Van Houten'S
RpNA
Cacao
N°. 131 Wlö,
Donderdag 6 November
KXr jaargang,
Laatste Troeven
45 FEUILLETON.
Liefde's Loon.
(lAAR LIEFSTE DRANK IS
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs der gewone advertentlën is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer lOot.
Bfl directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 6 cent,
Telefoonnummer 88. Directeur G. W vt? Barneveld. Uitgave van de Naaml.Vennootschap „Qoesshe Courant". Hoofdredacteur W J. C. van Santbn.
De school-kwestie is, zooals men weet,
het cement, dat de rechtsche coalitie
bijeenhoudt. Zonder haar zou zij reeds
lang uiteengevallen zijn. En om den
schoolstrijd gaande te houden, heeft
noch dr. Kuyper, noch mr. Heemskerk
de definitieve oplossing gebracht, hoe
wel zij beiden daartoe in staat waren.
Immershet lag voor de hand, dat
de definitieve opiossing van de school
kwestie tevens het einde der zooge
naamd „christelijke" coalitie zou zijn.
En daarvoor wilde men zich in de
allereerste plaats wachten.
Dc vroegere eensgezindheid op dit
punt schijnt echter tegenwoordig wel
een beetje zoek geraakt te zijn.
Men begrijpe ons goed.
Indien de rechterzijde het in haar
macht had, naar eigen goedvinden de
school-kwestie op te lossen, dan zou
men zonder twijfel vasthouden aan het
„christelijk" ideaalde bijzondere school
regel, de openbare aanvulling.
De bordjes zijn evenwel verhangen.
Eu nu doet zich het eigenaardige
geval voor, dat een deel van de coalitie
pers het niet langer eens kan zijn
metden vader der coalitie
In zijn Standaard toch betoogt dr.
kuyper, dat de rechterzijde niet mede
kan werken aan een Grondwets-herzie-
ning, welke beoogt een uitbreiding van
het kiesrecht, zoo ook niet een einde-
lijke oplossing kan worden gegeven aan
het onderwijs-vraagstuk, gelijk men die
van rechts wenscht. Dr. Kuyper is wel
te vinden voor een compromis, maar
dat compromis een vergelijk tusschen
twee partijen moet geheel en al uit
vallen in het voordeel van de meest
onverdraagzame lieden, die ooit op
onzen aardbodem hebben geleefd de
antirevolutionairen. Men begrijpt dus,
wat daarvan terecht kan komen.
Met dr. Kuyper is natuurlijk de
Stichtsche Courant het eens en zoovele
andere antirevolutionaire orgaantjes, die
eerbiedig, diep-ouderworpen, luisteren
naar.de stem des meesters. Eu ook
wat roomsche bladen, die er wèl van door
drongen zijn, dat de vetste postjes komen
van een zich als „christelijk" aandienend
regime, hetgeen met de ware christelijk
heid niet het minste heeft uit te staan.
Wij mogen echter niet verzwijgen, dat
er eenige coalitie-organen zijn, die het
niet op haren en snaren wenschen te
zetten.
Zij redeueeren blijkbaar zoo als het
getij verloopt, moet men de bakens ver-
zetten.Onder een rechlsch bewind konden
wij met „vuur en klem" voor het onver
vreemdbaar recht der bijzondere school
de meest eenzijdige sekte-sehool
opkomen. Maar nu is de wind gedraaaid.
Een vrijzinnig Kabinet kwam aan het
bewind. TI u heet hetwater in den
wijn doen.
Den volgenden dag zon hij veel
beter wezen. De wonde bleek niet zoo
ernstig te zijn, als zij eerst leek. Doch
de dokter dacht er niet aan, hem te
laten reizen. Maar de politie moest
gewaarscbnwd worden. Het was meer
dan waarschijnlijk, dat de misdadigers
de hoeve terstond na de misdaad
hadden verlatentoch deed men het
best, een veldwachter te roepen en
hem alles te vertellen. Het mocht
echter niet in de couranten komen
De komst van den veldwachter
bracht een heele opschudding in huls.
