N°. 21 1915
Donderdag 18 Februari
102de jaargang.
FEUILLETON.
BET BR AU A VAN DE RUE MORGUE.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,15.
Afzonderlijke nommer» 5 cent.
rusanding van adverïantlën op Maandag, Woensdag
en VHUDAO vóór 12 uien,
De prfjs der gewone advertentiSn is van 1-5 regelt 50 et., eikeregel meer 10 el.
Bij directe opgaaf van driemaal paatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regelt k 1,— bereksnd
Sewftwunman 5 cent}
ïeleloonnomnser 38. Pirestesr G. W. tam Barnrvslb. Uitgave van de Naaml.VeH«oots»ta3 „öeeszke Courant". Hoofdredaeteur W. J. 0. vak Santin.
Wal gij aan tlezen hebt. gedaan,
Liefdadigheid is sport, en sport ver
veelt gauw, ziedaar de grond-toon
van een stichtelijk artikel uit de bij
uitstek stichtelijke Standaard.
Het verdriet dr. Kuyper, dat er vau
de Belgeu, die naar ous land zijn uit
geweken toch waarlijk niet voor
hun pleiziernog zoovelen zijn
blijven hangen. Zij, die „op eigen
kamers of in goede hutels zich geher
bergd zagen", mogen genadiglijk blijven,
want dat zijn lieden, die „eer vertier
brengen, dan dat ze ons op bedenke
lijke kosten zouden te staan komen".
Misschien zal, indien de lang verbeide
vrede weder daar is, dr. Kuyper wen-
schen te bedillen, wie al of niet zijn
tijdelijke verblijfplaats in ons land mag
opslaan. A'u de oorlog nog woedt en
vrijwel geheel België één puinhoop is
inderdaad de beschaving teekent
haar weg 1 mogen Belgen, die ver
tier weten te brengen, in ons land een
toevlucht vinden. Wij wisten tot heden
niet, dat „vertier" in het antirevolu
tionaire woordenboek stond opgeteekend.
Dat bij de volgelingen van dr. Kuyper
de Mammon wordt aangebeden, ja, dat
was voor ons niets nieuws 1 Wij meen
den evenwel in onze onschuld, dat het
zonder „vertier" ging.
Au zijn er ook Belgische uitgewe
kenen, die geen geld hebben. Misschien
juister uitgedruktgeen geld meer
bezitten. Zij namen mee, bij de over
haaste vlucht uit de benauwde veste,
wat de band onmiddellijk vond, maar
veel is opgeteerd, in menig geval alles.
Hoe zal deze groep „op den langen
duur" geholpen moeten worden vraagt
dr. Kuyper zich vol bekommernis af.
Wij hadden van iemand, die er trotsch
op gaat, den eerenaam Christen te
dragen, een dergelijke vraag niet ver
wacht. „Op den langen duur" zullen zij
geholpen worden, die onze hulp van
noode hebben. Als het bijhelsche woord:
„Geef, aan wie u vraagt", voor dr.
Kuyper nog eenige waarde bezat, zou hij
in zijn Standaard een ander geluid doen
hooren.
Er is nog een derde categorie van
Belgische vluchtelingen in ons land,
waaronder, blijkens de schrijver in De
Standaard, behoort het „schuim van 't
ergste soort". En die lieden leven nu
„vau ons goede geld". Tegen de uit
drukking „ons" goede geld hebben wij
geen bezwaar, als de antirevolutionairen
tenminste de vrijheid nemen, zich zeiven
uit te schakelen. Hoe anders-denkenden
de liefdadigheid wenschen te betrachten,
zal toch zeker niet aan het oordeel van
den i'tar/aansf-redacteur moeten onder
worpen worden.
Er is een tijd geweest, dat „de man
der kleine luyden" een sympathieker
geluid deed hooren. Maar liij werd een
kwaden dag door een verleidelijke cour
tisane gekieteld, en die courtisane, wel
wetend, welk vleesch zij in de kuip had,
bracht hem aldra op andere paden. Waar
eerzucht spreekt en het er niet meer op
aankomt, langs welken weg aan haar
10
Naar het Engelsch van
EDGAR ALLAN POE.
