N°, 9 1915
Donderdag 21 Januari
102de jaargang.
FEUILLETON
BEN COLLEHTER's
wonderlijke Avonturen.
GOESCHE
de uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per kwartaal, In Goes 0,10, bulten Goes, franco f 1,88.
Afzonderlijke nommer» S cent.
fnaendlng van advortantlën op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór IS area.
COURANT.
De prjja der gewone adverlentlën 1» van 1-5 rogel«50 et., elke regel meer lOct.
Bg directe opgaaf van driemaal paateiug derzelfdo advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweigk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebband e
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend
Bewgenmamsrs 5 cent,
Telefoonnummer 28. Birettear G. W. tan Barnevkld. Uitgave van do Kaaml.Vennootsefeap ^Sgosake Coaraat". Hoofdredaoteur W. J. e. van Santin
Couranten voor do soldaten.
Nog ontvingen we vanC. N. v. d.
H. te Wissekerko f0 50, Zus P. te
Goes f0 50, D. M. te Goes f0 50,N.N.
te Goes fl.25.
Er komt nu nog 9 X 50 ets. tekort.
Mochten die voor Maandag binnen-
komoD, dan kunnen alle 30 adressen
hnn courant blijven ontvangen.
Meer dan eenige partij, maakt de
S. D. A. P. in de huidige tijds-om-
standigheden een crisis door. En dit
kan niemand verwonderen, DeS.D.A.P.
heeft nooit den moed gehad, uit te
komen voor hetgeen ze wil en voor
hetgeen ze is, bijzonderlijk op het stuk
van de lands-defensie. Zij deed zicli
voor als in hooge mate anti-militair
en stemde tegen elke oorlogs-begrooting.
En daaruit meenden de propagandisten
zij zijn bij dozijnen niet te tellen-
te mogen afleiden, dat de S. D. A. P.
de eenige, de ware, de éénig-ware
politieke organisatie is, welke men
opgewassen mag achten tegen het
militairistische streven.
Maar dat stemmen tegen elke oorlogs-
begrooting al gebeurde het een
enkele maal, nadat men de kat uit
den boom had gekeken wij herinneren
aan den nacht van Staal had een
dubbele bedoeling. De revisionisten in
de partij beseften bij voorbaat, dat zij
het met een gerust geweten konden
doen hun tegen-stemmeu zou in den
gang van zaken niet de allerminste
verandering brengen en zeiven wisten
zij, vooistanders van een volksleger
dusvan militaire uitgaven zich
gedekt. En tegelijkertijd werden de
orthodoxen in de partij, de lieden van
de leuze ,/geen man en geen cent",
tevreden gesteldhet tegen-stemmen
kon uitgelegd worden precies, zooals
het dezen af genen in de kraam te
pas kwam.
De oorlog heeft ook de S.D.A.P.
parten gespeeldmen kan een wijd-
loopig program opstellen en het op
papier als onaantastbaar beschouwen,
ten slotte komt de praktijk, en spreekt
een hartig woordje mee. Op 3 Augustus
vroeg de Nederlandsehe regeering
geen socialistische een crediet aan
voor, in verband met de mobilisatie,
te nemen militaire maatregelen. En de
S. D. A. P. gaf haar stem aan dit
crediet, zonder eenig bezwaarzij
constateerde, „dat de oproep van de
troepen naar de grens «legplaats (had)
met het doel, om een oorlog tejvoeren,
maar om Nederland van medegesleept
te worden in een oorlog te vrijwaren".
U
,Zoo, na zij in wij geholpen," zei
Johnson, terwjl hy den hond duide
lflk maakte, wat van hem verlangd
werd. Johnson had een lantaarn in
de hand en bg het sckynsel daarvan
kon Ben al hnn bewegingen duide
lijk zien. DJ zag, hoe de hond snuf
felend over den grond liep, eerst rond
om het rfjtnig, toen rechts, daarna
links, telkens echter naar zSn uit
gangspunt terugkeerend.
„01 hy vindt het spoor van da da
mes en volgt dat, óf hij krijgt het
mtyne te pakken en bestormt den
boom," dacht Ben. En spoedig had
bü zjn maatregelen genomen.
De boom, waarin hp zat, was een
zeer groote, de langste en dikste zij
takken vermengden zich mot de tak
ken van den raaststaanden boom en
dezo weder met den volgenden, tot
dat hg eenige hoornen had tu-schen
zich en den boom, waarin bij 't eerst
had gezeten. Verder kon hg zich niet
verwijderen, daar de takken elkander
niet langer raakten.
Keeds had de hond de beide man
den naar den voet van den eersten
boom gebracht, waar het dier, lnid
blaffend, tegen opsprong.