Maar de dokter fluisterde de vrouw
toe: „Wees maar niet bang. Je man
heeft mooi wild gevangen, toen hfj
meneer Hoytsema vond. behoeft
nooit weer te stroopen.*
Toen de veldwachter zoo goed
mogelijk aanteekeningenhad gemaakt,
verbaasde h(j z{jn hoorders niet weinig,
door zijn ontmoeting onderweg met
een anderen Wouter Hoytsema te ver
tellen op een nnr, dat de echte drager
van dien naam bewusteloos in het
t strooperahnls lag.
Daarop verzond de dokter het vol
gende telegram aan Minnie nit naam
Vandaar, dat wij boven konden zeggen,
dat de vroegere eensgezindheid op het
punt van de onderwijs-kwesties zoek
geraakt schijnt te zijn.
Aan den eenen kant zegt men er mag
geen sprake van wijken zijn vastgehou
den moet worden aan den eiscli de
bijzondere school regel.de openbare aan
vulling. Wil de linkerzijde daar niet aan,
goed, maar dan verleenen wij onzen
steun aan de komende Grondwets-her-
ziening, ter uitbreiding van liet kiesrecht,
onder geen beding.
Aan den anderen kant schijnt men niet
zoo militant gestemd te zijn. Men laat
daar althans ruimte voor een compromis.
Ons duuktdit is het verstandigste
deel kiezen.
In den grooten stembus-strijd, welke
dezen zomer is gevoerd, bleek het reeds
zoo duidelijk, dat een groot deel van
het Nederlandsche volk niet meer warm
loopt voor de schoolkwestie, zooals dit
in 1901, 1905 en 1909 het geval was.
Zelfs de meest eenvoudigen-van-ziel
hebben leeren inzien, dat liet. bij de
voorgangers niet was een kwestie van
recht, doch alleenlijk een zaak van
macht. Men riep den naam van den
Allerhoogste aan, om de meest mate-
rieele doeleinden na te streven. Er is
gespot, bij eiken verkiezings-strijd, sinds
Kuyper zich roerde. Maar de spotters
moet men niet zoeken aan de lin
kerzijde.
Dit is men rechts meer en meer
gaan inzien.
Nu werd, in Juni, de strijd beslecht
in het voordeel van de linkerzijde. Aan
het bestaansrecht der bijzondere school
zal niet worden getornddit beseft
men. Een commissie wordt benoemd,
om den strij 1 op het gebied van het
onderwijs zoo spoedig mogelijk tot het
verleden te doen behoorenmen wil
verzoening brengen. Verzoening in den
meest ernstigen zin.
Ls dit niet genoeg
Zeer zeker, zal ieder zeggen, die niet
verpolitiekt is, het u genoeg.
Maar Kuyper en zijn trawanten,
waarlijk niet het beste deel van het
Nederlandsche volk, zijn voor geen
verzoening te vinden.
Hoe zou het ook
Hebben zij zich zeiven niet brutaal
weg tot de //eenig-ware christenen"
verklaard En zijn hun gedragingen
daarmede niet steeds in overeenstem
ming gebleken
Wij beantwoorden deze vragen lie
ver nietde lezer zal onmiddellijk be
grijpen waarom. Toch strekt ons één
ding tot groote voldoening Kuyper's
tijd heeft bij de overgroote meerder
heid des volks afgedaan. Men heeft
het spel van dezen hoogst onbetrouw-
baren politicus doorzien.
En wel merkwaardig is het, dat deze
met den wind draaiende man thans
het tijdstip gekomen acht, om de
doodsklok over de coalitie te doen
van Wonter
„Ik ben sedert Dinsdag gevangen
in handen van Arie Leenmans, wiens
naam je je znlt herinneren, en een
onbekende. Na word ik verzorgd door
vrienden en ben bijna hersteld van
wonden, die ik in de worsteling heb
opgedaan. Ik keer vandaag naar Kot
tel dam terug.* (De dokter glimlachte,
maar zei niets). „Myn eenige vrees is,
dat je In grooten angst hebt verkeerd
bij de gedachte, dat ik verloren was.