„De beschrijving der klauwen", zei
ik, toen ik de verhandeling had uit
gelezen, „is 7olkomen in overeenstem
ming met deze teekening. Alleen een
orang-oetang van de hier beschreven
soort kan zijn vingers in het vleesch
hebben gedrukt, zooals jij het hebt
afgebeeld. Ook dit bosje taan-kleurlg
haar beantwoordt geheel aan de be
schrijving van Cuvier. Toch zijn alle
bijzonderheden van den moord mli
nog niet duidelijk. Er werden o.a.
twee twistende stemmen gehoord,
waarvan de één, buiten kUf, die van
een Franschman was."
„Precies. En je zal je herinneren,
dat de woorden Mon Dieu, die vele
getuigen duidelijk vernamen, door
hen allen zonder onderscheid aan deze
stem werden toegeschreven. De ma
nier, waarop het Mon Dieu werd ge
zegd, werd, in verband met de om
standigheden, door één der getuigen
1 usten voldaan wordt, zwijgt het mensche-
jijk mede-gevoel. Uit het wreed-geteis-
terde België zijn duizenden armen tot
ons gekomen, om hier, op den klassieken
bodem der vrijheid, een toevlucht te
vinden. Onder die duizenden waren
allicht tientallen, welke dr. Kuyper
noemt „schuim van liet ergste soort"
moeten de anderen daarom lijden
Toefde Jezus niet bij de tollenaars en
werd door Hem de overspelige vrouw
niet een boetvaardige zondares P
De erfenis, door Christus nagelaten,
waren het niet de armen P En past
het dan iemand, die zich met den
Christen-naam tooit, te schrijven, dat,
als van de arme Belgen hier een aantal
blijft toch niet langer, dan dat
België, door ruw geweld verwoest, weer
een bewoonbaar land wordt „een
geheel nieuwe rubriek paupers voor
onze rekening" komt Een oogenblik
verondersteld, dat Duitschland onze
neutraliteit geschonden had, zou
den dan met de duizenden goede ele
menten of is armoede, volgens
antirevolutionaire leer, het stempel der
individueele minderwaardigheid ook
niet telkens tientallen slechte elementen
elders een wijkplaats hebben gezocht f
En als dan om die tientallen den
duizendtallen een bescheiden onder-dak
werd geweigerd, zou dan een waarachtig
Christen niet in opstand komen
Het kan ons koud laten, dat dr.
Kuyper in zijn Standaard de Duitscke
zaak verheerlijkt een ieder blijve vrij
in zijn sympathie. Maar dat een zich
noemend Christen-staatsman aldus over
de Beigen oordeelt, wier eenige fout
is, dat zij den indringer uit eigen huis
wenschten te houden, kan toch waarlijk
niet door den beugel. Voor zoo iemand
is het „zalig zijn de barmhartigen,
want hun zal barmhartigheid geschie
den", zeer zeker niet geschreven.
Buitenland.
Oe strijd In en bulten Europa.
Het oude Hollandsche spreekwoord
van de heide honden, die om een been
vechten, terwgl een derde er zieh
intnssch&n mee nlt de voeten maakt,
heeft zijn bevestiging ook weer in den
tegenwoordigen oorlog gevonden.
Terwfll de combinaties van groote
Europeesehe mogendheden elkaar in
het haar vliegen, terwijl een uitput-
ting60orlog wordt gevoerd, waarbij
beide partijen het op vernietiging van
den tegenstander hebben aangelegd,
is er ook op een ander gedeelte van
onzen aardbol een rijk op don voor
grond getreden, datzich tot na toe
als jongere mogendheid meeBtal op
den achtergrond had gehouden.
