N°. 14 1915
Dinsdag 2 Februari
102de jaargang.
3 FEUILLETON
HET ÖR4MAVAN DE RIT, MORGUE.
Telefoonnummer 22. Directe*? GE W. van Babnbveld. Uitgave ns '5e Nj»am!aVe»nootStftav- Coaraat". hJr?ofdreömt^,r W J. vu sant»*.
De uitgave doaer Conrant geschiedt baandag-, Woensdag*- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfl» por kwartaal, in Goes f Oj7&e buiten Goes, franco ^«a*
Afaonderlllko nommor» R cent
2«sen<ilEg var* adyerteixtieii op Mttndag, 'Woemsdafc
en VH1JDAG vóór J3 v?v?a
De prQe der gewone advert,enïión ie van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et
B$ directe opgaaf van driemaal p&atsing deraelfde advertentie wordt
de prijc slecht» tweemaal berekend,
Geboorte-, huwelijk' en doodsberichten en de daarop betrekking hebfcenrf©
dankbetaigingen worden v&ö 1—10 regale V - berekr&d
*tew| mammam 6 ccntg
Laag bij den grond.
De benoeming van den heer Cort
van der Linden tot Minister van Staat
heeft in breede kringen der bevolking
groote voldoening gewekt. Men ziet
en terecht in deze ouderschei
ding een belooning voor het vele, dat
de tijdelijke voorzitter van den Minis
terraad in deze moeilijke dagen voor
land en volk heeft gedaan.
Maar ook zonder toekenning van
deze onderscheiding zou een ieder on
middellijk hebben verklaard, dat Mi
nister Gort van der Linden in de tijden
van spanning, welke Nederland door
leeft, de ware man op de ware plaats
is gebleken. In no. 451*2 van Hel Volk
27 Januari j.l. erkende de re
dactie, in een hoofd-artikel //De eere-
dienst van het gevaar", dat Cort van
der Linden ,/is een man, wiens inte
griteit (onkreukbaarheid) van karakter
en wiens wijsheid aan de overgroole
massa van ons volk ontzag en ver
trouwen inboezemen". En later heette
het: 1Tij maakt daardoor de eenheid
in het volk, liet vertrouwen, dat om
1e regeeren voor hem onmisbaar is,
afhankelijk van het gezag, dat de
massa van het volk heeft voor zijn
karakter. Gelukkig voor ons land, dat
dit ontzag groot is".
Aan deze uitlatingen hebben twee
Genossen van de bovenste plank erger
nis genomen. Als bij deftige liên te
doen gebruikelijk is, schrijven zij onder
pseudoniem. Zij vallen de redactie van
„ons arbeidersblad" op het lijfhoe
durft ge zoo te schrijven van den man
der Tuchthuiswet. Wat is hij, Cort
van der Linden, anders dan de mach
tige uitvoerder van de. ons vijandige
wenschen der bourgeoisie, wiens eventu-
eele wijsheid slechts ten bate der
heerschende klasse lean worden gebruikt?
Men ziet hetde zich achter een
schuilnaam verbergende socialisten zijn
het zelfs niet eens met de redactie van
Hel Volle, waar deze de wijsheid des
hoeren Cort van der Linden prijst.
Het is jammer, dat de heeren onder
pseudoniem werken waarom hun schit
terend licht onder een korenmaat ge
plaatst Minister Cort van der Linden
huldigt den stelregel, dat men nooit
te oud is om te leeren wie weet, wat
hij nog van deze socialistische heeren
had kunnen opsteken
Het Volledat, in het artikel „De
eeredienst van het gevaar" reeds een
slinger om den arm had gehouden dat
is zoo de methode mist den moed, de
luk-raak-schrijveilde partijgenooten be
hoorlijk op hun nummer te zetten. Toch
krijgen zij hier en daar een veeg, die
raak is. Men moet inderdaad al over een
zeer gering onderscheidings-vermogen
beschikken, wanneer men van den heer
Cort van der Linden zegt, dat zijn
Naar het Engelscb van
EDGAR ALLAN POE.
