N°. 110 1913
Donderdag 18 September. 100ste jaargang.
DE TROONREDE
24 FEUILLETON.
Liefde's Loon.
Da uitgave dezer Courant gusehiedt 'Maandag-, Woensdag- en'Vr jdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per kwartaal, In Goes 0,75, Puiten Goes, franco f 1,25,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De prjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 cj
lij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwel jk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel» i, 1,berekend.
Bewjtnummers Speent,
Telefoonnummer 83. Directeur Gt. W. van Barneveld. Uitgave van de Nsaml.Vesncotselaap' „Gossche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
W Zij, dis zich met Ingang
van 1 October a. s. op dit blad
abonneeren, ontvangende tot dien
datum verschijnende nummers
gratis
Door H. M. de Koningin is giste
ren, ter opening van de zitting der
Staten-Generaal, de volgende rede
uitgesproken
Mijne Huren.
liet verheugt mij, weder in uw mid
den te zijn. Onze betrekkingen mot
do andere mogendheden waren in het
afgeloopen jaar weder van even vriend-
schappel jken aard, als in het vorige,
'De toestand van land- en tuinbouw,
alsmedo die der veehouderij, bleef
gunstighet mond- en klauwzeer kan
ais geweken worden beschouwdhan
del en nijverheid ontwikkelden zich
ook in het afgeloopen jaar over het
algemeen op zeer bevredigende wijze.
Het scheepvaartverkeer nam op
nieuw belangrijk toe de resultaten
van het scheepvaartbedrijf waren
gunstig; de uitkomsten van de ver
schillende takken van visscherfj zijn,
behoudens enkele uitzonderingen, be
vredigend.
De West Indische koloniën bleven
van rampen, als waarvan in het vorig
jaar werd gewaagd, gespaard.
De voortdurende vooruitgang van
den algemeenen toestand in Keder-
landsch-Indië stemt tot groote voldoe
ning. Met leedwezen moet vermeld
worden, dat de pest in verschillende
gewesten op Java, ondanks krachtige
pogingen tot onderdrukking,nog steeds
slachtoffers eischt. De gunstige be
richten uit Atjeh wettigen de verwach
tingen, dat in de naaste toekomst het
militair bestnnr aldaar geheel door
burgelijk bestuur zal kuD.nen worden
vervangen.
De burgeljke en militaire lands
dienaren vervullen hnn taak hier te
lande en in de koloniën op lofwaardige
wijze.
Naast de behandeling van reeds aan
hangige wetsontwerpen zullen nieuwe
voorstellen tot wettelfjka voorzieningen
uw aandacht vragen.
Grondwetsherziening tot toekenning
van het kiesrecht, behoudens vast
stelling van uitslnitingen, aan alle
mannelijke Nederlanders van een te
bepalen leeftijd, tot wegneming der
grondwettelijke belemmering tegen
het toekennen van het kiesrecht aan
vronwen, zal onverwijld worden voor
bereid.
Ik stel mj voor, aan een staats
commissie het onderzoek op te dragen,
in hoever een algemeen bevredigende
regeling mogelijk Is ter zake van de
subsidieering van het bj zonder onder
wijs en de voorwaarden, welke daar
aan verbonden moeten worden.
Indiening van een wetsontwerp tot
het kOBtelooB verleenen van ouder
domsrente aan behoeftige zeventig-
XI.
Nadat Wouter zjn eigendom had
afgehaald twee mooie koffers met
„W, H." er netjes op geschilderd
liet Wonter de bewuste stukken zege
len.
Een beambte zag even naar Salo
mon's contract en toen onderzoekend
naar Wouterhij hield hem blijkbaar
voor een jengdlg bloedverwant of
secretaris van den heer ,Wonter
Hoytsema, Maas-hotel", wiens naam op
het papier stond. Van het kantoor ging
hj naar het hötel. De portier ontving
hem met vele plichtplegingen en
bracht hem naar het kantoor, waar
een beleefde klerk hem terstond aanzag
voor den koerier van een Amerikaan-
sche familie.
„Ik zou gaarne een zit- en slaap
kamer hebben," zei Wouter.
„Eén slaapkamer?" was de ver
wonderde wedervraag.
„Ja."
„Met hoevelen bent u dan
„Wat belieft u
„I» het voor n alleen?"
,Ja."
De klerk bladerde in zijn register.
Vroegrjpe jongelingen waren hem
niet onbekend, maar een jongen van
Wouter's type was hem tot nu toe
jsrigeD, die gedurende een te bepalen
termijn geen ondersteuning genoten
van een instelling van weldadigheid,
kan in den loop van deze zitting
worden tegemoet gezien.
