N°. 4 1915
Zaterdag 9 Januari
102de jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
FEUILLETON.
BEN COLLESTER's
wonderlijke Avonturen,
GOESCHË
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prgo por kwartaal, in Goes f Ö„'ÏS, buiten Goes, franco l,U.
Afzonderlijke nommers S cent.
tauondlBg van advertenties op Maandag, Woensdag
en VR13D1G vóór 13 uren,
De prjjs der gewone advertentiSn is van l-ö regels 60 ct., elke regel meer lOct.
Bf directe opgaaf van driemaal paatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1, - berekend
SewSsnummers 6 tent,
Telefoonnummer 88. Directeur 0. W. tak Babneveed. Uitgave raa de Naaml.Veaaootstkap „GaestMe Coarakt". Hoo'dredatteur W. J. C. vah Samtik.
Buitenland.
De afrijd In en bulten Europa.
Oorlog beteekent vernietiging van
maatschappeigk bezit, dus verarming
van alie staten, welke er aan deel
nemen.
Dit maatschappeigk bezit bestaat
uit den geldvoorraad In de schatkist,
uit den grond en de bezittingen en
gebouwen daarop verrezen, en, voor
een niet gering gedeelte, ook uit in-
dustrieeic en handelsondernemingen,
die hare waarde ontleenen aan den
durf en energie der bestuurders,
die, dikwijls na jaren rustoloozeu
arbeid, dorgelQko maatschappijen of
vennootschappen tot winstgevende
bedrijven maakten, waardoor handel
en industrie bloeiden, wat het ge-
heele volk en daardoor den staat ten
goede kwam.
Deze bezittingen, de nationale rijk
dom In het algemeen, worden recht
streeks door den oorlog aangetast.
Bebouwde of onbebouwde grond,
wordeu onmiddellijk verwoest. Nadere
uitleg is hierbj overbodig. Iedereen
geeft het gelezen, hoe in België de
akkers platgetrapt werden ei) de oogst
daardoor verloren ging, hoe kostbare
bouwwerken een prooi van granaten
en vlammen werden en hoe de be
zittingen van duizenden door het
alles vernielende vuur voor goed
werden vernietigd.
Maar ook de schatkist van dsn staat
wordt rechtstreeks aangesproken. De
staat heeft gold noodig en het bedrag
dat hfl te kort komt, wordt gevonden
door een leening of door buitenge-
wono belastingen. Het geheels volk
draagt daar dus aan °o$ en wanneer
do staat op een oogenblik genoeg gold
tot voortzetting van den krUg bezit,
dan is dit geld de som, die de inwo
ners van dien staat bj elkaar brachten
en dus een deel van het nationaal
vermogen.
Dit geld wordt in hoofdzaak voor
oorlogsdoeleinden besteed. Er wordt
wel een groot gedeelte van bestemd
voor ondersteuning van behoaftigen,
maar dit verrijkt dergelijks groepen
van personen geenszins, omdat zij
juist door den oorlog, het vertrek of
sneuvelen van den kostwinner, behoef
tig werden. Een gedeelte van den
nationalen rijkdom wordt dus Blechts
gebruikt om verarming in bopaaldo
volkskringen te voorkomen.
Een ander en zeer groot gedeelte,
wordt voor oorlogs-materieel gebezigd
en hier Is de vernietiging van maat-
sehappelilken rijkdom weer zaer dui
delijk. Want de staat ruilt bij do
groote wapen- en munitiefabrieken dit
geld voor oorlogatnig. Do staat bezit
dUB op een zeker oogenblik niet meer
de som, die de bevolking bijeen bracht,
maar een groote hoeveelheid pantser-
schepen, kogels of granaten, die de
zelfde waarde vertegenwoordigen.
29
,Maar hij liet je hier liggen en ging
er toen zelf vandoor met de paarden
en wat verder vroog de detictive
ongeduldig.
