten ontgaan, het afscheids-con-
cert van de heeren Becker, Van Hemel,
VandenBergh en Ciciotti bjj te wonen.
Moge de zaal van ,De Prins van
Oranje" Donderdagavond te klein
blijken I
Breien van sokken.
Naar wij vernemen, hebben zich
reeds honderd vrouwen aangemeld
voor het breien van sokken voor sol
daten en is daarvoor de wol aange
vraagd, doch is deze tot heden nog
niet ontvangen.
Zoodra do wol aangekomen is, hopen
we dit te vermelden en zullen allen
aan 't werk kunnen gaan.
Inwisseling Belgisch obld.
Eenigen tijd geleden is door de
hier vertoevende Belgen een petitie
ingediend, behelzende het verzoek, in
't vervolg weer inwisseling te onzer
stede te doen plaats hebben van Bel
gisch geld. In antwoord daarop is
den Belgen aangeraden, een comité
te vormen, ten einde gezamenlijk te
wisselen. Geen inwisseling zal buiten
dit comité kunnen geschieden.
Pogingen worden nu in 't werk
esteld tot oprichting van zulk een
comité te geraken. De Belged, die in
't vervolg hun geld hier ter plaatse
willen wisselen, kunnen zich tot deel
name aan 't comité opgeven Dinsdag
van 11—12 i/i uur bj den heer Wauters
op 't Slot Oostende.
Provincienieu ws.
Colljnoplaat. Door den gemeen
teraad werd Vrijdagmiddag een spoed-
eischende vergadering gehouden.
Aanwezig waren 6 leden de heer M.
Noordjjke was wegens ambtsbezighe
den afwezig.
Aan den heer J. Barbier werd,
ingevolge zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als concierge, onder dank
betuiging voor de bewezen diensten.
Tot leden van het stembureau voor
de verkiezing van 2 leden van den
gemeenteraad, wegens periodieke
aftreding van de heeren P. Tazelaar
en A. J. Ridder werden benoemdals
voorzitter dhr. J. W. A. Stüte, bur
gemeester en verder als 2e lid dhr.
i. P. v. d. Weele; tot 3e lid dhr. W.
Potappel en tot 4e lid dhr. M. Noordjke
terwijl tot hun respectieve plaatsver
vangers worden aangewezen de hh.
2e H. M. Haringman, 3e A. Verburg en
4e A. J. Ridder.
Tot leden der schattlngscommissie
voor de inkomstenbelastingen werden
benoemd de h.h.A. J. Ridder, N. M.
Tazelaar, W. de Regt Mz. en M. J.
Contant.
Tot leden der commissie tot wering
van schoolverzuim werden benoemd
de heeren A. de Pree Az. (aftr.) en
J. Feleus (in de plaats van dhr. H.
Blok).
Verder werd aangeboden het ge
meenteverslag 1914.
In een vorige vergadering was
besloten tot demping van de sloot aan
den Oosteltjken Achterweg. Doordat
door de bewoners van dit dorpsge
deelte bezwaren hiertegen waren
ingebracht, werd besloten, dit raads
besluit in te trekken. Aangenomen
werd nog 't voorstel tot herstelling
en uitbreiding van een gedeelte rio-
leering, terwijl ten elotte nog werd
besloten, een onderzoek In te stellen
naar de kosten van de demping der
slooten van den Oostelijken Achterweg
en het aanbrengen van een rioleering
aldaar.
'a-H. Hendrikskinderen. Te Baarn
is, in den ouderdom van 83 jaar, over
leden de heer L Slotemaker, emeritus
predikant der Ned. Herv. Kerk. Ds.
Slotemaker aanvaardde het predikambt
ln 1856 te Kruisland en stond alhier
van 1867 tot 1872. Sedert 1896 was
ds. Slotemaker emeritus.
Kruinlngen. Op verzoek vestigen
wfj gaarne de aandacht op de in dit
nummer voorkomende advertentie,
betreffende een kerkconcert, dat Don
derdagavond hier zal gegeven worden.
Waar het programma een degelijke
uitvoering belooft en de entree-gelden
voor een hoogst nuttig doel bosteed
zullen worden, zal iedere aansporing,
om van dit concert te gaan genieten,
wel overbodig zjn.
