N". 122 1913.
Donderdag 10 October,
100"* jaargang,
FEUILLETON.
Liefde's Loon.
Als ruiw binnenkomt
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prya por kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers cent.
Inzending van advertantiön op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De pr(js der gewone advertentlSn is van 1-5 regels 50 ct., elke ragel meer 10 o i
lifl directe opgaaf van driemaal plaatsing derielfde advertentie wordt
de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbande
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewijsnummers ',6£cent.
Telefoonnnmiuer 22. Directeur G. W. va» Babneveeb. Uitgave van de Naam!.Vennootschap ,Gces«he Courant". —'Hoofdredacteur W. J. C. va» Santi».
Minister Pleyte en
Gouverneur-Generaal Idenburfl.
II. (Slot.
Kort vóórdat de lieer Idenhurg tot.
gouverneur-generaal werd benoemd,
was als '/.ijn hoogste superieur :iau het
departement van Koloniën oen braaf,
doch onbeteekenend en uiterst slap man
geplaatst, die van oir/, bezittingen toch
waarlijk al te weinig wist, om een der
gelijk gewichtig ambt te beklecden. Wij
bedoelen den heer De Waal Malefijt.
Hij heeft aangetoond, duidelijker wel
licht dan 't ij zelf ooit wilde, dat het
)iiet voldoende is een braaf man te zijn,
doch dat kennis van zaken als een
allereerste vereischte moet worden aan
gerekend.
Zeker: de heer De Waal Maleiijt is
niet in gebreke gebleven, zijn goede
pogingen te doen bewonderen. Wie weet
niet meer, hoe hij zich tegen een deel
zijner partijgenooten verzette, wier eenig
en eenig drijven was, in den kortst
inogelijken tijd de kerstening van Indië
haar beslag te doen krijgen, zonder zich
van de gevolgen ook maar het minste
of geringste aan te trekken De heer
De Waal Malefijt wilde niet toegeven
zijn hart zei hem, dat dit drijven ver
keerd was en op den duur noodzake
lijkerwijze noodlottig zou moeten wor
den. Doch, zwak als hij was, eindigde
hij met zwichten. Dr Kuyper, de groote
meester, had eerst hoogst, bedenkelijk de
wenkbrauwen gefronst, daarna had hij
gegromd, o wee, het mocht ee.is tot
bijten komen En daaraan wilde de
schuchtere heer De Waal Malefijt zich
voor geen lief ding ter wereld wagen.
Zoo kwam het beroemde „afschuwe
lijk misverstand".
Wat wilde het anders zeggen, dan
dat de Minister van Koloniën bakzeil
bad gehaald en, de onverantwoordelijke
drijvers hun zin kregen
Menigeen heeft indertijd de aandacht
gevestigd op de gevaren, die deze ver
houding van Minister en gouverneur-
generaal meebracht, en de feiten hebben
aangetoond, dat de gevaren inderdaad
niet denkbeeldig waren.
Tegenover een zwak en slap man
als Minister De Waal Maleiijt had de
gouverneur-generaal Idenburg vanzelf
sprekend al een bijzonder gemakkelijk
spel.
Thans zijn de rollen anders geworden.
De heer De Waal Malefijt is als
ambteloos burger in de maatschappij
teruggekeerd.
Een man van gansch andere richting,
mr. Pleyte, heeft aan de ministerieele
tafel zijn plaats ingenomen.
Maar de gouverneur-generaal
Idenburg bleef. u
36
De slimme sciurk, tot wien b(j zich
wendde, maakte een tegenwerpingen.
,Ja," zei hy bedaard, .laat ons er
een nacht over slapen. Moi gen zullen
wij beter in staat zijn, de zaak goed
te beoordeelen."
Van dien dag af werden Vermeer'»
kamerB bet spinneweb, waarin de
vliegen, die om Wouter's leven gons
den, een voor een werden gelokt, uit
gezogen, tot ze niets meer wisten, en
weer losgelaten, onbewust van het
complot, dat tegen hun meester op
touw werd gezet.
Binnen een maand kende Vermeer
Hoytsema's gewoonten, zyn komen
en gaan, zfjn bankiers, makelaars, zfjn
geldbeleggingen, de namen zijner
voornaamste beambten, de bemanning
van z]Jn jacht, da grootte van zijn
landgoed in Gelderland, niets was
hem te onbelangrijk, aileB onthield hy.