„Hy reed weg, en ik denk haast
dat h(j
Carkins hield aarzelend op. Hij
scheen een hauw besef te hebben, dat
hij z(jn mond voorbij praatte, en eens
klaps zichzelf in de rede vallend, riep
h(j uit
.Waarom vraag je mij eigenigk dit
alles
,Dat doet er niet toe je behoeft
me verder niets te zeggen, als je niet
wilt. Je bent öf Underwood's vriend
öf de mijneals ja zijn vriend bent,
heb ik je heel wat anders te zeggen.
Bedenk je dus goed. Ben je 't eens
met den man, die je hier achterliet,
om dood te vriezen? Dus antwoord
me kort en bondig: waar wiida Un
derwood met dat rijtuig heen?"
„Ergens naar het noordoosten. Ik
weet het niet precies," was het on
willig gegeven antwoord.
„Hg nam een jong meisje mee, is
't niet?"
,lk ik weet het niet Ik
Tot dusver is de nationale rijkdom
dus nog niet achteruitgegaan. Maar
nu, in den oorlog, doet de staat, om
bjj dit voorbeeld te blij var, deze
granaten uit zijn kanonnen wegschie
ten op het eigendom van een vijand.
Da vernietiging van bezit geschiedt
thans gelijktijdig aan beide kanten.
De eigendommen van den vj-
a*id worden verwoest, maar, doordat
iedere granaat na het afschieten waar
deloos wordt, vernietigen de soldaten,
die deze verwoesting aanrichten, ge
lijktijdig een zekere som van het
vermogen van den staat, door be
lasting betalende bnrgers bijeenge
bracht, dus eon deel van den natio
nalen rijkdom.
Ten slotte reBt nog de schade,
weike aan industrieele en handels
ondernemingen wordt toegebracht.
Deze schade, uiteraard zeer moeilijk
in een geldsom, de gewone waarde
meter, uit te drukken, ontstaat door
het belemmeren der scheepvaart, door
het afbreken van dlkwjls met groote
moeite ontstane handelsbetrekkingen
en door het stilliggen van fabrieken
en werkplaatsen, door gebrek aan
werkkrachten en materialen.
Nog moeilijker te schatten, maar
daarom niet minder ernstig, is de
schade aan instellingen van kuust en
wetenschap toegebracht. Wie bedenkt,
welke verzamelingen en kunstwerken
verloren gingen b.v. do bibliotheek
van de Leuvensehe Universiteit zal
tevens begrijpen, dat do oorlog in
weinige oogenblikken vernietigt, wat
nooit moer kan worden teruggewonnen.
Alle oorlogvoerende staten verar
men dus en wel in zoo snelle mate,
dat thans in weinige maanden tyds aan
ieder r(jk wordt-onttrokken, wat jaren
van voorspoed hebben voortgebracht.
En deze oorlog is nu juist zoo dol
zinnig, omdat de bezittingen, die b(j
een mogelijke overwinning kannen
vetkregen worden, betrekkelijk go-
ring zjn en niet in ganstige verboa-
ding staan tot de verliezen, welke
men er zich thans voor getroost.
Het Duitscbe blad de Vorwdrts,
heelt thane, nit de offieieeie gegevens
der verschillende oorlogvoerende sta
ten, de kosten van dezen corlog be
rekend. Hat blad komt voor Enge-
Iano op honderdvijftig millioen pond
en FraBkrük gaf tot 10 December jl.
6441 millioen francs nit De dagelfjk-
sche oorlogskosten van Frankrijk zijn
gemiddeld 46 millioen francs. In de
eerste drie en een halve maand gaf
Kusland 3855 millioen mark voor den
oorlog uit, dos ongeveer 46 millioen
francs per dag. Engeland, Frankrijk
en Busland kost de oorlog dns iederen
dag 115 millioen francs, Duitcchland
en Oostenrijk samen 105 millioen
francs. Berekend men dan nog de
kosten der oorlogvoerende kleine sta
ten, dan komt men tot een bedrag
van minstens 230 millioen francs
per dag. Deie berekening, waarbij
de kosten voor moblllsatio zjjn in
begrepen, geeft een hooger bedrag
aan dan dat, door professor Wolff,
zooaia we reeds vroeger mededeelden,
voor de dagel(jksch« oorlogskosten
„Lieg niet, Jack Carkins, lieg
niet!" zei de detective op dreigenden
toon, een revolver te voorschijn halend.