Een wetsontwerp tot vereenvoudi
ging van de invaliditeitswet en de
radenwet, alsmede een ontwerp tot
het toekennen van een recht ook op
geneeskundige hulp aan de verzeker
den krachtens de ziektewet, worden
voorbereid.
De toestand van 's lands geldmid
delen eischt dringende voorziening.
Ook bü zuinig beheer is de stijging,
welke bü voortduring in de opbrengst
der belastingen valt waar te nemén,
niet voldoende, om in de behoeften der
schatkist te voorzien. Onafhankelijk
van de in uitzicht gestelde sociale
maatregelen, eisehen eenige in vorige
zittingen aangenomen wetten reeds
nieuwe middelen.
Uw medewerking zal allereerst
worden gevraagd tot vaststelling van
een aigemeene inkomstenbelasting en
tot wijziging en verhooging der suc
cessiebelasting.
Het ligt in het voornemen, de spoe
dige indiening van een ontwerp tot
algeheele herziening van het Wetboek
van Strafvordering ta bevorderen.
Ten behoeve van de verdediging
van Nederlandsch-Indië zal de aan
bouw worden voorgesteld van een
slagschip ten laste van de Indische
geldmiddelen.
De reorganisatie der levende strijd
krachten, die na de invoering der
nieuwe Mllttiewet en in aansluiting
aan die wet werd ter hand genomen,
zal eerlang worden vcltooid.
Met de voorziening in de behoeften,
betreffende de uitrusting en de ver-
plegii g van het leger, zal worden
voortgegaan.
Een herziening van de bestaande
wettelijke regeling ten aanzien van
het verlofskader is in voorbereiding
Op de noodzakelijkheid, om een uit
breiding van dat kader ook in boogere
officiersrangen in de toekomst te ver
zekeren, bljft daarbij de aandacht
gevestigd.
Ik acht den tijd gekomcD, om de
afslniting en droogmaking van de
Zuiderzee te ondernemen. Verbetering
van den waterstaatkundigen toestand
der omliggende provinciën, uitbreiding
van grondgebied en blijvende ver
meerdering van arbeidsgelegenheid,
znilen daarvan het gevolg zjn. Een
wetsontwerp tot nitvoering van die
afsluiting en gedeeltelijke droogma
king zal u worden aangeboden.
Met nw medewerking hoopt de
regeering de laatste overblijfselen van
de vordering van heerendiensten op
Java en Madoera weg te nemen.
De regeering oordeelt het haar roe-
ping, ook in de koloniën de volks
welvaart te verheffen, en aan te kwee
ken het besef van saamhoorlgheid van
Moederland en Koloniën en van al da
bewoners dezer gebiedsdeelen. Zjj zal
haar doel nastreven door bevordering
der volksopvoeding, zich aanpassend
aan de behoefte der verschillende
nog niet voorgekomen.
„Een zit- en slaapkamer en suite
herhaalde hij.
.Precies."
De klerk werd in de war gebracht
door Wouter's vasten blik.
„Op welke etage?" vroeg hj.
„Dat weet Ik werkelijk niet," zei
Wouter. „Vertel mj maar eens, welke
kamers u beschikbaar hebt, dan kan
ik dadeljjk beslissen."
De ervaren beambte vond het be
lachelijk, dat hij voor den gek zou
worden gehouden door een jongen, die
onmogelijk ouder dan zeventien, maar
heel goed veel joiger kon zijn. Hj
wierp een onderzoekenden blik op
Wouter's kleeding en zag, dat die wel
goed was, maar toch niet een eersten
kleermaker verried.
Hj wilde hem in één slag ver
pletteren en zei met een listig glim.
lachje
„Er is een goede suite open op de
eerste étage, maar daarbj behoort ook
een kleedkamer en een badkamer."
„Dat lijkt mj goed. Die zal ik
nemen."
„O zoo I Ze kost twintig gulden per
dag."
Deze woorden werden met grooten
nadruk uitgesproken. Ze waren be-
Btemd alB een donderslag, waaronder
die zonderlinge jongeling in het stof
zou vernederd worden.
„Twintig gulden per dag I" merkte
Wouter kalm op. „Ik veronderstel,
dat er reductie wordt gegeven, als
groepen, waaruit de bevolking in
Nederlandsch Indië bests at, en opwek
kende tot verdraagzaamheid op het
gebied van den godsdienst en onder
linge waavdeering der rassen. Moge
Gods zegen op uw veelomvattenden
arbeid rusten.