Het was een zeer gewichtige ont
dekking, toen hü in een vni) kroegje
den man vond, dien Wouter had ont
slagen, omdat hy het gesloten valies
trachtte te openen. Van hem hoorde
hy pas de zonderlinge verhalen over
den jongen millionnair en by onder
zoek bleek, dat byna al Wouter's be
dienden meenden, dat het oude valies
het fortuin van den millionnair be
vatte.
Vermeer beging de dwaling niet,
Dit steekde reclitsche pers. O, -/ij
laat zich zoo leelijk in de kaart zien
Want dal idenburg te Buitenzorg blijft
troonen, geeft baar slechts een zeer,
zeer geringe voldoening; zij beseft, dat
de man, dien zij bewierookt, niet meer
alj&ohivt oitaf'/tmiMijk is dat een ander
dan de goedige, voor zijn laak niet
opgewassen De Waal Malefijt hein op
de vingers zal zien. Dit, en dit alleen,
is do oorzaak van de verbolgenheid
der rechtsclie pers.
En waardig" is haar houding zeer
zeker in deze dagen niet.
Immers het heet tthans in haar
organen, dat de vrijzinnige concentratie
zich aan leugen en kiezers-bedrog heeft
schuldig gemaakt. Zij zou beweerd
hebben, in den strijd, voorafgaande aan
de gewichtige Juni-stembus, dat Iden
burg er uit zou En, aldus beweren
verschillende organen smalend, nu zit
hij er nog Waar is uw woord geble
ven, vrijzinnige concentratie
Wie aan den jongsten stembus-strijd
zijn aandeel heeft gehad sprekers,
debaters, toehoorders, zullen ons onmid
dellijk moeten toestemmen, dat deze be
wering door de „rechtsehe pers uit den
dikken duim gezogen is. Er werd gewaar
schuwd tegen het noodlottig drijven der
coalitie ten opzichte van Indië, speciaal
de inlandsclie bevolking. Het Ministerie-
Heemskerk werd verweten, dat liet; de
betevkenis der gulden woorden yuu-
vemer c'eat prévoir niet snapte. Er
werd verkondigd en nog altoos
nemen ook wij deze uitlatingen voor
onze algeheele verantwoording dat,
ging het door zooals het ging,
in Indië een godsdienst-haal werd aan
gekweekt, waarvan de gevolgen niet
zouden te overzien wezen.
Dit is alles.
De naam des heeren Idenburg, zoo
hij in het debat voorkwam, werd ge
noemd, omdat men wist, dat hij, veel
meer dan de heer De Waal Malefijt,
het heft in handen had.
Ten opzichte van Indië ademt de
eerste Troonrede van het Kabinet-Gort
van der Linden een verzoenenden geest.
In Indië moet rust ierugkeeren, waar
nu onrust heerscht. Iedereen moet
vol-op in de gelegenheid zijn, den gods
dienst te belijden, welken hij voor zich
zei ven den besten acht. En zij, die
Indië kennen, verklaren volmondig, dat
dit de eenig juiste weg is.
Is het nu niet meer dan verregaand,
zoo van rechts beweerd wordt, dat door
bet optreden van een vrijzinnig Kabinet
bet werk der zending in onze over-
zeesche bezittingen wordt bedreigd
(iaat men ons een Ministerie van
liberalen huize noemen, dat der zending
een kwaad hart. heeft toegedragen
eon inbraak ot handigen diefstal te
beproeven, om in het bezit van het
valies te komen. Indien het diamanten,
en nog wel bijzondere groote, bevatte,
zon hij er niets mee kunnen doen.
Maar hfl verlangde vurig naar Hoyt
sema's goud, en legde zich steeds weer
de vraag voor, hoe hy een gedeelte
er van in zyn eigen zak zou kunnen
steken.
Op zekeren dag kwam hg op een
zonderling denkbeeld, dat hem ver
volgens meer en meer beheerschte.
Hy was lang en flink gebouwd, of
schoon slank, en zijn gelaat had van
het tooneel de eigenaardigheid be
houden, gemakkelijk andere gezichten
te kunnen nabootsen.
