N°. 133 1913.
Dinsdag 11 November.
1009te jaargang
Een oude legende
nogmaals weerlegd.
47 FEUILLETON
Liefde's Loon.
Binnenland.
GOESCHË
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pr8s per kwartaal, in Goes f 0,75, huiten Goes, franco f 1,05.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóóe 2 uren, op VEUJDA.G vóór 12 uren.
Telefoonnummer 23. Directeur G. W. van Babneveld. Uitgave va» de Naaml.Veaiiootscliap
Da prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regelsSO ct., elke regel meer lOet.
B8 directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bew8snnmmers 5 cent,
Courant"
Hoofdredacteur W. J. C. van Santbn,
Het is uog maar kort geleden, dat wij
de wenschelijkheid uitspraken, dat de
debatten over de Staat'sbegrooting
de bekende „algemeene beschouwingen"
niet zouden uitdijen op de wijze, welke
nu eenmaal, helaas, gebruikelijk schijnt
bij de wisseling van Kabinet, en die
vooral door de rechterzijde met blijkbare
voldoening wordt toegepast, onverschillig
als zij staat tegenover een verknoeiing
van den kostelijken nationalen tijd.
Wij waren zeer zeker niet de eenigen,
die op de grootst mogelijke beknoptheid
wenschten aangestuurd te zien.
De Commissie van Rapporteurs toch
heeft gemeend, niet te zeer te moeten
treden in een vermelding van de bijzon-
derheden der zeer talrijke klachten,
welke van verschillende zijde tegen uit
latingen bij de verkiezingen in rede
voeringen, advertenties en verslagen in
dagbladen,in strooibiljetten en dergelijke
werden gericht. Meer uog dan zulks in
vroegere Verslagen hetgeval was,wenschte
zij zich ten deze tot algemeene aandui
dingen te bepalen. Geheel gelukt is dit
niet, Het Voorloopig Verslag althans is
van een uitvoerigheid geworden, welke
wij in geen enkel opzicht kunnen prijzen.
En wij zijn er van overtuigd, dat wij
waarlijk niet de eersten en de eenigen
zijn, die ernstig aan het nut van een
dergelijk Voorloopig Verslag twijfelen.
Vooral, wanneer het uitgebracht wordt
vlak na een geweldigen verkiezings
strijd, zooals dit jaar gestreden is. Dan
blijkt het niet meer te zijn dan een her
kauwing van dingen, welke reeds vóór
maanden aan de algemeene publiciteit
zijn prijs gegeven. Verkiezings-materiaal
levert zulk een Voorloopig Verslag ook
niet op. Dit kan alleen dan nog het geval
wezen, als het wordt uitgebracht in het
laatste zittingsjaar van een Kabinet en
dus nieuwe generale verkiezingen voor
de deur staan.
Ook dit Voorloopig Verslag is een
herkauwing zonder eenige waarde.
Van rechts is, om maar eens met een
voorbeeld te beginnen, de grief kenbaar
gemaakt, dat de vrijzinnige concentratie
zich in baar bekende verkiezings-manifest
ook gekeerd heeft tegen de sociaal
democratische arbeiders-partijdat toch
haar candidaten - de vrijzinnigen dus -
bij de herstemmingen hun onafhanke
lijkheid prijs gaven, en dat tenslotte drie
ministerieeleportefeuilles aan de sociaal-
Toen h8 eindelijk zijn geschiedenis
begon te vertellen, dachten zfjn hoor
ders, dat h8 ijlde, zoo onsamenhan
gend en verward beschreef hy zijn
bevrijding uit de gevangenis, zgn
bezoek aan de Louise Hoytsema-Stich-
ting en zön lang en vergeefseh zoe
ken naar zijn jongens. Hjj sprak van
zijn kennismaking met Vermeer, het
bespionneeren van Hoytsema, het
complot met Meinesz, wiens verwant
schap met Wouter De Regt nu eerst
aan Hoytsema bekend werd. Hij
spaarde Vermeer zooveel mogelijk
bij bet beschaven van het tooneel
in de hoeve „Nooit Gedacht". Toen
volgde zijn ontmoeting met zijn zoons
en zijn berouw, toen h8 hoorde, dat
het hun weldoener was, dien h8 had
vermoord. En hü eindigde met een
verzoek om genade, niet voor zich
zelf, maar voor Vermeer I
,Ik heb hem dat denkbeeld in het
hooid gebracht, meneer Hoytsema,*
zei hij. .Laat hem het land verlaten,
hü zaP u nooit weer lastig vallen.