Ik verklaar de gewone zitting der
Staten-Ganeraal te zijn geopend.
V
De Troonrede onderscheidt zich
door twee zakendat zij, in één op
zicht, meer geeft, dan w j hadden dur
ven verwachten, doch in een ander
minder biedt, dan Z9ker wel de ver
wachting was.
Wij mogen het niet verhelenwat
deze Troonrede inhondt op het stuk
van onderdoms-verzorging, bevredigt
ons niet. Zekergebroken zal worden
met de onbillijke bepaling, door den
vroegeren Minister Talma in de wet
gelegd, dat alleen een gratis-uitkeering
zal worden tc9gekend aan loon-ar-
beiders en hen, die bewjzen kunnen,
dat zjj in de tien jaren, voorafgaande
aan de in werking treding der wet,
minstens 156 weken in loondienst z jn
geweest. Daarvoor krijgen wjj in de
plaats het kosteloos verleenen van een
ouderdoms rente aan alle behoeftige
zeventig-jarigen, die gedurende een
te bepalen termjn geen ondersteuning
genoten van een instelling van wel
dadigheid.
Wij meenen, dat men hier de paar
den achter den wagen spant. Immers
ligt het niet voor de hand, dat zj, die
genoodzaakt zjn den st6un der lief
dadigheid in te roepen, het allereerst
aan die kostelooze nitkeering behoefte
hebben Ot worden bedoeld z j, die in
de één of andere instelling van lief
dadigheid zijn verpleegd Het is waar-
Ijk niet duidelijk. Even onduidelijk
is de toevoeging: „gedurende een te
bepalen termijn". Van de hoe-groot
heid van dien termijn vernemen wj
niets.
O, zeker: er kan, door amendeering
van het wetsontwerp, dat in den loop
van deze Kamer-zitting kan worden
tegemoet gezien, meer gegeven wor
den, dan het zoo op het oog biedt.
Maar waar een zoo belangrijke zaak
als de onderdoms-verzorging op het
spel staat, hadden wij mogen ver
wachten, dat de regeering zich voor
elke vaagheid zou gewacht hebben.
Dat dit niet is geschied, stelt ons
teleur.
Aanvankelijk heeft men ook in Enge
land de bedeelden van het Staatspen
sioen willen uitsluiten, doch, zooals
men weet, is de regeering later daarop
moeten terugkomen.
Evenmin hebben wij met eenige
sympathie de mededeeling kannen
begroeten, dat ten behoeve van de
verdediging van Nederlandsch-Indië
de aanbouw zal worden voorgesteld
van een slagschip ten laste van de
Indische geldmiddelen. Deze laatste
toevoeging is absoluut niet in staat
ons die bittere pil te doen slikken.
Afgezien van de omstandigheid, dat
het kleine Nederland toch nimmer bij
machte zal zijn, tegen een groote
mogendheid, in of huiten Europa, zijn
koloniën te verdedigen, ook al word
het ganeche budget besteed, hadden
wj gaarne vernomen, dat de Indische
gelden op betere wijze zouden worden
bestemd dan voor aanschaffing van
vernietiging3 werktuigen. Aan de
meerdere ontwikkeling van den In
lander, aan een doeltreffende irrigatie,
aan aankoop van particuliere lande
rijen, aan landbonw-doeleinden zonden
deze gelden op waarlijk waardige
wijze zijn besteed geworden.
Wj vreezen, dat ook dit Kabinet
aan het militairisme, zoo in Moeder
land als in Koloniën, te veel de aan
dacht schenken zal, waardoor groote
vólks-belangen gevaar loopen, nit bet
oog verloren te worden Wij vreezen
het zeer, en knnnen alleen de hoop
uitspreken, dat wij ons in dit opzicht
vergissen.
Doch, laten wij het niet vergeten
er is veel, zeer veel, wat wij in deze
eerste Troonrede met groote sym
pathie begroeten.
Voorop is geschoven de Grondwets
herziening. Dit verblijdt ons van
ganscher harte. Het is der regeering
daarmee ernst. Immerszj verklaart,
dat die Grondwetsherziening onver
wijld zal worden voorbereid. En zij
stelt voor, het toekennen van het
kiesrecht aan alle manneljke Neder
landers van een te bepalen leettjd,
behoudens vaststelling van uitsluitin
gen, en tot wegneming der grond-
wettel jke belemmering tegen het toe
kennen van het kiesrecht aan de vrouw.
Wj hadden niet anders verwacht.