Toen Duitschland van alle zijden
door zijn vijanden werd besprongen,
toen het Daitsche leger te land naar
twee zijden front moest maken, toen
do Dnitsche vloot, nlt voorzichtig
heid tegenover de sterkere Engelsche,
in oen eigen oorlogshaven werd op
geborgen, was er geen Daitsche macht,
welke op dat oogenblik de Daitsche
bezit tic gon in andere werelddeelen
by een vflandelykon overval voldoende
den Italiaan Montani zeer juist
gekarakteriseerd: h{| had er iets be
rispende of verbiedends in gehoord
Op de bewuste woorden bouwde ik
dan ook in hoofdzaak mijn theorie:
een Franschman moet getnige van
den moord zijn geweestdit feit staat
vast. Het is echter mogelijk, veeleer
is het wasrschijniyk, dat hy onschul
dig is aan het bloedig drama, dat zich
voor zjn oogen afspeelde. De orang
oetang kan hem ontsnapt zijn. Hy
kan het dier achtervolgd hebben tot
in de kamer, waar de misdaad werd
gepleegd, maar onder de zenuw
schokkende omstandigheden, waarin
hij verkeerde, was hfj niet in staat,
hst dier weer op te vangen. Het is
zonder twjfel nog op den loop. Ik
wil deze gissingen laten voor hetgeen
zD zjjn, maar, veronderstellend, dat
de Franschman onschuldig is aan den
moord, zal hy zeker afkomen op de
advertentie, welke ik heb doen plaat
sen in De Monde, een blad, gewijd
aan scheepvaart-belangen en dat door
het scheepsvolk veel gelezen wordt.
Hy overhandigde my een courant
en ik las het volgende:
„OPGEVANGEN
in het Bois de Boulogne, vroeg in den
kon besehermen.
Toen Btak da Japanner zUn grijns
lachend gele kopje a->n de overzyde
van den grooton oceaan omhoog en
loerde voorzichtig rond zieh. Hot
Daitsche pachtgebied Tsingtao lag
voor hot grjjpen, Duitschland kon het
niet verdedigen en de mogendheden
der entente zonden een Japansehe
actie daartegen niet de minste moei
lijkheden in den weg leggen.
En weinige dagoa later was Japan
als een zeer gewilde bondgenoot ic de ry
der entento-mogendheden begroet en
begon de belegering van Kiautjau, met
het gevolg, dat da kleine bezetting na
heldhaftige verdedigiDg zich aan den
overmachtigen vyand tno9st over
geven. De Japansehe actie werd in
Britsche, Fransehe en zelfs Russische
couranten als oen zeer gewaardeerde
at6Un opgehemeld. Japan was de on
verwachte bondgenoot, die zonder
eenige bijbedoeling: den geallieerden
ter hulp gesneld was. De Japansehe
actie werd een hoogst belangrijke
genoemd, en een daadwerkelijk op
treden van Japan c,> het Europeesehe
oorlogstooneel werd zelfs in vollen
ernst overwogen.
Hoe dlkwyïs is er niet sprake ge
weest van eau landing van Japansehe
troepen in Europa, van oen recht
streeks deelnemen van een gedeelte
van het Japausehe leger aan den on
middellijker! stiyd?
Do belangeloosheid vau Japan was
bovendien boven alien tw{jfel ver
haven. De verovering v.in Kiautsjau
geschiedde toeh niet om eigen macht
nit te breiden, neen, Japan zou, aldus
de Britsche verklaring, de kolonie
uitsluitend *n bezit nemen, om ze aan
den reohtmatigen eigenaar, China, als
een onverwachte verrassing weer aar.
te bieden.
Mocht deze philantropie van Ja-
paar.sche zjjdo tegenover China al
dadeiyk hot groottta wantrouwen
wekken, thans is wel gebleken, dat
dit wantrouwen alleszins gerechtvaar
digd was.
Hot Japansehe ultimatum aan
Duitschland luidde, dat Tsingtau voor
13 September door de Duitaehers ter
wille van den vrede in het verre
Oosten zou worden ontruimd, opdat
China weer in het bezit daarvan zon
komen.
