N°. 132 1913
Zaterdag 8 November,
100
jaargang,
sfce
Bij dit ho, beboert eesi
Bijvoegsel
Het doel heiligt de
middelen
46 FEUILLETON.
Liefde's Loon.
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco 1,05.
Afzonderlijke nommers S cent.
'amending van advertentie® op Maandag en Woensdag
vóór 3 uren, op VRIJDAG- vóór 12 uren.
De prjs der gewone advertentiên is van 1-5 regels 50 at., elke regel moer lOct.
tifl directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 5 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent;
Telefoonnummer 23. Directeur G. W. van Babnevemj. - Uitgave van de Naaml.Vennootschap „Goesehe Gourast". -- Hoofdredacteur W. J. C. van Santsiv.
Ieder kwaad wreekt zich op aarde.
De sociaal-democraten hebben zicli
gedurende de campagne, welke vooraf
is gegaan aan de groote stembus-wor
steling in Juni dezes jaars, voorgedaan
als de sociale hervormers bij uitnemend
heid. En het dient erkend aan dit feit
hebben zij hun groot stemmen-aantal
te danken gehad. De vele bijloopers
meenden, dat, als zij de sociaal-demo
cratie maar tot macht brachten, zonder
twijfel de garantie werd gegeven, dat
de groote hervormingen het snelst en
het best in het Staatsblad zouden komen.
Alras echter zag men in, zich deer
lijk in hen vergist te hebben. De sociaal
democraten bleven hun verleden ge
trouw scherp critiseeren, veel beloven,
maar geen hand uitsteken, toen het er
op aankwam, de sociale hervormingen
binnen te halen. De weigering van de
drie ministers-portefeuilles toonde aan,
hoe verkeerd het was, op de sociaal
democraten gebouwd te hebben.
De gevolgen bleven niet uit. Zij
verloren Hoogezand, pas veroverd, weder
aan dp vrijzinnigenzij verspeelden
Rotterdam I aan de clericalen. En nu
wankelt Troelstra's vaste roode burcht
reeds, Amsterdam III, waarvan de leider
op een vergadering te Leeuwarden heeft
gezegd de Nieuwe Rott. Ct. herin
nerde er dezer dagen aan dat het
district zoo vast was, dat zelfs een
lantaarnpaal zou worden gekozen, als
hij maar rood was geverfd
De ontgoocheling, welke de uitslag
der stemming op Dinsdag j.l. heeft
gebracht, moet wel een zeer groote zijn
geweest. De redactie van Het Polk is
tenminste geheel en al de kluts kwijt
geraakt. £Iet dwaze schelden op de vrij
zinnigen laten wij nu buiten beschou
wing; wij weten, dat een. sociaal demo-i
craat geen nederlaag kan verkroppen,
eu het feit, dat Oudegeest in Amster
dam III met den unie-liberaal Otto in
herstemming komt, is reeds een groote
moreele nederlaag voor de partij.
IN eenwij hebhen wat anders op
het oog.
Hel folk schrijft in een buitengewoon
schetterend hoofdartikel, hetwelk „Re
vanche \u is gedoopt, dal de vrijzinnigen
het kiesrecht opofferden aan hun kapi-
talistischen klassenstrijd. Het heet
//In het Yoorloopig Verslag van de
algemeeue beschouwingen over de Staats-
begrooting verdedigen zij (de vrijzinni
gen) het afwijzen van een concentratie
kabinet, dat zou regeeren met den steun
der socialisten. Daar worden de voor-
Wouter kwam naar item toe. Ver
meer kon zich niet, bewegen.
„Wie ben jij?" vroeg Hoytsema
streng.
Geen antwoord. Hat schrandere
brein weigerde te donken Verloren!
GeruïneerdOnverbiddelijk Dat wa
ren da eenige woorden, die bjj hem
opkwamen.
„Kan ja niet spraken Wie ben je,
die mfjn naam durft aannemen, na
getracht te hebben, my te vermoor
den?"
Geen antwoord. De listige oogen
de oogen van een betrapt zakken
roller gingen van Wouter's streng
gelaat naar dat van den ontBtelden
directeur en dan emstïgen dokter.
„Waarom antwoordt je mjj niet
riep Wouter nog eens.
„Ik ik mijn naam is Wouter
Hoytsema. De directeur de bank
„jy Wouter Hoytsema? Jou ge-
meene bedrieger I Ik heb vael last,
je den nek om te draaien I'
Wouter kwam dreigend nader. In
groote vreeB sloeg Vermeer met zijn
stoel om, kroop weer overeind en
kermde
„Ik zal alles zeggen. Het is een
waarden besproken, door ons voor dien
steun gesteld besproken en afgekeurd.
