N°. 127 1918. Dinsdag 28 October. 100"* jaargang. Schaduw van Macht. FEUILLETON. Liefde's Loon. GOESCHE mmm. Telefoonnummer 88. Diruttuur GL W. tam Barneyim). Uitg.ivu van do Naam],Vi»»uootsefeup „Gofli;«lio Courant". Moofdredaeteur W. ,T. C. van Nantbn. D« uitgave dozer Courant geauhledt Maandag-, Woonadag- en'Vrijdagavond ultgeionderd op feeatdagen. Prfli per kwartaal, In Goo* f 0,70, bulten Goea, franco 1,10. Afzonderlijke nommera 0 cent. intending ran advertontion op Maandag: en Woenadaa: VÖÓI a uren, op VRIJDAG vódr 13 uren. Go prfl» der gowono advortontlfln la van 1-5 rogola 50 ut., elke regel meer 10 m Hfl directe opgaaf van driemaal plaatalng dorzelfde advertentie wordt de prlja slecht» tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en do daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels kjf 1,— berekend. Bewijsnummers 6 cent, II. (Slot). De huidige sociiuil-democnitische ar beiders-partij verkondigt liet uls 't ware van de daken, dal zij, en zij alleen, de politieke wijsheid in pacht heeft. Laat een vrijzinnige of kerkelijke op staut- kundig gebied eens iets beweren, onmiddellijk staat de sociual-deniocra tische propagandist gereed, om te be weren, dat zij er geen „snars" van af weten. Hoe. zou het ook ander kunnen V Liberaal en cleriehal, zoo heet het in liet socialistisch jargon, zijn dienaren van het kapitalisme. IOii van het kapi talisme. zijn de sociaal-democraten de onverzoenlijke vijanden, zoolang zij al thans zeiven geen kapilnlisten, zij het in den meest bescheiden vorm, zijn. Het wil ons voorkomen, dat de strijd tegen de sociaal-domfloratie van vrijzin nige zijde niet scherp genoeg kan wor den gevoerd. Wenschl men ons tegen te werpen, ilut hij ile herstemmingen vuur de Tweede Kamer der Staten-Generaal vrij zinnigen en sociaal-deinneraten elkander over en weer tegenover de kerkelijke, candidaten hebben gesteund Dan is die tegenwerping verre van gelukkig. Voor de vrijzinnigen was slechts één keuzevan tweo kwaden het minste kwaad kiezen. I<ln dit was in het onder havige geval de nociual-democraal. Van zijn zijde dreigde nlthau» geen tariefwei. De openbare school zou door hem niet ten doode worden gedoemd. Algemeen kiesrecht stond hij oor en van Staatspensioen was hij nu eens z/de eenig ware" broeder. /.oo was, bij de herstemmingen, du keus niet moeilijk. Te meer, waar de verwachting bestond, dut de soeiaul- demueraten hel in de komende periode nu eens niet bij woorden dikke woorden zouden laten, doch daden tuoumi. Daden, waarin hun liefde voör degene», die onder min-gunstige om standigheden leven, zo» helder mogelijk aan den dag zou komen. Och, wat heeft hel Ncderlundache volk zich in hen vergist De woorden zijn woorden geble ven. Wat de socialistische daden be- treft, uien heeft nog immer het uukijkcu. Wij willen daarmee niet zeggen, dal luit onzerzijds lot berouw moet stemmen, iiiedegeholpeu te hebben, een sociaal democratische eandidatuur te hebben, duel) slagen, waar ons geen andere keuze overbleef dan deze of oen kerkelijke. Do politieke partijvertrochcling, waarin wij, helaas, lieden ten dage nog altons leven, zorgt er voor, dut het stemmen op euu XVIII. Gen volgenden morgen ging Leon- muns reeds vroeg naar Maastricht on vernam, dat Jacques met den oorBten trein was vertrokken. Hfl keerde naar de hoeve .Nooit Gedacht* terng en bracht Vermeer naar het station met zUn bagage, bestaande uit Wonter's valles en het z(jne. Toen Vermeer hem voor bet raampje van een wagon eerste klasse vriendelijk toeknikte, nam hfl zfln pet voor hem at en stak met een grijnslach een fooi ln den zak. Daarna braoht hfl de dogcart, die hfl gebruikt had, naar de herberg terng, betaalde den huurprijs er voor en keerde weer naar de verlaten hoeve terng. Gaar onderzocht hfl zorgvuldig den vloer, verwijderde de aseh van den haard, sohrobde de gang, pakte eenige