.Ik wil niet belogen worden, versta
je 1"
,Ja, ja, hij nam een jong meiBje
meel" stamelde Carkins.
We zullen geen tjjdmeer verliezen',
zei Sharp» tegen den boer, die stil
zwijgend an in groote verbazing alles
had aangehoord en gadegeslagen. „We
zullen eens rondkijken, of er nog een
goed paard in den stal is achterge
bleven we zullen den hit zoolang
hier laten tot onderpand."
Harstig den stal doorzoekende, von
den z{| een flink paard, dat volkomen
voor hun doel geschikt was. Verdere
plannen waren spoedig gemaakt.
,J$ moogt met je hit teruggaan,
zei hQ tot den boer. ,Ik zal dat heer
schap met mg meenemenik zal wel
zorgen, dat hg niet weer indommelt,
eer hij mg bohooriyk van dienst is
geweest."
Vyf minuten later bevond de detec
tive zich op weg, met Carkins naast
zich. Evenals Underwood, vergiste hg
zich in den weg, dien Ben, na van
paarden gewisseld te hebben, genomen
had. Hg bemerkte het echter eerder
dan Dick dit bad gedaan en keerde
op den rechten weg terug.
Nu begon het er te spannen.
Toen Underwood eenmaal zeker
was, dat hfl door Ben geslagen was,
spande hg al zgn krachten ln, om, wat
geschat.
De vijf eerste oorlogsmaanden heb
ben dus 30 8 miilisrd mark gekost,
niet meegerekend de schade door den
oorlog veroorzaakt en de verliezen
der nyverheid. De indirecte oorlogs
kosten der ngverheid moeten nog
grooter zgn dan de omniddeliyke
kosten. Voor België wordt de schade
op 5.32 milliard mark, voor Oost-
Pruisen op 400mllli' sa mark geschat.
Rekent men ook de verliezen aan
schepen en scheepsladingen, dan kan
het geheele verlies, tengevolge van
den oorlog, voor ao eerste periode,
op 45 tot 50 milliard mark bepaald
worden, waardoor hst totaal der oor
logskosten reeds tot 70 it 80 milliard
mark is gestegen.
Wanneer wg deze cgfers onder de
oogen krJgeD; blijkt meer dan duide-
ïgk, vooral waar van geen van
belde zgden nog van het behalen van
beslissende voordeolen sprake is, dat
deze oorlog een ultputtiugsoorlog zal
zgn. Wie flnanclenl en economisch
het sterkst staat, wie het 't langste
kan volhonden, met volle handen nit
den nationalen rykdom te putten, zal
overwinnaar biyven en de andere
staten zullen toegeven, door uitput
ting gedwongen.
Maar, wanneer een beslissing lang
uitbiyft, zullen overwinnaar en over
wonnene door den oorlog geleden
hebben en in een zoo ontredderden
toestand verkceren, dat jaren en jaren
zullen noodig zgn om te herstellen en
terug te winnen, wat nu in weinige
maanden t(jda is vernietigd.
De berichten, dl8, zoowel van Duit
echo als van Engelsche zijde, tot ons
komen over een buitongewonen bloei
in verschillende ondernemingen, ook
die, welke niet rechtstreeks bj don
ooriog zga betrokken, vooruitgang
van weerstsEdsveimogen en werk
kracht op economisch gebied, kunnen
we, als cnbetraE" haar en tot ont
moediging van den vyand bestemd,
zonder gemoedsbezwaren naast ons
neerleggen.