Van den eisch, dat de militaire be-
grootingen niet zonden mogen stijgen
boven het thans bereikte eind-cijfer,
heet het letterlijk en daar komt het
voor Het Volk blijkbaar op aan
„Steun voor militaire begrootingen
werd slechts aangeboden, „waar deze
noodig mocht blijken", en op voorwaar
den omtrent het eind-cijfer, welke de
concentratie niet kon aannemen, zonder
haar waardigheid prijs te geven.»
Deze uitlating in het Voorloopig
Verslag doet de redactie van het socialis
tische lioofd-orgaan als het ware barsten
van nijd,hoewel zij den schrijver
van het artikel „Revanchereeds
langen tijd bekend was, in ieder geval
na de aanvulliugs-verkiezingen voor.de
Tweede Kamer der Staten-Generaal,
Eu de redactie roept uit, dat de
vrijzinnigen thans het militairisme aan
het Algemeen Kiesrecht vastkoppelen!
Zij bezweert haar pavtij-genooten „om
de arbeiders van bet district te wijzen
op het groote en nieuwe gevaar, waar
mede de vrijzinnigen het algemeen kies
recht bedreigen
Inderdaad bij de sociaal-democratie
kan de waarheid geen herberg vinden
Maar een kat, die in het nauw
zit, doet vreemde sprongen.
l'eit is, dat de sociaal-democraten op
de lafste wijze een slinger om den arm
probeerden te houden, toen zij den eisch
stelden wij zullen onzen steun voor
militaire begrootingen geven, mits het
eind-cijfer niet stijgt boven het thans
bereikte. Want een ieder wist ook
de sociaal-democraat - dat die be
grooting moest stijgen, als gevolg van
de maatregelen, door Minister Coiijn
bereids getroffen.
En nu gaat men probeeren, succes te
hebben met dit verdachtepolitieke
spelletje
Natuurlijk zullende vrijzinnigen niet
nalaten, op deze minderwaardige truc
de kiezers te wijzen
Maar blijkt hieruit niet ten aller
duidelijkste, hoe benauwd de sociaal
democraten zich gevoelen
Moge dan ook de elfde November
liet werk der vrijzinnigen kronen met
de verkiezing van huil candidaat Otto
Het spreekt van zelve, dat er hard
zal moeten worden aangepakt. De
sociaal-democratische candidaat had,
zooals men weet, 4604, de unie-liberale
3314 stemmen, hetgeen voor eerstge
noemde dus een voors rong van .1.390
beteekeut. Maar er bleven niet
minder dan 6473 kiezers thuis. Hen
allen naar de stembus te krijgen, is
natuurlijk een onmogelijkheid. Evenwel
zullen de vrijzinnigen alles in het
werk moeten stellen, om een paar
duizend lakscke kiezers over te halen,
vergissing. Kyk naar mfju brieven,
die zyn aan Wouter Hoytsema gericht.
Werkelijk, het is een vergissing."
„O 1" riep Wonter woedend uit, „ik
zou een ongeluk begaan aan dien
sehurfc Laat de politie halen Die zal
hem wel weten aan te pakken."
Het roemen var, de politie bracht
eensklaps leven in Vermeer. Vlug als
een kat sprong hij op en vloog den
dokter en directeur voorby naar de
deur en de gang in. Alle dria volgden
hem.
Het wa3 een hopelooze poging. Hij
zou beneden aan de trap zjja opga-*
vangen door de bedienden, die door
den directeur met luider stem warden
geroepen Maar het noodlot achter
haalde hem reeds eerder. Een forsehe,
groote man, die naar boven klom, ont
moette Vermeer op de trap. Hij pakte
hem met een Ijzeren greep en riep
grijnzend:
„Neen, neenEerst een woordje met
mg, al zat de duivel je ook op de
hielen 1"
„Het is Arie Lcenmans," fluisterde
Wouter dokter Straatman toe. Zy
waren met den directeur in de gang
bleven staan. Lsenmans ging hun
voorby, zonder iemand anders te zien
dan den verschrikten Vermeer, die
smeekte losgelaten te worden.
De sterkere booswicht wierp zgn
bondgenoot in diens kamer en wilde
de deur sluiten, toen hj) Wouter dicht
achter zich bemerkte.