Rilland-Bath. Tot weger aan de
weegbrug te Rilland is benoemd de
heer G. Prevo.
Helnkonszand. Vrijdagavond ver
gaderden de leden van den Werk
mansbond alhier. Uit het verslag van
den penningmeester bleek, dat er op
16 April 1914 een tegoed was van
f560,751/|. Uitgegeven werd een bedrag
van f 29,50. Op 23 April 1915 had de
vereenlging een tegoed van f 635,70 i/i.
Alzoo is er over 1914 een saldo tegoed
van f74,95. Als voorzitter werd her
kozen de heer C. Traas Jz. en als
penningmeester de heer Jac. Ver-
■chure. Aangenomen werd om het
bedrag der ziekteultkeering te stellen
op f6 per week.
Schore. VrOdagavond vergaderde
de raad. Alle leden waren tegenwoor
dig. Het nieuwbenoemde lid, de heer
Johs. Glerum, werd geïnstalleerd en
geluk gewenscht, waarbjj ook de heer
Verhaagen een toespraak hield. De
heer Glerum dankte en verzekerde
dat h(j zou doen, wat in zijn vermogen
was, om het belang der gemeente te
helpen dienen. Daarna gaf de voor
zitter in besloten zitting eenige inlich
tingen, in verband met de benoeming
van een hoofd der .school. Na her
opening werd medegedeeld, dat ln
besloten vergadering is bepaald, dat
geen benoeming zal geschieden, doch
eene herhaalde oproeping zal worden
gedaan op eene jaarwedde van f75
boven het minimum. Vervolgens wer
den eenige wijzigingen aangebracht in
de begrooting van 1915. De heer Ver
haagen stelde voor, ook den post
onderhond school en onderwijzer-
woning te verhoogen, en wel met
f 200. Na eenige bespreking werd
besloten, door den gemeentebouwkun-
dige eene begrooting te doen opma
ken voor dien post en dan, zoo noodig,
nader te wflzigen, waarna, overeen
komstig het voorstel van B. en W.,
de begrooting werd gewijzigd. Daarna
was aan de orde het verslag over den
toestand der gemeente over 1914. De
secretaris las het voor. B(j het hoofdstuk
beamettoljjko ziekten, vroeg de heer
Verhaagen het woord en wees er op,
dat er juist 4 gevallen van typhus z{jn
voorgekomen op plaatsen in de nabij
heid van stinkslooten.
De voorzitter zeide, dat hij erkennen
moet, dat de slooten wel aan zuiver
heid te wenschen overlaten, doch hQ
geloofde niet, dat de 4 gevallen van
typhus zijn voorgekomen uit de sloo
ten, want hij komt er menigmaal langs
en bespeurt nimmer stank.
Eenige andere leden wezen even
eens op vele stinkende slooten In de
gemeente.
De voorzitter zeide, dat hij de eige
naren zal aanschrijven, dat de slooten
gereinigd moeten worden.
De heer Verhaagen merkte op, dat
men dan moet beginnen bij het ge
meentebestuur, want het slootje bfl de
hofstede van den heer Boonman is
alleen vuil tengevolge der uitloozing
van het gemeenteriool.
Ook besprak de heer Verhaagen de
huizen, welke niet of niet voldoende
drink- of werkwater hebben.
De voorzitter zeide, dat hij de eige
naren dier huizen zal doen aanschrij
ven, dat zij deze van voldoende drink
water moeten doen voorzien.
Een verzoek was Ingekomen van
mej. Breetvelt, om het huls van het
hoofd der school te mogen bljjven
bewonen tot na de benoeming van een
hoofd der school. De raad besloot dit
verzoek in zoover ln te willigen, dat
zij mag blijven wonen tot 1 Junta.s.
Een verzoek van den heer Visser,
om zijn salaris te verhoogen tot 175
boven het minimum, werd van de
hand gewezen.
Een verzoek van den heer Mieras
om salarisverhooging, werd eveneens
van de hand gewezen, doch hem werd
voor dit jaar een gratificatie toegekend,
ter groote van de helft van zjjn pen
sioenbijdrage.
De heeren Karelse, A. Stevense, J.
