N°. 42 1915 Bij dit no. behoort een Bijvoegsel. Voor onze Soldaten. f5,- i9 FEUILLETON Warrige Draden. Buitenland. Ob uitgave dezer Courant gaaehledt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prja per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Qoes, franco f l,U> Aöonderiyke nonuners E cent. Lnaendlns van adv«r£enU§n op Maandag, Woensdag en VRÏJ0A.G vöóï 13 vuren. De prfls dor gewone advertentiën Is van i-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 e». Bg directe opgaaf van driemaal paatsing deraelfde advertentie wordt de prijs slecht» tweemaal berekend. Geboorte-, huwoljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—JO regels S 1,— berekend Bewgsnummers 6 cent. Tclelooïmmnwer 88. Eurasian G. W. tam Barnbveld. Uitgave vaa de Naaral. Ve»*oots«kap ,öseseke Ooarant". Hoofdredaeteur W. J. Cl, vah Sahtbk «OESCHE (.01 RANT. Evenals het vorig kwartaal, doen ws waor era beroep op da abonné's van de Qoeeche Courant, om een bfl- drage in te zenden aan ons bnrean, ten einde ta kannen doorgaan mot het zenden van de conrant aan de cantines en militaire tehuizen. Wij ontvingen reeds van N. N. te Oost-Kapelle f 0,50 W. te Den Haag 0,50 Sara C. Dekker, Amerika 0,50 J. S, Amerika ,0.50 H. te Nis3e 0,50 G. A. H. te Soes 1, J. C. M. 1,50 Er worden 32 ex. verzonden, welke we laveren voor 50 ets., zoodat een bedrag van 11 gulden nog ontbreekt. Ons aanbevelend voor nwo welwil lende medewerking, DE DIRECTIE. Doorzichtig Spel. Er schijnt aau de rechterzijde een groot misverstand te heerschen en wel een misverstand, dat niet alleen plotseling opgekomen, doch vrij alge meen is over de beteekenis van het begrip Godsvrede, of, zooals men het daar noemt, van het Bestand. Toch is een definitie niet zoo moeilijk te geven. Met den Godsvrede of het Bestand heeft men niets anders voor, dan de politieke geschillen te doen rusten, totdat deze ernstige tijden aan ons zijn voorbijgegaan een concessie, welke zoowel door links en rechts, in het belang van ons nationaal bewustzijn, hl gelijke mate dient te worden gedaan, liet zou al een zeer verkeerde opvatting van den Godsvrede zijn, als rechts den eisch steldenu zult gij, linkerzijde, alleen datgene doen, wat iu onze kraam te pas komt. En even absurd zou het wezen, zoo door links een dergelijke eisch werd gesteld. Maar nu beweert men dag in dag uit in de rechtsche pers, dat de lin kerzijde den Godsvrede heeft verstoord bij de behandeling van het eeds-vraag- stuk in het parlement, over welke kwestie door ons in een Kamer-over zicht meer uitvoerig is geschreven. Wie de zaken echter juist wenscht te onder scheiden, zal moeten erkennen, dat van een verstoring van het Bestand geen sprake wezen kan. Niet alleen de lin kerzijde, doch ook een aantal mannen van rechts namen genoegen met een rege ling, dat iemand van het atieggen van „Dat was heel hard voor hem,« iel Robert onhandig. „Ziju leven is één lange verbanning geweest," ging z(j voort. „Hy is nooit gehuwd, hQ is vela jaren dood geweest voor de wereld. Z{jn naam Is natuurlijk niet Reginald Perth. O, Ik zon hem zoo graag een paar gelukkige jaren gunnon 1" „Wat kannen wfl doen, Lady Canter bury 1* vroeg Robert ernstig. „Breng mij naar zijn kamer. Laat in ij alleen met hem." „Terstondzei hy en opende de deur. Hg schreef nog steeds. Zachtjes liet Robert Lady Canterbury binnen en ging weer naar benedon. Woodley rookte op zgn gemak een van Robert's beste sigaren on een glas whisky met sodawater stond naast hem. „Lady Canterbury is bg hem,* zei hij. „Z{j wil probeeren hem over te halen, u te ontvangen." „Uitmuntend," merkte Woodley op. „Blijf toch niet bij me, als u iets anders te doen hebt. Ik heb tgd en geduld genoeg." Robert ging eenlge instructies geven aan z$n jachtopziener, die op hem wachtte. Een