LU-JL_MJ
hun eersten burgerplicht te vervul
len. "Wij weten nu, helaas, eenmaal
uit ervaring, waar de meeste lauwen
moeten gezocht worden.- Toch achten
wij de kansen van den heer Otto verre
van hopeloos. Zonder twijfel zijn velen
thuis gebleven, in de overweging, dat
het in het roode., Amsterdamsche
district toch vechten legen de bierkaai
is. Het behaalde voorloopig succes zal
hen echter hebben wakker geschud en
van dezulken vertrouwen wij, dat zij
a. s. Dinsdag hun plicht zullen doen.
Enkele clericale bladen vertoonen
neiging, den concentratie-candidaat bij
de herstemming te steunen. Zoo schrijft
de {roomsche) Residentiebode„[.aten
de rechtsche partijen zorgen, dat deze
heer (Oudegeest) duikelt". Dit is een
onomwonden advies. De (antirev.) Rot
terdammer "en (roomsche) Maasbode
beweren beide, dat de heer Otto „met
eenige kans van slagen" met den
socialist in herstemming komt. Dit kan
niet anders beteekenen, dan dat deze
organen verwachten, dat, 'een aantal
clericale kiezers op den concentratie-
candidaat zullen overgaan.
Andere rechtsche bladen tappen daar
entegen uit een ander vaatje. Tijd,
Gelderlander en Nederlander prediken
onthouding. Weliswaar hebben zij
krokodillen-tranen bij stroomen vergo
ten, dat achttien socialisten op S5 Juni
verkozen waren van zes hadden zij
zelf de verkiezing bevorderd en
dat II. M. de Koningin den „smaad"
moest verduren, uit.'Troelstra bij zich op
Het Loo te ontvangen,maar wij weten
al lang, dat deze vriendelijke clericalen,
evenals de sociaal-democraten, uit
gaan van de stellinghet doel heiligt
de middelen. Zij blaken van oranje
liefde, zij geven hoog op van hun
liefde en eerbied voor de Koningin,
doch alleen dan, als het in hun frissche
kraam te pas komt
Het (roomsche) Huisgezin, houdt er
al een bijzonder fraaie redeneering op
na. Tusschen de regels door beveelt
liet den lezers aan, op den heer Otto
te stemmen. Om van twee kwaden het
minste kwaad te kiezen Het lijkt er
niet naar Neenhet blad hoopt, dat
door de verkiezing des heeren Otto de
verstandhouding tusschen concentratie
en sociaal-democratie zalverslech
teren. Men staat paf t an de brutaliteit,
een dergelijke taktiek te durven verde
digen. Wat gaat dien clericalen heeren
het lands-belang toch ter harte
De vrijzinnigen zullen goed doen,
geheel op eigen krachten te steunen.
Zij hebben kans te winnen. Doch alleen
bij een uiterste krachts-inspanning.
Welnu zij zullen uit bet roode Am
sterdamsche district halen, wat, er uit
te halen valt. En mocht de heer Otto
het niet zóó ver brengen, als wij van
harte hopen, hij sneuvelt in ieder
geval met eer op het politieke slagveld.
HJ trad achteruit, stom, stijf, met
starende oogen, alsof hy een ver
schijning zag.
Wonter herkende hem onmiddellijk.
De stem, die by op de trap hoorde,
de herinsering aan den gevangene,
in het „Hemelrijk", de beschrijving
van den veldwachter, alles zeide hem,
dat Arie Leenmans voor hem stond.
De manier, waarop de moordenaar
met zijn medeplichtige omsprong,
deed hem vermoeden, dat de waar
heid nu wel aan 't licht zon komen.
Aan ontsnappen viel voor geen van
heiden te denken. Het geroep van den
directeur had vlei' sterke bedienden
doen toesnellen.
„U en ik zullen binnengaan," zei
Wonter tot dr. Straatman. „U", dit
tot den directeur, „zult wel zoo vrien
delijk willen z^n, hier een paar
minuten met nw mannen te biyven
wachten."
„Zal ik de politie laten halen?"
„Nog nief. Ik wil eerst opheldering
hebhen."
Leenmans hoorde den doodgewaande
spreken, zag hem zich bewegen. Hg
moest zgn ooren en oogen wel ga-
iooven. Toen Wonter In do kamer
kwam, bracht de rens woest zgn
handen naar het hoofd en snikte af
gebroken
„GoddankGoddankTer wille van
mijn jongens, niet van rnli 1"
Zfin zonderlinge houding, zyn niet
minder zonderlinge woorden verbaas-
Maar hoe hei looptmoreel hebben
de sociaal-democraten reeds een ge
voelige nederlaag geleden.