Inmiddels duurt de oorlog voort,
zonder evenwel veel verrassingen te
brengen.
By Niouwpoort, Sint Joris en Ype-
ron vorderen de geallieerden eenigs-
zlns. Ten Oosten van Reims en bj
Parthes namen zg eenige Dnitsche
loopgraven en meer W. jby Souaio,
vermeesterden de Duitschers daaren
tegen weer eenige Frantehe loop
graven.
Volgens berichten uit Pargs winnen
de Franschen terrein in het Illdal, in
don Elzas, wat evenwel in de Dnit
sche telegrammen ontkend wordt.
Uit Polen komt geen nieuws van
beteekenli. De loopgraven-gevechts-
wgze, welke hier wordt toegepast, doet
verwachten, dat ook hier de strijd
van beide zgden tot bet verdedigen
van de verkregen stellingen bepaald
wordt. Op verschillende punten zgn
de Russen reeds in Hongaryo gedron
gen. Den Turken is, naar uit latere
berichten overtuigend bljjkt, een ga-
dachten slag toegebracht op het Kau-
kaeisch gevechtsterrein. Bij Sarika
hg verloren bad, te herwinnen. Zyn
laatste troeven moesten thans worden
uitgespeeld, of alles was verloren.
Hy voelde, dat hg er alleen niet
tegen opgewassen was, doch een hei-
por noodig had. By moest dus tcrug-
keeren en de hulp van Carkins, dan
horrelvoet, Inroepen. Het scheelde
geen haar, of hg was zgn vervolger,
den detective regelrecht ln de armen
geloopen.
XXI.
Ben, de jonge helper van den detec
tive, wist, dat iemand was binnenge
treden, naar alle waarschljnigkheid
een der leden van de familie, die aldaar
woonde.
„Laat mg maar eens met hen gaan
spreken, en eet beiden msar door,"
zei hy haastig, en op hetzelfde oogen
blik werd er aan de deur geklopt.
Binnen 1" riep Ben.
De deur werd geopend en een jenge
vrouw trad binnen, die echter ver
baasd terugtrad by het zien van de
onbekende gezichten.
,0, neem me niet kwaiijk I"
stamelde zg en bleef toen verlegen
stil Btaan. ,lk wou juffrouw Johnson
spreken." „Ik ik wist niet weet
u, moeder is erger, en wilde zoo graag,
dat zy eens kwam. Zg is heel naar
vanochtend, en wy vreesden"
Het meisje aarzelde, klaarhl(jkeigk
ten einde raad. Zy was zeer armoedig
gekleed en Ben overzag onmlddeliyk
mlscli warden zy geheel verslagen en
by Arda'nac Is hun kt acht gebroken.
Het vertrouwen op de kracht van
Turkije moet daardoor bjj deboadge-
nooten wol duchtig geschokt zgn
Waarschgnlyk zal thans een alge
meens terugtocht der Turken uit don
Kaukatns volgen.
De volgende telegrammen geven nog
een algemeen overzicht.
Parijn. Da vyand deed, zonder
succes, twee aanvallen, in do duin
streek en ten Z. O. van St. Joris. Ten
N.W. van Reims, ln Argonce, hy het
ravjjn van Courte Chausse en ln het
bosoh Le Prêtre, by Pont k MouBSon,
wonnen wy terrein. In do streek van
Than behielden wü het gewonnen
terrein, zoowel te Stelnbach als inde
loopgraven ten Z.O en Z.W. van dat
dorp. In Argonne heelt het Italiaan-
scho regiment een krachtige aanval
gedaan en talryke gevangenen ge
maakt.
St. Peteraburg. Onze troepen
dedon een plotselinge aanval op hot
dorp Rozrova, by Mlawa en maakten
de vgandeiyke bezetting bijna geheel
met de bajonet af.
Op de overige deelon van het front
is de toestand niet veranderd. Wy
bigven vorderingen maken in de Boa-
kowina en bezetten pnnten aan den
besten weg naar Zevenbergen.