poos later kwam een bediende hem zeggen, dat zijn gast hem wenschte te spreken. Fletcher hasstte zich naar de logeer kamer, j La< y Cantcrbuiy zat aan de tafel I den eed ontslagen worden kan en met de belofte volstaan, als de kantonrechter voor zich van den ernst der gemoeds bezwaren is overtuigd. Men vraagt zich afwaartoe al dat kabaal voor zulk een simpele regeling Wanneer men beweert, dat de linker zijde blijk heeft gegeveu van ergerlijke partijdigheid eu door dik en dun haar zin heeft wenschen door te zetten, vergist men zich ten zeerste. Zoo links gekregen had, wat aan die zijde ver langd werd, dan zou, al naar de op vatting van den betrokkene, de eed kunnen worden afgelegd of de belofte. Links heeft dus een aanmerkelijke con cessie gedaan, door genoegeu te nemen met een regeling, waarin de kanton rechter feitelijk de toetser der con sciëntie-bezwaren wordt. Maar een nog eigenaardiger karakter krijgt het verzet der rechterzijde, als men nagaat, wat de heer Heemskerk, van 1908 tot 1913 Minister-president, op 24 November 1909 in de Tweede Kamer zei. De antirevolutionaire be windsman sprak deze woorden „Hier is dus misschien een redelijke oplossing mogelijk, want wanneer iemand uit consciëntie-bezwaren den eed weigert af te leggen, dan kan men aldus rede- ueeren iemand, die zoo ernstig over de dingen denkt, zal ook wel buiten eede de waarheid zeggen". De roomsche heer Van Sasse van Ysselt liet zich iu diezelfde zitting nog duidelijker uit. „Het heeft mij altijd gehinderd», sprak hij, „dat wanneer een getuige beweerde niet aan God te gelooven, deze toch gehouden was om Gods heiligen Naam aan te roepen en onder eede moest getuigen. Ik vind dit in strijd met de heiligheid van den eed en met de vrijheid van geweten, welke wij allen te eerbiedigen hebben. Daarom juich ik het toe, wat deze Minister van Justitie voornemens is te doen, nl. de bepalingen van den ge- tuigen-eed in dier voege te wijzigen, dat, wanneer een getuige gemoedsbe zwaren heeft tegen den eed, bij met een belofte kan volstaan". Ten slotte de woorden van den roomsclieu Minister van Justitie, den heer Nelissen, door hem geschreven in de Memorie van Antwoord op Hoofd stuk IV der Staatsbegrootingvoor 1910 „Een regeling wordt overwogen, waar door, met handhaving van het gewicht van den eed, tevens de gelegenheid wordt geboren tot eerbiediging van gegronde gemoeds-bezwaren, ook bij hen, die niet zijn aangesloten bij eenig kerkgenootschap, dat het afleggen van den eed voor den rechter ongeoorloofd verklaart*'. Drie uitspraken, van drie mannen naast Perth. Zg heek op, toen Robert binnentrad. „Hg kiest den dood," zei ze een voudig. „Mabel," antwoordde h(] ernstig, haar hand aanrakend, ,ik kies niet. Er is geen keus. Uw vriend beneden zon zeggenvertel mij alles, wat je weet van een zekere zaak en je vonnis zal worden opgeheven. Maar als ik hem alles had verteld, zon geen over eenkomst, geen beloite bindend zgn. Dat zou ik zelf niet kunnen ver wachten. In zijn plaats zou ik zorg dragen, dat ik zoo spoedig mogelijk een dood man was. Dat zeg ik, wiens geheole leven voor een zaak van eer werd opgeofferd." Lady Canterbury weende zacht. Hy legde zijn hand op de hare. „Weet n zeker, meneer Perth," vroeg Fletcher, „dat n het gewicht van uw geheim niet overschat Woodiey heeft toch als ieder mensch zgn prijs. Als geld „Mijn jonge vriend," viel Perth hem ongeduldig in de rede, „ik ben geen arm man. Woodley kan niet worden behandeld als iemand,, die op slehzelf staat. H(j vertegenwoordigt een sy steem. Natuurlijk begrijpt n dat niet; het is u niet kwaigk te nemen. Maar geloof mg, al wat n voor mij kant doen, is mg afscheid te laten nemen van Lady Canterbury en mij een nur met rast te laten, terwijl ik deze do cumenten afmaak." Fletcher zuchtte; hij