benoodlgdheden In eon valiesje en ging, na de denr te hebben go- ■loten, een langen toeht over de hel doen, om een ander spoorwegstation te bereiken. Vandaar wilde hy naar Botterdam gaan, daar 'z avonds laat aankomen en niet de minste poging aanwenden, om onderweg metVermeer ln verbinding te treden. Br was weinig gevaar, dat het ver dwijnen der'bewoners van de hoeve stof tot praatjes of onderzoek zou kelkelijken oandidaat, hoe bekwaam hij ook moge wezen, wil zeggen, te stem men tegenC, vrijhandel, tegen algemeen kiesrcollt, tegen ile open hare suhnol, tegen Staatspensioen. Voor ons was ilus de keuze bepaald. Br stond geen andere weg voor ons open het zij hier openlijk erkend. Eli up deze wijze kwam de sooiaal-demo- eralie in ons land lot oen zekere macht, welke zij, in de gegeven omstandig heden, allerminst verdiende. Hn Inch dit staal onherroepelijk vastzij luid van de verkregen macht gebruik kunnen maken. Immers: dr. Hos was in elk opzicht constitutioneel, toen hij, na ulloop van de Juin-stembus, den sooinal-ilemo- cruteu een drietal portefeuilles in het nieuw te vormen Kabinet aanbood. Bij hom zalen geen bij-oogmerken voor. Mij wist, zich te moeten kwijten van een moeilijke opdracht en hij kweet er zich goed van. Sn ware hot nu, voor do sociaal democraten, maar gebleven bij de wei gering van de drie aangeboden mi- nisterieele portefeuilles, ook al besloot liet buitengewoon congres tc Zwolle met een, voor een partij, die zoo ultra- demooratisoli wezen wil, véél te geringe meerderheid tot die weigeringook al huilden versollillondo ufdeelingen bij voorbaat de zuak opzettelijk vertroebeld, door dcu afgevaardigden naar Zwolle een bindend manduat te geven I Maar hel lot zou het anders beschikken. De mannen van de onvervnlschte sooiuul-democratie, die vdéir do uanvnar- diiig der portefeuilles hadden gestemd niet alleen, doch vdór de bijeenkomst van het buitengewoon congres te Zwolle alles in het werk luidden gesteld, oin de partijgenootcn tot hun meening te hekeeren, gingen bakzeil halen, zoonls nooit in ons land en wij gelooven elders ook niet oen politiek muil heeft gedaan, die voor zich zeiven nog eenig respect bezit. „Als wij de ons aangeboden mi- nisterieele portefeuilles niet aanvaar den", zoo gaf bet lid van de Tweede Kamer dor Htatoii-Uencruul, dc lieer Duijs, in zijn Znundamsche „Voorpost" te kennen, „dan kunnen wij, sociaal democraten, strakjes in het, parlement de rol gaan vervullen van opzitten en pootjes-geven". Dat was, voor een mail van liet ouvervulschto, zelf-bewuste proletariaat, krunig cn kraohtig genoeg gezegd, nietwaar p Bil wat zogen wij nu luttele weken dnornii gebeuren 1" Dut dc lieer Duijs op stap ging, 0111 den volke kond te doen, dat de sociaal democraten toch, o zoo groot, gelijk lmdden gehad, de portefeuilles te wei geren I Waar bleef hier de politieke eer geven. Ilfl en ,dr. Hermans* waren de eenlgen, die eonlgszins bekend waren ln hot dorp. Hnn lnkoopen hadden zo betaald hot hals was voor een maand gehaard on do haar vooruit voldaan. Toen de moordenaar over do holde liep, waren zfln gedachten niet hooi vroolUk, hoewel hfl toch met Woutrr Uoytsama had afgerekend. Hfl en Vermeer hadden een onrastigen nacht doorgebracht. ZB vreesden org on voorzichtig to hebben gehandeld, door Hoytsoma's HJk zoo overhaast In de struiken te worpen. Hfj kon wordon gevonden en zUn Identiteit vastgesteld, hoewel Vormeor die kans zeer goring achtte. Doeh Deenmans was niet voldaan. Het zoa beter zfln geweest het lflk te hebben begraven ln den taln. Modelijden met zUn slachtoffer had hfl volstrekt niet. Had Woater Hoyt- sorna medelijden met hom gehad of mot z(Jn vrouw en twee kinderen zy waren waarschUnlflk ook tlood. ln Botterdam had hy overal ondorzook gedaan, maar tevergeefs. Indien Jaoob en Gerrlt Leenman» leefden, wisten zfl toch niet, dat hfl han vader was. ZU waren