,In het v.rtrefe heersehte de grootste
wanorde de meubelen, voor zoover
ze niet stuk wareD, lagen door en
boven elkaarhet beddegosd was uit
de slaapkamer gehaald en midden
door het woonvertrek geworpen. Op
een stoel lag een bebloed scheermes
in den godoofden haard zag men
eenige lange dikke lokken grijs mer-
schen-haar, drfvend In bloed, en blijk
baar met de wortels uitgetrokken.
Op den vloer werden vier louls-d' or
gevonden, een oorring, twee groote
zilveren lepels drie kleinere en twee
tasschen, inhoudende bijna vier dui
zend f ancs aan goud. Do laden van
een schrjfoureaa waren opengetrok
ken en waarschijnlijk uitgeplunderd,
ofschoon nog ree. betrekke'jk groot
gedeelte van den inhoud aanwezig
was. Een Szoren geldkistje werd ge
vonden ondr-r het bed, niet onder
het ledikant. Het waB geopend, de
sleutel zat nog in het Blot. Er lagen
alleen eenige oude brieve® en andere
papieren van weinig belang in.
.Mevrouw L'Espanaye wao niet te
vinden. Daar men echter een groote
hoeveelheid roet in den haard zag,
keek men in den schoorsteen, waaruit
men het ljjk van de dochter te voor-
„eventueele wijsheid" slechts kan wor
den gebruikt ten bate van de heer
schende klasse, wijl hij is de machtige
uitvoerder van de den socialisten vijan
dige wenschen der bourgeoisie. Wij
hebben, gelukkig, van sociaal demo
cratische zijde wel eens een ander en
juister getuigenis vernomen wanneer
de wereld brand niet ware uitgebroken,
dan zouden wij reeds een heel eind
verder zijn met de voorbereirliug van
het algemeen kiesrecht, dat toch zeer
zeker niet zal worden ingevoerd ten
bate van de heerschende klasse. En
men vergete ook niet, dat het Kabinet-
Gort van der Linden met de stellige
belofte is opgetreden, de grove onbil
lijkheden, welke de ouderdoins-verzor-
ging van Minister Talma aankleven,
weg te nemen. Eveueens als bij de
voorgenomen Grondwet-herziening trad
hier de oorlog storend tussclienbeide.
MaarGort van der Linden is
de man, die, ter afwering van het
oorlogs-gevaar, er diep van doordrongen
is, dat onze geheele weermacht op de
been gehouden moet worden. En dit
kunnen tal van socialisten hem niet
vergeven. iXu wij reeds zes maanden
buiten den krijg zijn gebleven, meeneu
de betweters, dat liet gevaar voorbij
is, en op pietluttige wijze gaan zij
aan het critiseeren. Een weinig eer
volle houdingToen het gevaar on
middellijk dreigend was, kropen zij
allen achter de Minister-tafelvandaar
zou hun reddiug moeten komen, redding
van lijf en goed. Doch het is zes maan
den goed gegaan, niet in het minst
door het kranig optreden van deze
„bourgeois"-regeering, en nu zij zich
weer veilig wanen in honk, keffen eu
blaffen zij diezelfde regeering aan, welke
hen eerst moest beschermen en die
nog dagelijks hen beschermt.
Voor bet gedoe van dergelijke onder
pseudoniem schrijvende lieden wil de
S. D. 4. P. zich niet verantwoordelijk
stellen men kan het duidelijk opmaken
uit de commentaar, welke de redactie
van liet Volle op het bewuste artikeltje
in het nr. van j.l. Zaterdagavond geeft.
Doch het baat haar nietzij zal de
consequenties van haar optreden hebben
te aanvaarden. De S. D. A. P. is meer
en meer vastheid van lijn gaan misseu,
naarmate de oppositie in eigen boezem
grooter werd. En dit wreekt zich nu.
Zij kan de schreeuwers met een hoog
hartig gebaar op hun plaats probeeren
te zeiten, maar niet ontkennen, dat zij
zelve het is, die dit geschreeuw, door
slapheid van leiding, in de hand heeft
gewerkt.
