I
N°. 58 1914
I
I
I
Zaterdag l(i Mei,
10rte jaargang.
I
I
I
I
I
Een Duister Geheim.
Bij dit «o. behoort een
Bijvoegsel,
i3 FEUILLETON
Ob uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en "Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pt0» per kwartaal, In Goes f 0.7s, buiten Goes, franco f 1,33.
Afzonderlijke nommers B cent,
inenndlng van adverteatlön op Maandag en Woanadag
wóór 2 uren, op VRIJDAG vóór ISi uren.
De prjjs der gewone advertentiSu is van 1-5 regels 50 ci,, elke regel meer lOct.
130 directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts t w e e m a a 1 berekend.
Geboorte-, huwaljk- ou doodsberichten en ds daarop betrekking hebbands
dankbetuigingen worden van 1—10 regels t 1,— berekend
Rewjinummers 5 sent
reieloonnninwór 28. Directe*r G. w. van Barneveld. Uitgave van do Naafal.Veancotsskap Goeseke Courant". Hoofdredacteur w j C. van Santen
Evenredige vertegenwoordiging.
I,
Hei vraagstuk «Ier Evenredige Ver
tegenwoordiging heeft, doordien het
Ministerie-Gort van der Einden eeu
Staatscommissie heeft ingesteld, om deze
materie nader te onderzoeken en daar
omtrent rapport uit te brengen, zonder
twijfel aan belangstelling gewonnen, al
kan moeilijk worden erkend, dat de
kwestie op zich zelve, juist door haar
ingewikkeldheid, bij de groote massa
bijzonder populair is.
Of misschien kunnen wij het beter
aldus zeggen de groote massa gevoelt
wel de billijkheid van het stelsel der
Kvenredige Vertegenwoordiging, doch
weet zich onbekwaam, uitdrukking te
geven aan haar wenschen, hoe het
vraagstuk zal worden opgelost.
Dat het huidig systeem, bij verkie
zingen gevolgd, door zeer velen on
deugdelijk wordt geacht, behoeft geen
nader betoog. Wij zouden ons ook niet
anders kunnen voorstellen. Bij de ver
kiezingen, welke het vorige jaar hebben
plaats gehad, heeft men dit moeten con-
stateeren, dat, bij manier van spreken,
een haudje-vol kiezers den doorslag gat.
Wij denken, voor zooverre het de
linkerzijde betreft, allereerst aan den
uitslag in de districten Gorinchem,
Ridderkerk, Zwolle, Amersfoort, Leiden
voor zoover het de rechterzijde aangaat
aan de districten Hontenisse, Apel
doorn, Tietjerksteradeel, Steenwijk,
Kampen. Duizenden stemmen, op tegen-
candidaten uitgebracht, waren volkomen
waardeloos.
Wij hebben iemand, die zich blijk
baar gemakkelijk tevreden laat stellen,
eenmaal hooren zeggen het is bij ons
toch altoos nog beter dan in Engeland.
Als daar drie candidaten zijn een
liberaal, een conservatief en een lid
van de arbeiders-partij, en de eerste
haalt 2002 stemmen, de tweede 2001,
de derde 2000, dan wordt de eerste
verkozen verklaard. De candidaat, die
de meeste stemmen behaalt, gaat met
den prijs strijken, ongelet het feit, dat
zijn beide tegen-candidaten samen bijna
dubbel zooveel stemmen op zich ver-
eenigden.
Zoo is het inderdaad in Engeland,
en wij hebben er nooit aan gedacht, dit
dwaze systeem in bescherming te nemen.
Maar wijl de anders toch verre van
achterlijke Britten op dit punt zoo
onpractisch mogelijk zijn, is het voor
ons, Nedei landers, nog geen reden, om
bij het zeer zeker ook dwaze en niet
minder onbillijke systeem van de helft
Annie viel hem met een hand
beweging ln de rede.