Dat er gesproken wordt van uitslni
tingen, behceft absolnnt geen bevreem
ding te verwekken niet één partj in
ons land, ook de sociaal-democratische
niet, is vóór een allemans kiesrecht.
Maar w j vertronwen, dat de regeering
met het vaststellen der uitsluitingen
zoo karig mogelijk zal zijn. Wat ook
bevredigen moet, is de omstandigheid,
dat men bij het bepalen van den leef-
t jd niet zleh zal honden aan den thans
geldenden vijfentwintig jaar. Moge
met de meerderjarigheid ook de rjp-
heid voor het kiesrecht worden vast
gesteld.
De vrouw ziet haar kiesreoht-strjd:
op zoo waardige en sympathieke wijze
ten onzent gevoerd, met een eerste
succes bekroond. De grondwettelijke
belemmering tegen het haar toeken
nen van het kiesrecht wenscht deze
regeering weg te nemen. Moge dit
aanvankelijk succes spoedig dooreen
tweede en grooter gevolgd wor
den haar toe te laten tot de stombns
Van bijzonder belang is ook hetgeen
over de te volgen politiek ten opzichte
van Indië gezegd wordt. Dit is zeker
met het heilloos drijven van de afge
treden regeenng is het uit, en daar
door zal ook een einde gemaakt knn
nen worden aan de bedenkeljke gis
ting, welke niet te ontkennen valt.
Het Kabinet-Cort van der Linden stelt
zich zeer zeker niet op het standpunt
van onverdraagzaamheidintegendeel
wil het zoo verzoenend mogelijk op
men ze voor een maand neemt?"
„Wel hm gedurende het sei
zoen is het hm niet gebruike
lijk
„O, heel goed! Ik kan later wel een
overeenkomst voor een dunrzaam ver-
bljf maken, als het mij geschikt voor
komt, Welk nummer heeft de suite,
en wilt a zoo goed zijn, mjn bagage
er terstond heen te laten brengen?"
De klerk was verbluft, maar bij zei
toch nog
„U hebt de voorwaarden toch wel
gehoord honderd en veertig gulden
per we;kl"
„Ja", zei Wonter. „Moet ik u een
week vooruit betalen? Ik kan n papier
geven, maar Ik had liever, dat u een
cheque wilde ontvangen, daar ik ge
reed geld noodig kan hebben".
Na een flauw gemompel, hetwelk
moest beteekenen, dat een cheque met
genoegen zou worden aangenomen,
nam Wonter zjn cheque-boek en vulde
een cheque voor het hötel in.
De klerk zag naar hem met een
verbazing, te groot voor woorden.
Hj haalde het register voor den dag
en Wonter teekende zjn naam. Men
gaf hem een kwitantie en liet hem
den weg naar zijn kamers wjzen.
Een knaap, kleiner, maar niet jonger
dan hijzelf die zeer belangstellend
naar het voorafgaande had gelnis-
terd vroeg bedeesd, of de gast de
trap wilde opgaan of de lift gebrniken.
Wouter verkoos te loopen. Het
vorstelijk voorkomen der vertrekken
verraste hem terstond bij het binnen
treden. Ofschoon volstrekt niet de
dnnrBte suite in het hötel, overtrof
zijn nieuwe omgeving toch alles, wat
hj ooit had gezien. Weldra werden
zijn koffers gebracht en kwam een
kellner binnen.
Zj praatten nog over het weer, dat
de laatste dagen buitengewoon mooi
was geweest, toen er op de denr werd
geklopt en de directeur van het hötel
binnentrad.
De klerk had de zaak niet vertrouwd
en zich tot een hooger autoriteit ge
wend. Zelis deze vriendelijke en diplo
matieke man kon zjn verbazing niet
bedwingen, toen h j den bewoner van
de suite zag.
„Ik hoop, dat deze suite n goed
zal bevallen", zei hj, bj gebrek aan
iets beters. Er was reeds een bood
schap naar de bank gezonden, om te
vragen of de cheque ln orde was.
„Bent n de directeur vroeg
Wouter, die zjn handen waschte.
Jft
°Ik hen bij, dat ik u zie. Een nwer
beambten scheen zeer verwonderd,
omdat een jongeling, zooals ik, znlk
een dure suite nam. Ik veronderstel,
dat het iets ongewoons 1b, maar er
is geen reden, waarom er drukte over
gemaakt moet worden. Er behoeft
toch geen uitlegging van gegeven te
worden
„Neen, neen, natuurlijk niet."