Wat mij betreft, alB ik deze kamer
verlaat, dan ga ik mijn dood tege
moet. Het zal een ongeluk schijnen
en mijn zoons zullen nooit weten, dat
hun vader heeit getracht den man te
dooden, aan wien zij alles zijn ver
schuldigd".
Van Heukelom protesteerde ver
ontwaardigd, doch Wouter zweeg.
Eindelgk wendde h8 zich tot Vermeer
en vroeg„En jB Wat heb j8 te
zeggen
.Heel weinigwas het koele ant
woord. .Mijn uitmuntende vriend
democraten werden aangeboden. Als de
vrijzinnigen, zoo heet het van rechts in
liet Voorloopig Verslag, wilden samen
gaan niet de sociaal-democratischefractie,
dan hadden zij dit vooral' aan de kiezers
dienen mede te deelen.
Tweeërlei treft ons in deze uitlating
misleiding en onkunde.
Misleiding, wijl er geen sprake van is
geweest, dat de candidaten der vrijzin
nige conceutratie ook maar een oogen-
bük hun onafhankelijkheid hebben prijs
gegeven. Het manifest van de vrijzinnige
concentratie richtte zich in de aller
eerste plaats tegen de clericalen, die
hun politiek belichaamd zagen in het
Kabinet-Heemskerk. Hoe kan het ook
anders f Men begint met een maclits-
formatie te bestrijden. Onder het
Ministerie-Heemskerk, dat zich aanvan
kelijk als de gematigdheid en bezadigd
heid in persoon aandiende, werden de
dierbaarste goederen der vrijzinnigen
bedreigdhet stelsel van den vrijen
handel en de openbare school. Dan
grijnsde hun een Grsndwets-lierziening
toe, welke een streep dacht te'kunnen
balen door liet groote liberale werk van
1848. Dat zij zich dus met alle ten
dienste staande middelen verzetten tegen
een voortbestaan van het Kabinet-
Heemskerk, wie, die er iets vreemds
in kan vinden
Maar ook ging, van de vrijzinnigen,
verzet uit tegen de sociaal-democratie.
Het concentratie-program was verre van
onduidelijk. De sociaal-democraat houdt
er een theorie op na, welke nimmer
die van de vrijzinnigen kan zijn. Wij
verzetten ons tegen het prediken van
den klassen-strijd, tegen het behartigen
der belangen van een deel der bevolking,
dat, aldus opgezet, gelijk het bij de
sociaal-democraten in theorie het geval
is, de belangen van de andere deelen
der bevolking noodzakelijk moet ver-
waarloozen, achterstellen.
Van een verbond tusschen vrijzinnige
concentratie en sociaal-democratie is
dan ook in de verste verte geen sprake
geweest. Zal ook nooit sprake kunnen
zijn, zoo lang de sociaal-demoeraten
meenen te moeten vasthouden aan hun
dogma van den klassen-strijd.
Had men nu van rechts beweerd, dat
vrijzinnigen en sociaal-democraten elk
ander hadden gevouden bij de her
stemmingen, wij zouden tegen deze
uitlating in het Voorloopig Verslag
geen bemerkingen hebben. In eerste
instantie toch hebben zij elkaar heet
genoeg bekampt. Men deuke slechts,
heeft allea reeds verteld. U bent
niet dood en hebt daardoor het mooi
ste complot bedorven, dat er ooit werd
gesmeed, üw Kotterdamsehe bank
heeft mijn handteekenlng vol ver
trouwen aangenomen, fk heb te Am
sterdam en te Botterdam Id uw naam
een crediet elk van vijftig duizend
gulden geopend. Vanmorgen ver
nam ik uit Rotterdam, dat voor drie
millloen effecten voor n waren ver
kocht en te uwer beschikking waren.
Vandaag heb ik juist tien duizend
gulden getrokken. Ze liggen hier op
tafel met de chequeboeken in vol
maakte orde. O, en dan heb Ik me
ook uw geheimzinnig valies uit de
brandkast laten zenden. Het sp8t mfj,
dat ik de jonge dame lastig viel, maar
ik moest haar rustig houden, ziet ge.
En toch kreeg zij achterdocht. En
wat drommel, is een Gouden Wonder
toch
.Gouden Wonder I Gouden Wonder
is een edeler soort hond dan jfl bent 1"
Vermeer scheen een oogenblik ver
legen. H8 zuchtte diep.
„Een hond!" mompelde hy. ,Wie
had dat knnnen raden?"
Wouter wendde zieh tot Leenmans
„Als ik je hier alleen Iaat met dien
man, dien Vermeer, wil je er dan
voor zorgen, dat hfj niets uitvoert?
En beloven, dat je hier zoo zult biy-
ven, tot ik terugkom
„Dat beloof lk."