moest wel heengaan en wachtte Lady Canterbury in de vestlbnle. Hg bad haar rijtuig reeds laten voorkomen en hielp haar, van rechts en waarlijk toch niet de eersten de besten Met welke oogeu moet men nu toch wel de oppositie der rechtsche bladen aanzien 1 Wij ge looven, te kunnen volstaan met aan haling van mr. Troelstra's woorden, welke geheel en al onze opinie weer geven dat het juist de rechterzijde was, welke den God rede misbruikte, om te bedekken, 1-oe zij inzake den eed, waarbij de gemèenscbappelijke ge- loofs-wortel haar schouder aan Schouder moest doen staan, hopeloos verdeeld is. Zou het, ook in tijden van Gods vrede, de rechterzijde niet gepast heb ben, hier de zaken voor te stellen, zooals zij inderdaad zijn, en zich niet te leenen voor een ijdel, voor een al te doorzichtig spel, ten doel hebbend, de schuld op anderen te schuiven Als deze taktiek óók al een uitvloeisel moet wezen van den Godsvrede, dan gevoelen wij grooten lust, daarvoor te passen. De strijd in en bulten Europa. Er la In ieder land een kleins groep personen, welko beslist, en een groots groep, welke zieh achikt In deze be slissing en aan de bevelen, die in verband daarmede worden uitgevaar digd, zonder eenig protest gehoor zaamt. De eerste groep is die der diploma ten en regeeringspersonen, die in den regel met de persoonlijke meenlcg van het hoofd van den staat rekening houden en hun beslissingen niet min der voor een groot deal oj ieder oogenblik doen afhangen van de ge beurtenissen In he buitenlanden van do stemming onder de breede lagen der bevolking. Hoe meer democratisch de staat is, hoe lnider de stem van het volk in eenig land zich doet hooren, hoo grooter de invloed der bevolking op inrichting en bestnur van den staat is, des te meer zal met den volkswil worden rekening gehouden. Het volk begeert over het alge meen den fitrjd niet, omdat het voor zich zelf van een overwinning geen voordeel heeft en in het algemeen de kosten van den oorlog heeft ts dragen. Of Duitschland na dezen oorlog b v. al of niet in het bezit van E'zas- Lotharlngen bljft, kan dan Duit- schen werkman vrg cnverBchilllg la ten. Persoonigk zal hg daar niets bg winnen, maar kan integendeel door den oorlog alles verliezen, wat hij bezit. Allereerst zijn leven en, als dit gespaard blijft, zgn bezittingen, 't zij geheel door vernietiging of verbeurd verklaring, 't zij gedeeltelijk door het opbrengen van zwaie oorlogslasten. Een strijd, waarbg het oorlog-ver klarende land er dan ook alleen op zoodra zjj beneden kwam, instappen. Toen ging Robert terug naar den man In de bibliotheek. „Onze vriend heeft een uur uitstel gevraagd," zei bij. „Als a wilt, zal ik u de tuinen en stallen laten zien." Hij nam het terstond aan en het dnurde anderhalf nnr, eer zg in de bibliotheek terugkwamer. Terstond wilde Robert naar boven gaan, toen bg dokter Brown met een ander man de trap zag afkomen. Een rogenblik stond Fletcher sprakeloos. „Professor Zimmormann was onge lukkig ongesteld," legde Ërown uit, „maar hij heeft eeu plaatsvervanger gezonden dokter Debncff me neer Fletcher. Toevallig heeft dokter Debnoff onsen vriend boven reeds behandeld." „Meneer Fletcher zal my wel her kennen," zei de pas aangekomene. „Het spijt mjj, cszen patiënt niet beter te vindon." Robert keek hem strak aan. „Denkt n, dat hg sterven zal?" vroeg hy. „Ik moet erkennen," antwoordde de dokter, „dat ik geloof, dat hg weinig kans op herstel heeft. Zgn weerstands vermogen is gering." Brown trok Fletcher een weinig ter- zgde. „Het zal n genoegen doen te hooren, dat dokter Debnoff het volstrekt niet eens is met mjn vermoedens. Hy be- schonwt den toestand als natnurigk." „Werkeigk „Wg sullen een nieuw middel pro beeren," ging Brown voort, „hoewel Debnoff weinig hoop geeft." Robert