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
Oorlog Is niet alleen verwoesting en
scbyn haalde, dat, mat hat hoofd naar
beneden, oen heel eind in de nauwe
schoorsfeon-buis was gedrukt. Het
Ijjk was nog warm. By onderzoek
vond mea talrijke ontvellingen, laak
baar veroorzaakt door hot geweld,
waarmede hot in don schoorsteen was
geduwd en waaruit het later weer
verwijderd moest worden. Het gelaat
had talrUke, ernstige scbrammoD aan
den hals waren zwarte plekken en
diepe nagel-indrukken zichtbaar, alsof
do dood door worging wss ontstaan.
,Na een nauwkeurig onderzoek door
de geboele verdieping en het geheele
huis, dat echter niets naders aan het
licht bracht, gingen de aanwezigen
naar een klein plaatsje, aehter het
huis gelegen. Daar vond men het
lyk der oude dame, met den hals
zóó ver afgesneden, dat, bjj een po
ging om haar op te heffen, het hoofd
van de romp viel. Lichaam en hoofd
waren vreeselfik verminkt j het gelaat
zelfs zoozeer, dat nauwelQkB men-
scbeiyke trekken herkenbaar waren.
ZJjn wy wel ingelicht, dan is tot
dusverre nog geen enkele aanwijzing
omtrent deze misdaad verkregen."
Met verbystering las ik het verhaal
van eer afgr5-el(jk drama, in een
gemengd bericht* zoo nuchter moge-
ïyk sastgevat. In mijn verbeelding
leefde ik het ontzettend tooneel mede,
waarvan twee onschuldige vrouwen
het slachtoffer waren geworden.
Het volgend nummer van de krant
bracht de nadere bijzonderheden
vernietiging, mrar bovenal het on
schadelijk maken van den tegen
stander
Kan dit gebeuren door zyn gevan
genneming en opzending naar sterk
bewaakte kampen in eigen gtbied,
dan zal dit in den regT geschied:-®,
a! is de overwinnaar zelf daarmede
slechts ten deele gebaat. Want dui-
zen->on krijgsgevangtnen kannen,
door onvoorziene omstandigheden niet
alleen tn een positie komen, waardoor
zij andermaal als vijanden tegenover
hetzelfde leger komen te Btaan, ook al
is deze m jgelijkheid altgesloten, dan
nog e'-ebcn zy buitengewone on
kosten en bewaking en heeft het vij
andelijk rijk, dat ia zeer vele gevallen
de uiterste zuiölghs'dmost betrachten
om de eigen bevolking voor pogingen
tot uithongeren ts behoeden, duizen
den ojgewor.sehte kostgangers meer,
wier hongerige soldatenleggen lederen
dag eon duchtig aandeel van den be
schikbaren voorraad levensmiddelen
voor zich opeischen.
Hot maken van krijgsgevangenen
geschied; dan ook uitsluitend uit ren
oogpunt van mensoheRjkheid.
Wanneer een groop militairen, te
zwak of te verrast om zich te ver
dedigen, den 1 m handen valt,
gebied? de meascheljkheid het on
schadelijk maken van den tegenstan
der niet raeer door de wapenen maar
door het gevangennemen en opzonden
te verkrijgen.
En omdat ast krijgsgevangenen
nimmer mag gewroken worden, wat
zy e- hun landg.tcooten tot verdfldi
ging vau hun vaderland hebben ge
daan, heeft ieder krjgsgevangene
recht op een goede verzorging rn
mensonwaardige behandeling.
Wanneer een militair-vlieger hoog
uit de lucht zlln verwoestende bommen
in da g.iledereo van den vgend laat
neerkomen, wanneer hii de kostbaar
tte versterkiv gtwerkeu daardoor ver
nield, do mr eat bekwame officieren
doet sneuvelen, dan heeft hg, door
een ongelukkig schot in handen van
den tegenstander gevallen, recht op
een behandeling en verzot ging over
eenkomende met zyn re.ng in het
eigen leger en mogen aan heus nooit
da vorliezea gewroken worden, die
zyn stoutmoedige en succesvolle actie
den vijand vóór zijn noodlanding
heeft toegebracht.