Hoytsema ging met zfin vrienden
de kamer uit. By bedankte den di
recteur voor do hem verleende hulp
en zei hem, dat de zaak zonder tus-
sohenkomst der politie kon worden
afgedaan.
Daarna had h8 een lange en ern
stige beraadslaging met Van Heuke
lom.
Hot was een ernstig ding, die man-
om enkele voorbeelden te noemen, aan
den stembus-strijd in Rotterdam I en II.
Amsterdam JI, VIII en IX, Hoogezand,
Veendam, Schoterlaud, Franc kor, Leeuw
arden Zaandam.
Maar bij de herstemmingen was het
een geheel ander geval.
Toen heette het, zoowel voor vrijzin
nigen als voor sociaal-democraten van
(wee kwaden het minste kwaad kiezen.
En naar dezen stelregel is getrouwe
lijk gehandeld.
Het samepgaan van vrijzinnigen en
sociaal-democraten bij de herstemmingen
beteekende (en van rechts weet men
dit ook drommels goed, al houdt men
zich in het Voorloopig Verslag zoo
leuk mogelijk van den domme) een
afweren van den noodlottigen aanslag
op onze nationale welvaart, een aan
slag, voorbereid door Minister Kolkman
met zijn Tariefweteen afweren van
den niet minder noodlottigen aanslag
op onze openbare school, waaraan
de Jnni-verkiezingen hebben het uit
gewezen de natie gehecht is een
afweren voorts van Talma's bureaucra
tische sociale wetgeving, welke ons land
veel geld gekost, doch niet het minste
voordeel gebracht zou hebbeneen
ernstig streven ten slotte, om het kies
recht voor mannen, het algemeen kies
recht, waarvan mr. Heemskerk en de
zijnen niet wilden weten, blijkens de
voorstellen tot Groudwets-herziening,
in de Grondwet vast te leggen,en voorts
de deur open te zetten voor het kies
recht voor de vrouw.
Ziedaar in groote hoofdtrekken aan
geduid, waarom bij de herstemmingen
vrijzinnigen en sociaal-democraten ge
trouwelijk voor elkanders candidaten
zijn opgetrokken. En het resultaat is
in elk opzicht bevredigend geweest
de macht der coalitie in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal is'gebroken.
Hopen wij voor goed.
Buitenland.
Naklanken.
Ofschoon wS den laatsten tSd weinig
hooren van botsingen op den Balkan,
is de politieke atmosfeer nog altoos
verre van zuiver. Het biyft een open
vraag, hoe ver ten slotte de interna
tionale bemoeiïogen zich zullen uit
strekken. De verschillende lezingen,
welke daaromtrent gegeven worden,
wflken zeer van elkander af.
De Russische Minister-president
Kokoftzof, die een bezoek aan Parys
heeft gebracht, liet zieh natuuriyk
nen schotvry te latsn gaan. Vermeer's
geval was nog erger dan dat van
LeenmanB. Er waren drie banken
in betrokken.
Van Heukelom was er zeer tegen,
de schurken ongestraft te laten, maar
Wouter overtuigde hem eindeiyk door
te wyzen op het onaangename van
een dergeiyk proces, waarin Hoy taenia's
naam en ook die van Van Heukelom
en Minnie zouden voorkomen en die
aanleiding tot veel sensatie zouden
geven.
Bovendien was hS heel zeker, dat
Arie Leenmans zelfmoord zou begaan,
als ze hem niet vryiieton, en dan zon
alles aan het licht komen.
Zy gingen weer naar kamer no. 2
terug. Wouter liep recht op Leenmans
toe en greep hem by den schouder.
„Luister nu eens naar my," zei hy.
„Ik heb je een klap op het hoofd ge
geven en jy my ook. Zullen wy aan
nemen,dat onze rekening vereffend is?"
„Meent u dat, meneer?"
„Ja."
„Dan kan ik alleen maar zeggen,
meneer, dat ik gedurende het overige
van m{jn leven een goed gebruik er
van hoop te maken. God zegene u,
meer ter wille van myn jongens dan
van rnSzelf."
„En jy," wendde Wouter zich tot
den verbaasden Vermeer, „wil jy
Holland verlaten en in een ander land
een nieuw leven beginnen?"
„Dat wil ik. Ik zweer het u, meneer."
Vermeer hielp gewillig hy het over
maken der cheques en Wouter was
verbaasd, zyn eigen handteekming
zoo goed te zien nagemaakt.
„O, dat is nog niets," riep Vermeer
pralend uit. „De heer Van Heukelom
is er ook ingeloopen en ik heb een
heelen brief naar de Rotterdamsche
bank gezonden."
hoe zou het ook anders knnnen
over de Balkan-kwestie interviewen.
