N°. 116 1913
Donderdag October
iÜ08te jaargang,
Van Houten s
ACAO
De Vrouw
Onze Actie.
so FEUILLETON
Liefde's Loon.
IN I9I3
DRINKT ALLEEN
OESClf
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, In Goes f 0,75, huitan Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent
Intending van advertentlën op Maandag: en "Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
€0LRA1\T.
Do prgs der gewone advertentlën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer lOet
UB directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Gehonrta-, huwelijk- en doodsberichten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers Speent,
Telefoonnummer 83. Directeur G. W. van BAiiNEVEr.n. Uitgave van de Naaml. Ver nootschap „Goesëhe Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Banton.
it.
Een vorige maal(') hebben wij een
artikel gewijd aan de actie der vrijzin
nigen in bet algemeen, onder belofte,
terug te komen op de vrijzinnige actie
voor onze provincie in bet bijzonder.
Wij willen thans deze. belofte inlossen.
Wat, met inspanning van veel krach
ten, te bereiken is, hebben de Juni-
verkiezingen van dit jaar uitgewezen.
Zoowel voor de 'L'weede Kamer der Sta-
teu-Geueraal, ais voor de Provinciale
Staten en de Gemeenteraden beeft deze
actie ons daadwerkelijke winst bezorgd.
Maar tevens hebben wij kunnen leeren,
dat er nog meer resultaat te bereiken
is, zoo van nu af door ons ernstig wordt
voorgenomen, de uiterste krachten in te
spannen. In Juni bleek, dat Goes, de
vaste burcht van jhr. mr. De Savornin
Lolimau, bij een nog vuriger stormloop
te nemen is; dat het slechts luttele
stemmen scheelde, of Hontenisse had
zich aan onze zijde geschaard. Bij de
vrijzinnigen moei bei ernstige streven
voorzitten, een volgende maal te slagen.
Wij ontveinzen ons zeer zeker de
moeilijkbeden niet, welke ons daarbij
wachten. Wanneer er geen verkiezingen
in zicht zijn, pleegt menigeen zicii met
de politiek niet te bemoeien. Dit is
verkeerd. Het vrijzinnige leger moet zóó
deugdelijk ingericht zijn, dat bet op bet
eerste sein gereed is, op te rukken.
Wat, voor de beste veldheeren geldt
dat zij met weinig kans op succes bun
troepen ten strijde zullen aanvoeren,
indien de strijdmacht, niet van te voren
zoo voortreffelijk mogelijk is georgani
seerd, geldt ook voor de leiders der
vrijzinnigen. Op de organisatie komt bet
in de allereerste plaats aan.
Het wil ons voorkomen, dat het daar
toe de geëigende, tijd is. Thans toch
leven wij niet in dagen van politieke
spanning, van hartstocht, gelijk dit bij
de Juni-verkiezingen het geval was. Er
is kalmte ingetreden en, beter dan ooit,
kunnen thans met de kiezers de groote
staatkundige vraagstukken onder de
oogen worden gezien. Nu moet het nie.t
zijn een schallende oproep ten strijde,
zooals vóór enkele maanden, doch een
tijdperk van rustige ontwikkeling, van
ernstige voorbereiding tot den kamp,
welke ons straks weer wacht.
El' zijn laten wij het maar eerlijk
bekennen lieden, die in de Juni
maand klaar wakker waren en, wat
voor hen iets buitengewoons was, zich
plotseling in de voorste gelederen be
vonden, wijl nimmer zóó ernstig de
aanslag op onze verstandige handels
politiek en op de openbare school ge-
Men zie de Goesc/ie Grt. van 27
Sept. j. 1., nr. 114, Eerste Blad.
,Weet u, dat dit oude,, altgd ge
sloten en in de brandkast bewaarde
valies, waarin ik de herinneringen
aan mgn moeder bewaar, de nieuws
gierigheid mijner bedienden erg heeft
opgewekt Een heeft het er zelfs
uitgehaald en beproefd, het to openen.
Ik heb hem daarop betrapt en ter
stond weggejaagd. Ik geloof werke
lijk, dat hij en de anderen onderden
indruk waren, dat ik mijn diamanten
er in bewaarde."