Hier is nog iets van de oude ridder
lijkheid van strjdar tegenover stry-
der
Ean dapper soldaat wordt ook door
zyn tegenstander geëerd, een stout
moedig officier, als de Belgische gene
raal Leman, mag ja st door de kra
nige verdediging van de hom toever
trouwde vesting en door de groote
variiezen, welko hij den aanvallers
wist toe te brongen, zija degen be
houden, een illnk, doortastend en rid
derlik militair, als do kommandaat
van do J&mbden, wordt, ondanks de
schade, welke h(j dan tegenstander
berokkende, ook in het vjjandeiyke
land als een held vereerd
„Verscheiden personen zyn reeds,
in varbard met het g-rneht-maker.d
drama van de Rue Morgue, gehoord
veel licht werd evenwel niet ontstoken.
W5 laten hier een zoo nauwkeurig
mogeiyke samenvatting dar afgelegde
verklaringen volgen.
„Allereerst werd gehoord Paulina
Duhourg, wasehvrouw. Z{j koude de
slachtoffers reeds jaren; zij deed de
waseh voor de beide dames. De oudo
mevrouw en haar dochter schenen in
de beste verstandhouding met elkaar
te levende verstandhouding was,
voor zoover vrouw Dubourg kon ver
klaren, zelfs buitengewoon harteiyk.
Zy betaalden steeds stipt. Waarvan
zij leefden, was Pauline Du'oourg on
bekend. Zij geloofde, dat mevrouw
L'Espanaye mot waarzeggen haar
brood verdiende, en, naar hetgeen ze
gehoord had, moest ze eer. aardig
duitje hebben overgelegd. Nooit had
Pauline ieman 1 in huls aangefroffen.als
zy haarwasch kwam afl weren ofhalen.
Een dienetb de hielden de beide dames
er niet op na. Behalve de vierde ver
dieping scheen er geen enkele etage
van het bewuste huis bewoond te zyn
getuige kon althans verklaren, dat
alleen de kamers, door de dames
L'Espanaye bewoond, gemeubileerd
waren.
Pierre Moreau, houder van een
„bureau de tabac", verklaarde, dat hy
in de laatste vier jaar meermalen
kleine hoeveelheden tabak on snuif
aan mevrouw L'Espanaye had gele
verd. Hy was in ds buurt geboren en
M-i r dit geldt b8 alle partyei, slechts
voor den gevallen of crevaneeri ge-
roman tegenstander, die grriJ.it in
volle uniformen, daardoor toost to be-
hooren tot dp. georganiseerde strijd
krachten van hot v'oaodtiyk gabled.
Zij geven docr hnn dadi®, door
hue UDiform aan, dat z{S tegenstan
ders zjjn, zij wagon bun lovon In een
eerlijken strijd, met in acht neming
van de bepalingen van het volken
recht. Waar zy winnen zulle zii do
krijgswetten tegenover dou verslagen
vfar.d in acht remso, waar zij ver
liezen, vragen zg dezelfde meneche-
lgke behandeling van den tegenstan
der.
Er is ovenwei nog een andere groep
van personen, die in handen vao den
vysnd kan vallen.
Zy dragen geen uniform, zij zyn
niet georganiseerd on geven den in
vallers geen kennis van haa voorne
men, zich ia een et-rlgken «rijd
tegenover beu te plaatsen.
Meermalen deden rfi zich voor ais
volkomen betrouwbare en rustige
burgers, dikwijls was het slsc'hts aan
bun voorkomend field on vredelievende
houding te danken, dat de troepen
van den invaller een door den vtiard
ontruimd stadje ia vol vertrouwen
bezetten eu do manschappen, na een
vermoeiende dagtaak, meenden de
rust gevonden te hebbeu, die hun weer
nieuwe kracht tot voorzetting van don
strijd zou geven.