Zag Van Henkelom alles.
wodtkr hoytskma."
Vervolgens schreel de dokter nog
een telegram uit zijn eigen naam:
„De heer Hoytsema is herstellende,
maar een reis vandaag is onmogelijk.
Zend een geruststellend antwoord. £15
heeft rast en kalmte noodig."
Z5n knecht wachtte den volgenden
dag te Maastricht, tot er een antwoord
kwam. Het luidde:
„Weet niet, wat er van te denken,
Geloof, dat het laatste bericht werke
lijk van jou komt. Maar wie seint dan
in jonw naam van Amstel-hótel, Am
sterdam. Ga terstond naar Van Henke
lom. Zend nader bericht. Onzekerheid
ondragelijk.
Minnie.*
Toen Wonter dit telegram la», wa»
hij niet langer te weerhouden. De
luiden.
Zou eindelijk zijn] geweten eens zijn
gaan spreken
Het lijkt ons, liet verleden van dc-
zeu politieken agitator kennend, schier
onmogelijk.
Maar misschien vergissen wij ons.
Misschien is ook voor hem het be
ter inzicht, hoe iaat ook, gekomen.
Laten wij liet hopen
Buitenland
Hertog Ernst August op dsn
Brunswijknchen troon
Johan Albert, do oudo hertog regent,
is afvntreden en in zijn plaats heelt
Ernst August, kort geloden getrouwd
met prinses Victoria Louise van Prui
sen oa eenige dochter van dsn
Duitschen keizer den troon van
Brunswijk bestegen, ditmaal niet als
regent, maar als regeerend staatshoofd.
Voor hst zoover kon kom8n, mo's'er
heel wat moo'lijkheden uit der. weg
geruimd worden, en Ernst ADgust,
behoorende tot de partij der Welfen,
die van hun aanspraken op Hannover
nog maar altijd gi-n af/tand willen
doen, zou waarsehljnljk geen toestem
ming hebbsn gekregen, den BrunB-
wükschen troon te best5gen, wanneer
niet z5n huwrlfik, en daardoor zt|n
relatiën met het huis Hohenzollern,
een krachtige aansporing voor de
Pruisische autoriteiten was geweest,
ditmaal van hun oude principes af
te wijken.
Niet, dat er werkelflk gevaar be
stond, dat een der Brunswijksehe
staatshoofd-n een krachtige poging
tot ven vering van Ha»nover zou
doen welke plaats da Welfen-partg
steeds nog voor haar rechtmatig bezit
houdt maar zelfs de gedachte, dat
eenig staatshoofd z0>' rechten daarop
zou verkondigen, deed de Pruisische
afgevaardigden reeds maatregelen
nemen, om iedere troonsbestijging,
waarbij niet uitdrukkelijk afstand van
Hannover werd gedaan, onmogelQk
te maken.
Was men dus den ouden hertog
regent niet bijzonder vriendschappe-
15k gezind, bet huweigk van Ernst
August mat prinses Victoria Louise
heeft, gelijk we reeds deden op
merken, vele bezwaren uit den weg
geruimd, zoodat men er nu zelfs
ondanks protest van den Duitschen
kroonprins genoegen mee nam, dat
deze jonge vorst eenvoudig bij zijn
eed op het vaandel als Pruisiboh offi
oicr verklaarde, geen pogingen te
zullen aanwenden, om zijn vermeende
rechten op Hannover te doen gelden.
Evenwel, na zyn troonsbestijging in
Brnnsw5k is Ernst Angus' geen
Pruisisch officier meer en ligt het dus
geheel aan hem zelf, in hoeverre h|j
zich aan deze verklaring wil houden.
Men rekent er evenwel op, dat de
jonge hertog ook dan zijn woord zal
houden, teneinde zich zelf en zijn
familie niet in noodelooze en nu'te-
looze moeilijkheden te brengen.