Dat herinnert me aan een vraag
van Salomons. Daar alle kleinere
diamanten nu te gelde zijn gemaakt
en er alleen de groote ateenen over
blijven, meent hü, dat sommige er
jvan wel in kleinere deelen kunnen
fvorden gespleten. Zoo kunnen ze
niet verkocht worden."
,lIeol goed. Laat ons de volgende
week een dag bepalen en de gehoelo
collectie nazien. Ik wil de grootBto
behouden om in een halssnoer, een
tiara en dergelijke prullen te laten
zetten."
„Het doet mij genoegen dat te hoo-
ren."
,M(jn beste kerel, ik denk wel, dat
er eens een mevronw Hoytsema zal
bestaan, maar ik heb haar nog niet
gevonden."
En een vroolijke lach verjoeg de
droigdhad. Zij streden nok, door naasten
liefde gedreven, den goeden strijd voor
het Staatspensioen. Moeien wij niet.
voorkomen, dat dezen nu weer gaan
indommelen Wanneer zij zeggen de
tariefwet is van de baan en de openbare
school niet ten doode gedoemd, omdat
het clericaal regime heeft uitgediend en
er weder een vrijzinnige wind over ons
land strijkt, dan beseffen zij zeiven niet,
naar onze innige overtuiging, hoe ge
vaarlijk die uitlating is. Zekerhet
clerieale Ministerie is van de baan. Maar
gelooft ge niet, dat onze politieke tegen
standers alles in het werk zulleu stellen,
om zoo spoedig mogelijk het verloren
terrein te heroveren Rekent er vast op
zij zullen wakend zijn. En niets zou
hun strijd zóó vergemakkelijken als de
omstandigheid, dat de vrijzinnigen thans
op hun lauweren gingen rusten en eerst
in actie kwamen, wanneer het trom
geroffel, oproepend lot een nieuwen
electorale» kaïnp, van zeer nabij hoor
baar was.
Neenwij hebben gezegevierd in
Juni over het clericaal regime; thans
aan ons, om te toonen, dat wij de
overwinning inderdaad waard zijn
geweest.
Vanzelfsprekend doen wij dat, door
arbeidzaam te zijn. Niet alleen van ons
gaat deze aansporing uitin het Vrij-
zhmif/ Weekblad voor Zeeland werden
van de hand des heeren Siemelink een
(weetal lezenswaardige} opstellen gepu
bliceerd, een plan aangevend, om te
geraken tot, een vereeniging van alle
vrijzinnigen in ons gewest. Wij hebben
ze met groote instemming gelezen, en
betuigen cr gaarne onze adhaesie aan.
Het moet tot organisatie komen. Wan
neer de. vrijzinnigen beseffen, door een
ouderlingen hechten band te zijn saam
gebonden, dat gaat van hun actie, het
kan niet anders, een steeds grootere
kracht uit.
Er zijn reeds tal van aanknoopings-
punten gevonden. En nu nadert zoetjes
aan de winter. Geen betere tijd dan
deze, om de banden aan te kboopen.
De plattelands-bewoner wordt niet door
drukke werkzaamheden schier den
gansehen dag van huis geroepen. Hij
is vol-op in de gelegenheid, het gedrukte
woord te lezen en bet gesproken woord
aan te hooren. Wij kennen in onze
naaste omgeving tal van wakkeren, die
vol geestdrift al hun krachten aan der
vrijzinnigen actie willen geven.
fluit, enlan d
De Balkan.
Eindelijk dan Is de vrede tusschen
Bulgarije en Turkije geteekend, het
verblijdende, doch te verwachten re
sultaat van zoor langdurige onder
handelingen. Turkgo kan tevreden
laaste schaduw van zgn gelaat.
XIV.
De heer Van Heukelom vertrok heel
vroeg, omdat zijn vrouw ongesteld
was en Wouter 'Bedreef een kort
briefje aan de iirma Goedbloed en
Van Aken. Hij had over hun be
sprekingen nagedacht, deelde hü mode,
en wanaclite geen verdere gemeen
schap met den heer Wonter De Regt
of zijn vertegenwoordigers.
Toen liet hij zgn rgtuig voorkomen
om naar de sociëteit te gaan. Met een
kritisch oog bekeek hg het weldoor
voede paard en glimlachte vriendelijk
tegen den koetsier.
