N°. 117 1913,
Zaterdag 4 October,
100,te jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel,
Onze Actie.
3i FEUILLETON.
Liefde's Loon.
goesch
De uitgavedezer Courant gesehiedtjMaandag-, Woensdag- en'Vrydagavond
uitgezonderd op feestdagen.
FrQi per kwartaal, In Goes f 0,73, buiten Goes, franco f 1,85,
Afzonderlijke nommera 5 cent.
ïnaendlng ran advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Telefoonnummer 28. Directeur G. W. van Babnevei-d. Uitgave
<11 raat.
De prfjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 et
lifi directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hawelQk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels h 1,berekend.
Bewijsnummers Speent.
van c!e Naaml.Veauootsciap .Guesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santin.
III. (S 1 o t).
Zou er inderdaad een beter bewijs
zijn, dat wij in onze actie zoo actief
mogelijk moeten wezen, dan het pas
geleden verlies in het district Middel
burg Het is een tegenslag geweest,
zeer zeker. Maar er valt voor ons,
vrijzinnigen, veel uit te leeren. Name
lijk ditdat wij geen oogenblik mogen
indommelen, dat wij altoos waakzaam
moeten zijn. De vijand slaapt niet.
Natuurlijk kan alleen een opgewon
den standje, die in de politiek nog
zoo groen is als gras, uit de Mid-
delburgsche stembus concludeeren, dat
de wind „om" is, dat velen, die drie
maanden geleden links hebben gekozen,
nu weer terug verlangen naar een be
wind van rechts, dat wil zeggen naar
een bewind, dat baantjes-jagers, huiche
laars, politieke parasieten kweekt.
Alleen bij, die ten eenenmale het
oordeel des onderscheids mist, kan zich
aldus uitlaieu.
De Middelburgsehe stembus heeft
ons integendeel geleerd, dat er geen
kentering naar rechts valt waar te ne
men, doch dat de vrijzinnigen, althans
een deel van hen, wanneer de groote
strijd gestreden is, in hun apathische
rust terugvallen.
Om dat voor de toekomst te voor
komen, daarop moet onze actie
gericht zijn.
Vraagt men ons middelen en wegen,
om aldus resultaten te bereiken 'J
Het antwoord kan kort zijn. Wij
hebben het trouwens in ons vorige
artikel reeds aangegevendoor het
gedrukte woord en door hot. gespro
ken woord.
Kr zijn vrijzinnige vrienden, die aan
het eerste de voorkeur geven. En er is
inderdaad veel voor te zeggen. liet
gedrukte woord heeft in ieder geval
een langduriger invloed. Komaan wie
spant zich er voor, om in kleine, be
vattelijke brochures ons doel en streven
uiteen te zetten f Het geld is er voor
te vindendaarvan zijn wij gelukkig
zeker. En wij twijfelen er ook niet
aan, of de voormannen in ons gewest
zullen zich gaarne wat uren van arbeid
en moeite opleggen, om de goede, de
algeineene zaak te dienen.
Men vergete bij dit alles evenwel
het gesproken woord niet.
In de meeste dorpen heeft men des
winters weinig afleiding. Uit eigen
Wouter, die achterover leunde en
lachte'om Dekkers woede, werd zich
plotseling bewust van bet vreemde
toeval, dat hfj na in één dag, na
zooveel jaren, weer met al de perso
nen1 uit zfjn lQdenstyd in aanraking
kwam en zelfs met het rfjtnig, waarin
h(j naar het kantoor van Salomons
was gereden. Van Heukelom had bfj
hem gegeten, Salomons had hem een
boodschap gegeven, zfjn koetsier was
die huurkoetsier, die hem zfjn rit
had geschonken, een zeer voordeelig
zaakje voor Dekkers, daar Wouter
hem In zjjn dienst nam. Allen, die
ln die dagen vriendelijk waren ge
weest jegens den verlaten jongen,
had hfl beweldadigd. De houder van
het koffiewagentje, die hem koffiedik
en korsten gaf, de uitdrager, die den
prfjz van zfjn eersten uitzet bad ver
laagd, juffrouw Verboom, die hope
loos voortzwoegde ln haar wasscherfj,
de heer Clement, z{j allen werden in
een goede zaak geplaatst en ruim
schoots beloond voor de diensten,
welke zQ hadden bewezen. Voor
Dlrksen was een zeer gemakkelijk
postje ln de Louise Hoytsema-stich-
ting gevonden en de dokter dankte
zfjn drukke praktijk aan de hulp en
bescherming van den mlllionnalr.