Wat zoudt u dan doen vroeg
ze kalm.
.Hem een pak slaag geven, dat hem
z|jn leven lang zon hengen".
„En met wolk reoht?"
„Met welk reoht? Nu, dat ls me ook
een mooie vraag!'
.Volstrekt niet. De vraag is volko
men logisch. Als u inn man was, of
mijn broêr, of een, ja, laat Ik maar
zeggen, eeu familie-lid
„Dan mocht Ik het wel, hè
Wat een onzinIk zon den eerste
den beste, die het waagt, één onbe
hoorlijk woord over n te spreken, of
een gebaar te maken, dat beleedigend
ls, een pak rammel geven, zoodat hg
er nooit meer over zou denken, naar
een vervolg te vragen. En als u dan
vraagt, met welk recht, dan antwoord
ikmet het recht, dat Iedere man van
eer heeft, om een vrouw, die beloedigd
wordt, te verdedigen."
De barones glimlachte.
,U zoudt u, om mijnentwil, in moei-
igkheden brengen Ziet u nu zelf wel
ln, hoe noodzakelijk het is, dat ik van
hier ga? Ik wil r.iet hebben, dat u
onaangf naamhedcu krjjgt. Wanneer ik
bet land veilaten heb, zal men,u weet
«el, do gruuto,.de gevaarlijke „uo>u",
plus één als doovslag-gevenden maatstaf
te erkennen. Ons stelsel heeft zijn groole
gebreken wie oogen lieeft, om te zien,
zal dit, zonder zicli een oogenblik te
bedenken, mei ons eens zijn.
Maar ten onzent heeft al te lanfe
het partijbelang gegolden, Het was niei
om de waarachtige uitspraak der kiezers
te doen liet brute meerderheids-systeem
deed die uitspraak nimmer tot haar
recht komen.
En liet meer en meer -ontwakend bil-
lijkheidsbesef deed de voorstanders van
Evenredige Vertegenwoordiging hoe
langer zoo talrijker worden.
Zullen wij nu met. Evenredige Ver
tegenwoordiging uit al de onbillijkheden
geraken
Er zijn er genoeg, die zulks absoluut
ontkennen. Zonder hen van eenige ge
vaarlijke neiging te beschuldigen, moe
ten wij toch zeggen, dat zij in dit
opzicht nihilisten zijn. Hun redeneering
toch is aldus niet één stembus-uitslag
is beslist zuiver, zoo lang het eigen
belang macht over de menschen heeft.
Want een groot deel der kiezers stemt
niet naar zijn voldragen overtuiging
het stemt naar de belangen zijner por-
temonnaie. Daardoor juist is de zoo
genaamde klfcurlooze middenstof ont
staan, die misschien in 1913 links,
maar misschien in 1909 rechts stemde.
En al naar de inblazingen van het
egoïsme zal zij bij een eerst-volgende
algeineene verkiezing allicht weer rechts
stemmen.
In deze redeneering ligt, zoo opper
vlakkig beschouwd, veel waarheid.
Maar inderdaad is het zoo toch niet.
Immers de menschen zijn geen vol
maakte wezens en zullen het ook wel
nooit worden. Bovendien is de massa,
welke den naam van „kleurlooze midden
stof" ontvangen heeft voor onze
ooren een zeer vreemdsoortige naam
in de verste verte niet zoo groot, als
door sommigen wel aangenomen wordt
Wie het grootste lawaai soms maakt,
beschikt daarom nog niet over den
talrijksten aanhang. Het tegendeel blijkt
dikwerf.
Doch afgezien van dit alles, wil
men een waarachtige roffa-vertegeu-
woordiging, welke een zuivere afspiege
ling is van hetgeen leeft in de ver
schillende groepen des volks, dan moet,
zoo spoedig het doenlijk is, gebroken
worden met het ongelukkige systeem,
dat de helft plus één de lakens zal uit
deel en. Onze huidige rpffa-verlegeu-
woordiging en nu wijzen wij er nog
niet eens op, dat we het algemeen kies
recht missen is niet, anders dan een
caricatuur van dit begrip.