,Kom er nit, of ik klim er in I"
schreeuwde Johnson.
Natuurlijk volgde er op doze be
dreiging geen antwoord. Johnson's
Verder werd door de S.D.A.P. in de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
geconstateerd, dat de weikelijke bedoe
ling van den oproep der militaire
krachten „pacifistisch" (vrede-lievend)
was.
Daar kreeg men echter de poppen
aan het dansen De lieden van de leuze
„geen man en geen cent" gingen op hun
achterste beenen men vergeve ons de
meer dan vrijmoedige beeldspraak
staan, en in een vloek en een zucht was
een soort van „partij-oppositie" in het
leven geroepen. Voorden buitenstaander
een klucht, voor de S.D.A.P. in waarheid
een diep-droevig drama. Maar zij kon op
geen medelijden aanspraak maken ze
kreeg alleen het loon harerdubbelhartig
heid thuis.
De afgevaardigde van Enschedé, de
heer J.W. Albarda, heeft gepoogd, de eer
te redden. Veel misverstand is, volgens
hem, in de S.D.A.P. gekweekt, doerdat
men spreekt overliet toestaan van oorlogs-
credielen, terwijl men moest spreken over
het toestaan van mobilisatie-credieten.
De heer Alberda heeft schoon gelijk ge
had. Maaraangezien elke oorlogs-begroo
ting in Nederland niet anders ten doel
heeft om wij bezigen zijn eigen woor
den Nederland ran medegesleept te
worden in een oorlog te vrijwarenbegrij
pen wij niet, waaruit, de heer Alberda en
de zijnen den moed vinden, geregeld tegen
een oorlogs-begrooting te stemmen. Eén
van twee de heer Alberda schermt met
woorden en zijn partij-genooten in de
Tweede Kamer niet minder -of zij ber
gen hun overtuiging diep in hun linker
vestzak, ter wille van de schetteraars
„geen man en geen cent." Van welken
kant men de zaak beziet, bijzonder
eervol voor de S. D. A. P. is zij uiet.
En nu komt de strijd. Uitgevochten
zal moeten worden, wie de meerderheid
van het „proletariaat" (dat in dezen strijd
al een frappant cynische houding aan
den dag legt) aan zijn zijde beeftde
lieden die Nederland willen vrijwaren
„bewaren" zou beter gezegd zijnom
medegesleept te worden in den oorlog,
of de lieden, wier ja en amen is geen
man en geen cent. Een goedkoope leuze,
zoolang men het woord voert tot de
massa, die „met applaus te onder
strepen" heeft, hetgeen de spre' er be
lieft op te disscben. Maar die in de prak
tijk niets uitwerktde S.D.A.P. kan er
zelf van getuigen.
Buitenland.
Do strijd in en bultan Europa.
Er is een tijd. geweest, nog niet zoo
heel lang geleden, dat in Zuid-Afrika
een volk woonde, dat, in een eigen
gewicht was er niet op aangelegd,
om een boom te beklimmen. Under
wood had het kunnen doen, maar hij
was er niet op gesteld, de zaak, zoo
hoog boven don beganen grond, nit
te vecht n. In plaats daarvan werd
een pistool te voorschjju gebaald en
een schot in den bcom gelost.
„Kom er nit, rakkert, of lk schiet
nog eons 1"
Nog 8teedr geen antwoord. De
hond bleef bluffen! rondom den
boom springen. JohDeon hield zj)n
lantaarn er dicht bij en zag duide
lijk de sporen van Ben's laarzen tegen
de schors van den stam.
„Hg zit er in," zei Johnson, „dat
is zeker. Je moet beter mikken."
Underwood was dol van w, ede.
Nogmaals werd geschoten. Een zware
tak, dien hij raakte, viel op het op
waarts geheven gezicht van Johnson
van den vluchteling echter geen spoor.
„Ik begrijp er heelemasl niets van,"
zei Underwood, als een dolle vurende.
Da schoten weerkaatsten onheilspel
lend tegen de heuvelen, maar geen
menscheigk gelald kwam uit den
boom.
„Hg is hier niet," zei hg ten laatste,
toen de echo's van hot laatste schot
waren weggostorvon.
„De jongen is misschien omlaag ge
klauterd en lange den grond voort-
gekropen. Dan vinden wg zgn spoor
I verder op Hier, Heetor, schei eens
i nit met dat vervloekt geblaf! Kom
hier!"