Maandag heeft dan de intoeht vin
het jonge paar in Brunswijk plaats
dokter moest toegeven en beloofde
over een uur terug te komen met
kleeren en geld, om te half drie naar
Amsterdam te vertrekken.
Terwgi de dokter weg wa», kwam
er weer een telegram
„Van Heukelom ging gisteren naar
Gelderland. Ve: trouwt de zaak niet.
Weet z5n adres niet, heef: geseind,
dat hij vandaag niet thuiskomt. Vraag
den dokter om verder bericht, zoo je
zelf niet in staat bent.
Minnie.*
De veldwachter, die dit telegram
bracht, nam het volgende antwoord
mee:
„Vertrek half twee uit Maastricht
naar Amsterdam. Dr. Straatman ver
gezelt mQ. Kom vanavond te Rotter
dam, zal uit Amsterdam berichten.*
Eindelök kwam de dokter met een
valies.
„Het spijt m5," zei h5, „doch ik
heb niet meer dan honderd gulden
kunnen bijeenbrengen in dien korten
tfld."
„Ik ben vroeger het leven Ingegaan
met zeven-en-een-halve cent,* was het
opgewekte antwoord.
Toen nam Wouter hartelOk afscheid
van de stroopers en beloofde, over
weinfge dagen terug te znllen komen.
Twee minuten over zes kwamen
Hoytsema en dr. Straatman in Amster-
gehad en dat da bevolking, niet ga-
woon eec eigen en haar sympathiek
vorst in b'Zittoc, z"ch dacrbij zeer
enthousiast betoond heeft, laat zieh
alleszins begrijpen.
Dagen van te voren was de oude
residentie reeds fees'elfik versierd, om
dan in te halen vorst en de jonge
vorstin naar behooren te kunnen ont
vangen-
Zondagmorgen werd er in don Dom
te Brhoawijk reeds een plech'lge gods
dienstoefening gehouden, waarna de
Landdag bgeenkwam, om den eed van
trouw af te loggen en een besluit te
nemen betrcffande een adres van ant
woord op de troonrede, die Ernst
Angust gisterenmorgen hoeft voorge
lezen. De intoeht ls voor het jong paar
een werkelijke zegetocht geweest.
Toen Maandagmiddag Ernst August
en zijn gemalin aan het station aan
kwamen, juichte de bivolking hun
opgewonden toe. Op het Friedrich-
Wilhelmplein hield de opperburge
meester, aan het hoofd der stedelijke
vereeDigingen, een toespraak, waarin
hfl er zijn vreugde over uitsprak, een
afstammeling van hst oude vo-Btenhuls
weer binnen de muren der hoofdstad
te kunnen begroetoD.
In het paleis las de hertog de troon
rede voor, waarin hij beloofde, er naar
te zullen streven, zjjn land in alle op
zichten tot bloei te brengen. HU riep
daarvoor in vol vertrouwen de mede
werking der afgevaardigden in.
Met een schitterend feestmaal, waar
aan de hoogste autoriteiten deelnamen,
werd deze voor Brunswjk zoo gewich
tige dag besloten.
De Engelache kleerechtv.-ouwen
weer op het oorlogepad.
't ls eentonig, zou Mnltatuli zeggen,
maar we moetsn toeh nog weer even
iets mededeelen vau de laatste heiden
daden, waarmee deze furiën haar aan
spraken op kiesrecht meenden te moe
ten bewijzen.
Zaterdagmiddag was minister Aeq uth,
in gezelschap van zijn dochter, op weg
naar Stirling, wsa* hjj een redevoering
moest houden, la een dorp onderweg
werd hij aangevallen door klosreeht-
vrouwen. Zij wierpen peper in z'jn tuf
dam aan.
In den trein hadden zfj een plan
gemaakt. Z(j wildon zieh niet terstond
tot de politie wenden, maar den ge-
waanden Hoytsema overvallen en ont
maskeren.
Van het station begaven zjj zich
naar het hó'.el en vroegen den direc
teur te sprekon.
„Is hier iemand, die voorgeeft, dat
zjjti naam Wouter Hoytsema is
De vraag was ongewoon, de man
die het vroeg, bleek, mat het voor
komen van een heer, maar Biecht
gekleed en met een verband om bet
hoofd.