Dan, als d« ingekomen troepen de
wapenen in vol vertrouwen had afge
legd, knalden van links en rechts, uit
ramen en dakvensters, van achter
muren en uit boomen, plotseling de
schoten van onzichtbare togers'anders
en vielen, op v.ei'radorJ$ke wijze san-
gevallen, de mannen, die la een eer
lijken strijd v-sn legermacht tegenover
legermacht steeds dapper on onver
schrokken voor hun levaa haddeD
gestreden.
Dat is in zeer vele gevallen het
begia van re i bloedbad en da ver-
nietiging van kostbare bouwwerken
geworden.
Want tegenover frane-tireurs, hoe
begrijpelijk huo daden dlkwi'ls zjn,
en hoezeer de iietda voor hun vader
land en de haat tegen da invallers
hen ook fot handelen gedreven kan
hebben, kent de krygswet geen mede
leden.
Men is soldaat of men is het niet.
Voelt men den drang, zyn geboor
tegrond te moeten verdedigen, dan
kan men dit doen als militair, lu volle
uniform, sis man tegenover man, dan
kan men strijden met open vizier, de
risieo dragen van den oorlog, dan
heeft men do zekerheid in den vy'and
een ridderlyken tegenstander te zullen
vinden, dlo da regels van het volke
renrecht in alle opzichten zal eer
biedigen.
Voelt men de behoefto, a (in Vader-
te verdedigen niet, sluit men zich dus
niet aan bfi de ryen dor erkende, ge
organiseerde weermacht, maar toont
men zich in voorkomen na handelln-
had er alto:gewoond. Da flames be
woonden hot huis waarin sy zulk een
vrsBSniJken dood haddeu gevonden,
inter dan zes jaar Het w«s haar
eigendom. Vroeger hadden zij hot aan
verschillends personen verhuurd, maar
de wyze, waarop haar perceel werd
bewoond, stond haar niet aan en
daarom trokken zfj er zelf in. De onde
mevrouw L'Fsvanaye weigerde, het-
b{j gadeeiten te verhuren, en dere
getuige had den indruk gekregen, dat
zy kindocb was. In den loop van die zes
jaar bad Pierre Moreau de dochter
vier of vyf maal gezien. De bolde
dames leefden geheel op zich zelf en
algemeen meende men in de buurt,
dat zy er warmpjes in zaten. Hoewel
hot praatjs rond ging, dat mevrouw
L'Espanaye een kaartlegster was, had
hy, Moreau, daar nimmer geloof aan
geslagen. Niemand toch ging het huis
binnen. Do dochter had hy, zooals
gezegd, enkele malen geziende oude
dame kwam ook zelden op straat.
Zoovar hy kon nagaan, was zoo nu
en dan een kruier aan het huis ge
weest, en ook soms oen dokter, mis
schien een keer of acht.
„Verschillende andere personen,
meest bnren, bnveBtigden deze ver
klaringen. Geen van hen wist op te
geveD, of er ismand geregeld aan huis
kwam. Ook wist men niet, of mevrouw
L'Espanaye bloedverwanten had.
.Isidore Musté, agent van politie,
verklaarde, dat hj ln den bewustert
nacht, circa drie uur, ter assistentie
vras geroepen. Hy was op dat •ogen-
gen een rustig burger, dan schenkt
men willens en wetens de» invallenden
troepen do overtnlging, dat men, al
mag de haat tegen (jen vreemden
Indringer ook i.eg zoo groot zyn, zleh
zal onthouden van eenige actie,waarbij
leven en bezittingen van do binnen
rukkende legermacht in gevaar wor
den gebracht.
Daarop vertrouwende, zullen de
troepen, met inachtneming var. die
voorzorgsmaatregelen, welke de onder
vinding noodzakeiyk gemaakt heeft,
na hat binnenrukken van een door
den vjand ontruimde stad, da rust en
de verkwikking zoeken, waaraan z0
na afmattende dagtaak dringend be
hoefte hebben.