De hond gehoorzaamde, en zeo-
i doende vond hij het spoor van Dolly
en mevrouw Barker, waarlangs hg
woedend blaffend verder rende.
dialect, onze taal sprak, dat zich een
zelfstandig, vry en onafhankelijk volk
voelde cn, trotsch op zgn Hollandsche
afkomst, lederen vreemden invloed
met kracht van zich verwgderd hield.
Toen kwam de Engelachman. Do
natie, die steeds zegt te strijden voor
het behoud van de zelfstandigheid
van kleine staten, wierp zich op de
Boeren republieken en na hardnekki-
gen strQd, waarbg de Boeren, gesteund
door de sympathie van geheel Europa,
dapper voor hun onafhankelijkheid
vochten, slaagden de Engelsehe troe
pen er in, hen te onderwerpen en
werd Zuid-Afrik» een nienwe staat,
waarin do Engelsehe Invloed tot nu
tos nog steeds overheerschend is ge
weest.
Het volk heeft zich daarin geschikt.
De Engelsehe wijze van kolonlseeren
miste ook hier haar uitwerking niet
en tot voor kort leek h t, of de be
volking van do vroegere Znid-Afrl-
kaansehe republieken haaronde karak
ter, haar zucht naar vrghaid en zelf
standigheid en ook haar haat tegen
don overweldiger, voor goed had
verloren.
Maar ln dat volk leefden nog man
nen van het echte, oude ras, mannen,
die slechts,door de overmacht godwon-
gen, de wapens tegen den vreemden
indringer hadden neergelegd, mannen,
dis zich nog steeds met trots Afri
kaners noemden en slechts op een
gunstige gelegenheid wachtten om de
oude vanen, die dan de vanen der
rebellie zonden heeten, opnieuw om-
hsog te heffen en voor hun volk te
herwinnen, wat nooit dat volk had
moeten prijsgeven
Het waren de mannen, die zich
morrend geschikt hadden onder het
bestuur van den overwinnaar, het
waren de mannen van het oude ras,
in wier hart de zucht naar vrijheid
en onafhankeigkheid steeds sterker en
sterker was geworden.
Zy meenden hun tijd na gekomen,
zg wierpen hnn zwaard in de weeg
schaal, maar zy deden het te vroeg
en het zoo vorig verlangde resultaat
moest daarom ultbigven.
Zg waren trouw aan hu beginselen,
z0 streden voor dezelfde zaak, die
nog zoo weinige jaren geleden de
wereld een rechtvaardige genoemd
had. In hnnne coreu klonk nog het
gejuich uit duizenden kolen, van man
nen en vrouwen, die hen hadden be
jubeld op hun zegevierende tochten
en die later da verslagen belden
overstelpten met de bewgzen van hun
sympathie.
Maar het volk was een ander volk
geworden, het had zich goschikt ln
den nieuwen toestand, het klaagde
niet, want het werd goed geregeerd
en het voelde niet moer den drang,
de vrijheid en onafhankelijkheid te
hor wint en.
Het volk liet, op enkele uitzonde
ringen na, zijn oude vrgheldshelden
De mannon dachten zich thans van
hun prooi zeker. Zg volgden den hond,
zoo snel zy konden, onder hakhout
doorkruipende, struikelende over ge
vallen boomen, overal schrammen en
andere kwetsuren oploopend, wat hun
woede trgea Ben slechts deed toe
nemen.
Na zoo eenige minuten te zyn voort
gegaan, werden zy plotseling tot staan
gebracht door h«t onverwachts eindi
gen van het geblaf van don hond. Zy
stonden stil, om heter te luisteren.
Alias was doodstil. Zy wachtten nog
nog eenige minuten, Halsterend met
elkaar sprekende, en olndeigk floot
Johnson zgn hond terng, eerst zacht
jes, torn luider, daarna riep hy het
basst by den naam alias tover-
,Dat haal je den drommel I" riep hj
nit, terwyi Dick Underwood de duister
nis trachtte te doorboren.
Op hetzelfde oogenblik werd de
stilte verbroken door een geluid, dat
belden als geëiectriseerd deed opsprin
gen. Het was geratel van wielen over
den landweg.
„Is dat hat span, waarmee wy zijn
gekomen, of dat van den jongen H»,
daar gaan er twee vandoor I Haast
je dan, ellendige treuzelaar!"
Zoo snel Johnson's dikte het hem
t ellet, rende hg den weg langs,
terwfjl Underwood achter hem aan
holde. Plotseling struikelde de agent
en viel op z(jn buik.
„Voor dan duivel 1 Hot is myn hond
mgn hond! en dood!' brulde
hg.