Thans, nu de kolonie goed en wel
in Japansehe b-indoe is, wordt sr over
teruggave aan China niet meer ge
sproken.
China, zegt de Japansehe regeering,
heeft er immers in het geheel geen
belang by, wat er met Tsingtao ge
beurt. Zeer zrker moest Tsingtao
volgens het ultimatum weer aan China
vervallen, doch uit loyauteit tegenover
de hondgenooton mag Japan geen
betwistbare eigendommen weggeven.
Deze loyauteit tegenov- r d« bond-
genooteu heeft Japan dan ook nn al
zoover doorgevoord, dat het Tsingtao
voorloopig zal behouden voor den tyd,
welke Dnltschlaad oorspronkelijk met
China overeengekomen was en nog
84 jaar van kracht ie.
Van wat er na dien tyd met de
kolonie zal gebenren, trekt Japan zich
natuuriyk op het oogenblik al heel
weinig aan en de lfja beschouwende,
welke de Japansehe regocring in haar
handelingen tot nn toe gevolgd is, mag
morgen van don(den ochtend van
den moord) een zeer groote, taan-
kleurige orang-oetang vanBornoaanBch
raB. De eigenaar (vormoedelfjk ma
troos op een Malthezer schip) kan het
dier terug bekomen, mits hy het be-
wys levert, dat het zyn eigendom is
en b.y de kosten vergoedt voor zyn
vangst en bewaring. Zich te vervoe
gen RueFanbourg St. Germain,
nrderde etage".
„Maar hoe kon je toch in 's hemels
naam weten", vroeg ik, „dat de man
een matroos is en nog wel op een
Malthezer schip?"
„Ik weet het ook niet", antwoordde
Dupin. „Ik ben er heelemaai niet
zeker van. Maar hier hob ik een
stukje lint, waarnit ik toch het één
en ander kon opmaken. Het ziet er
vettig nit en naar m{jn overtuiging
is het afkomstig van een soort staart,
waarin Malthezer matrozen hun haar
plegon te vlechten. Bovendien, deze
knoop er in kyk een» even is
vast en zeker door een matroos ge
legd, en wel speciaal door een Mal
thezer. Ik vond het stukje lint aan
den voet van don bliksem afleider.
Het kan onmogehjk het eigendom van
één der beide slachtoffers zyn geweest.
In ieder gevalook al zou ik een ver
men veilig aannemen, dat, wanneer
de omstandigheden over 84 jaar even
gnnstig mochten zijn, van eenige
teruggave aan China absoluut geen
sprake zal zyn.
Na de verovering van Tsingtao
heeft Japan zich maanden lang rustig
gehouden en met belangstelling den
loop van het gevecht in Europa
gadegeslagen.
Nu na ruim zes maanden strijd de
mogendheden der entente alle de
handoc vol hebben, de Daitsche
actie ter zee ook do machtige Engel
sche vloot niet meer vr5 ic haar be
wegingen laat, is andermaal het
grijnslachende kopje van den gelen
man nit het ooBten boven den horizon
verschenen, om zieh met eigen ocgen
van den stand van zaken te overtuigen.
De groote Europeesehe mogendhe-
pen, de naties van de blanke be
schaafde volkeren, wier machtige
vloten zoo lang een beletsel waren
geweest om het denkbeeld van eon
grooter Japan te vorwezoniyken, zou
den in don eersten tyd niat meer in
den grooten oceaan verschijnen, om
den Japanner op de vingerB te tikken
zoo ooit, dan was thans het oogen
blik gekomen, om eon lang gekoester-
donwenseh tot vervulling te brengen.
Inderdaad heeft do Japansehe ver
rassing niet lang op zich laten wach
ten. Maar de door de geallieerden in
uitzioht gestelds, esn mogelijke landing
van Japansehe troepen tot versterking
van da rjon dar gaalliosrdan, bleef
uit, integendeel, do verrassing was
er eone, welke don mogendheden der
entente, voornameiyk Engeland, wel
alles behalve aangenaam zal zyn ge
weest.