Zal de Evenredige Vertegenwoordi
ging verbetering geven
Wij aarzelen niet, daarop toestemmend
te antwoorden.
spoedig ophouden, over lu|j te praten.
En n zult al heel gauw niet meer aan
me denken."
,Ik?... Ik zou u vergeten
Al zou Ik het willen, Ik zou het
niet kunuen. En wanneer uw besluit,
om in ballingschap te gaan, onher
roepelijk is, dan
„Danf
„Volg ik u met die getrouwheid,
waarmee alleen een hond z|jn meester
volgen kan I
,U zoudt de residentie verlaten,
waaraan u zoo gehecht is, volgens
uw beweren
,0, ik ben daar heueeh niet onmis
baar
,A1« Ik u aan uw woord hield, zou
het niet lang duren, of u badt diep
berouw over uw dwaasheid*.
„Een dwaasheid?"
,Wel ja, wat ls het anders
«Wanneer ik zeg, vastbesloten te
z|jn, om u te volgen, dan bestaat
daarvoor een reden. U kent ze even
goed als lk. 01' dacht u, dat de vele
uren, samen doorgebracht, niet van
Invloed op me zouden geweest zgn
Ik heb nu reeds Isnggonoeggezwegen.
Annie, lk heb je lief!"
Sinds wanneer vroeg de barones
ironisch.
„Van het oogenblik af, dat lk je
leerde kennen*.
,U begint met een onwaarheid te
verkondigen. U kende me reeds,
toen u verliefd werd op Llze."
„Dat ls waar en ik heb er nooit
eeu geheim vau gemaakt., lk voelde
Brengt zij het ideaal
Nu weer moet ous antwoord ontken
nend zijn.
En dit hopen wij, in een zoo kort
mogelijk bestek, ini/.en lezers uil een
te zetten.
Allereerst dan een enkel woord over
het systeem der Evenredige Vertegen
woordiging. Het. heefl in ons land een
warm en onvermoeid voorvechter, den
heer C. E. van Koetsveld. Hij staat,dit, zij
onmiddellijk niet nadruk geconstateerd,
in zijn strijd niet alleen maar weinigen
hebben het beginsel zoo krachtig ge
propageerd.
Vóél' ons ligt, zijn jongste arbeid
de brochure „De Evenredige Vertegen
woordiging voor Nederland, in cleu vorm
van een wetsontwerp, met bijlagen en
toelichting." Het werkje heeft dit jaar
hel licht gezien. (J)
Al kunnen het wij niet den gelukkig-
sten arbeid van den lieer Van Koetsveld
noemen al moeten wij, met het oog
op den weidschen titel reeds, onwille
keurig denken aan hetqui trop em-
brasse, mal étrient, toch mogen we,
in dit verband, er wel de noodige aan
dacht aan schenken. Het werkje bevat
bij veel, wat we niet. voor onze rekening
zouden willen nemen, ook heel wat,
wat de overweging ten volle waard is.
Er zijn, zooals de heer Van Koelsveld
terecht opmerkt, twee opvattingen van
Evenredige Vertegenwoordiging. De bijna
algemeene is, dat door dit stelsel de
krachtsverhoudingen tusschen de partijen
in het gekozen lichaam Gemeente
raad, Provinciale Staten, Tweede Kamer
zooveel mogelijk zullen overeenstem
men inet diezelfde verhoudingen onder
de kiezers. De andere is -. dat Even
redige Vertegenwoordiging zooveel moge
lijk zal waarborgen, dat elke stem werke
lijk die uitwerking heeft, welke bedoeld
werd door den kiezer, die haar uitbracht.
Men is gewoon, de beide groepen aan te
duiden met de namenPartij-Verlenen-
moordigivg" en „Persoonlijke, Vertegen
woordiging."