„Dat heeft die jongen op zyn ge-
weton," zei Underwood, buiten adem
in den steek, het noemde hen rebellen
en het hielp mede, hen te overmees
teren en iedere actie van hunne zijde
met geweld te onderdrukken-
Dat moet de oude Boerengeneraals
zwaar gegriefd hebben, maar erger
nog moet hun verontwaardiging ge
wekt zgn tegen de oude kameraden
van vroeger, evenals zy stryders tegen
de Britsche overheersehing, evenals
zy dragers van de Europeascha sym-
pathiën, maar thanB betaalde en trouwe
volgelingen van den overweldiger
geworden, die uittrokken om hun oude
stamgenooten, om de mannen met
wien zg eens schouder aan schouder
streden, te vatten en hen voorgoed
ODschadeigk te maken.
Dank zy de veranderde omstandig
heden, dank zg den steun van Britsche
zyde, zyn zij daarin geslaagd. De ge
neraals De la Hey en Beyers zyn
dood, mannen als De Wet en Fourle
werden overmeesterd en ter verant
woording geroepen voor daden, die
toch do sympathie van iederen Afri
kaner moesten hebben.
Wat moest de regeering met hen
aanvangen, op welke wyzo zou, direct
of indirect van Engelsehe zyde, een
vonnis over hen worden uitgesproken
Steeds heeft de slimme Botha, en
met ham tal van anderen, op een
menschlievende behandeling aange
drongen en algemeen is de verwach
ting uitgesproken, dat generaal De
Wet, de leider der zgn. rebellen, met
een lichte straf voor zyn euveldaad
zon moeten boeten.
Inderdaad zon dit een zeer ver
standig besluit van regeerlngszijde
kunnen heeten. Want thans, nu ge
bleken Is hoe er order het volk nog
een verlangen naar de oude vrgheid
leeft, nn aan den dag kwam, dat de
echte, oude Zuid-Afrikaners niets lie
ver wensehen, dan de vreemde over
heersehing van zich af ta schudden,
nu moot er bovenal voor gewaakt
worden, dat er martelaren worden
gemaakt en de kans is zeer groot, dat,
wanneer Chrlstiaan de Wet, de oude
vryheldsheld, als landverrader wordt
berecht, nu of later, een gewel
dige reactie het volk eerst duide
lijk tot het besef zal brengen, dat de
oude leiders voor niets anders dan de
algemeen beminde denkbeelden hun
leven ln de waagschaal gesteld hebben.
Daarom zal men wol zoo verstandig
zgn, De Wet niet tot martelaar te
maken, maar dat de baat tegen zyn
optreden groot Is en dat men er naar
verlangt, de voor Engeland gevaar
lijke en gevreesde mannen, die zgn
pogen steunden, voor goed onsehade-
iyk te maken, heeft do veroordeoling
van kommandant Fourle bewezen
De dagbladen hebben dezer dagen,
afgaande cp een madodoeling uit de
„Volksstem", een uitgebreid verslag
van zgn berechting en ter dood bres-
ging gegeven. Was het, omdat zg het
gewicht van deze gebeurtenissen in
van het harde loopen.
Belden vlogen den weg op. Zy
kwamen juist bytyds, om twee bs-
Bpannen rijtuigen rakelings langs zich
heen te zien vliegen. Het een was
zonder koetsier, en dit herkenden zy
als dat, waarmede zy gekomen waren.
Het ander, met twee paarden bespan
nen, had Ben op don hok, ciio, flink
de tengels vasthoudende, pyisnelover
der. weg vloog.
Nogmaals legde Undsrwood het
pistool aan. Het sahot trof het ledige
rijtuig, en de laatste kogel was
verschoten. Voort holden de voer
tuigen.
De krggslist van Ben was schitterend
gelukt en het was de beste zet van
alle, die hy nog gedaan had.
XXV.
Toen Ben van boom tot boom ge
klommen was en eindelijk niet langer
daarmede voort kou gaan, liet hy zich
op den grond zakken, terwyi zgn ver
volgers hem nog steeds tovergoefs
ln den eersten boom zochten.
E nmaal op den grond, haastte hg
zich naar da plaats, waar de rgtuigsn
stonden. Hg maakte beide lor en reed
den weg op, tot ongeveer zoover als
hg dacht, dat mevrouw Barker en
Dolly zich verwyderd konden hebben.
Toen stopte hy even, en een fluiste
rendroepen, tweemaal herhaald, bracht
haar, dis hy zocht, by hem. Tegelij
kertijd hoorden zy het blaffen van
Johnson's hond in hun onmiddeliyke
nabyheid.
