N°. 61 1914
Zaterdag 23 Mei
101"' jaargang.
Een Duister Geheim.
Bij dft no. behoort een
Bijvoegsel.
ie FEUILLETON.
Da uitgave dazar Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrydagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes Os75, halten Goes, franco f 5,85.,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Uitzending van advertentiSn op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs dar gewone advertentlön Is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 et.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
do prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweigk- en doodsberichten sr. de daarop betrekking hebbend»
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k i,- berekend.
Sewgtnummers 6 csnt
Telefoonnummer 23. Directeur G. W. vak Babneveld. Uitgave van de Kaaml.Veesootsc'Bap „Geesehe Courant". Hoofdredacteur W. J. C, van Santin
Evenredige vertegenwoordiging.
in.
Wij zeiden, dat de lieer Van Koets
veld gezocht heeft naar een oplossing,
om, bij behoud der districts-verdeeling
zelfs der verdeeliug in enkelvoudige
districten toch te komen tot een zoo
zuivere toepassing der Evenredige Ver
tegenwoordiging als bij het loslaten der
districts-verdeeling bereikbaar zou zijn.
Hier laten wij, ter wille van de dui
delijkheid, in e.vtenso zijn redeneering
volgen.
Waarom werkt de districts-verdeeling
storend op de toepassing der Evenredige
Vertegenwoordiging Hoe komt het,
dat die verdeeling onbereikbaar maakt
het ideaal 1 pCt. der kiezers moet ook
kunnen aanwijzen een der honderd
Kamerleden Het antwoord lag voor de
hand die groep van 1 pCt. der kiezers
kan slechts dan haar man er brengen,
als zij één blijft. Splitsing maakt haar
direct machteloos. Districts-verdeeling
zou slechts dan die groep niet deren,
als zij haar leden niet van elkaar
scheidde. Zoodra de district-grenzen niet
langer onoverkomelijke slagboomen zijn,
kunnen de mannen der kleine groep uit
heel het land hun stemmen sameavoegen
en zijn zij zeker van hun zetel.
Welnu men behoude dan de distric
ten, maar stelle de districts-grenzen
open voor allen, die daarover den steun
van geestverwanten gaan of komen
zoeken. Men handhave de districts-
verdeeling, maar ontueme haar allen
invloed op den uitslag der stemming.
Zoodra ik dezen regel tot een der
grondslagen van miju stelsel maakte,
kwam de vraag hoe groot de districted
moesten zijn, geheel op zich zelve te
staan. De grootte der districten had
geen invloed meer op de zuiverheid van
de toepassing der Evenredige Vertegen
woordiging. Mogelijk werd, wat in elk
ander stelsel van Evenredige Vertegen
woordiging totaal onmogelijk was het
behoud der enkelvoudige districten.
Ten eerste wordt de candidaatstelling
er gemakkelijker door, want men zal
lichter het samen eens worden over
en devereischle handteekeningen krijgen
onder een lijst voor één candidaat,
dan wanneer het gold een candidaat
stelling van bijvoorbeeld tien personen
tegelijk.
Ten tweede krijgt men tusschen de
stembureaux eu het centraal-bureau nu
honderd hoofd-stevnbureau,waardoor het
werk van het dépouillement over velen
verdeeld, en dus verlicht eu bespoedigd
wordt.
Ten derde kan, doordat ten slotte
Db Groot, dia haar bfj de hand had
gevat, voelde, dat die beefde in de
zijne. De barones drong zich dichter
tegen hem aan.
„In dat noodlottige park wil ik
nooit meer wandelen dan in jouw ge
zelschap,* zei ze.
„Dat is ook myn vaste hoop 1* riep
hy vroolflk uit. „Zoo erg als j5 zie
ik het nu wel niet in, maar voorval
len, goltjk die zich een week of vjl'
geleden voordeden, zijn toeh alles
behalve aangenaam. Je zou goed
doen, niet meer op de bank bjj het
hek te gaan zitten.*
„Daar zal ik ook wel voor oppas
sen. Ik ben veel te bang geweest,
eerst voor die rumoerige bende, nu
weer door dat geheimzinnige ge-
druisch achter de haag. Maar houd
je niet te lang opik zou het me
nooit vergeven, als je door mfln toe
doen je vriend niet aantrof. Ik zal
pas weer gerust wezen, als ik je
weer gesproken heb. Dus tot mor
gen. O ja, als je in den voortuin
bent, wil je dan Engelioa zeggen, dat
ze by me komt. Ze is bezig met de
rozestruiken, haar speciaal werk. Ik
moet haar spreken."