Hg had Wouter's stem maar eens
gehoord, maar zyn gelaat en algemeen
voorkomen stonden hem nu zeer goed
voor den geest en hy bracht verande
ringen in zyn kleeding en grimeerde
zich om te zien, of hy iloytsema goed
genoeg kon voorstellen, om een niet
al te intiemen kennis van hem te mis
leiden. Weldra werd het een manie
voor hem, Wouter Hoytsema te zyn
voor één dag, voor èén week! Wat
zou hy daarvoor niet geven
Op een avond, dat Arie Leenmsns
Vermeer'a kamer binnentr&J, sprong
by met een vloek achteruit, toen een
vreemdeling hem naderde in het
schemerachtige licht, zeggende:
„Wel, Leenmans.en wat verlang je?*
De vroegere inbreker en moorde
naar scheen gereed te staan, terstond
een moord te begaan, zoodat Vermeer
zelf schrikte.
liet zal niet lukken.
En liet moést nu maar uit zijn met
die al te doorzichtige legendes in de
kerkelijke pers, als zouden de vrijzinni
gen en in 6bet bijzonder Minister
Pleyte het op deu rechtscheu gou-
verneur-generaal idenburg hebben voor-
zien. üf het zal gebeuren, is een tweede, j
Wij vermoeden zoo, dat zelfs de open
lijke, de pertinente verklaring van mr.
Pleyte, dat er voor hem geen reden
bestaat, om een vervroegd aftreden van
gouverneur-generaal Idenburg te bevor
deren, daartoe niet in staat zal blijken.
De rechtsclie pers heeft een relletje
noodig.
Zij kan het nog maar altoos niet
verkroppen, dat de Juni-stembus aan
haar hoogst eenzijdige heerschappij een
einde heeft gemaakt.
Daarom moet Minister Pleyte, te pas
en te onpas, tegen gouverneur-generaal
Idenburg worden uitgespeeld.
Of het lands-belang en het koloniaal-
belang gevaar loopen, daardoor op den
duur ernstig benadeeld te worden,
wat bekommeren deze onverzoenlijke
drijvers zich daar om?
Buitenland.
ttsassmmmtt.
Da toestand In Mexico-
Mexico is, als zoovele andere Arne-
rlkaansuhe staten een land van ver
rassingen, een land, waar diegene
regeert, die het leger op zyn hand
weet te hondon en niet aarzelt, krach
tig in te grijpen, wanneer zjn leven
gevaar loopt, of zijn maatschappelijke
positie verzwakt dreigt te worden.
De omstandigheden waaronder de
tegenwoordige president, generaal
Iiuerta, aan het bewind is gekomen,
zflu teekenend voor de wyze, waatop
een staatsman oi militair in een der
Noord-Amerlkaansche kleinere staten
door een staatsgreep zieh ze' f tot pre
sident kan uitroepen.
Juist om de eigenaardige wyze,
waarop Iiuerta president in gewor
den, juist om het aandeel, dat hy
hoogstwaarschijnlijk gehad heeft in
den verraderlijken moord op den oud-
president Madero, weigerde tot nu
tor, op aandringen van den president
der VereeDigde Staten, Wilson, de re
geering te Washington, het president
schap van Huerta als geldig te erken
nen en drong zjj aan op een nieuwe
presidentsverkiezing, waar!»3 Huerta
geen candidaat meer zou zyn.
De positie van generaal Huerta was
dus in Mexico nog alles behalve sterk
en hst is te begrijpen, dat h{j, die voor
geen moordparty terugdeinsde, waar
het zflu verkiezing gold, ook niet zon
aarzelen, krachtig In te grypen, waar
hy een voortbestaan van zyn presi
dentschap bedreigd achtte.
Thans gewaagt de Mexicaanache
geschiedenis dan ook van een tweeden
„Hola, kameraad I" zeide hU met
zyn natuurlijke stem. „Ik wilde alleen
maar eens zien, of jy erinloopen zou."
„Wat voor dwaasheid is dat?" riep
de ander uit, hem achterdochtig aan
ziende.
„Alleen maar een grapje, dat ver
zeker ik ;e. Goede hemel, man, wat
moet jy dien Hoytsema haten 1 Nn
volgens je eigen verhaal handelde hy
toch maar, zooals negen en negentig
van de honderd menschen zonden
hebben gedaan, en hielp de politie."