Dit is de groote beteekenis van den
vierden November geweest.
Buitenland.
De spoorwegramp ta Melun.
Het hedendaagseh verkeer heeft zich
in de laatste jaren op zulk een enorme
wijze ontwikkeld, het aantal vervoer
middelen van allerlei aard heeft zich
zoozeer uitgebreid, dat iedere land
streek en iedere plaats van eenige
beteekenis tegenwoordig bereikt kan
worden in kortoren tjjd en op gemak-
keiyker wlize, dan man vroeger ooit
waarschijnlijk geacht zou hebben.
In t&i van denkbeeldige, maar vaat
aangegeven iynen, doorsnijden snelle
stoomschepen den Groote Oceaan en
over het geheele vasteland ligt een
net van spoorwegen, een net, waarvan
de mazen steeds kleiner en kleiner
worden, dat zicb. van dag tot dag
verder in vroeger ontoegankelijke
streken vertakt en waarin van Noord
en r/uid, van Oost en West duizenden
treinen, in vliegende vaart, den haasti
gen reiziger naar iedere gewensehte
plaats van bestemming voeren.
Steeds eischte het moderne leven
snellere verbindingen, steeds werd,
door onderlinge concurrentie gedreven,
de'eene maatschappij bereid gevonden,
haar treinen nog sneller te doen ryöen
da» de andere.
Waar in dit yzeren vlechtwerk zich
lederen dag zoovele locomotieven van
dezelfde rails bedienen, is meer en
maar de instelling van een goed ge-
organiseerden dienst, van een admi
nistratief toez cht, dat een nitgebreiden
verkeersdienst ontwierp, dat vaststelde
en berekende, wanneer en tot hoever
zich iadare trein zon kunnen bewe
gen, zonder gevaar, met andere in
botsing te komen, noodzakelijk ge
worden.
En nog mag het verwonderlyk bes
ten, dat bj het steeds toenemende en
snellere verkeer, dank zy eau tot In on
derdooien nauwkeurige regeling, dank
zy een waarschuwingsstelsel van sei
nen en lichten, spoorwegongelukken
betrekkelijk heel zeldzaam zijn.
Heeft een botsing of een andere
onvoorziene ramp plaats, dan treft in
den regel de schuld een nalatigen be
ambte, een man, die zich niet hield
aan de hem uitdrukkelijk voorge
schreven instructie en is zijn roeke
loosheid de oorzaak,dat velemenschen-
leve.EB verloren gingen.
Het spoorwegongeluk te Melun is
daarvan «eer één der zeer treurige
bewijzen
Dinsdagavond r.eed een posttrein op
den uit Marseille komenden maiUrein
-in, welks machinist op de meest on
verantwoordelijke wyze door de op
onveilig staande seinen heengereden
was. By de ontzettende hotsing warden
tal van spoorwagens verwoest en in
elkaar gedrukt en stonden enkele
oogenbllkken daarna in volle vlam.
Toon de eerste reizigers, die niet
den tenminste twee zyner hoorders.
Vermeer had zfin zelfbchearscbing
herkregen en stak een sigaret op.
„Je hebt mjj niet gedood, zooals je
ziet," zei Wouter, een steel nemend,
want zyn krachten begonnen hem te
begeven.
„Ik zou uw voeten kunnen kussen,11
zei de berouwvolle reus met onduide
lijke stem.
,Zeg mii," begon Wouter, maar
eer luid kloppen op da deur deed
hem ophouden.
„Wie is daar?" vroeg dr. Straat
man.
„Van Heukelom. Ik wenseh den
heer Hoytsema te sproken," was het
antwoord met een stem, die vrooiyk
dcor Wouter werd begroet.
De heer Van Heukelom werd toe
gelaten. Zyn verbazing wis groot
j by het zien van het gezelschap, maar
h| merkte terstond Wouter's bleek
heid en het verband om zjjn hoofd op.
„Mgn lieve, lieve jongenriep hy,
„wat is er gebeurd
Wouter vertelde 't hem in het kort.
De komst van den heer Van Hen-
kelom gaf LeeDmans tgd, zfjn ge
dachten te verzamelen. Hü had in
een hel geleefd, sedert hy dien mor
gen onder voorwendsel van een drin
gende zaak aan zjn zoons was ont
snapt om een sneltrein naar Amster-
dam ta nemen. Hy wist, dat Ver
meer het Amstel-hotel tot zijn hoofd
kwartier wilde maken en zyn eenig
onmiddeUyk gedood of gewond wer
den, toesnelden, trof hen dan ook een
aller ontzettendst schouwspel.