„Ik zal er voor zorgen.*
Maar in den voortuin was geen
Engelina Hij ging terug en deelde
aan elk der gekozenen wordt aangewezen
het district, waarvoor hij zitting neemt,
de behartiging der plaatselijke belangen
voldoende verzekerd worden geacht, en
hebben de daarbij geïnteresseerden een
adres, waar zij kunnen aankloppen. Er
blijft een zekere band tusschen den ge
kozene en een deel der kiezers. Op deze
manier blijft dus behouden het éénige
voordeel, waarop meestal gewezen werd
door diegenen, die de verdeeling in
kleine districten bepleiten."
Wij mogen den heer Van Koetsveld
den lof niet onthouden, dat hij een
oplossing gevonden heeft, al achten wij
haar niet zoo eenvoudig als deze voor
vechter voor Evenredige Vertegenwoor
diging. Het districts-verband blijft be
houden, maar wordt tegelijkertijd ook
weer los gelaten, en zulks ten gerieve
van kleine groepen. Gesteld, dat in een
district in het zuiden een paar dozijn
aanhangers vau de christelijk-sociala
partij wonen, en over de districten van
het geheele land daar een tien, ginds
een twintig, elders een dertig partij-
genooten zijn verspreid, en Doetinchem
bijvoorbeeld de candidaat-stelling be
werkt, dan zouden die verspreide stem
men naar genoemd district moeten
worden overgebracht en zouden wij een
administratie krijgen, waarvan de om
vang niet is te overzien.
De bedoeling van den heer Van
Koetsveld is ongetwijfeld goed, doch
practisch achten wij haar uitvoering
onmogelijk.
Men moet niet uit het oog verliezen,
dat niet één land zich in het bezit van
zooveel politieke partijen en partijtjes
mag „verheugen" als het onze. Wij zijn
eens aan het tellen gegaan en kwamen
tot een aantal van zestienwe willen
er nog niet eens aanspraak op maken,
volledig te zijn geweest. Wat een romp
slomp zou die overbrenging van stem
men niet geven
En daarom gelooven wij, dat het
middel, door den heer Van Koetsveld
aan de hand gedaan erger is dau de
kwaal.
De beweging voor Evenredige Ver
tegenwoordiging is in ons land zonder
twijfel gegroeid, maar dat zij betrekke
lijk nog 7,00 zwak staat, is toe te schrij
ven aan het feit, dat de meeningen,
hoe het stelsel zal werken, hopeloos zijn
verdeeld. Men verneemt, dat het huidig
systeem van kiezen niet deugt, dat er
een groote onrechtvaardigheid in schuilt
en alleen bij Evenredige Vertegenwoor
diging iedere stem tot haar recht komt.
Maar dit is ook nog slechts relatief.
Hebben om een voorbeeld van
zeer recenten datum te nemen de
jongste algemeene verkiezingen in Zwe
den dit niet bewezen
Daar hebben, aan de stembus, drie
het Annie mede.
„O, dan is ze in den kleinen salon,
daar zit ze gewoonlflk bp het open
venster. Ze doet den gatischan dag
haast niets anders dan brieven schrij
ven."
„Soms haar gedenkschriften
„Misschien wel,* antwoordde de
barones, die al haar opgeruimdheid
had herwonnen. „Doe maar niet de
moeite, om het bordes op te loopen.
Het venBter «an den salon, waar zfl
zich bevindt, is op gelijke hoogie met
de laan, die je door moet. Als je dicht
genoeg bg bent zal je juffrouw Eoelofs
gebogen zien zitten over haar lesse
naartje. Breng haar dan mijn verzoek
over. Dan zal ze wel zoo goed zijn,
haar correspondentie een oogenblikje
in den steek te laten. Ik wil het ten
minste hopen."
„Afgesproken."
„Mocht ze daar ook niet zijn, hou
je dan niet op, om naar haar te zoeken.
Waarschijnlijk wandelt ze dan in den
tuin en weet ik haar wel te vinden.
Maar ga nu. De trein wacht niet op je."
„Ik ben al weg 1"
De Groot verliet haar met snelle
schreden.
Met den snellen overgang van ge
dachten en stemming, welke niet tot
de kleinste gebreken van De Groot's
karakter behoorde, koesterde hij thans
geen anderen wensch, dan Van de
Brandeler zoo spoedig mogelijk te
spreken. Hg zou zich gaarne bevrgd
hebben van de verplichting, een om
weg te maken, om de huishoudster
groote partijen tegenover elkander
gestaan liberalen, conservatieven en
sociaal-democraten. Respectievelijk wer
den op de candidateu dier partijen uit
gebracht: 245.000, 286.000 en 229.000
stemmen. En wat zien wij De liberalen
krijgen 71, de conservatieven 86 en de
sociaal-democraten 73 zetels.