„Ik wil weten, waarom jü my voor
dan gak houdt. Dat wil ik niet heb
ben."
„Maar, Loenmans, wees toch rede
lijk. Kan ik iemand anders vragen,
of ik zoo genoeg op Wouter Hoytse
ma gelyk, om "oor hom door te gaan
„Je hadt mij moeten waarschuwen.
Ik heb my vandaag al geërgerd. Ik
ben Van der Poel, dien kerel, dien
mij toen geknipt heeft, tegengekomen.
Hy is nu inspecteur en herkende me
terstond. Ik zei, dat ik het land wilde
verlaten, en dat zal ik ook, maar eerst
heb ik nog een appeltje te schillen
met
„Geduld, beste vriend. Je beurt
komt nog. Meinesz heeft eindeiyk tnUu
raad opgevolgd en kennis gemaakt
met het meisje, waarop hj zoo verzot
is. Z5 scheen achterdocht te koesteren,
maar herkende hem toch niet. Doch
het helpt hem niet, de jonge dame is
smoor op HoytBema en hjj op haar.
Kerst hield zij hem op een afstand,
omdat hy te rfjk en z(j te arm was.
Dat bezwaar is onlangs opgeheven en
JUICHT HEEL HET HUISGEZIN.
staatsgreep van Huerta.
Iu den .Senaat waren tal van afge
vaardigden, die Huerta alles behalve
vrlendeiyk gezind waren, meer dan
eens openlflk hun afkeur van den
nieuwen president uitspraken en door
hun tegenwerking, b. v. bet weigeren
vau credleten, verhinderden, dat
Mexico zyn verplichtingen tegenover
bet buitenland behooriyk kon na
komen.
Voor Huerta, die meer dan iemand
anders er belang by had, de machtige
regeeriug der Vereenigde Staten te
doen zien, hoe onder zfin president
schap werkeiyk het land tot vrede en
welvaart teruggebracht werd, was dit
al zeer onaangenaam en by besloot,
zich dan ook eenvoudlgvan de lastigste
volksvertegenwoordigers te ontdoen.
Dominquez, lid van den Senaat, hield
daar een heftige rede tegen generaal
Huerta, waarna hy onmiddellijk in
hechtenis werd genomen en sindsdien
niemand meer iets van hem hoorde.
Algemeen werd dan ook verondersteld,
dat Domis qnez vermoord was geworden
en meer dan 100 parlementsleden deden
dit in een motie duideiyk uitkemen en
gaven daarby te verstaan, dat, wanneer
Huerta geou waarborgen gaf, dat hun
leven veilig zon wezen, zy buiten z(jn
bereik zouden vergaderen.
De wrok van Huerta tegen het parle
ment zat diep genoeg, om nu tot krach
tig ingrypeu over te gaau. Donderdag
middag liet h( de zolders van het parle
mentsgebouw vol soldaten stoppen en
deed op de tribunes tal van geheime
politieagenten plaats nemen.
Nauweiyks waren de parlementsle
den binnen, of de minister van oorlog
las een prcBldontieele boodBChap voor,
waarin Huerta do motie, door de ver.
gadering aangenomen, kenschetste als
een aanval op zyn beleid.
Onmtddeliyk daarop werden meer
nu zien zy elkaar dageiyks. Meinesz
heeft niet de minste kans en als alles
goed gaat, is het gelukkige paar
weldra op reis naar Noorwegen of
Zwitserland, om er hun wittebroods
weken door te brengen."
„O zoo I En wanneer zal jj dan
handelenWaarom heb jy me weer
houden? Ik mocht hem niet naar
Gelderland volgen, by was onlangs
verscheidene avonden in zyn auto,
ik zou hem een ploertendooder bet
gezicht hebben kunnen verbryzelen,
maar jy hield me terug. Waar wacht
je toch op
„Dat zal je zien."
Vermeer ging naar een kast en nam
er een kistje uit. Daaruit haalde hy
een cheque eu een paar stukjes papier
met geschreven namen enhandteeke-
ningen.
„Dat is esn oude cheque, geteekend
door Wouter Hoytsema-, zei hj kalm.