knikte. nit is, zieh met het grondgebied van andere staten te verrijken, vindt ook in den regel heel weinig sympathie bg het bezadigde deel der bevolking, maar steunt uitsluitend op het chau vinisme van bepaalde volksgroepen, welke in het bovrgden van stamge- nooten, die „onder vreemde over- henrschlng znehten". of in het ver overen van laad streken" VSMc* zij voor den bloei van het vaderland onmisbaar achten, een heiligen plicht zien. In den regel treft men dezen toe stand aan by volkeren, wier bloed sneller stroomt dan het onze, wier sympathieën en antipathieën sterker en meer gevoele- dan verBtandsoverwe- gingen zijn, d&n ig ons het geval is. Zoo zien wg den volkswil, in lauden als Italië en Roemenië, tot citing kamen, da lenden, waar machtige groepen steeds weer demonstraties honden tot het veroveren van oude Italiaansche gebieden of het bevrgden van geloofsbroeders in Zevenbergen of Beessrabië. In rgken ais Duitschland en Frank- ryk gaat het niet in de allereerste plaais om verovering en gobieds uit breiding. Ook daar beslist een kleine maebtigo groep, maar het volk ge hoorzaamt over hot algemeen zonder morren, doordat krachtig gewerkt wordt op zijn gevoel van vaderlands liefde en saamhoorigheld. De Dnitscher strSdt, omdat hg zich een eenheid voelt in de groote machtige Dniisehe groap, waaraan hg zich door taal, afkomst en geschiede nis verwant voelt. De zelfstandigheid van dia groep wordt bedreigd en elk harer leden snolt te wapen, om de gezamenigke volksgroepen ta ver dedigen. Zoo gaat het in Frankrijk, in En geland en in RuBland. Gelijksoortige elementen sluiten zieh aaneen tot verdediging van gemeenschsppeiyke bs-langcn, hetzg dat men dit belang zoekt in het vernietigen van den tegenstander, hstaj men zich bepaalt tot pogingen om te behouden wat men bezit, door verdediging van eigen gienzen. Het volk wordt ton, strijde opge roepen en gehoorzaamt. De machtige organisaties van weerbaarheid an landsverdediging doen hun werk. De nietige kleine radertjes, dia tezamen de geheele ingowlkkelde machinerie drgven, komen in beweging. Lie tegen de bewegingsrichting willen indraaien, die werkeloos willen blijven, worden verbrgzeld, ia ééne richting wordt alles voortgedreven. Een kleine, machtige groep besllBt, ook in de mec3t democratische landen, nog over oorlog en vrede. En het volk, dat bQ een oorlog niets winnen maar alles verliezen kan, het volk, dat de eigenigke lasten van den strüd zal dragen, gehoorzaamt blindelings, opgewonden als hat is door de propaganda voor een grooter „Ik laat het aan u over, dokter Debncff eenige minuten gezelschap te houden. Ik moet nu naar Perth toe." Fletcher vond Perth vol verlangen op hem wachten. Hg was klaar met schrijven, an hield een rol papieren in zgn hand. Hij had meer kleur, dan Robert ooit gezien had en zijn oogen waren ongewoon helder. „Kom gauw binnen en sluit de deur, Fletcher," zei hij ongeduldig. „Je ziet nn het resultaat van de be moeiingen van je dokter. Ik kon je wel hebben gezegd, dat hier niemand zcu binnenkomen, die hen mogeigk kon dooi zien.' „Wy zonden echter om Zimmer- mann," legde Robert uit. „Natuurlijk. Ja kon even good om den engel Gabriël hebben gestuurd. Bel nu je kn'eht en last hem hier biyven, terwjjl jo naar heneden gaat en je van die dokters ontsla; t. Kom dan terug en bl{f hier bg mij." Fletcher gehoorzaamde en ging r,aar beneden. Dokter Debnoff stond op het punt weg te gaan en Robert ver haastte zgn vertrek zooveel mogeiyk. „Ik geef u weinig hoop, meneer Fletehor," zei hy, teen hy reeds in het rijtuig gezeten was. „Ik heb bet geval to Londen nauwkeurig bestu deerd en ben overtcigd, dat hg maar kort meer kan leven." „Het spgt mg zeer, u dat te hooren zeggen, dokter," antwoordde Robert, „want ik geloof gaarne, dat u in staat bent