Het ls merkwaardig, dat Wouter
nooit een ander horloge droeg dan
het eenvoudige zilveren, dat hfj van
ervaring weten wij, dat, komt er een
spreker, de belangstelling groot is. Die
er niet geweest zijn, zij hooren het den
volgenden dag van vrienden en kennissen.
Het gesproken woord rolt voort. En
komen er sprekers van de tegen-partij,
laten wij dan zorgen, dat er iemand
is, bij machte het woord van wederhoor
te doen weerklinken. Hoe noodig dat
is, heeft de Juiii-cauipagne ons geleerd.
De zoogenaamde politieke „christenen"
grijpen elk middel aan, hoe minder
waardig ook, om stembus-succes le be
halen. Het heeft er veel van, of voor
hen den goeden niet te na gespro
ken een elfde gebod bestaat, lui
dendegij zult in verkiezings-dagen
liegen en lasteren, zooveel ge kunt.
Toen de nestor der Tweede Kamer,
de heer Lieftiuck, de nieuwe zitting
opende, er op wees, dat er i n de afge-
loopen verkiezings-campagne veel ge
sproken, veel gedebatteerd, ja, zelfs
voor het stembus-succes gebeden was,
interrumpeerde de altoos even correcte
als waarheid-lievende afgevaardigde
voor Goes, jonkheer De Savornin I.oil
man „en gelogen ook
Hij had gelijk.
De politieke „christenen" hebben aan
de stembus van 1913 met de waarheid
op een alles behalve vertrouwelijke!!
voet gestaan. Het kan ons alleen leed
doen, dat jonkheer Lohman zóó laat
tot deze wetenschap is gekomen.
Of stond het anders 'f
Had hij, toen de waarnemende Ka
mer-voorzitter, de heer Lieftinek, zijn
welkomst-rede hield, een bevlieging
van nu ja, laten wij maar zeggen
•clair voyance
Voorzag hij, hoe de politieke „chris
tenen" zich zouden gedragen bij de
tusschentijdsche verkiezingen voor de
Provinciale Staten van Zeeland
Wij weten het niet.
Maar, ais de heer De Savornin Lohman
nog eenigszins op zijn reputatie van
„rechtvaardige" hoe twijfelachtig zij
dan ook sinds geruimeu tijd is gesteld
mag wezen, dan dient hij zijn afkeuring
openlijk uit te spreken over de niet te
qualificeeren pamfletten, welke van
„christelijke" zijde bij den jongsten ver
kiezingsstrijd voor de Provinciale Staten
in het district Middelburg zijn verspreid
geworden.
Wij zouden echter afdwalen.
Het lijkt ons de aangewezen weg, om,
waar een spreker van de rechterzijde
in ons gewest optreedt, te zorgen voor
een debater. De opzettelijk verkeerde
uiteenzetting van de politieke situatie
door reclitsche woord voerders mag onzer
zijds niet onweersproken blijven. Doch
dit is het voornaamste niet. Zeiven
moeten wij er ook op uit, in elke stad, in
de politie had gekregen.
Had hj geweten, dat Arie Leen.
mans nren lang voor zfjn huis had
gewacht, om hem te zien en zich zfjn
voorkomen ln het geheugen te pren
ten dan zou hjj nog meer ver
baasd zfjn geweest, maar hfj zon nooit
het onheil hebben geraden, dat deze
man zou aanrichten, in zekeren zin
onbewust.
Hfj was nog geen vjjf minuten ln
zfjn soos, toen een vriend hem staande
hield voor een inteekening op een
concert.
„Hoytsema, je houdt veel van mu
ziek. Hier ls een nieuwe violist, een
Duitsoher, die voortgeholpen moet
worden. Ik heb hem verleden herfst
in Berlin gehoord, 't Is een bekwaam
artiest. Neem een paar plaatsen."
Wouter keek het programma ln.
„Sehnitzler aan de piano, zie ik 1 Dan
moet hfj wel wat in zfjn mars voeren.
Wie is die sopraan P Ik heb haar naam
nooit eerder gehoord."
.Mejuffrouw Wllhelmina Van Dorp"
las zfjn vriend over zfjn schouder.
.Die ken ik ook niet. Kom hier mor
genavond om een uur of half acht, dan
kunnen wfj samen naar het concert
gaan.
„Kan je plaatBen gebruiken voor je
kennissen
„Beste kerel, heel gaarne. Het spfjt
mfj, dat ik Keichnitz niet zelf een
beetje kan helpen."
„Je helpt hem zoo heel goed. Ik zal
er een dozfjn nemen; één voor jou
en mfjtien voor anderen, voor de
claque."