En Wouter Hoytsema, de million-
nair, van wien hfj zoo verachte! Jk
sprak, bewoonde de beste kamers van
het hötel
Doch de directeur was zeer be
leefd. De tegenwoordigheid van dr.
Straatman deed hem begrijpen, dat
er iets gewichtigs op til waB, De
heer Hoytsema was op dat oogenblik
in zijn kamer.
Dr. Straatman zei: „Dan zal het
goed zjjn, dat u ons vergezelt. W8
kunnen dan een onaangename zaak
regelen zonder onzoodige opschud
ding.*
Dat was ernstig. De directeur ging
terstond mede Zfj bleven voor de
aangewezen denr staan Wonter open
de ze, zonder te kloppen.
en een van de dames sloeg met een
hordezweep naar den minister. ZU
raakte hem niet. Politie, die in een
tweede tuf volgde, dreef de vrouwen
uiteen, maar nam er geen in hechtenis.
Uit Londen wordt nog een ander
staaltje van het optreden van deze
dames gemeld.
Maandagnacht is het Btation Siroat
ham Hill, iu een voorstad van Londen,
in brand gestoken. Gelukkig kou de
brandweer het vuur bijtijds blusseher.
Geschriften over vrouwenkiesrecht
bewezen, dat ook hier de „zwakke*
sokse haar goed recht op het kiesbiljet
had meenon te moeten aantoonen.
De toestand In Mexico.
Zou het nu werkelijk ernst worden V
Berichten uit Mexico melden toeh, dat
Huerta van de Amerikaansohe regeo-
ring een ultimatum heeft ontvangen,
waarin zjn onmiddellijk aftreden ge
eiecht wordt.
De meeste raadsleden van Huerta
dringen er op aan, aan dezen elsch
niet te voldoen en den Amerikaanschen
zaakgelastigde naar huis te stnren.
Men ls natuurigk hoogst benieuw!,
welke maatregelen de Vereenigde
Staten in dit geval zullen nemen.
Algemeen wordt verwacht, dat z5 zien
thans met de opstandelingen in ver
binding zullen stellen.
In de morgenbladen wordt weer
ten stelligste ontkent, dat Hnerta
eenig ultimatum zou ontvangen heb
ben.
Binnenland.
Onder dak.
De eardidaat der rechterzijde voor
het lidmaatschap van Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland is het pas
gekozen Statenlid voor het distriet
Delft, mr. Kolkman.
Men zal het dus met den man, die
als Minister van Fiaaneiën zulk een
droevig figuur maakte, eens als députê
probeeren. Waar de coalitie-politiek
al niet goed voor is 1
Vacature-Lir. Vermeuten.
Als candidstsn voor het lidmaat
schap van de Eerste Kamer (vacature-
Vermeer, die bezig was oen brie
over te lezen, dien hg juist had ge -
schreven, zag haastig op.
Hg bevond zieh van aangezicht tot
aangezicht met Wouter Hoytssma.
XXI.
De eene man stond, de andere zat
en ze zagen elkaar in stilte aan.
Dr. Straatman en de directeur tra
den binnen en sloten de deur achter
zieh.
Vermeer, welk een handige schurk
h5 ook was, vermocht niet te spre
ken of zich te verroeren. Hg liet
alle hoop varen. Dat was geen geest,
die bij helder daglicht z(jn ziel kwam
verontrusten Het was Wonter Hoyt
sema zelf, in leven, iu 't volle be
wustzijn zfjner zinnen, een vreeselfj-
ker verschgning dan eenig bezoeker
van over het graf. Zijn tegenwoor
digheid in die kamer beteekende
levenslange gevangenisstraf voor
Adolf Vermeer, een gevangeniscel in
plaats van vorstelijke kamers en ge
vangeniskost ln plaats van rijke maal
tijden.
Geen wonder, dat de schurk ver-
s!omd, dat z5n tong droog was.
(Wordt vervolgd).