het te weten," Debnoff staarde hem een oogenblik oor tjjn grooten bril aan en scheen vaderland en bevrijding van stam- genooten of door vaderlandslievende toespraken op zyn gevoel van saam- hoorigheld. Hoe meer de stem van het volk op de besluiten van oorlog of vrede wordt gehoord, hoe grooter de groep wordt, welke beslist en hoe kleiner die, welke gehoorzaamt, des te geringer zal ds kans zyn, dat Ëurdpa na dezen strijd opnieuw voor een wereldoorlog zal geplaatst worden. Daarnaar te streven beteekent das werken in dienst van den vrede. Van het gevechtsterrein in het Westen vragen voornameigk de Fran sche doerbraak-pogingen tnsschen Maas en Moezel onze aandacht, flier, waar het Fransche en Dnitsche front tec Z. van Verdun een scherpen hoek maken, trachten de Franschen de beenon van dien hoek steeds dichter by elkaar te brengen. Wanneer hier 'en poging tot doorbraak gelukt, valt hun niet alleen de spoorwegverbinding ThiaucourtPont k MoussonMetz in handen, maar kunnen zy, door de Oostelijke ligging van dit frontdeel, de DuitscherB op andere plaatsen van het front tot een belangrijken terugtocht noodzaken. Zooals ds tele grammen ons getoond hebben, is hier door de Franschen echter nog niet veel succes behaald. De Duitsche stel ling,met de punt over de Maas en het fort Camp des Romains als steunpunt, is niet gemakfcejjk te doorbreken. Door de vermeestering van enkele dorpen zgn inmiddels de Franschen den spoorweg weer wat dichter ge naderd. In de Karpathea wordt nog steeds mot woede gestreden. Voornamelijk de passan van Mesö Lsborcz en Lup- kow, waardoor de Russen in Hongarljë hopen te komen, hebben het hard te verantwoorden sn van beide zijden gewaagt men van zware verliezen aan menechonlevono. Een definitieve be slissing heeft tot na toe op zieh laten wachten. Eenige telegrammen mogen hier nog een plaatsje vinden. Berlijn. Hat havigst ontbrandde tussohen Maas en Moezel de strgd op twee punten tnsschen de Maas en Aprémont. Daar drongen de Franschen In ï'oschachtlg terrein dicht tot onze stellingen door, waar een vernietiger d vuur op korten afstand hen ontving. Mot name ten 0. van Flirey ontwik kelde zich een ware veldslag. De Fransche srherpschntters werden op den voet gevolgd door Bterke reser ves, die een aanval in N, richting moesten ondernemen. Tegen hen is onze artiilerio met een krachtdadig n goedgericht vnnr opgetreden. Na korten tlid sloegen de reservetroepen op de vlucht, terwyi de aanval der scherpschutters door ons geweervuur schipbreuk leed. By Fiirey zelf was het noodlg In iets te willen zeggen, maar bedaoht zich. Het rgtu g reed weg. Robert gin-:; naar da bibliotheek, waar Wood, ley hom nog wachtte. „Mgn zending ia mislnkt," zei Flet cher. „Hy weigert, er zelfs over te spreken." Woodley stond op, zonder verbazing of teleurstelling te toonen. „Het zal die dame erg spyten," zei hg. „Hy zal wel spoedig starven, en Ik weten dat heel goed. U bent nog jong, meneer Fletcher," ging hy voort, htm vaat aanziende, ,u hebt een mooi huls, en een eenvoudig, nuttig leven oen lang leven hoop Ik voor u 1 Meneer Perth is ook niet ond, maar hg heeft vyandeo ge maakt. Dat is nooit verstandig." „Is dat een waarschuwing?" vroeg Robert. „Boschouw het als zoodanig, als het noodlg is," antwoordde hg. „Volg mgn raad. Als Perth, ot de man, die daar boven sterft, oon legaat heeft na te late», laat hem oen ander erfgenaam kiezen. Dat legaat zon n den dood brengen 1" „De dood komt voor ors allen," antwoordde Fletcher. „Wy moeten onze kans wagen." Hy zag Robert laag en zonderling aan, zuchtte toen en stak nog een zgner fijnste sigaren aan, terwgi hy zich gereed maakte te vertrekken. ,U znlt er boter aan toe zijn zonder dat legaat 1" zei hy. [Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1915 | | pagina 1