Berlijn. Ie Oost Pruisen en N.
Polen is niets veranderd. In Polen,
ten W. van den Weiehsel, maakten
wy eenige vorderingen.
Wennen. Ia de Karpathcn tracht
de vyand, door aanvnllingenjversterkt,
ln de dalen van den bovenloop van
enkele rivieren terrein te winnen.
St. Petersburg. Uit nadere bij
zonderheden bigkt, dat hot Turküclio
leger, na bg Ardahttn volkomenjte zijn
verslagen, nu bijna geheel door Rus
sische '.nepen omsingeld fa. Iu het
gebied van da Tsjorochrivier vervolgt
do Rnssi8cbe cavalerie den vyand, die
volkomen vernietigd dreigt te worden.
Do slag duurde 48 uur. Zooveel
Turken gaven zich over, dat do over
winnaars er verlegen mee werden.
St. Petersburg. Niets is verhef
fender dan de hardnekkigheid waar
mede de Russische troepen In do eer.
sto stadia van den slag bg Sari-
kamiej hebben gevochten, hoewel de
Turken tienmaal zoo sterk in getal
waren als de Russen. Na met moord
dadig vuur een stormaanval tc heb
ben sfgeBlageD, lokten do Russen,
door een argeloozo terugtocht de
Turken mee, totdat dicht by Sari-
kamisj de Turkscho nederlaag een
aanvang nam.
Kor itantlnopel ln samenwerking
met Perzische stammen behaalden de
Turken bg Azerbeidzjan Dlauwe voor-
doelen en maakten, evenals 150 KM.
ten ,Z. van Tabrls, vele gevangenen.
Door deze nederlaag moeten de Rus-
sen zeer ter neer geslagen zyn.
Londen, Aan De Times werd uit
Vlaanderen gOBaind
Drie Zeppelins zijn aan de keet
den toestand. Hg keek de oudste der
beide dames, dia op zo lk e -n vreemde
wyze aan zyn zorgen waren toever
trouwd, aan en bemerkte, hoe haar
vriendeigke oogen vol medoigden op
het arme jonge meisje rustten en
zich voorover buigende, vroeg by
fluisterend
„Hoe mag ik n noemen, mevrouw
„Mevrouw Barker," was het ant
woord
„Nu dan, mevrouw Barker, als u
een goede daad wilt verrichten, dan
Is hier juist een werkje voor u Dat
meisje heeft een zieke moeder en
iemand tot hulp noodig. Gaat u mot
de juffrouw nu zoolang daarheen, tot
lk een boodBchap aan Sharpa beo ge
stuurd. En ziet u ik heb nn wel
juist geen schatten by mg, maar dit
geld kan lk nu wel vast missen, in
geval iemand het mocht ncodig hebben.
Zoo kunnen wfl haar helpen en zfjn
tevens zelf gehoipon. Wat zegt u hier
van
„Ik zal biy zjjn, als ik van dienst
kan zgn," was het antwoord.
„En ik ook," voegde Dolly er by.
Tien minuten later waren mevrouw
Barker en Dolly op weg naar het
huisje, waar zij haar liefdediensten
zouden bewfjzen, terwgi Ben met haar
had afgesproken, ze later op den dag
omtrent eigen bevindingen nader in
te lichten. Toon hy zich alleen bevond,
begon hy dadeiyk zyn plannen uitte
vouren.
tusschen Calais en Grevelingen ge
rapporteerd.
Dit berieht wordt aaunemeigker
door de bezoeken van Duitscbe vlie
gers, overdag aan Duinkerken ge
bracht. Deze bezoekers, die, met éón
ui sondering, geen bommen wierpon,
kunnen verkenners zyn geweeBt, die
«Sn uitgezonden om de luchtschepen
op de terugreis te vergezellen Jof om
verslag te doen. Vjf malen kwamen
de vliegers in 't gezicht, doch zg ver
schenen niet altyd boven het midden
van de stad.