Rijn en A. Bruinshoofd werden her
benoemd in de commissie tot wering
van schoolverzuim.
Bij de rondvraag vestigde de heer
Verhaagen er de aandacht op, dat wij
nu een nieuw kerkgebouw hebbenen
dit gebouw ontsierd wordt, door op
het kerkplein een bergplaats van don
rommel der gemeente te houden.
De voorzitter erkende, dat het ge
bouw ontsierd wordt, doch zoolang het
kerkbestuur dit toestaat, behoeft de
gemeente geen maatregden te nemen.
Verder stelde de heer Verhaagen
voor om den keiweg in de Naimeet
te laten herleggen. De voorzitter was
het ten volle met dit voorstel eens en
zal een begrooting laten opmaken en
daarna met een voorstel komen.
Staten-Generaal.
Tweede Kamer.
.Vergeet toch niet bj uw latere
kritiek de omstandigheden van het
oogenblik"' had Minister Treub reeds
in Augustus van het vorig jaar ge
zegd. Hoe was toen de toestand,
speciaal op het gebied der vissoherij
Er is toen gekomen jeen particuliere
boot, gecharterd uit Rotterdam, die
overal, waar op zes vlsschers gevonden
werden, dezen allerlei onrustbarende
dingen bijbracht, waarna de vlsschers
overhaast terugkeerden. Omstreeks
denzeltden tjd had Minister Treub
geconfereerd met z{ju ambtgenoot van
Justitie, w{l schepeliogen, die de
monsterrol geteekend hadden, weiger
den uit te varen. Toen is er aandrang
geoefend door de reederB op de sche
pelingen en men heeft zelfs gepoogd,
de menschen bulten den steun van
één der comlté's te houden.
De Minister heeft toen gedreigd
met publicatie.
Op dat tijdstip ware een zee-onge
vallenwet absoluut verkeerd geweest,
want de menschen hadden rechtmatig
angst om naar zee te gaan en men
mosst het hun duB nog niet moeilijker
maken. De Minister antwoordde dus
den 26sten Augustus den heer Troel
stra (soc.-dem.), dat het overnemen
van het molest risico niet enkel de
lading moeht betreffen, doch dat men
ook de schepelingen moest verzekeren,
speciaal de zeevisschers. H{j wilde
het uitvaren niet bevorderenmen
mocht niet de vaart aanmoedigen ten
nadeele van de schepelingen. Precies
dus het tegenovergestelde van hetgeen
de heer Spiekman beweerde.
De Kamer heeft zich maar spoedig
door het ontwerp, waarin zty niet bijs
ter thuis bleek, heengeslagen. En de
heer Spiekman ervoer, dat de regee
ring meegaande genoeg waszjj nam
zjjn amendement over, om de ultkee-
ring ook te geven aan ouders, schoon
ouders en grootonders van omgekomen
schepelingen. Voorts zal aan de wedu
we, die een uitkeering genoot en
hertrouwt, een bedrag ineens worden
Uitgekeerd, gelijk staande met twee
maal het bedrag dat jaarlijksche uit
keering. Ook werd overgenomen een
amendement-üousenatn, om vergoe
ding te geven voor de uitrusting, welke
verloren Is gegaan.
Hiermede hebben wfl de voornaamste
punten van het wetsontwerp aange
stipt. Rest onB nog, mede te deelen,
dat er een strafbepaling is gemaakt
tegen den eigenaar van 'n zeevaartuig
of een zeevisschersvaartuig, die op de
monsterrol niet de verzekerlngs-be
palingen van da wet heeft vermeld.
En toen zaten we ineens ln het
wetsontworp-Aaifterse (roomsch), ge
richt togen de oneerlijke concurrentie.
BQzonder geestdriftig is het niet ont
vangen. Volgens mr. Mendels (soc -
dem.) verblijdde de heer Aaiberse zich
,in een musch, die niet al te levend
is*. Maar de heer Mendels plaatste zich
dan ook op het socialistisch standpunt.
Het wetsvoorstel strekt tot bescher
ming van den middenstand, die, naar
de afgevaardigde voor Sehoterland be
weerde, zich aan een stroohalm wil
vastklampen, nu h$ ln de maatschap
pij niet meer een levenskrachtig geheel
uitmaakt.