voor altijd voor hom verloren. Te Amsterdam aangekomen, nam Vermeer prachtige kamers ln het Amstel-Hotel en schreef ln het register zUn naam alB „Woater Hoytsoma*. Toen reed hfl naar het postkantoor en vroeg, of er geen brief was voor .Vermeer*. DU was niet het geval. lijkheid Maat liet hoofd-orgaan van do sociaal democraten, Het Volk, houdt zich lekker van den domme. Denkt de eigen lam lendige houding te kunnen verdonkere manen, door wederom, als van ouds, op de staatkundige tegenstanders af te geven. Schrijft, brutaal-weg, dat „Vra gen dos Tijds" was, maar niet meer is, sinds de heer Merchant geducht den sociaal-democraten de ooron heeft ge- wassoheii een orgaan voor do meest radicale elementen van het „burgerlijk intellect", alsof hot ware intellect bij de S. I). A. P. gevonden wordt, en eisclit, dut Kragen des Tijds zich onl- houde van „de streken, waarmee do een den under een vlieg afvangt". Alsof de sociual-demooratisohe poli tiek in ons land ooit nog iets anders geweest is dun een vlieg-afvangorij op grooto schaal I Het artikel van den heer Merchant heet geschreven te zijn „om een „klni- nen debater" te leveren tegen de S. D. A. 1J." Bil dat schrijven lieden, die den al'geloopen zomer met Schaper'» „Politieke Strijd" den boer op gingen, welk hoekje misschien dan ook wel een „kleine debater" genoemd mag worden, maar dun tooh een drommels slecht gecorrigeerde Bn mr. Troelslru in hoogst eigen persoon geeft in een reeks artikelen in Het Folk do zoogenaamde «lijnen van strijd" aan, mot een bewonderenswaar dige vrijmoedigheid om ons zoo element mogelijk uit te drukken. De heeren hebben evenwel niet het allerminste of geringste aan te geven. Zij zijn don verkiezingsstrijd inge gaan, om wij willen hen waarachtig nu nog ernstig nemen wat goeds te bereiken. Nnast hen si reilen de vrijzin nigen, om hetzelfde te bereiken. Hij dc herstemmingen streden zij met hen. Doch na atloop zeiden de wel-bewustc sociaal democraten lot du vrijzinnigen: halen jullie nu maur de kastanjes uit het vuurwij zullen blijven toekijken en straks critiBueron I Men zou over dergelijke lieden niet zoo ongunstig denken, uls zij niet zoo brutaal waven, thans nog een grooten mond op te zetten. '/ziedaar dan trouwens ook hun macht: hun groolc, misleidende mond. Muur is dat macht P Wij gaan zelfs verder is dit feitelijk nog wel een schaduw van macht liet unlwooril dient ontkennend te luiden. Want het kwam zelden zoo duide lijk aan het licht als den laatstcn tijd I het is onmacht. Hel Nederlundschc volk zal het, spoediger dan dim beuren en dames soeiaal-demoeraten lief is, leuren ver staan. HU vorzond na twee telegrammen. Hot oor/ito aan Minnie. .Zal eenigo dagen ln Amsterdam blijven. Te druk vandaag tot sohrflvon. Brief volgt nuorgen.Groeten,—Wouter." Het ander aan den hoor van Hou- kelom „Uw boodschap door juffrouw Van Dorp ontvamgeu. Doo geen onder zoek. Onvciorzlene zaak. Brief volgt weldra. Adrns vandaag: Amstel hotel Amsterdam, Hoytsoma.* Toen ging' hH naar oen bank en vroeg naar dien directeur. „M|jn naam I» u misschien bekend," zei hU tot den beambte, hem zyn kaartje overhandigend. „Ik bon hier eonlge dagen en wonscli zaken te doen, welke grootesommen vorelfchen. Nu wil ik die gaarne door middel van nw bank verkrijgen. Ik zal na een cheque schrflvon voor vflftig dalzend galden, kan ik die krflgon laat aens zien overmorgor „Dat ls best mogelijk. WH zullen ons haasten." „Dank n. U bngrjpt, dit ls alleen een begin. Ik jlal een veel grooter som noodlg hebban, maar ik moet eerst van Kotterdam li ooron. Ik weet niot precies, hoe mUn balans ln do bank op dit oogenbllk staat." De dlreotonr verzekerde hem, dat hot geen inoellflkbveden zon opleveren en hfl ontving zfln:chequeboek, nadat hfl ln het bflzfln van den man een chique op Kottordum had geschreven. Voor een gering- bedrag zoa een Buitenlan d. Do