Japan, dat zich van het oorlogs-
bedryf in Enropa al heet weinig
schfjct aan te trekken, zoolang de
vechtende dwarskijkers elkaar maar
op eigen terrein bozig houden, ziet
thans da kans schoon, oen plan ten
uitvoer te brengen, dat het wol niet
verwacht zal hebben, zoo spoedig te
kunnen vcrweieiyken.
Op China, het groote logge, China,
dat tegen den Japanschen bnnrman
niet op kan, hield het rgk van den
Mikado al jaren lang bet oog gevestigd.
Tjjaos meent Japan het juiste oogen
blik gekomen. Het heeft aan China
den eisch gesteld, dat geen gedeelte
van de Chinseaehe knst, noch eenig
Chlneesch eiland aan ben buitenland
sohe mogendheid zal worden verpacht.
Japan eischt het uitsluitende recht op
tot exploitatie van mjjnen in Oost
Mongolië, waar gaon spoorwegen
mogen worden aangelegd zonder zyn
toestemming.
En daarby blijft het niet Japan's
eischen gaan nog vorder. Het elBcht
een verlenging van de paohtverdragen
inzake de spoorwegen van Port-Arthnr
eo Antoeng naar Mookden—-Kirin
Tsjangotsjoeng voor den daar van 99
jaar, het wil rechten om in Oost-
Mongolië en Zuid-Mantsjoerye land
te koopen en te kolonisaeren, en
het wil de aan Duitsokers verleende
concessies voor den aanleg van een
spooriyn van Tsjifoe naar Woi-tjen.
Zonder toestemming van Japan mag
China verder In Foe-kiën geen myn-,
spoorweg- on haveoaanleg aan andere
mogendheden toestaan. Japan eischt
mede controle met China over de
keerda conclusie hebben getrokken
dan geeft dit toch niemendal aan den
inhoud van de advertentie, dieikhab
geplaatst. Vergis ik my, dan zal de
betrokkene eenvoudig denken, dat ik
door de één of andere omstandigheid
op een dwaalspoor ben gebracht, en
hy zal er niet veel gewicht aan hech
ten. Maar heb ik goiyk met mijn ver
onderstelling, dan ben ik een hesl
eind verder op streek. Neem aan, dat
do man wél getuige v was van den
moord, maar aan den moord zelf on
schuldig. Dan zal hy natuuriyk niet
graag op mjn advertentie afgaan, dat
spreekt van zelf. Er komt evenwel
iets by De man is in het bezit ge-
weost van een orang oetang, wat voor
hem een bezit beteeken t van groote
waarde, ja, eau klein verinogen.
Waarom zon hy het dier laten loopen
met de wetenschap, dat h{j, zoo hy
onschuldig is, zoo goed als niets waagt,
door zich op myn advertentie aan te
melden? Hy zal dat doen, let op myn
woorden. En hlf hoeft gelijk. Hot beest
werd in het Bois de Boulogne ge
vangen op een zoor grooten afstand
van de plaats van den moord. Ik stel
me zyn gedachten-gang aldus voor:
„Wie zal ooit vermoeden, dat een dier
de misdaad heeit gepleegd De politie
groote Chineesche wapenfabrieken te
Hanjang, de yzarmynen in Taich en
de steenkolenmynen in het Jangtse-
gebied, terwyi China geen mijscon-
eassies mag toestaan aan onderdanen
van andere mogendheden, waardoor
de bovengenoemde ondernemingen
zouden kannen worden geschaad.
Uit alles biykt, dat Japan, nn de
meest belanghebbende mogendheden
onmachtig zijn, naar buiten op te
treden en de Vereenigde Staten zich
byzortder in aeht nemen, door een
stoutmoedige actie zich van de heer-
üchappy in het Oosten wil verzekeren.