„Goede hemel, Dekkers," zei hfj .je
paarden worden oven dik ais jijzelf."
„Uw schuld, meneer," was het opge
wekte antwoord. ,U gebruikt ze niet
half genoeg."
„Ik kan toch niet in de stad gaan
rondreden, om mijn koetsieren paar
den een vermageringskuur te doen
ondergaan 1 Pas maar op, Dekkers,
of je zult nog .eens op een olifant
gaan gelijken."
Hij sprong in het rijtuig en het
■reed snel weg.
Een lange man, die al eenigen tijd
op do straat heen en weer had ge
slenterd, liep naar een meid, die voor
het hak van een naburig huis stond,
en vroeg:
„Kan je ma ook zeggen, of dat
meneer Wouter Hoytsema's huis is?"
„Ja," was het antwoord.
„En was hij het, die daar wegreed
wezenwas het Europeesch grond
gebied na den eerste.n Balkan krjjg
zoo goed als geheel ingepalmd door
de bondgenooteD, thans heeft het
weder een aanzlenlBk gedeelte terug
gekregen, ten koste van het door
Balgarüe aanvankelijk veroverde. En
dit zal de Turken ongetwijfeld het
meest bevredigendat Adrlar.opel
opnieuw deel uitmaakt van het Otto-
maansc'r.o ryk. Wij hebban, in het
verloop van den Ibilkin-krijg, meer
malen de gelegenheid gehad, er op te
wijzen, boe gehecht de Turken aan
deze, hun heilige, stad zijn.
Van alle Balkap-staten komt Grie
kenland, dat merkwaardigerwijze de
minste offers heeft gebracht, per slot
van rekening het beat weg. Het Griek-
sche gebied is bijkans verdubbeld en
do bevolking nam met schier twee
mülioen toe. Maar of Griekenland daar
op den duur wol zoo moe zal inge
nomen blijken De toekomst moet
het antwoord geven op deze vraag.
Er is wol eenige reden tot twijfel,
want de nieuwe bevolking, welke aan
bot Gricksobe koninkrijk ts toege
voegd, bestaat uit een allegaartje van
Aibanoczen, Bulgaren, Roemeniörs,
Serviërs en Turken. Griekenland zal
nog heel wat moeite hebben, het met
deze eigenaardige heeron klaar te
spelen.
Men denko intnsschen niet, dat het
op den Balkan nu alles pais en vreê
is. Nog altoos is do vredo niet ge
teekend tnssehen Turken en Grieken.
Het heelt er voel van, alsof de roes
der overwinning den Grieksehen re
geerders naar het hoofd is geslagen
hun eischen althans zü!! van dien aard,
dat er nog heel wat tijd zal verloopen,
eer er zelfs maar een gedeelte van
door de Turken ingewilligd zal wezen.
De Turken weten drommels goed,
welko troeven zg la de bandon hebben,
nun leger is gereorganiseerd driohon-
derd duizend man goed gedrilde,
versche troepen kunnen elk oogonblik
huu marsch aanvaarden. Bulgarije
staat beslist niet mear aan do zijde
van Griekenland, integendeel, den
laatsten tgd valt een toenadering tot
Turkgo waar te nernen en de Turken,
geslepen diplomaten als zij zijn, heb
ben er hg de onderhandelingen niet
Bulgarije wel terdege voor gezorgd,
niet het onderste uit de kan te nemen.
En ook op Servië kan Griekenland
in den eersten tijd niet rekenen, wijl
het rfjk van konicg Peter de handen
vol heeft aan Albanië.
Mocht het dus tot een oorlog komen
tusschen Turkije en Griekenland, dan
hieft laatstgenoemd rijk er rekening
mede te houden, dat het in dien krjjg
geheel op eigen krachten zal aange
wezen zijn.
Het is te hopen, dat het niet tot een
nieuw bloedbad op dea Balkan komt.
Al te gerust mag men echter niet zgn,
want de laatste veertien dagen is de
toon der Tnrksche bladen tegenover
Griekenland hoo langer zoo dreigen
der geworden. Een bericht uit Saloniki
meldt o a., Bat aldaar reeds geruchten
in dat rjjtuig?"
„Ja," zei het meisje weer.
„Dank je." De vreemdeling lachte
even op zonderlinge wijze en liep door.