landpolltlek van Lloyd George. Do löngolscho Minister van Finan ciën, Lloyd Uoorgo, hooit hot niet bfl zijn onlangs te Bedford ultgosprokon redo, betreffende de tc volgen land- politick, gelaten. Dezor dagen heelt hfl te Hwlndon opnieuw een redevoering gehouden, waarover het Ilbl. uitgebreide bijzon derheden geeft. Deze rede toch ls niet meor als do vorige een in ruwe trokken neerge worpen schets van ile bestaande wan toestanden on do middelen, die tot verbetering daarvan zouden kannen leiden, maar oen naawkenrlge detail- leorlng van do groote plannon der rogoorlng, die zioli vast voorgenomen heeft, hot kwaud, -zooveel dit In haar vermogen ls, te bestrijden. Wat minister Lid George to Hwlndon zolde, was niet meer een algemeono opwekking tot verbetering van onge- wensehte toestanden op landbouwge bied, welke hfl door eigen aanschou wing of door het ondorzook vuu daartoe ln hot laven geroepen commissies liad loeren kennen, maar oorder du medoduellng van wat, op zijn Initiatief, ln de vergaderingen van het gehoole kabinet do vorige week was behandeld. Na sprak hfl dan ook namens hot geheel» ministerie en daardoor krijgt juist deze rode bijzondere botookonls, omdat zij een regcerlngsplan ontvouwt, dat ln da BngoUcho landboawtoostandon diep lngrflpendo veranderingen en vorbo teringen zal brongon. Lloyd George heeft medegedeeld, dat het In hot voornemen dor rogoo rlng ligt, oen geheel nieuw depar tement, dus con Ministerie van Landbouw, ln het leven te roepen. Zulk oen Ministerie bestaat lu En- goland nog niet-, wol kont men daar voor verschillende takken van staats dienst de zgn. Boards, coinmlsslën, die feltolflk geon uitvoer ondo mauht bobben en bedoeld zfln al* adiulnlstreerende en toeziende lichamen. Aan liet hoofd van die Boards Btaat een president, die tevens lid moet zUn van hot Lagerhuis. Zulk oen president bezit zooveel macht en Invloed, dat do Hoards, die nooit vergaderden, feitelijk ln den persoon van don presi dent belichaamd zijn en deze das als Minister van de onder hem staanden tak van staatsdienst beschouwd kan worden met dit onderscheid, dat het salaris van ilezen hoofdambtenaar In don regel kleiner dan dat van een MlnlBtor Is. Overigens blijkt ook hier uit wol do groote bevoegdheid aan den president van een Board toogekond, dat hfl evenals de Minister zitting herft ln bet kabinet. ln 1889 word de Board voor den landbouw voor liet eerst opgericht, wol een bewfls, ilat aan da landbouw ln Engeland totiilon tijd masr heel weinig aandaoht was geschonken. Daarom vooral verdient het de aan daoht, dat Minister Lloyd George do Introductie noodlg zijn goweost, doeh voor Wouter llciytsema, don mllllo- nalr, was dat onnoodlg. Vermeer sueldo naar het station, nam een trein naar Utrecht, ging noar een andere bank met andere Itotter- damsoho agenten en herhaalde dezelfde manoeuvre. Toen keerde hfl naar Amsterdam terug en liet den volgenden brief typen aan WontarB bankiers „Ik bon bozig oon bolangrflken koop te sluiten ln Noord-Holland en heb een tijdelijk oredlot geopend by de Twontscho Bank to Amsterdam on de Stiohtscho Bank te Utrecht, daar ik oon aanmerkeiyke som gorced geld zal noodlg hebben. Misschien doo ik dat ook ln Haarlem en Den Haag. Vandaag heb lk twee wissels getrok- elk van vyitlgdulzond gulden. Bericht my s. v. p. por ommegaande don stand mflner balans, daar Ik die niet wil oversohrydon, maar liever effecten verkoop." De volgende brief luidde „Besto van Heukelom. Veront schuldig het machineschrift, maar ik heb het heel druk. De zaak der De Uegt's is heel Ingewikkeld. De oude hoer ls niot stervende, ook niet gevaariyk ziek, zyn vrouw 1* in Gel derland. Schryt' mfl hier, als hot volstrekt noodlg is, maar laat allo andere zaken een week wachten. Ik heb het Ingesloten jaariyksohe ver slag der etlohtlng geteekend. Wilt ge zoo goed zfln, het door te zendon oprichting van