De heer Van Koetsveld is het meer
met de tweede opvatting eens, omdat,
volgens zijn meening, de wetgever niet
het oog moet richten op de, kiezers-groep,
doch slechts op den kiezer. Immers, zoo
is zijn betoog, niet aan personen-sror/jsa,
docli aan personen is het kiesrecht ver
leend. Daarvan is ook slechts in de Kies
wet sprake. Het opgaan vau den persoon
in de groep, geldt, niet alleen voorden
kiezer, doch ook voor den candidaat.
Hij wordt niet gekozen met stemmen,
welke op hem, maar met, slemmeo, welke
op zijn lijst werden uitgebracht en zijn
Te Rotterdam, bij D. van Sijn
en Zonen.
veel sympathie voor haar en een
oogenblik heb ik er ernstig aan ge
dacht, haar ten hnweljjk te vragen.
Maar ik geloof, dat lk haar volmaakt
onverschillig was."
„U vergist zich. Ze hield wel de
gelijk van u."
„Heeft ze je dat verteld
„Aan mij nietl Maar dra dagen
vóór haar dood heeft ze het aan En-
geliua gezegd, die, jammer genoeg,
het geheim bewaarde."
„Waarom, jammer genoeg?"
„Omdat lk, wanneer Engelina op
hé&r beurt hot m|j had verteld, ik
het voor u niet geheim gehouden zou
hebben, dat Llze van u hield. Haar
liefde voor u ia de oorzaak van haar
dood geweest."
„Wat zegt u
„Ja, het staat bU m|j vast, dat Llze
vermoord is door een man, die haar
vervolgde met z|jn aanzoeken. Zij
wilde evenwel niets van hem weten".
„U hebt dit geweten En het ver
zwegen
„Toen ik gearresteerd werd, wist
ik dit niet. Maar als het me bekend
was geweest, zou lk het toch niet ge
zegd hebben, want dan had ik ook
moetan verklaren, dat Llze, die hem
ontweek, hem evenmin aan mg als
aan de huishoudster verraden had
Personen, die «let als getuige werden
gedagvaard, hebben hem om de villa
zien dolen. En na de misdaad is h|j
nooit teruggezien in deze buurt, waar
niemand hem trouwens kende. Even
uiln als lk koestert Engelina eenigen
kans op verkiezing is in sommige stelsels
geheel, in andere grootendeeh afhankelijk
van de plaats, welke hij op die lijst in
de rangorde der candidaten inneemt.
Zoo wordt dus in deze stelsels een
groote macht gelegd in handen vau hen,
die deze. lijsten opmaken. En in den
regel zal slechts een gering percentage
der kiezers medewerken aan-of invloed
oefenen op de samenstelling dier lijsten
en zal de groote massa genoodzaakt zijn,
zich aan liun leiding (e onderwerpen.
De lieer Van Koetsveld geeft toe, dat
dit ook nu reeds feitelijk het geval is,
en dat vermoedelijk ook wel altijd eu
overal de leugels in handen van enkelen
zullen blijven. Maar volgens hem is de
groole fout vau de stelsels der partij-
vertegenwoordiging, dat in die stelsels
de leef dezen enkelen de leugels in
handen geeft.
Buiten i a n <i.
De tooatand In Mexico.
President Huurt» gaat So z|jn ver.
moeden, dat de opstandelingen nog
a.tjjd daadwerkelijk door de Ameri
kanen gesteund worden, nog vorder
dan wij in ons vorig overzicht voor
waaiscotinlijk hielden.
Hfj bowsers niet minder, dan dat
Awerikaansche soldaten ia groepen
met da rebellen zouden hebben mee
gevochten en heeft verschillende uni
formen van verslagen tegenstanders
laten bewaren, ghj later als overtul-
glogssiukkon te kunnen diepst doen.