.Ja bant toch een beste vent. Hola t
ieder dorp, in ieder gehucht. En de volle
aandacht dienl gewijd aan de schriftelijke
propaganda.
Wij gaan de toekomst hoopvol
tegemoet.
Dit is meer dan een gelegen ncids-fraze.
Uit verschillende deelen van ons gewest
hebben wij bewijzen van udhae i" ontvan
gen er is gevraagd om lectuur, er is ge
vraagd om sprekers. Eu het is een innig
verblijdend verschijnsel, dat wij kunnen
zeggen daarin zal worden voorzien. Na
den tegenslag in het district Middelburg
hebben wij de meest ondubbelzinnige be
wijzen van een opleving der actie kunnen
constateeren Dit stemt ons in hooge
mate hoopvol.
Daarom, vrienden, er kan voor ons
maar één parool zijn. En dit is „aan
den arbeid"
Het gaat tegen onwaarheid, tegen
onoprechtheid, tegen huichelarij
De winter nadert, de lijd van ernstige
vcorberciding.
Houdt u gereed
Weest wakend, versaagt niet
Dan zal het einde zonder twijfel voor
ons goed zijn.
buitenland
Do Albanoesche kwestie.
Servië heelt zfjn deel gekregen van
den oorlogsbuit, doch het heeft bitter
weinig reden, zich daarmee gelukkig
te prfjzon. Aan do grens wordt niet
de Albaneezen dag aan dag bloedig
slag geleverd.
De berichten uit Albaneesche bron
maken molding van groote overwin
ningen der Albaneezen. llit Vallona
wordt gemeld, dat de Albaneezen
zegevierend zfjn doorgetrokken tot
Gostlwa, na bfj Dibra en Stlgra over
winningen te hebben behaald. Zfj
hebben drie honderd öer vische solda
ten gevangen genomen, die van Dibra
naar Tirana zfjn gebracht en 30 ka
nonnen bnlt gemaakt. De Neue Freie
Pretse verneemt uit Vallona, dat de
Servische verliezen 1200 dooden be
droegen. Bfj de oproerige Albaneezen,
die 20,000 man tellen, hebben zich
40,000 Macedonische Bulgaren aan
gesloten.
Van Servische zfjdo daarentegen
wordt gemeld, dat op verschillende
plaatsen de Serviërs overwinningen
behaaldenzfj hebben Dibra en
Ochrida genomen, de verslagen Alba
neezen op de vlocht gejaagd en den
vfjand achtervolgd. Ook de Süd S'a-
vische Korrespondenz, een officieus or
gaan der Oostenrfiksche regeering,
maakt melding van gevechten, waar
in de Albaneezen groote verliezen en
de Sor'Iërs Mawrowo en Balitsjnik
hebben ingenomen,
Het is lastig, om uit zulke tegen-
srtfjdige berichten, die beide een echo
Daar is Van Stolk. Van Stolk kan er
wel twee nemen. Vergeet het niet
morgenavond."
En de goedhartige enthonBiast, die
een schrik was voor velen zfjner
vrienden, snelde weg, om een ander
slachtoffer te bemachtigen.
Wouter zond zfjn rfjtnig weg. Kort
voor elf verliet hfj de soos en nam een
omweg, om naar huis te wandelen.
Hfj kwam voorbij da zaal, waar het
concert plaats zou hebben. Ér kwamen
eenige menBchcn uit een zfideur. Blfjk-
baar was er een repetitie geweest.
Een kleine man met golvende haren
vloog naar buiten, met een vioolkist
ln do hand.
Hfj wilde juist in een rfjtuig, dat
het dichtst bfj het trottoir stond, stap
pen, toen de koetsier zelde „Bezet,
meneer."
De man scheen het niet te begrfjpen,
daarom versperde de koetsier hem den
weg met zfjn zweep en schudde het
hoofd. Toen vloog de vreemdeling
naar een naburig rfjtuig.
Eenige minuten later kwam er een
dame uit het gebouw.
„Ben je vrfj hoorde Wouter haar
aan den koetsier vragen.
„Ja, juffrouw."
„Breng mij naar de Voorschoter
laan 86", zei zfj, en stapte ln het rfjtuig.
„Dat is zonderling," dacht Wouter,
die belde voorvallen had opgemerkt.
Hfj keek naar den koetsier en meende
hem een eigenaardigen blik van ver
standhouding te zien werpen op een
paar elegant gekleede heeren, die in
de schaduw van den gesloten publleken
Ingang stonden. Beide mannen stapten
vinden in Weonsehe bladen, het juiste
midden, de waarheid, te putton.