Vastgekneld tusschen het hout en
yzerwerk van den brandenden wrak-
hoop, schreeuwden tal van onge-
lukklgen om hulp en poogden tever
geefs, zich nithnn vreeselljken toestand
te bevrijden
Onmidueliyk werd naar Parys om
een hulptrein geseind, maar toen deze
zonder verlichtingstoestellen aankwam
was het reddingswerk, er-kel verlicht
door de rookende vlammen van
eenige toortsen en het brandende hout
der wagons, nog buitengewoon moeilijk
en gevaarlijk.
Den geheeien nacht door haalde men
tal van gekwetsten en dooden uit den
wrskhoop te voorschijn en steeds
greater werd het aantal verkoolde
ïyken, die een verstikkenden Btank
verspreidden.
Da wagon met de post naarMarseille,
Algiers en Tunis lag geheel onder de
locomotief en een twintigtal postamb
tenaren vonddaarineen afschuweiyken
dood.
De eenige mogelykheid, de gekwets
ten ta bevrijden, was diepe knilen
onder den weg te graven en op deze
wyze gelukte het nog, eenige der
ongelukkigen levend te voorschijn
te brengen.
De locomotief van den posttrein
woelde zich 1.20 M. in de aarde en
eau jonge vrouw lag met de helft van
haar lichaam onder den tender, terwijl
haar man, een kapitein van de infante
rie, evenna zijn redding aan zyn wond
ec was gestor ven. Alle pogingen, de on
gelukkige vrouw te redden blavan
vruchteloos.
Zeven uren bleof zf by volle be-
wustzyn in haar vreeselijke» toestand,
en dnldelooze pynen ontrukten haar
kreten, die in het algemeen ramoer
verloreif gingen. Zy smeekte den ge-
neeshesren, haar te dooden en nadat
dezen haar pynen door morflne-inspui-
ticgen gestild hadden, had zU den
moed, den aanwezigen haar juweelen
te overhandigen,om ze aan baarmoeder
te geven. Te vijf uur in den ochtend
stierf zy. Eerst Woensdagavond te acht
uur slaagde men er in, den tender te
lichten en hetljjk van da ongelukkige
vrouw er onder vandaan te halen.
Haar beenen waren gedeelteiy'k ver
brand en de linkervoet was geheel
afgekneld.
Langzamerhand kwam meer eu
meer hulp opdagen en versche ploegen
soldaten losten de oververmoeide
nachtelijke redders af. De minister
van handel, die 's nachts reeds op het
terrein vsn de ramp aanwezig was,
bezocht WoenBdag met president Poin-
caré in het ziekenhuis de gekwetsten,
van wie de meesten brandwonden en
diepe sneden in het hoofd opgeloopen
hadden
Terwyi brandweermannen depuin-
hoopen nat hielden, stelden de soldaten
hovenmensch'elijke pogingen in het
werk, da gekwetsten te bevryden. Vele
redders, zoowel soldaten als burgers,
waagden door hun moedig gedrag hun
leven voor deze ongelukkigen. Maar
verlangen was, dien onderncmenden
schelm te beletten, verdere misdaden
te begaan, welke Hoytsema's bezit
tingen konden benadeelen of gevaar-
ïyk zjn voor de zielsrust van het
meisje, dat hem lief had. Hy steide
Vermeer volstrekt niet verantwoorde
lijk voor den moord. De tocht was
in de tweede plaats ondernomen om
een aannemel'yk voorwendsel te heb
ben voor een ongeluk, waarby hy
door een trein zou worden overreden.
Hy kon over een kar struikelen of
onder een aankomenden trein rollen,
ver van Botterdam.
Het zou misschien noodig kunnen
zyn, Vermeer to dwingen, van zyn
plan af te zien. Dat zon hy dan doen
dat bleek nit het gebeurde op de
trap.
De ontdekking, dat Wouter nog
- leefde, bracht geen verandering in
zijn besluit ZSn geweten was ver
licht van schuld, maar de positie
bleef even ernstig. Poging tot moord,
samenzwering, vslschheidin geschrifte
dat heteekende levenslange ge
vangenschap voor Vermeer en hem
zelf. Het was bitter, weer van zyn
jongens ta moeten scheiden de
Heer had hem snel en zeker gestraft.
Zijn dood en zyn dood alleen kon
zgn kinderen voor grooter smart be-
j waren.
(Slot volgt).