Een dooden tak te grypen, die van
een boom was gevallen, en het dier,
toen het hem wilde bespringen, daar
zagen, was het misschien om in de
breede lagen der bevolking ook deze
heldenfiguur goed tot haar recht te
doen komen, om te laten voelen aan
lederen Zuid-Afrikaner, dat een der
edelsten onder hen zyn leven tot nu
toe tevergeefs voor hen heeft opge
offerd
Wg kunnen over het proces van Fou
rle niet veel vermelden, onze ruimte
laat dit helaas niet toe. Slechts dit kun
nen we eonstateeren, dat hy een man
was met een trouw en warm hart voor
zgn vaderland en zyn volk, dat hy de
wapens opnam om da heilige rechten,
de dierbaarste herinneringen van het
Zuid-Afrikaansehe volk tegen Engel-
schen hoon te verdedigen en dat hy
stierf, kalm en koelbloedig, als een
onbegrepen held, die zieh bewust wa»,
slechts zyn plicht gedaan te hebben.
Zgn rede voor de mannen, die zyn
daden moesten beoordeelen, is de be
kentenis van een eeriyk en hoogstaand
man. Medeigden heeft hy niet gevraagd,
hy had geen spgt van zyn daden, hg
wist rechtvaardig gehandeld te hebben
en vroeg slechts clementie voor zgn jon
geren broeder en voor de mannen, die
onder ham hadden gestreden, omdat
bg er zloh van bewust was, dat zyn
Invloed op hen heel groot was geweest.
Een kleine aanhaling uit de rede
door hem ln Pretoria voor zgn rechters
gehouden, moge hier volgen. In haar
welsprekende eenvoud teekent zg de
figuur van dezen Zuld-Afrlkaansehen
vryheldsheld, die wij met trots een
man van onzen oud-Hollandschen stam
mogen noemen.
„Ik wil weergeven," aldus Fourle,
„waarom Ikop den 16enDecember 'n
gewapende macht tegen de Britsche
troepen in 'tveld had. Ik ben 'n
geboren Transvaler, geboren onder
de republikeinse vlag. In den la&t-
sten oorlog heb ik tegen de Engelse
Regeering gevochten, totdat ik zwaar
gewond in 't hospitaal werd ge
bracht."
Iets verder zegt hy
„Toen er 'n tijd geleden sprake
was van oorlog in Dnlts Zuidwest,
wae ik een van die personen, die
er niet over geraasd hebben, doch
er toch tegen waren, want ik kon
niet Inzien waarom onze Regeering
'n oorlog zou verklaren tegen
Duitsland dat ons nooit enig
kwaad had gedaan. Ik kon niet
inzien waarom onze jonge Afrika
ners zouden vechten om de eer van
Engeland op te honden wanneer
wij nagaan van de Slachtersnek-
moord, van de moord aan de Bloed
rivier in Natal en de moord op onze
mensen in Fietretief gepleegd door
de kaffers ouder aanvoering van
Engelse offiBieren, wanneer ik denk
aan de 30 000 vrouwen en kinderen
die vermoord zyn, zie ik niet ln
waarom ik Engeland's eer zon op
houden en daag ik énige man nit
met de vinger op mg te wgzen en
mede een slag op don kop te geven,
was hot werk van oen oogenblik.
Het blaffen werd niet langer gehoord
het bee3t lag styf en stil op den grond
uitgestrekt, zooals het, twee mlnnten
later, door zyn baaB werd gevonden.
De vluchtelingen haastten zich toen
in het rytulg en renden in vollen
galop den wag af. Hot was kort
daarna, dat Underwood zyn laatste
schot, ln oen vergeefuche poging om
zyn prooi te treffen, vermorste-
Ben was overtuigd, dat hy thans
veel op zgn vervolgers voorhad. Hy
had don open weg voor zich en al
reden z8 nu misschien jnist in ver-
keerdo richting, dat deed er in dit
geval niets toe.
Een paar mgien verder kwam hy
aan een zijweg, waar een wegwijzer
hem de richting naar het naaatbyge-
legcn station aanwees. Twee uur
later kwam hy aldaar aan, juist by
tyds voor den trein naar de stad.
Dat alle gevaar, om achterhaald te
worden, nog niet voorbg was, wisten
zg zeer goad. Met geld kon men veal
gedaan krygen en Dlek Underwood
had geld genoeg.
Ben traoht bolde rytuigen aan het
station, waar hy bevalen 'achterliet
om ze aan do respectieve eigenaren
terng te bezorgen. Zy waren door
Undeiwood gehuurd en de eigenaar
moest dus maar zien, dat by van hem
het geld er voor kreeg. Gedurende
den rit per spoor naar Brooklyn zotte
Ben verder do kennismaking voort
met mevrouw Barker ea Dolly.
Wordt vervolgd