Evenmin als over den omvang van
den opstand, kan men dus over de
gevechten, dia geleverd werden, een
oordeel uitspreken.
De Servische minister-president
Pasjitsj, die in Parfjs vertoeft, ls vol
strekt niet ongerust over het verloop
der bewegingen. De Servische gene
raals willen geen veroveringsoorlog
gaan voeren, zelde hfj, maar zij zullsn
de Albaneezen nit ods gebied verdrij
ven. En daar de grenzen op het ter
rein nog niet vastgesteld zfjn, zullen
wfj een Btrategische grens, of liever
eert vers'andlge gr,ns vaststellen. Wfj
wenschen geen gebiedsuitbreiding,
maar oen herziening, die wellicht van
beide zijdon offers zal vragen, iii- ar
dia den vrede duur «aam zal maken.
Pasjitsj verwacht geen diplomatieke
bemoeiing van Europeeschs mogend
heden met de grenoregelingskwestle,
te meer, daar Europa overtuigd moet
zgn van de moeilijke positie, waarin
Servië ziet/tegenover Europa bevindt.
Ten slotte zeide Pasjitsj, dat een
bondgenootschap met Griekenland
voor defensieve bedoelingen is afge
sloten, en dat ook Koemanie den vrede
zal weten te bewaren, die onder lei
ding van dat land is tot stand gekomen.
Het Albaneesche incident, zooals
Pasjitsj het noemde, zal een incident
blfjven, wanneer, wat hij vast gelooft,
allen het eens zfjn, om Servië de
vrije hand te laten, ten einde de
kwestie zelf te regelen.
Pasjitsj, die over Weenen naar zfjn
land terug denkt te gaan, hoopt ge
legenheid te hebben, daar met graaf
Berchtold te spreken, en dezen de
Servische staatkunde, ook teu op
zichte van Albanië, duidalfjk te maken.
In Albanië ls nog stee ls strfjd tus-
echen de voorlooplge regeering te
Vallona en Essad pasja. Da Neue
Freie. Frette heeft Essad inlichtingen
gevraagd over zfjn plannen en zfju
houding tegenover de nieuwe regee
ring, en kreeg daarop van hem het
volgende antwoord
De Albanoezen zfjn het er over eens,
dat radicale hervormingen moeten
worden ingevoerd. Ismael Kemal
heelt geen steun buiten Vallona. De
meeste steden stellon de volgende
vfjf eisehen
De zetel der rogeering moet worden
overgobracht naar Durazzo. Daar
moet een verantwoordelijk kabinet
worden gevormd. Bfj de mogendheden
moeten ernstige stappen worden ge-
daan, om de spoedige benoeming van
oen vorst te verkrijgen. De regeering
te Vallona moet dan worden aange
zocht, aan het volk een nauwkeurige
rekening voor te leggen van alle in
komsten en uitgaven, van den dag af
dat zfj optrad. Vóór de aankomst van
den vorst mag aan geen buitenlander
eenige concessie worden verleend.
Tot zoover de elschen van Essad-
in een op eenigen afstand ge
reedstaand rfjtuig, en zonder bevelen
„at te wachten, reed de koetsier het
aapje na, waarvan de bestuurder
telkens omkeek.
Eens in Napels had Wouter een
vrouw gered, die door een bandiet
werd aangevallen. Dat voorval kwam
hem nu weer ln den zin, er was ook
iets sluipends ln de wfjze, waarop die
mannen een meisje volgden. Hfj
vroeg zich ook af, wat de zonderlinge
handelwijze van don koetsier der vi-
golante beduidde. Het waB een rare
zaak. Hfj wilde ze nader onderzoe
ken. De afstand naar de Voorscho
terlaan was niet groot.
Op zfjn beurt sprong hfj ln de
naaste vlgelante.
„Daar rfjdt een rfjtuig achter die
vlgelante in de richting van Kralin
gen," zei hij tot den koetsier. „BlQf
steeds achter dat rfjtnig, en als het
stilhoudt, doe het dan ook, zoo, dat
het weinig opvalt."
De man knikte. Een huurkoetsier
ls niet ganw verwonderd, en weldra
reden ze achter de twee andere wa
gens.
Het verwonderde Wouter, dat de
achtervolgde rijtuigen niet den kort-
sten weg naar de Voorschoterlaan
namen, doch hon route namen over
den stillen Ouden Djjk.