Wanneer dan, op hot onverwachts
de schoten der fraac-tirenrs weerklin
ken en het blykt, dat de bevolking
door hare houding en handelingen
een verraderlijke rol gespeeld heeft,
opzettelijk de tegenstanders in de
val lokte om hen op het onverwachts
te kunnen afmaken, dan geeft de
krygswet den troepen het recht, ieder,
die aan dezen verradeiyken aanval
deelnam, voorgoed onschadelijk te
maken.
Een overwonnen tegenstander, die
zich door zjjn uniform ais vyand doet
kernen, kan als krjjgsgovangene wor
den weggezonden, oen overwonnen
tegenstander, die zieh door klaeding
en houding als een rustig burger voor
deed, wordt onverbiddelijk gefusileerd.
Dit als inleiding voor een beschou
wing van de aan beide partyen in
deze» oorlog ten laste gelegae wreed
heden tegenover de bnrgerlyke be
volking, wöike we in een volgend
overzicht nog eens aan een nauw
keurig onderzoek wllen onderwerpen.
Richten wy thans het oog op het
W. oorlogsterrein, dan blijkt, dat de
krachtige pogicg die do Dnitsehers
gedaan hebben, Bethnne te veroveren,
zeker mislukt is.
Tasschen Givenchy en Qaineby,
waar de Engelschen sterke posities
bezet hadden, deden de Dultacbers bfi
verrassing een tot in alle onderdeelan
voorbereiden aanval en slechts aan de
omstandigheid, dat er van deze voor
bereiding iets was nitgslekt, slaagden
de Brinche en de Franaehe artillerie
er door een moorddadig vunr in, de
Dnitsehers tot vyf maal toe het bin
nendringen in Giveueby te beletten.
Kr8g»gevangenen dealen mede, dat
de aanval dagenlang voorbereid was.
Het plan van do Dnitsehers was om
de bondgenooten door een krachtigen
aanval in do richting van Pestnbert
te drjvon, terwijl twee regimenten
infanterie ean omtrekkende beweging
deden over den weg van La Basséo
naar Béthnce.
Zooals we raeds meedeelden, was
het Dnltsehe aanvalsplan varraden
cu mislukte het gehed.
Twee Duitsche regimenten vielen,
volgens Frcmchn berichten, den bond
genooten in handen.
Het biykt thans duldeiyk, dat b(j
Craonne de Dnitsehers geen nederlaag
blik niet ver van het huis verwyderd,
docr de dames L'Espanaye bewoond.
Vóór don ingang stond een aantal
personen, tasschen ds twintig en dertig.
Z5 trachtten zieh toegang te ver
schaffen dit gelukte eerst, nadat ge
tuige Musté met zyn sabel, niet met
een breekijzer, de deur had openge
stoken, hetgeen gomakkeiyk ging,
daar het ean zoogenaamde dubbele
deur was, van boven noei vanonder
gegrendeld Het gillen duurde voort,
totdat de d«nr was opengestoken
toen hield het plotseling op. Het
scheen afkomstig te zyn van één of
meer ln doods angst verkeareude per
sonen het- ware korte, snel elkander
opvolgende kreten. Isidore Mns'é ging
vooraan, de trap op. Ter hoogte van
de eerste verdieping gekomen, hoorde
hy twee verschillende stemmen, biyk-
baar in heviKen twist; de ééne was
grof, de andere veel hooger, sner-
pender, hoogst zonderling van
timbre. Va.n de eerste kon hj enkele
woorden onderscheiden, waarnit hy
opmaakte, dat het de stem van een
Fransehman was Een vronwe-stem
kon het o»mogel{jk zyn. Duideiyk had
hy de woorden tacré en diable ver
staan. 'Het andere, schrille, geluld waB
hoogstwaarsehSnlfjk afkomstig van
een vreemdeling, man of vrouw; dat
wist by niet. Evenmin had hy daarvan
eenig bepaald woord verstaanhy
geloofde echter, dat Spaansch werd
gesproken.
{Wordt, vervolgd