Aan een verslaggever van het Par|j-
BChe dagblad Le Matin heeft Kokoft
zof uiteengezet, wat zijn verwachtin
gen zfin inzake de houding van Grie
kenland by het Albaneesche vraagstuk
en enkele andere punten.
Ik hoop, aldus Kokoftzof, dat het
Albaneesche vraagstuk niet een zoo
danig is, dat er verwikkelingen uit
zullen voortvloeien. In weerwil der
incidenten, die voorgekomen zyn, en
die nog kunnen ontstaan, zal met de
vaststelling der grenzen worden voort
gegaan en zal deze ook beëindigd
worden. Wat deze grsnsvaststelling
betreft, twyfelt niemand er aan, of
Griekenland zal voor de beslissing der
groote mogendheden het hoofd buigen.
Het heeft bovendien het voorbeeld van
een land, dat kort geleden nog zijn
bondgenoot was en dat aan alle Bal-
kan-staten een schoon voorbeeld ge
geven heeft van wijsheid, matigheid
en voorzichtigheid Servië. Grieken
land kan niets beters doen, dan in het
zuiden van Albanië het voorbeeld
volgen, dat Servië in het noorden
heeft gegeven.
Wat de houding van Turkye betreft,
verklaarde da Minister-president, dat
Turkije de grootste fout begaan zou,
wanneer het weder in zijn oude ge
woonte verviel, om by de thans plaats
vindende onderhandelingen allerlei uit
vluchten te zoeken, en' te trachten, in
troebel water te visschen.
Turkye zal zich misrekenen, wan
neer het in het Albaneesche vraagstuk
op oneenigheid der groote mogendhe
den zou rekenen en zyn twist met
Griekenland niet op besliste en redelBke
wyze regelen. Europa, en ik versta
daaronder niet alleen de regeeringen
en het politieke Europa, maar ook het
handeldryvende,industrieels en arbeid
zame Europa, verlangt naar ont
spanning, naar vrede en naar rnst.
Degenen, die trachten dezen vrede te
verstoren, of degenen, die weigeren
waarborgen te geven voor een spoe
dig herstel van de rust, zullen niet
alleen gaea steun vinden, maar znllen
onmlddeliyk de mogendheden, eonsge
zind, tegenover zieh vinden.
Omtrent deze eengeszindheia der
groote mogendheden verklaarde Ko
koftzof verder
Zy heeft een proef doorstaan, hard
genoeg, om In haar duurzaamheid te
mogen gelooson. Zij zal bestaan biy
ven, omdat zij onontbeeriyk is. Maar
opdat zy zal bestaan biy ven, moet een
voortdurende uitwisseling van gedach-
ten tnsschen de mogendheden plaats
vinden, zoolang de politieke horizon
nog niet volkomen verhelderd is Daar
om wsnsch ik parsooniyk, dat de Lon-
densche gezanten-conferentie zoo spoe
dig, als maar mogeiyk is, haar arbeid
hervatten zal. Deze conferentie heeft
in het verleden uitnemend werk ver
richt, zy zal niet nalaten, dit ook In
de toekomBt te doen. Haar bijeenkom
sten zyn de beste van alle waarbor
gen tegen mislukkingen van alleth-i
aard en tegen het doen van afzonder
lijke stappen.
Tot zoover Kokoftzof'a verklaringen
in de Matin
Ook in de Figaro is een onderhond
met den Rnssischen Minister-president
medegedeeld.
Hierin legt Kokoftzof byzonderen
nadruk op het hervatten der bijeen-
komsten door de gezanten-conferentie
te Londen en wel naar aanleiding der
Tnrksch-Griefcsche aangelegenheid,
waarover, naar de Minister verder
mededeelde, reeds besprekingen heb
ben plaats gehad. Het ls de wenseh
van Frankrijk en Rusland, dat de
conferentie opnieuw byeenkomt. Op»
merkelgk is, óök in deze verklaringen
van Kokoftzof, dat zy op geen enkele
w|jze een toespeling maken op de
nota's, door Italië en Ooatenryk aan
Griekenland gericht in verband met
de ontruimiDg van Albanië.
Dat is trouwens maar wyB ook.
„Ik ben er niet ingeloopen,snauwde
Van Heukelom. „Je hebt een leeiyke
vergissing gemaakt. Je schreef over
bet jaariyksehe verslag der „Stich
ting". Udereen noemt ze de „Louise
Hoytsema stichting!" De heer Hoyt
serna zou ze nooit anders noemen in
zyn brieven."