Toch hebben in Zweden de verkie
zingen plaats naar het stelsel van Even
redige Vertegenwoordiging!
Kan men nu van de voortreffelijkheid
van dit systeem overtuigd worden, als
men tot de overtuiging komt, dat de
liberalen, die zestien duizend stemmen
meer op hun candidatsu zagen uitge
bracht dan op die der sociaal-democraten,
ten slotte toch met twee zetels minder
worden afgescheept En geeft het niet
te denken, dat de conservatieven, die
slechts 43000 stemmen meer behaalden
dan de liberalen, die betrekkelijk ge
ringe meerderheid zien uitgedrukt in
een toekenning ran niet minder dan
vijftien zetels
Hier is iets niet in orde men gevoelt
het onmiddellijk.
En ook in België heeft de Evenredige
Vertegenwoordiging niet aan alle ge
koesterde verwachtingen beantwoord.
Buitenland.
De gevangenneming van
Eaaad Pasja.
Velen onzer lezers zullen verwon
derd opgekeken hebben, toen zjj in
ons vorig overzicht plotseling van het
gevangen zetten vau den tot nu toe
zoo maehtigeu Essad pasja vernamen.
Blijkbaar t« deze gebeurtenis ook
ven verrassing geweest voor geheel
Europa, ean zoo groote verrassing, dat
de waarschijnlijkheid van het nu ge
beurde tot nu toe nog in geen enkel
blad wbb besproken.
Wel trok Albanië do laatste dagen
weer meer dan gewoonlijk de aan
dacht, maar aller blieken wendden
zich naar het Zuiden, waar, dank zy
de pogingen der internationale com
missie, ean overeenkomst jnet do op
standige Eplroten ontstaan is, waar
van we. reeda de voornaamste bepa
lingen hebben meegedeeld.
Door onderhandeling heeft de strijd
in Zutd-Albanië dus een eind genomen.
Majoor Thomson, die, ala gemach
tigde der Albanee8cho regeerin t, kort
geleden met de opstandelingen onder
handelde, had waareehyniyk hetzelfde
resultaat bereikt, wanneer hg niet
plotseling was teruggeroepen, omdat
de vorst meende, door aan het hoofd
van een krachtig leger Zuid-Albanië
binnen te rokken, de beweging spoe
diger en beter te kannen onder
drukken.
Dat was het werk van Essad-pasja,
die van onderhandelingen niets wilde
weten, die steeds op militair ingrypen
bedacht waB en vorst Wilhelm over
haalde, de nationale militie op te
mede te deelen, dat de barones haar
wensehto te spreken.
Maar hy dacht er niet aaD, zyn
gegeven belofte te breken.
Hot venster stond open, doch al
naderde bg het van zoo naby, dat hg
zich aan de vensterbank kon vast
klemmen, hg zag niets anders dan een
ledigen leuningstoel voor een dames-
sehry fbureau, waarop een groote massa
papieren rommelig dooreen lagen.
Zonder twijfel had Engelina, ver
moeid van het brieven schijven of
het rekeningen optellen, haar gewone
plaatsje verlaten.
Reeda wilde De Groot zgn weg ver
volgen, toen by eensklaps tegen den
muur, tegenover het raam, ean por
tret zag hangen, dat door de vroolflke
zon vol werd belicht. Het werd zelfs
Al te vol belicht, want nu de stralen
vielen op de beeltenis te voeten uit,
werd do sterke middagzon terugge
kaatst, zoodat De Groot, die met den
rug naar het licht stond, er een on
aangename prikkeling in de oogen
door voelde.
Het eeuige, wat hy aanvankeiyk kon
onderscheiden, was een naam, die in
zwarte letters ln den hoek tegen de
vergulde UlBt prykte, met een jaartal.
Biykbaar de naam van den schilder
en het jaar van de tentoonstelling,
waar de schildery was geëxposeerd.
De Groot veranderde nu van plaats,
maakte een lichtscherm van zyn hand
en vond eindelijk het juiste punt,
vanwaar by het gelaat kon beschou
wen, zonder door de weerkaatsing
roepen, welke hy, Essad-pasja, ver
volgens ter overwinning zou voeren
om zoodoende de machtigste en in-
vloedrgksta persoon nit het land te
worden.