„Hier is zyn handteekening, verschei
dene malen herhaald. Nu hebben we
alleen nog maar een man van de daad
noodig, zooals jy, en een goed acteur,
zooals ik, die zyn hoofd nooit verliest,
en wQ zullen niet alleen in geld rollen,
maar in staat zyn het leven aangenaam
te genieten, in welk deel van de
wereld wy verkiezen zelfs in Rot
terdam, als het een beetje meeloopt
„Je moet duldeiyk spreken, als je
wil, dat ik je begrjp," bromde Leen-
mans.
„Heel goed. Je vindt dus, dat ik nu
wat op Wouter Hoytsema geiyk?"
„Het evenbeeld van dien vervloekten
kerel
dan honderdSenaatsleden gearresteerd,
en werden voor het palels 'an den
president en voor bet parlementsge
bouw tal van militairen met machine,
geweren opgesteld.
In de stad zelf bleef het daardoor
rustig, al heeft bet gebeurde overal een
zeer diepen indruk gemaakt.
Wat de regeeriug te Washington,
voornameljjk president Wilson, van
dezen eoup d'état zeggen zal, is Biet
moeliyk te voorspellen.
Waren in den laatsten tQd de kansen,
om Huerta'* bewind erkend te krygen,
te Washington en New-Tork belangrijk
gestegen, thans gelooft men met zeker
heid te kunnen voorspellen, dat Huerta
zUn elgeu vonnis heeft geteekend en
zyn presidentschap minder dan ooit
door de regeering der Vereenigde
Staten als geldig zal worden erkend.
Niet alleen verwacht men thans, dat
president Wilson lnsake de Mexlcaan-
sohe kwestie doeltreffende maatregelen
zal nemen, maar tevens vreest men,
dat Huerta nu ook de steun zal ont
vallen van die regeeringen, welke zyn
presidentschap voorlooplg reeds had
den erkend.
Reeds heeft de Amerikaanicbe regee
ring generaal Huerta de waarschuwing
doen toekomen, dat hy verantwoor-
deljk gesteld wordt voor het leven
van zyn gevangenen en wordt een
Amerlkaaniche vlootdemonstratie in
de Mexlcsansche wateren voorbereid.
Generaal Huerta beeft verzekerd,
dat den gevangen genomen parle
mentsleden geen persooniyk leed zal
geschieden, maar dat zy zich voor een
rechtbank te verantwoorden zullen
hebben.
O* Engeleohe kleareohtvrouwen
weer In aotle.
Hebben z(j slob eenigen tQd tameiyk
rustig gehouden, in de laatste dagen
„Neen, dat niet. Ik zou zyn vrienden
niet lang kunnen bedriegen. Op een
aistand zou het nog gaan, maar als
ie met mQ spraken, zou ik verloren
zyn. Het ls voldoende, dat ik op hem
geiyk. Maar de handteekening, ls die
gosd
„Prachtig."
„Dat ben ik met je eens. Myn han
digheid daarin ls zelfs door de rechters
bewonderd. En luister nn. Als jy hem
wilt dooden, kan je dat evengoed in
ons voordeel doan, nietwaar? Wy
moeten hem naar een plaats lokken,
waar jy hem onderbanden kunt nemen.
Men moet weten, dat hy er heen ging,
en ook, dat hU weer wegging."
„Woer wegging?'
„Ja, ik. Wouter Hoytsema de twee
de, zal weggaan. Ik zal zells tele-
grafeeren aan zyn verloofde en aan
z|jn vertrouwde, Van Henkelom, die
vroeger president van de reehtbank
was. Hoytsema zal nog eenige dagen
leven, nadat jy hm met hem
hebt afgerekend. Dsn zal jg je wel
een goed alibi hebben verschaft.
Daarna zal h|j verdwynen en met
hem een honderd dnizend of meer
van zyn eigen geld. Maar te voren
zal hy zorgen, de jonge dame te er
geren en te beleedlgen, die h|j tot
zyn vrouw wil makendat alleen
zon reeds een reden tot afwezigheid
voor hem z(|n. HQ zal van het too
neel terdwynen, en die verdwynlng
zal eerst lang na zyn dood opvallen.
Goed bedacht, he?"
„Te goed. Dat kan je nooit uit
voeren." (Wordt vervolgd).