Hg wandelde een heel eind en bleef
eindelijk staan voor eon huis, dat, te
oordoelen naar de heldere gordijnen
en algem>ene netheid, dcor fatsoen
lijke raenschen werd bewoond.
Hfj klopte a.in Er verscheen een
vrouw. Of juffrouw Leer mans hier
woondo Neon. Zg wist niets van haar.
Zjj woonde hier nog maar achttien
maanden. De man zette zijn onder
zoekingen niet voort in do'buurt, maar
liep door, de namen lezende boven de
winkeltjes en kroegen. Eindelijk bleef
h|j staan voor het huis van een be
grafenisondernemer en trad binnen.
Een jonge man was bezig het laatste
café chantantdeuntje ta fluiten.
.Weet je ook iets vaneen juffrouw
Loenmans, die tien jaar geleden in
deze buurt woonde?" vroeg hij.
„Juffrouw Leenmans. Er kunnen wel
veertig juffrouwen Leenmans zijn. Wat
was haar voornaam en adres?"
„Juffrouw Anna Leenmans, Croos.
wgkschestraat 14."
De jongo man wipte haastig z(jn
stoel achterover, tot hij een hoek op
een plank achter hem kon bereiken.
Hij zag een bladwijzer door, vond
een nnmmer en greep een ander boek.
„Wjj hebben haar den 20sten No
vember voor negen jaar begraven,"
zeido hjj koeltjes, beide boeken
weer op hun plaats teruggooiend.
„Zoo? Is er hier nog iemand, die
loopen omtrent een aanval van het
Turkecho leger aan deGriekschegrene.
De gouvornenr-ganeraal van Macedo
nië hooft verklaard, dat allo door de
omstandigheden geboden voorzorgs
maatregelen zjjn gelrcffen.
Enkele ultra-radicale organen spre
ken het openlijk uit, dat, indien de
Grieksche regcerlng weigert, haar
elacben tot vredes sluiting te matigen,
de Grieken voorbeschikt zjjn, uit Epi-
tus en Saloniki verjaagd te worden.
Griekenland moet wel weten, wat hot
doet, zoo heet het, want het staat
tegenover een ramp, waarvan draag
wijdte niet is te onderschatten.
Er zijn dus omstandigheden, welke
er veel toe bijdragen, de blijdschap
ovor den Tnrksch-BnlgaarRchen vrede
te temperen.
Er is, zeer zeker, een nieuw bedrijf
van de Balkan-tragedie geëindigd.
Doch het drama zelf is nog niet uit.
Wie weet, wat er nog gebeuren moet,
vóór de slot-scène la afgespeeld 1
Ook Portugal sehjjntmaarniet tot rust
te kunnen komen. Er gaat haast geen
week voorbg, of men hoort van het
één of ander complot. Dezer dagen is
er weer
een nieuwe samenzwering
ontdekt, welke, naar het heette, gericht
was tegen een tweetal ministers, onder
wie de minister-president Affonso Costa.
Achteraf is dit gebleken oen onjuist
heid to zijn. Het was een monarebis.
tiseh complot tegen de veiligheid der
republiek, waarbg da royalisten hulp
kregen van de syndicalisten, loden
van vakvereenigingen met een anar
chistisch tintje.
Het plan voor oen nieuwen monar-
chistipchen inval lag kant en klaar.
Een voormalig marine-officier zou
in het noorden aan de Galioisehe grens
een strijdmacht samenbrengen, en een
ander monarchistisch voorman het
zelfde in Salamanca, aan de noord
oostgrens. Men zou nu, teneinde de
aandacht der regeering van die plaat
wat van haar weet Iets in de
schorre stem wekte het medelijden
van don jongen man.
„Ik zal vader roepen," zelde hg.
Vader kwam. HU had nog een
flauwe herinnering aan de vrouw,
oen weduwo met twee kinderen,
jongens, meende hg. Iemand hielp
haar in haar laatste dagen en be
taalde de begrafenis, maar hg wist
niet wie. De kinderen zouden wel
in het armhuis zgn. Gemakkelijk uit
te vinden.
Mot een brommende dankbetuiging
ging de lange man verder. Hg be
reikte het armhuis en het gelukte hem
den vader te spreken. De booken
werden geraadpleegd, om te weten,
waar Jacob en Gerrit Leenmans, die
nu twintig en achttien jaar zouden
zijn, gebleven waren, doch ze gaven
geen opheldering.