Zflo bewering Rikt ons, eerigk ge
zegd, wol een becije al te kras Dat
de Amerikanen met wapenen en
muidtlo een partij steunen, die zoo
prachtig bezig iB, de kastanjes voor
hen uit üet Mexlcaausehe vuur te
halen, is te begoten, maar dat zij ln
de rfjen der oistao delingen zouden
meeatrtden, valt riet aan te n»meii.
President Wilson voelt zich rog al
tgd te hoog om openljjk met eeu
bandieten-generaal als Vlllasa men te
werken en deed hj bet ln stilte, dsn
zou de Amerikaansche regetrlng ln
da eerslo plaats er toch wel voorzor
gen, dat er ouder het rabollpnleger
geen uniformen der Vernenigde Staten
in beslag genomen konden worden.
Dat zon voor het oog van Europa
to groote vernedering vau het Amt-
rikaansche leger zijn.
Hoa meer succes da generaals Car-
ranza en Villa boeken, hoa minder
weikzaam aandeel de Veieeulgde
Staten In de Mtxlcajnscüa gebeurte
nissen behoeven te nemen.
Van Atnarikaanache zgdo ziet uien
dit zeer goed iu en houdt men zich
daarom betrekkelijk kalm, zoolang
het blijkt, dat de opstandelingen den
revolutie generaal Huerta langzaam
maar zeker in het nauw diQven.
Als zeker kan nu wel worden aan
genomen, dat Tamplco gevallen is.
De str|jd om dezo stad, welke door de
twijfel, dat h|j Llze heeft verinoord,
omdat ze hem te verstaan had gege
ven, dat ze niet langer door hem
lastig gevallen wenschte te worden".
„Maar dan moet lk aannemer, dat
z|j hom tevoren wél had toegestaan,
om haar aan te spreken, wanneer hg
haar alleen ontmoette."
„Natuurlijk En dat is de reden,
waarom ia gezwegen zou hebben,
zelfs wanneer lk toen reeds had ge
weten,wat ik eerst later heb vernoman.
Voor niets ter wereld had ik zelfs een
suhljn of schaduw van verdenking
laten ruston op het gedrag van de
arme Llze. Hoogstens 1b zg onvoor
zichtig geweest. En was dat het geval,
dan heeft ze er met haar leven voor
geboet."
Deze vertrouweigke mededeeltngen,
waarvan men alleen kon zeggen, dat
z|j te laat kwamen, brachten Frits de
Groot zeer in verbazing. Doch hg
twijfelde geen oogenblik aan de waar
heid er van.
Z|j hadden den tuin rond geloopen
eu wareu bUna weer op het punt van
uitgang teruggekeerd, toen de barones
plotseliag bleet stil staan. De laan,
waarin z|j zich bevonden, werd door
een haag van dicht struikgewas om
zoomd.
„Hier werd ze gevonden", fluisterde
ze. „Nooit kan ik dezen noodlottigen
weg voorbijgaan, of de ontroering
overmant me. Alleen durl ik nooit
langs de plek".
„Ik kan het me begrijpen", ant
woordde Ds Groot. „Maar toet den
opstandelingen gebombardeerd was, is
bljzoud-r bloedig geweest. Men spreekt
zelts van 3Ü00 dooden ou gewonden.
Een voornaam lid van het diploma
tieko korps re Washington deelde
mede, dat de Vereanlgde Staten slechts
het aanbod der bemiddelaars aange
nomen hadden, om zooveel tgri te
winnen, dat Villa Inmiddels Taui
pico zou kunnen Innemen en daardoor
een haven zon krijgen, dia dan wapen
Invoer voor hem nog gemakkelijk er
en daardoor zijn succes nog grooter
zou in- kei'.
Inmiddels gaat Huerta nog alt|jd
kalm voort, de Amerikanen door
willekeurige daden tot grootere actie
nan te sporen.