„Dank u zeer. Ik heb een bjzondere
reden, waarom ik in dit hötel wensch
treden op het gebied van den gods
dienst en den inlander niet grievend
treffen ln hetgeen hem heilig is. Bevor
dering van de volksopvoeding, zich
aanpassend aan de behoefte der ver
schillende groepen, waaruit de bevol
king in Nederlandsch-Indië bestaat,
opwekking tot verdraagzaamheid op
godsdienstig terrein en tot onderlinge
waardeering der raBsen, moet dit
al niet vanzelfsprekend lelden tot aan
kweeking van de zoo hoog noodige
rust?
Daar is nog veel meer, wat onze
instemming heeft. Wj denken a»n de
instelling van een Staatscommissie,
welke tot taak zal hebben te onder,
zoeken, ln hoeverre een algemeen be
vredigende regeling mogeljk is ter
zake van de snbsidieerlng van het
bijzonder onderwijs en de voorwaar
den, welke daaraan verbonden moeten
worden. Op dit laatste komt het vooral
aan. Met handen-vol werden de kost
bare belasting-penningen nitgegeven
aan subsidie en om waarborgen voor
deugdelijk onderwjs bekreunde het
Kabinet-Heemskerk zich niet in het
minst.
Wj denken voorts aan de plannen
op financieel gebied vaststelling van
een aigemeene inkomsten-belasting en
wjziging en verhooging van de suc
cessie-belasting aan de te verwachten
wetsontwerpen tot vereenvoudiging
van de bureaucratische invaliditeits
wet en het verleenen van geneeskun
dige hulp aan hen, die onder de be
palingen der ziektewet vallenaan de
hoog noodige aigemeene herziening
van ons al te verouderde Wetboek van
Strafvorderingaan de afsluiting en
drooglegging van de Zuiderzee.
Men bemerkt bethet Kabinet-Cort
van der Linden heeft zjn werk-pro-
gramma breed opgezet. Gewichtige
arbeid wacht de nienwe Kamer. En
wanneer ten aanzien van het vraag
stuk der onderdoms-verzorging een
regeling wordt getroffen op den grond
slag van het herstemmings.program
van vrjzinnigen en sociaaldemocra
ten; wanneer men op het stnk van
militaire uitgaven rekening houdt met
hetgeen daar leeft in het hart van het
overgroote gedeelte des Nederland-
schen volks, dan zal dit Kabinet ais
een waarachtig vrjzlnnig Kabinet
worden begroet, dan zal het werkzaam
zjn ten zegen van land en volk.
Buitenland.
De onvoorwaardell|ke discipline
In het Dultsehe leger.
Het ongeluk, een Dultsehen mili
tairen ballon overkomen, heeft natuur
ijk tot velerlei beschouwingen in de
Dnitsohe pers aanleiding gegeven.
Dezer dagen werd er reeds op gewe
zen, hoe door overmatige belasting met
oorlogstoerustingen het behoud van
een ballon en het leven der opvarenden
in de waagschaal gesteld worden.
Thans wjst de Deuteche Nachrichten
op een ander gevaar, waaraan de
Duitsehe militaire luehtvaarders bloot
te wonen. Ik heb dit adres opgegeven
voor gewichtige doenmenten. Wilt u
zoo goed zjn, er voor te zorgen, dat
Ik als een gewoon mensch wordt be
handeld
„Ik hoop, dat de beambte niet lomp
jegens n was?"
„Niet het minst. Ik zoek alleen te
beletten, dat er bjzondere aandacht
aan mj wordt geschonkenhet zon
niet aangenaam zjn als een curiositeit
te worden behandeld."
Het was een zeer redeljk verzoek.
De directenr verzekerde hem, dat hj
terstond daarvoor zou zorgen, maar
besloot inwendig, dat hj terstond in
lichtingen zon gaan inwinnen over
dezen merkwaardlgen jongeling, mis
schien bj de politie.
„U kunt wel heengaan," zei Wouter
tot den kellner.
„Wilt u zoo goed zjn mj een goed
kleermaker te recommandeeren zei
Wouter. „Ik heb een geheelen nltzet
van kleeren noodig en het zon m j veel
moeite besparen, alB men mj precieB
zei, wat ik moest koopen en waar."
„Ik neem aan, dat u het allerbeste
verlangt?" vroeg de directeur vrien-
deljk.
„Ja."
„Wilt n in het hötel den lunch ge
bruiken
„Ik wil liever hier iets gebruiken
en zou uw raad daarin gaarne aan
nemen."
Wordt vervolgd.)