De heer De Savornin Lohman (chr.-
hist.) vond de strafbepaling te alge
meen zij omschrift niet de feiten,
waaruit de oneerlijke concurrentie zou
moeten blijken. En de heer Schim van
der Loeff (unie-lib.) was van meening,
dat een strafvervolging eigenlijk nooit
zal kunnen geschieden, wanneer niet
vooraf toegewezen zal zijn een civiel
rechtelijke vordering tot schade-ver
goeding, waarvan eerst do toewijzing
het strafbare der .oneerlijke concur
rentie* zou kunnen staven.
Ingezonden Stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der
Redactie. De opname van de in deze
rubriek voorkomende artikelen bewijst
geenszins, dat de Redactie er mede
instemt.)
Coöperatieve
Superphoephaatfabrlek.
M. de R.
Door den heer G. A. Vosterman van
Oyen te Aardenburg wordt met enkele
heeren getracht om tot de stichting
eener Coöperatieve Superphosphaat-
tabriek in Zeeland te komen.
Ik zal hieronder eenige bezwaren
ontwikkelen, die de oprichting van
een zoodanige fabriek in den weg
staan, opdat de leden der landbouw-
vereeniglngen, die straks geroepen
zullen worden te stemmen over de
al ot niet deelname, de waarde van
mijn bezwaren zelf kunnen beoordee-
len. Mogelijk willen ook anderen mijn
voorbeeld volgen, hetgeen zeker bij
de leden welkom zal moeten z$n,
omdat bij een zoo veel beteekenende,
diep ingrijpende en voor velen geheel
onbekende zaak als do oprichting van
een superphoephaatfabrlek ook het
„tegen* wol gaarne zal worden ge
hoord voor men een beBluit heeft
genomen.
De heer Van Oyen spoort tot de
oprichting van een tabrlek aan, omdat
de Zeeuwsche landbouwers dit voor
jaar de superphosphaat fl per 100
kg. te duur zouden hebben betaald.
Wanneer evenwel zulke motieven voor
de oprichting van een fabriek dienst
moeten doen en men zich gaat beroe
pen op de ervaringen van dit oorlogs
jaar, van dezen abnormalen tjjd,
waarin o. a. de concurrentie van
België geheel was uitgesloten, zou men
zich aan zelfmisleiding schuldig ma
ken, want men zou dan een fabriek
gaan stichten met het oog op oorlogs
toestanden. En dat zou toch al te gek
zjjn. We zullen daarom de reden voor
een oprichting van oen fabriek moeten
zoeken in de normalen tjjden, in de
toestanden van vöór den oorlog.
En nu zal de heer Van Oyen niet
kunnen ontkennen, dat In het laatBte
tiental jaren ln den superphosphaat-
handel sterk is geconcurreerd, in het
bijzonder tusschen de Belgische en
Hollrndsche fabrieken en dat vooral
in Zeeland daarvan door de land
bouwers is geprofiteerd, omdat de
strijd tusschen die fabrieken hoofd-
zakkoiyk in deze provincie werd uit
gestreden. Daarom kan juist in Zee
land allerminst tot de oprichting van
een eigan fabriek worden overgagaan.
Ja, de concurrentie tusschen Holland
en België is de laatBte 2 jaren zoo
scherp geweest, dat de superphosphaat
is geleverd voor prijzen, die ver onder
den kostprys of fabriek spry a lagen,
zoodat er van geen fabrlekswinsf, maar
wel van verlies sprake was. Zie ook
.Handelsberichten" 1914, oflicieole
uitgave van het Ministerie van Landb.
N. en Handel, die op blz. 1149 zegt:
.Voor den handel in meststoffen is
1913 een ongunstig jaar geweest. De
pry zen zoowel wat grondstof als eind
product betreft, z(jn aanmerkelijk ge
daald. Als oorzaak daarvan zijn te
noemen de naar verhouding te ruime
aanvoeren der grondstoffen, lagere
zeevrachten, benevens een verminderd
verbruik van het fabrikaat door den
landbouw ten onzent, alsmede een
bemoeiiykte afzet van dit laatste naar
het buitenland, waar in de plaatste
jaren tal van kunstmeststoffen fabrie
ken zyn opgericht*. En op blz. 1151:
,De fabrikanten van kunstmeststoffen
kenschetsen zonder onderscheid den
gang van zaken in 1913 als onbe
vredigend en ongunstiger dan in 1912
Tengevolge van geringe koopkracht
en overproductie liepen de pryzen
regelmatig achteruit".