De Amerikaansche vice-consul Sllli
man wordt nog steeds door hem te
Salllllo gevangen gehouden, al wordt
van andere ztjdo beweerd, dat h|j aan
den Brazlliaanschon gezant zou wor
den uitgeleverd, die hem dan naar
de Vereanlgde Staten zou laten ver
trekken
De vroegore Amerikaansche zaak
gelastigde in Mexico, de heer O'Shaugh-
nessy, beschreef, in een gesprek met
president Wilson, Huerta als een kop
pig man, wiens aftreden zeer moeiigk
zou kunnen worden verkregen. H|i
meende evenwel, dat alleen een Mexi-
caansche regeering, welke den steun
van de Vereanlgde Staten heeft, vol
doende zekerheid van bestaan zal
hebben.
Volgers een correspondent van da
Times in Vera Cruz, zon het ic Mexico
op het oogenblik krioelen van
spionnen,in verband waarmede tal van
arrestaties worden gedaan
De handel staat geheel stil en de
vreemdelingen trekken weg. al worden
Dog tal van treinen aangehouden.
Tengevolge van de bezettiDg van
VeraCruzende belegering van Tampi-
eo was er groot gebrek aan petroleum.
Dit laatste is anders in overvloed
aanwezig. Nu Huerta voomameljjk den
handel met Amerika Btop zette, heeft
de uitvoer van petroleum, uit de Mexl-
caansche bronnen naar Amerika, opge
houden en weten de eigenaars geen
raad met de enorme voorraden, welke
zij dageigks ongebruikt moeten laten.
Veelal wordt nu de olie afgevoerd
en ver in het land, ln reusachtige
hoeveelheden, in brand gestoken en
zoodoende vernietigd.
Men zegt zelfs, dat lf> mlllloen ton
ruwe olie op deze w|jze waardeloos
gemaakt zgn.
Dat hiermede mlllloenen guldens
lederen dag voor de betrokkenen ver
loren gaan, laat zich inmiddels be-
grijpen.
In het Tuxpan district leden de
bron-eigenaars niet minder dan 18
mlllloen gulden schade.
De Ulster kwestie In het
Lagerhuis-
Van de Engelsche rogeering kan
toeh werkeljk niet gezegd werden,
dat z|j niet alles doet om da oppositie
groepen Inzake de Ulster kwestie te-
tjjd zal dat vanzelf Bi|jten en je hebt
je over dan tragischen dood van Llze
niet het minste of geringste verwijt
te maken. Je hebt bitter geleden, dat
geef lk toe, maar eeu haale toekomst
ligt nog voor jel".
„Een toekomst I* Be lachte bitter.
„Van de toekomst verwacht lk geen
vergeten, alleen afzondering, verlaten
heid I"
„Neen, want ik ben b|j je. Dat weet
je. Je kunt op me rekenen, altjjd en
onder alle omstandigheden*.
Ook z|j sloeg thans een vertrouwe-
lljken toon aan.
„Wil je daarmee zeggen, De Groot,
dat je me zult volgen, als Ik het land
verlaat
„Dat heb lk je reeds gezegd. En ik
ben een man, die nooit terug krabbelt*.
„Het zou een opoffering zijn, die ik
niet kan aanvaarden".
„Een opoffiring, die m|| niet het
minste oi geringste zou kosten. Want
lk ben het leven zat, dat lk in Den
Haag leed. De opoffering zou groo*
ter zgn, als lk moBst afstand doen
van het genoegen, jou te zien. Wan
neer je het goed vindt, dat ik je
vergezel, moet je me alleen wat uit
stel geven voor het regelen van m|jn
zaken, die, lk moet het erkennen, nog
al leeigk in de war z|jn."
Annie schudde treurig het hoofd.
„Ze z$n misschien minder in de
war dan de m|jne.'
Dit antwoord verbaasde Do Groot
in hooga mate.
(Wordt vsrw/gd)
I
1MB
■■■MB