een Ministerie of Lands, een MlnlBtorlo van Landbouw, aan kondigdo, waarin do nu bestaande Board, nml. de Bourd of Agrleulturo, natuuriyk geheel zal opgaan. Dit Ministerie wacht geon gemakke lijke taak. Hot zal er allereerst voor hebben te zorgen, dat do staat volko men contrölu zal krHgon over hol voor bebouwing goBcblkte land. Dan uorst zullen do groote bestaande wantoestanden kunnen vorholpen wor don, zal mon middelen kunnen bera men, de bevolking op het land te houden, do emigratie tegen te gaan en, wat Inderdaad dringend noodza kelijk ls, de overbevolking dor grooto stodon te bestrijden. Wie bedenkt, hoe uit de dleht bovolkte sloppen ou stegen der Londonsehe achterbuurten vele werkeloozon nu bulten op hot land zich een gezonde werkkring en oen goed loon zullon kunnen verschat ten, bogrflpt, welk oon daad van sociale wetgeving dit nieuwe Mlnlsterlo, door een consequent opvolgen van do haar opgelegde mak, tot stand kau brengen. Maar do landbouwer dient ook be schermd to worden en wol voorns me lflk tegen de willekeur dor groote grondelgonarou.Da rogoorlng zal maat regelen hebben te nemen, dat de pach ter belang krijgt by den hem toever trouwde grond, dat hy, ln tegenstelling met den nu bestaanden toestand, volop verbeteringen op zfln land dnrl't aan brengen, wetende, dat geen landheer, door opzegging van het contract, hem de voordooien daarvan zal kunnen ontnomen Het Ministerie zal hebbon toe te zien op hot kleln-grondbozlt, op do ge vraagde pachten en moeten Ingrijpen in do geschillen lusschon landeige naren en paobters. Versollillondo maat regelen zullen bovendien genomon wordon ln het belang der kleine land bouwers, die nu voor een reeks van jaren een stuk land voor een blllflko pachtsom kunnen verkrllgon en hun rechten niet eerder verliezen, dan wanneer werkelijk gebleken ls, datzfl opzottelflk het linn toevertrouwde land vorwaarloozen. Betere bepalingen ten opzichte van het wild zullen voortaan het land van don kleiner pachter tegen sehadoiyk gedierte beveiligen en tevens voor komen, dat waardevolle landstreken, ter wille van de jaeht, ln woosto gron den renteloos biyvon voortbestaan. BQdragon uit de sehatklBt knnnen bavondlen verleend woidon voor hot bebosschon van daarvoor gesuhlkto stukken land en het droogleggen van plassen en moerassen. Teneinde voor dat alles goede en vele werkkrachten te trekken, zal, ovenals na de grooto mflnworkorssta- klng voor do mijnwerkers geschiedde, een minimum loon voor landarbeiders wordon vastgestold en znllen tevens voor do pachters tegemoet komende ffnanoleelo maatregelen wordon gotrol'- fen. ln districten waar do woningnood voor landarbeldore groot 1b, zal van naar den soorotarls. Geheel do nwe, Wonter Hoytsoma." Dit briefje had hein heel wat moelto gekost, maar hy daoht wel don rech ten toon te hebben getroffen en do toespeling op de stlohtlng was tooh heel handig. Onder hot diner werd hom oen telegram overhandigd: „Je adres van den heer Van Heu kelom vernomen. Grooto spyt, dat je opgohoudon wordt. En het gouden wonder? Minnie." Wat beteekenclp dat nu Wat was oen „goudon wonder" Die woorden bedierven zyn eetlust. Hfl was op alios voorborold, maar was verplicht Minnie van Dorp drie dagen lang ln don waan te laten, dat Wouter Hcytsema ln loven was en vcor gewichtige zaken ln Noord-Holland werd opgehouden. Dat was bepaald noodzakelijk en zou dat nu gevaar loopen door een .gouden wondpr" Bovendien moest haar vraag worden beantwoord. Hy daoht er natuuriyk niet aan, haar te f ohrljvon. Hoewel hy Woutor'B handtoekening uitmun tend kon namaken, durfde hfl zleh tooh niet aan oen brief aan haar te wagon. Hy moost iets anders bodanken en seinde „Dom van het adres to vergoten. Je laatste zin onduldoiyk weorge- geven, mooning niet duldeiyk. Voel m(J eenzaam, Wouter." Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1913 | | pagina 1