Tot zoover het officieel verslag.
Het verslag over 1914 is my helaas
nog niet onder de oogen gekomen,
maar ieder landbouwer kan uit de
buitengewoon lage prijzen van het
voorjaar 1914 zelf wel opmaken, dat
het verslag over dat jaar nog veel
ongunstiger moet zijn. Het moet den
heer van Oyen toch bekend zjn, dat
er toen fabrieken zyn geweest die op
hun binn nlandscheu handel meer dan
f 100,000 hebben verloren. Teekenend
is ook het verslag over 1913 van de
Internationale Guano en Superphos-
phaatwerken te Zwyndrecht waar
staat.van onze plannen tot uitbrei
ding van het bedryf hebben w$
voorloopig afgezien. De superphos-
phaatindustrie maakt tengevolge van
overproductie een crlBis door en vinden
w{j ons niet verantwoord door ver
grooting onzer productie de markt
nog zwaarder te belasten." Met zulke
resultaten en toestanden voor oogen
zal men toch onmogelijk tot stichting
van een eigen fabriek kunnen over
gaan
Hierboven heb ik de oprlohting van
een superphoBphaatfabriek in het al
gemeen behandeld. Ik zal hieronder
meer in het byzonder nog een paar
punten van het idcé van den heer
van O. bespreken.
De heer van Oyen stelt zich voor
een fabriek te stichten met «en jaar-
ïykscha capaciteit van 200.000 h
300.000 balen en wil over deze hoe
veelheid, die ongeveer ln 3 maanden
moet worden afgeleverd, het gansche
jaar produceeren. Wanneer de leve
ringen hoofdzakelijk plaats hebben in
Januari, Februari en Maart moet dus
do productie van de overige maanden
van het jaar worden opgeslagen. In
die 9 maanden worden 150 000 a
225.000 balen gemaakt. Als men nu
even wil bedenken welke groote berg
plaats men daarvoor noodig heeft, zal
men schrikken. Een bergplaats, die
andere fabrieken niet of althans
minder noodig hebben, omdat z(j in
de tyden, dat het binnenland niet
vraagt, naar andere landen exportee
ren en alzoo geregeld biy ven afleveren.
De kosten van deze reuzen-bergplaats
zyn dus Iets waarop de Coöp fabriek
bj de gewone fabrieken achter staat.
Dan v olgt hierop, dat de superphos
phaat by opberging in gehalte achter
uitgaat en ook dit is van geen geringe
beteekenis. En dan het renteverlies
van de superphosphaat, die daar opge
borgen ligt. Ieder zal begrijpen, dat
dit onkosten zjjn, die by een gewone
fabriek niet, of in veel geringer mate,
voorkomen, zoodat er tegen de oprich
ting van een ccöp fabriek volgens het
idee van den heer Van Oyen nog
meer bezwaren bestaan, dan tegen de
oprichting van een gewone bandels-
fabriek.
Wordt de fabriek gesticht en worden
de grondstoffen aangekocht en ver
werkt, dan is daarvoor natuurlek een
kapitaal noodig, dat in aandeelen
bfjecn gebracht moet worden zegt de
heer Van Oyen en h(| meent dan met
f 300 000 aandeelen klaar te zyn.
Bekent men echter uit, dat men alleen
voor de op te bergen 150.000
225 000 balen A f2,— per baal reeds
f300000 f 450 000 noodig heeft, dan
zal het wel duidelijk zyn, dat men
nog al wat meer kapitaal voor het
oprichten en dryven van een derge
lijke fabriek noodig heeft, dan door
den heer Van Oyen worat opgegeven.
Wanneer het werkeiyk tot de stich
ting van een fabriek mocht komen,
zou ik mö dan ook heel wat liever
bevinden, b{j hen, die niet hebben deel
genomen, dan wel by de deelnemers. In
het regeerlngsverslag van 1913 wordt
reeds gesproken van overproductie.