Weer stond ArieLeenmans op straat.
„Tien jaar dwangarbeid, miin vrouw
dood en mgn kinderen verloren en
dat alles door een klap op mijn kop,
dien Wouter Hoytsema mü gaf,"
prevelde bg. „Ik zal met hem af
rekenen 1"
In de gevangenis had de man wat
beschaving opgedaan. Ilg was ge
dwongen te leeren lezen en had ook
weldra kennis gemaakt met een mis
dadiger van een hooger rang een
fat, die zelfs trachtte in zgn boeven-
kleeding elegant te zgn. HU bewon
derde Leenmans' grooto kracht en
moed. Zy zwoeren elkander eeuwige
vriendschap. Adolf Vermeer werd zes
sen af te lelden, op verschllleuda
punten in Portugal oproeren teweeg
brengen en van de verwarrlog gebruik
maken, om een goed eind het land
binnen te vallen.
Daartoe moest blgkbaar de aanslag
te Lissabon dienen.
Het was een echte samenzwering
voor een roman van het jaar 1830.
HU het vallen van de duisternis be
gaven de samenzweerders zich naar
het voornaamste plein der stad met
een tasch, waarin zleh drie bommen
bevonden.
Er werd raad belegd en vgt mau
werden aangewezen, om naar Cintra
te gaan, waar zg, door het duister
begunstigd, in de buitenplaats van
minister Costa moesten doordringen.
Zg moesten een bom op het dak wer
pen, de minister zou dan we), zoo
luidde de naïeve redeneering, te voor
achgn komen en men zou hem met
een revolverschot dooden. De dood
van Costa zou het sein wezen voor
een opstand. Behalve den minister
president moest ook de minister van
oorlog gedood worden. Er zou dan,
zoo berekende men, een geweldige
verwarring ontstaan, gewapende syn
dicalisten zouden door de straten
trekken en de politieke gevangenen
bevrgden.
Er gebeurde zoo ongeveer niets van
dit alles. Alleen zgn er thans nog
eenige politieke gevangenen moer.
Volgens een te Lissabon versohg-
nend blad namen monarchisten en
radicaal-republikeinen deel aan dat
complot. Indien het bestemd was, de
beweging der royalisten te dekken,
klinkt dit laatste nogal vreemd.
Voor zoover de royalisten bg de
zaak betrokken zgn, trekt het de aan
dacht, dat er alweer op' Spaansch
gebied gecomplotteerd is. Begrgpelgk,
dat de regeering te Lissabon een pro
testje naar Madrid heeft gezonden 1
Volgens de Portugeesche regeering
is, waar het complot tgdlg werd ont
dekt, do rust geheel en al hersteld.
maanden vóór Leenmans in vrgheld
gesteld en de laatste begaf zich nu
naar een adres, waar hg iets omtrent
het verblgf van zgn makker hoopte
te vernemen.
Vermeer was de naam, welken deze
had aangenomen na zgn vrglatiug.
Wouter's koetsier bracht zgn meester
niet langB den kortsten weg naar da
sociëteit, neen, hg hield veel van om
wegen en zoo gebeurde het, dut hg
op de Spaansche Kade rgdende, bgna
in hotsing kwam met een ander rgtnig,
dat net den hoek van de Wgnliaven
kwam aanhollen.
Belde paarden werden met een ruk
ingehouden, er was een scherpe woor
denwisseling in ongezouten taal tus
schen de belde koetsiers en toen
maakte de andere vigilante van enn
listig verkregen voorsprong gebruik
en reed snel door.
Wouter liet het portier zakken.
„Heeft hg een vrachtje, Dekkers?"
„Ja, meneer, een dame."
,01 Laat hem dan maar gaan.
Anders had je hem wel mogen in
halen."
Dekkers, die driftig was, antwoordde
in zulke krachtige taal, dat Wonter
zelde
„Houd op met dat vloeken,Dekkers."
„Neem me niet kwalgk, meneer,
maar 't was ook mgn oude aapje en
dan te denken, dat een stommerik
Dekkers zweeg, omdat hg zgn ge
voelens niet kon bedwingen.
Wordt vervolgd).