Eens z{n de granaten van de tegen
luchtvaartuigen bestemde kanonnen
te Firminy binnen 50 voet afBtand
v n hun doel ontploft en werd een
evrnwichtstoestel gestoord, zoodat de
Duitschor zich met den wind mede in
veiligheid bracht. Twee malen stegen
er vliegerB van 4e bondgenooten op.
Forst commandant Samson en daarna
een Franschman. Zy verjoegen den
ongenooden gast.
Een der üuiteche vliegers liet twee
bommen vallen in de voorateden, doch
hy richtte geen schade aan. Wegens
de groote verliezen aan menschen-
levens bg het laatste bezoek der Duit
schers, had de burgemeester een pro
clamatie uitgevaardigd, waarin do in
woners werden gewaarschuwd,dekking
te zoeken, zoodra een vUandeiyk vlieg
tuig gerapporteerd werd. Op den toren
ward nu als Bignaal een blauwwitte
vlag gehesehen en de straten waren
spoedig verlaten.
Londen. De Times is ontevreden
over de schaarsche inlichtingen van
Kitchener in het parlement. Wat meent
hy, zegt het blad nog, met de nor
male ign, langs welke de recruteerlng
voortloopt. De Times toont zich teleur
gesteld, dat de rogeering de aanhan
gers van den verplichten krijgsdienst
niet is hygevallen.
De DaUy News daarentegen ver
heugt zich over de afwgzing van den
dienstplicht. De recruteerlng neemt
h. 1. oen bevredigend verloop. Boven
dien had de proefneming met het zsn-
dcc van circulaires aan hoofden van
gezinnen een buitengewoon succes
gehad.
Parij». Officieel: Vry levendige
beschieting met geschut heeft plaats
gehad in de streek van Zillebeke.
Onze positie in Argonne is gehand
haafd.
Wy maakten kleine vorderingen bU
Altkirch.
Binnenland.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer zal Donderdag a.s.,
des voormiddags half 12 uur, byeenge-
roepea worden. Het ligt in het voor
nemen, om dan te besluiten tot afdoe-
liugs-ondorzoek, voornameiyk ook van
wetsontwerpen tot verlenging opnieuw
van den termyn van het ln dienst
houden van militie en landweer, welke
ontwerpon inmiddels de Kamer waar-
"chynigk zullen hebben bereikt.
Eerst bracht by alles in het huisje
weder ln volmaakte orde en liet eenig
gold op de tsfel achtor ter betaling
van het gebruikte ontbgt, met een kort
briefje ter nadere verklaring. Daar hy
verder zyn tegenwoordige vermom
ming Diet langer noodig had, was hy
juist var. plan, zich er van te ontdoen
en zyn bestellers-uniform aan te trek
ken, toen er iets geboorde, dat hem
van voornemen deed veranderen. Hy
hoorde namelijk het geratel van wielen
en naar bulten ziende, bemerkte hy,
dat een karretje, met twee paarden
bespannen, voor het huisje stil fcleld,
en twee mannen uitstegen.
Beiden waren vreemden voor hem.
De een was groot en forscb, de ander
veel kleiner on slanker.
Ben's eerste Ingeving was, hun
tegemoet te gaan en alles naar waar-
h8id te vertellen j maar iets weerhield
hem, hy wilde in ieder geval wachten,
tot ht1 wist, wat zg k vamen doen
misschien zouden zg niet eens binnen
komen.
Voorzichtig naar buiten glurende,
zag hy hoe de groote man naar de
verschs sporen der wielen wees, door
Beo's rgtuig veroorzaakt. Hy gesticu
leerde en knikte heftig met het hoofd,
terwijl hy mot zware basstem iets
zeide, dat Bon niet kon verstaan.
„Die man is van de politie, daar
wit lk een mooi ding om verwedden
dacht Ben.
Wordt vervolgd