Waar hierby de Engelsehe en Rus
sische belangen ten zeerste zjjn be.
trokken, kan nu juist niet gezegd
worden, dat de geallieerden tot nu toe
veel genoegen van den zoo geestdriftig
binnengehaalden gelen bondgenoot
beleven.
Russische bladen sproken van een
opzettelijke Egyptiseering van China,
dat in een Japansehe kolonie ver
anderd moot worden, waarin evenwel
noeh Engeland, noch Rusland zonden
kannen toestemmen. En dat in China
zelf de Japansehe eischen de grootste
opgewondenheid veroorzaakt hebben,
spreekt van zelf.
Thans biyft Engeland niets anders
over dan bonne mine an manvais jen
te maken.
De Times bespreekt de Japansehe
eischen dan ook in een zeer gerust
stellenden toon, welke evenwel den
indruk maakt afkomstig te zUn van
lemaud, die zieh niet byzonder op zyn
gemak voelt.
Allereerst stelt het blad op den
voorgrond, dat de bijzonderheden over
de Japansehe eisshen niet officieel zyn
en dat zy uitsluitend uit Peking komen,
waarmede het blad evenwel een eigen
correspondent verloochent, die zich
steeds byzonder betrouwbaar heeft
getoond. Vervolgens komt de Timet
tot de conclusie, dat Duitschland wel
aan het intrigeeren en omkoopen zal
zyn gaweest, waarby China als,het
werktuig is gebezigd. Evenwel, ver
volgt het blad, zyn de Japansehe
eischen niet zoo kwaad als zij wel
schijnen. Da belangen van de andere
mogendheden loopen geen gevaar,
omdat toch wel te verwachten., zal
zijn, dat de Japansehe-regeering niet
zal staan op eenigen eisch, waarvan
het haar mocht blijken, dat die onver-
eenighaar is met de fundamenteele
beginselen van de Britsche politiek,
waar het betreft het beginsel van de
zgn. „open deur", dn gelykheid voor
iedere natie om concessies te verwer
ven en handel t* dryven.
Een tot oordeelen zeer bevoegd
medewerker van de Daily News komt
er i ond voor uit, dat het China onmo-
geiyk is, Japan's eischen in te willigen,
zonder den belangen van andere
mogendheden ernBtig afbreuk te doen.
Wanneer Japan mede eontröla ver-
krygt over de yzerfabrioken te Han
jang, zon het zien nestelen in het
hart van do Engelsehe invloedssfeer,
evenals hy den eisch om den aanleg
te verkrygen van eon spooriyn van
Tsifoe naar Weitsjen, welke lyn hoofd-
zakeiyk met Engelseh kapitaal zou
worden tot stand gebracht.
Het Fransohe regaerings-orgaan De
Tempt hoopt nog altyd, dat Japansehe
troepen aan den Dtryd in Europa
ziet er geen gat in zy heeft zelfs
niet het allerminste spoor gevonden.
Eb zelfs, al zon ze ontdekken, dat een
orang-oetang het had gedaan, dan nog
zon het haar onmogeiyk zijn, te be
wijzen, dat ik er van af wist, en ze
kan me dns ook Diet in staat van be
schuldiging stellen. Eén ding is zeker
ik ben bekend Degene, die de adver
tentie heeft geplaatst, wijst my aan
als eigenaar van hot beest. Maar wat
weet hy per slot van rekouing van
het drama af? Dat 1b natuuriyk de
groote vraag. Ik kan vanzelfaprskend
een dier van zóó groote waarde niet
laten loopen, ik ben onBchnldig,
komaan, ik ga op de advertentie af,
haal den orang-oetang terug en sluit
hem op, tot over de heele historie gras
is gegroeid." Zóó was zyn gedachten-
gang, dankt jon ook niet?"
Ik wilde antwoorden, toen we op
hetzelfde oogenblik voetstappen op de
trap hoorden.
„Houd je revolver gereed," zei
Dupin, „maar gebruik je wapen niet
en laat het ook niet zien, voordat ik
je een teeken geef."
(Wordt vervolgd,)