Evenwel, alles liep anders dan Essad
gedacht had. Oneenighedan tusschen
Noord- en Mlddel-Albaneezen, ge
voegd by den blijkbaren onwil van
vel-: n om onder Essad-pasja naar het
Zuiden te trekken, wekte ondar de
opgeroepen manschappen een zooda-
nigen geest van verzet, dat een op-
marseh naar het Zuiden vrgwel onino-
geiyk was.
Tegen den zin van Essad pasja nam
vorst Wilhelm nu de bemiddeling van
de internationale commissie aan, welke
reeds zoo spoedig tot gunstige resul
taten leidde.
Ontevreden over denloop van zaken,
besloot Essad nu elndeiyk kleur te
bekennen, zyu haat tegen het Euro
pessche bewind niet langer te ver
bergen en openigk tegen de regeering
op te trekken.
Te Tirana had hg tal van wapens,
nog nlt do oude vesting Skoetarl
afkomstig. Daarmede waren velen van
zyn aanhangers gewapend, die hg nu
tegen de hoofdstad liet oprnkken,
waar inmiddels ook een beweging
tegen Essad zelf ontstaan was.
Hot schynt de telegrammen geven
hierover verschillende lezingen dat
Essad eerst nog in opgewonden staat
een audiëntie bg den vorst had. Kort
daarna werd zijn troepen gelast,
de wapens In te leveren.
Toen hieraan niet spoedig genoeg
voldaan erd, lieten de Nederlandacho
officieren Essad's huis door kanon
nen beschieten, waarna Essad zich
overgaf en gevangen genomen werd.
Reeds moet hy naar Brindisl loge-
scheept zyn.
In Durazzo, waar men over het
algemeen big is van dezen onbetrouw-
baren man ontslagen te zyn, heerscht
volkomen rust, zoodat een bescherming
van de vorsteiyke familie door bul
tenlandsche landingstroepen niet nood-
zakeiyk Is.
Het verwyderen van den eerzuch-
tigeu Essad pasja zal de rust en den
vrede in het Albaneesche vorstendom
bevorderen. De vroegere president der
voorloopige regeering heeft het al
bewezen, dat dergelijke Mohamme-
daansche autoriteiten slechts één
heimelyk doel kennen, de regeering
der Christenen onmogeiyk te maken
en het Mohatnmedaansche element in
den nieuwen staat zooveel mogelijk te
versterken.
Staten-Generaal.
Tweede Kamer.
De heeren Van Saste van Yseelt en
Fletkene, beiden roomsche afgevaar
digden, heboen een voorstel Ingediend,
om in het ontwerp inkomstenbelasting
een geheel nieuw hoofdstuk XVIa in
te voegen, getiteld: „Verband tus
schen de plaatseiyke directe belastin-
van de zonnestralen te worden ver
blind.
En dadeigk herkende hg dengene,
die voor dit portret had geposeerd.
Het was niemand anders dan
Oswald Erich von Breitenbach I
Frits kon zyn oogen niet gelooven.
Hoe kwam dat portret in den kleinen
salon, of, beter gezegd, in de werk
kamer van mejuffrouw Engelina Roe-
lofst Was ze familie van hem? Be
stond er tnsschen hem en haar de
een of andere verhouding
Terwgi De Groot zich met deze
vragen bezighield, keerden langza
merhand al zgn herinneringen ten
volle terug
„Drommels nog toemompelde hg,
„dat ik daar zoo lang naar gezocht
heb! De trekken van het gelaat zyn
dezelfde niet, maar do nitdrnkking
de blik vooral--., het ie frappantI*
Hg beschouwde het portret met
steeds sty'gende belangstelling.
„Ik kan io\j niet begapen, hoe ik
er niet eerder too gekomen ben, om
die twee gezichten met elkaar te ver
gelijken. Maar het ls waar, tot dusver
ontbrak mg de gelegenheid. Nn lk
dien Von Breitenbach achter heb terug
gezien, al is het maar op het doek,
en nadat ik met de dame in kwestie
bg myn vorige bezoek aan de villa
een gesprek onder vier oogen heb
gevoerd, ben ik er zeker van, dat ze
van hetzelfde bloed zyn. En zy schynt
er geen geheim van te maken 1 Deze
raadselachtige huishoudster stelt ln
haar particuliere vertrekken het por-
gen naar het inkomend en de ryks-
inkomstonbelastlng. De heer Fletkent
zorgde voor een beseheiden toe
lichting. Do voorzitter, mr. Goeman
Borgesiut, had het voorstel ontoelaat
baar geacht, wgi het een geheel nieuw
wetsontwerp Is over een materie, welke
ln het onderhavige wetsontwerp niet
behandeld wordt.