In de verte duidden een paar kleine
roode lichtjes aan, dat de weg daar
opgebroken was. De eerste vlgelante
reed gewoon door. Bfj de versper
ring zou de koetsier zeker wel af
draaien. Maar dat gebeurde niet. Er
was een plotseling gekraak van hout,
pasja, die op meer dan één punt
scherpe, hoewel niet direct uitgespro
ken, doch slechts aangeduide beschul
digingen bevatten tegen ismael Kauel
en de regeering te Vallona.
Aan de MontenegrQnsch-Albanisuhe
grens is, volgens berichten nlt Cettlnje,
alles rustig. Aan de zuidelijke grens
nemen Albaneezen en Grieken een
alwachtende honding aan, de uitspraak
der Internationale gronsregellngscom-
missie verbeidend.
Tegen de Italianen.
De Btadhonder van Tyrol haeft thans
het voorbeeld van z]jn collega te Triest
gevolgd en allen Italiaansch-sprekende
gemeente-ambtenaren, die geen Oos-
tenrfjksche staatsburgers zfjn, ontslag
in bet vooruitzicht gesteld.
In de Itallaansche pers wekt dit
weer heftige ontstemming.
Zoo schrjft de Mattagero, dat het
bier volstrekt niet alleen een blnnen-
landsche aangelegenheid van Oosten
rijk geldt, daar de slachtoffers van
deze beschikking Itallaansche staats
burgers z|jn.
Dit incident zal dan ook, volgens
het blad, pfjnlfjke gevolgen na zich
sleepen.
Het Qiornale d'ltalia meent, dat
zulke feiten de hoop en de wenschen
der eerlijke vrienden der alliantie
steeds meer moeten doen verkoelen.
Het was thans duldelfjk, dat ln de
vervolging der Itallaansche elementen
tyiteem zit, ofschoon OostenrOk nog
ln den allerlaatsten tfjd heeft kunnen
zien, welke groote beteekenls da
vriendschap van Italië voor zQn we
reldpolitiek bezit.
I1 rorincienieuws.
Wemeldlnge. Woensdagavond ver
gaderde de raad. Bfj de opening waren
present 5 leden, later kwamen de
heeren Dominions en J. Llndenbergh.
Aan mej. Bartelse werd afschrijving
H. O. 1913 verleend. Jaos. Kola werd
benoemd tot vasten gemeente-arbeider,
Ingaande 1 Gatober 1913, op een
jaarlfjkscbe bezoldiging van f 416, met
recht op 3 weken verlof, in de instruc
tie later vast te stellen.
Op een verzoek van het bestuur der
muzlekvereeniging O. K. K. om een
jaarlfjksohe subsidie uit de gemeente
kas werd, na eenige duscussle, gunstig
beschikt. Met 4 tegen 3 stemmen
besloot de raad, jaarlfjks t 25 toe te
staan.
Besloten werd het verzoek van den
hond van gemeente-ambtenaren aan
te houden tot een volgende vergade
ring,
Het reglement van het Algemeen
Burgerlijk Armbestuur werd, na een
kleine wijziging van eenige artikelen,
ln overeenstemming met de nieuwe
armenwet, opnieuw vastgesteld.
Tot leden der gasoommissie werden
herkozen de heeren J. NJssen en J.
de gil eener vrouw, en het paard
spartelde wild ln een hoop zand, ter
wijl een wiel van de vlgelante neer
viel.
Tegelfjkertfjd kwam het tweede
rfjtuig aan, en de twee Inzittenden
vlogen naar de plaats des onhells.
Wouter'* koetsier volgde zfjn be
velen op, maar riep hem toe, toen hfi
stilhield
„Die kerel is dronken, of hfj deed
het met opzet."
Wouter was van dezelfde meening.
HQ bereikte de versperring haast even
■nel ai* de twee mannen voor hem.
Een van hen hield het hoofd van het
paard vastde ander was juist bfj-
tfjds, om het meisje te helpen uit
stappen.
„Ik hoop, dat ge u niet bezeerd
hebt, mejuffrouw," zei hg beleefd.
„O, volstrekt niet. Ik was slechts
een oogenblik verschrikt. Hoe kon dat
toeh gebeuren Ik zag de lichten heel
duldeigk."
De stem was bijzonder welluidend,
en het gelaat van het meisje, dat nu
door een lantaarn werd verlicht, was
opvallend mooi, met groote verschrikte
oogen. Wouter, verborgen achter de
vlgelante, sloeg het tooneel scherp
gade.
,lk vrees, dat hfj dronken is," was
het antwoord. „Volg mjn raad en
betaal hem niet. Ik zal wel met hem
afrekenen. MOn vriend zal zgn nummer
opzehrgven. Als u een plaats in rnfjn
rfjtuig wilt aannsmen
Wordt vervolgd),