„Heb je geld op zak?" vroeg
Wouter, toen de bedrieger rekenschap
had afgelegd voor eiken cent.
Vermeer aarzelde even,maar kleurde
toen en zei
„Ja, in overvloed. Meinesz gaf mS
twee duizend gulden, daar zijn nog
vier honderd van over."
„Dat zal ik wel met hem in orde
maken. Kom Maandag op myn kantoor
en ik zal je genoeg geven om in
Canada te komen. Dank er aan, je
vertrekt Woensdag. Betaal Leenmans'
reis naar Rotterdam. Biyf liever zoo
lang by hem."
Leenmans kwam naar voren. „Ik
zal wel wat voor hem te doen vinden,
meneer. Hy kan uw valles pakken.
Deze woorden herinnerden Wouter
aan den treurigon toestand zyner
kleeding. Weldra droeg hy zyn eigen
kleederen weer, maar liet Vermeer
behouden, wat hy droeg, behalve zBn
oud horloge.
Dr. Straatman nam afscheid van
hen en ging met dan laatsten trein
naar Maastricht terug.
Wouter en Van Heukelom kwamen
tegen twaalven te Rotterdam aan. Op
het perron was Minnie, vergezeld door
haar moeder, en nu volgden allerlei
verklaringen en ophelderingen. Toen
zy thuis waren gekomen, liep zy snel
weg om een klein slaperig hondje te
gaan halen, met lang goud haar, dat
In verwarde massa's over zyn oogen
en zyn teer lichaampje viel, het
Gouden Wonder.
De herstemming in Amsterdam III.
De roomsehe kiesvereeniglng heeft
Zaterdagavond in zake de herstem
ming in district III een bestuursvoor
stel tot onthouding van stemming
verworpen en besloten tot vrijlating
van de kiezers ten opzichte van de
Candida tuur-Otto.
De christeiyk-historischen besloten
tot stennen van de candidatuur-Otto,
terwpl de anti-revolutionairen tot
onthondiDg besloten.
Een nieuwe Staten-verkiezing
in Amsterdam V.
Naar De Fakkel verneemt, heeft mr.
K. A. W. L. Hazelhoff Roeifzema het
voornemen, Amsterdam metterwoon te
verlaten en zich te Velp te gaan ves
tigen. Aangezien mr. Roeifzema voor
het vyfde Amsterdamsehe kiesdistrict
zitting heeft in de Provinciale Staten
van Noord-Holland, zal dientengevolge
na zyn vertrek opnieuw een verkie
zing moeten plaats hebben voor een
Statenlid voor Amsterdam V.
De kroon en het Vrouwenkiesrecht.
Het hoofdbestuur van de vereeni-
ging voor vrouwenkiesrecht heeft zich
met een schrijven tot H. M. de Ko
ningin gewend, waarin het uiteenzette,
dat na de paragraaf in de Troonrede,
waarin toezegging wordt gedaan om
De heer Bernard Meinesz werd naar
Rotterdam ontboden en ontving daar
zulk een les van den heer Van Heu
kelom, dat hy voortaan zocht te ver
geten, dat er ooit een Wilhelmina
Van Dorp had bestaan.
Op zekeren dag in Augustas liet het
jacht „Louise" zyn anker vallen op da
kust van Texel, waar dr. Straatman
een bloeiende praktgk van een neef
had overgenomen.
De heer en mevrouw Hoytsema
brachten den avond by dr. Straatman
door, en een deel der bemanning
mocht aan wal gaan.
Zy kwamen terug, vervuld van een
verhaal, dat zy van den knecht var
den ddkter hadden gehoord, hoe de
„kapitein" een ongeluk had gehad
ergens achter in Limburg, waar de
dokter vroeger „stond" en was gered
door drie stroopers. Voor ieder hunner
had meneer Hoytsema het huisje ge
kocht, waarin ze woonden, en boven
dien nog een Hinken lap grond voor
hen gezameniyk.
„Hy is oen beste kerel, dat is zeker",
zei de verteller, „en natuuriyk kan hy
het betalen, daar hy milionalr is."
„Hy is meer dan dat, hy is de beste
mensch ter wereld," merkte een reus
achtige Btoker met een gebroken neus
op, dia naar dat verhaal had geluisterd.
„Je hebt hem al lang gekend, niet
waar, Leenmans?" vroeg de eerste
spreker.
„Ja van dat hy nog maar een
jongen was af. Dat is al tien jaar
geleden. Maar wy hadden elkaar uit
bet oog verloren - tot ik hem onlangs
ontmoette. Toen gaf hy my een ba
trekking ter wille van de onde
tyden I"
EINDE.