De heer Fletkent sprak een enkel
woord, om de toelaatbaarheid te ver
dedigen. Ds bedoeling van het voor
stel was, om verband te breugen
tnsschen de gemeente-inkomstenbe
lastingen en de ryks inkomstenbelas
tingen. Dit verband is in het belang
van belde, zoowel van den Staat als
van de gemeenten. Er zon slechts één
aanslag regeling noodig zgn, wat o.a.
in het belang der geheimhouding zou
wezen.
De heer Fletkent was verder van
meenlng, dat bg Iedere wet een vroe
gere wet gewgzlgd of niet van toe
toepassing kan worden verklaard.
Daarvan zgn verschillende voorbeel
den te gevener zyn wetten, waarin
ook onderwerpen worden geregeld,
welke slechts in zeer verwyderd ver
band staan tot de eigenigke bedoeling
van do wet.
Maar de heer Patijn (nnie-lib.) vond,
dat de Voorz. geigk had, die het voor
stel, hoe sympathiek overigens, niet-
toelaatbaar achtte en ook de Minister
van Blnnenlandsche Zaken, de heer
Gort van der Linden, dacht er aldus
over. Hg verklaarde het in stryd met
ons constitutioneel recht, dat bg dit
wetsontwerp een wet gewgzlgd zou
worden, welke gecontrasigneerd is
door den Minister van Blnnenlandsche
Zaken, tarwjl het onderhavige wets
ontwerp dit niet is. Men zon hier dns
krggen een wyziging van de Ge
meentewet, waaraan de Minister van
Blnnenlandsche Zaken niet zou heb
ben meegewerkt.
Doz6 bezwaren schgnen by de Kamer
zeer te gelden en met 47 tegen 17
stemmen werd besloten, het voorstel
der heeren Fletkent en Van Sane van
Ysielt als ontoelaatbaar te beschouwen.
Daarna kwam artikel 124 van het
ontwerp- inkomstenbelasting. Dit
lnidtIn de wet van 27 September
1892 (Staatsblad no. 223J wordt de
volgende wgziging gebracht: Artikel
10 wordt gelezen„Indien de waarde
van het vermogen, overeenkomstig de
vorige artikelen bepaald, minder be
draagt dan f16 000, is geen belasting
verschuldigd. Is de waarde f 16 000
of meer, doeh minder dan f 30 000,
dan iB verschuldigd fl, van elke ge
heele som van f lOOO, waarmede zy
het bedrag van f]5.000 te boven
gaat. Is zy f 30 000 of meer, dan is
verschuldigd f0 50 van elke geheele
som van f 1000'.
Hierop is Ingediend een amende
ment der vrgzinnig-democraten, lui
dende: „Indien de wcarde van het
vermogen minder bedraagt dan
f 16.000, is geen belastffig verschul
digd. Is de waarde f16.000 of meer,
doch minder dan f30.000, dan is
tret van Von Breitenbach ten toon
naaBt een open venster In welken
graad zon hnn bloedverwantschap
bestaan Indien zij broêr en zuster
zijn, dan zon Engelina Roelofs, die
ongetrouwd is of zich daarvoor
Uitgeeft Von Breitenbach heeten,
net als hg. Tenzg die kerel een naam
draagt, welke niet de zyne is. Dat zou
me trouwens niet bijzonder verbazen.'
De Groot besloot zgn gedaohtan-
gang met de conclusie, de eenlge,
waartoe hy voorloopig kon beBluitec
Annie moet beiand zyn mot de
familie en de relaties van haar huis
houdster. Morgen zal zy wel nadere
bijzonderheden daaromtrent mededee-
lon*.
De Groot wendde sich om met de
zelfde vlugheid, die zgn bengdbaar
zoigeloos karakter ook aan zy ge
dachten gaf
„En nn moet ik oppassen, dat lk
mgn trein niet mis".
Hy miste den trein niet.
Er waren sleohts weinig reizigers
op het vroege middag nur. Het lo
kaaltje bracht hem met een kalm
vaartje naar het Centraal station. De
Groot keek om zich been j hg zag
Van de Brandeler nergens. Hy wan
delde het perron af, overtuigd, dat hg
zijn vriend buiten zou vinden Maar
ook daar was Van de Brandeler niet.
Wordt vervolgd.)