NV103 1913
Dinsdag 2 September,
100
ste
Het verloop van de Crisis.
n FEUILLETON.
Liefde's Loon.
Binnenland.
O
Da uitgave dezer Courant gesehiedtjMaandag-, Woensdag- en'Vry dagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, In Goes f ffif75s buiten Goes, franco f f,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Deprisder gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 ct
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweigk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h f 1,— berekend.
Bew9snammeri Speent.
Telefoonnummer 28. Diresteur G. W. vah Barneveld. Uitgave van de Naaml-VsHHOotsehap „Goesshe Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Nu de crisis beëindigd is, geeft liet
fad. een korte opsomming van haar
verloop.
Nadat de uitslag van de eerste stemming
voor de Tweede Kamer op 17 Juni j 1.
reeds gewezen had op een gehuchten
achteruitgang voor de coalitie-partijen,
maakte 25 Juni, de dag der herstemmin
gen, de nederlaag der coalitie volkomen.
De stand der partijen in de Tweede
Kamer was geworden 45 Hechts (met
inbegrip van 8 wilden) en 55 Links (37
vrijzinnigen en 18 sociaal-democraten).
Daarop volgde
26 Juni, buitengewone Ministerraad
in verband met, den politieken toestand.
27 Juni. - Mr. Heemskerk naar'tLoo.
Het Kabinet stelt de portefeuilles ter
beschikking van H. M. de Koningin.
29 Juni. - Mr.Troelstra vertrekt naar
bet buitenland, na zich te hebben laten
interviewen overden politieken toestand
30 Juni. Het Folk meldt, dat mr.
Troelstra uitgenoodigd is tot een confe
rentie met H. M. de Koningin op 't Loo.
De Voorzitter der Eerste Kamer, J. E.
N. baron van Schimmelpenninck van der
Oye, door H. M. de Koningin op't Loo
in audiëntie ontvangen.
Naar gemeld wordt, is dr.Knyper naar
liet buitenland vertrokken,
I Juli. De Voorzitter der Tweede
Kamer, jhr. mr. O. E. A. M. Van Nispen
tot Seveuaer, door H. M. de Koningin op
't Loo in audiëntie ontvangen.
's Avonds ontvangt Hare Majesteit te
's Gravenhage jhr. mr. J. Roëll, vice-
president van den Raad van State, in
audiëntie.
3 Juli. Mr. M. Tydeman op 't Loo
door H. M. de Koningin in audiëntie
ontvangen
4 Juli.Vergadering van partij besl uur
en Kamerfractie der S-D-A-É. vergade
ringen van de vrijzinnige Kamerfracties,
5 Juli. 'sMorgens mr. P.J.Troelstra
door H. M. de Koningin p 't Loo in
audiëntie ontvangen 's namiddags mr.
T. H. de Meester.
7 Juli. Jhr. mr. A. T. de Savornin
Lohrnan door H. M. de Koningin op het
Loo ontvangen.
9 J uli. Dr. D. Bos op 't Loo door
de Koningin ontvangen.
Vergadering van de vrijzinnige Kamer
leden.
10 Juli. Dr. W. H. Noiens door
de Koningin ontvangen.
II Juli. Dr. D. Bos wederom door
deKoniugin ontvangen, dieliem desamen-
stelling opdraagt van een nieuw Ministe
rie, gevormd uit de geheele Linkerzijde
van de Tweede Kamer.
Conferentie tusschen dr. Bos en de
vrijzinnig democratische Kamerfractie.
12 Juli, Conferentie tusschen dr.
Bos en een vijftal vertegenwoordigers
der vrijzinnige concentratie.
14 Juli lletVollc verneemt, dat mr.
Troelstra door dr. Bos uitgenoodigd is,
De arme vrouw betuigde Wouter
haar dankbaarheid en zei, dat hg ze
ker een goede mosder moest hebben.
Mijn moeder was niij zeer dier
baar», antwoordde hij droevig, „maar
zy is nn dood, voor altgd voor mg
verloren.'
„Arme jongen! En is je vader ook
dood
„Ja. Reeds lang geleden.'
„En waar woon je nu?"
„O," zei h5, „ik heb op den Schie-
damsehen Dfik gewoond, maar ik ga
er weg. Waar ligt de wasecherU, waar
over u het hadt? Ik zal er u eens
komen opzoeken."
,In de Dijkstraat in Kralingen.
Vraag maar naar juffrouw Verboom."
„'t Is gelukkig voor u, dat u ver
stand van wasschen hebt, anders zou
het er slecht voor u uitzien."
„Maar dat heb ik niet," antwoordde
zg. „Doch ik zal het wel spoedig
leeren. Het is niet het werk, waar ik
tegen opzie, maar de omgeving. Vóór
mijn huweigk was ik onderwijzeres.
Mijn man was ingenieur. En nu is
alles voorbij,"
„Nog niet alles. Het kan nog wel
deel te nemen aan een Ministerie tot
Grondwetsherziening, welk aanbod zich
uitstrekt, tot 3 Ministerportefeuilles,
j 15 Juli. Het partijbestuur der S.D.A.P.
schrijft een buitengewoon congres te
i Zwolle uit op 26/J7 Juli.
16 Juli. Mr. Troelstra keert alhier
terug.
18 Juli. Conferentie tusschen dr.
Bos en mr. Troelstra.
De beer Vliegen, partij-voorzitter der
S.D.A.P., verklaart, zich in Hel full: vóór
aanvaarding der p jrtefeuilles.
19 Juli. „Partijcoufereniie" der
S. D. A. P. te Amsterdam.
21 Juli Medegedeeld wordt, dat
de „partij-conferentie" der S. D A P.
het voorstel van dr. Bos definitief heeft
afgewezen (met 13 tegen 8 stemmen)
Hierdoor vervalt let buitengewoon
congres.
25 Juli. Dr. Bos wordt door de
Koningin op 't Loo ontvangen.
29 Juli. Publicatie der corres
pondentie tusschen dr. Bos en mr.
Troelstra.
30 Juli. 's Middags vergadering
van de drie vrijzinnige Kramerfracties
afzonderlijk 's avonds gezamenlijk.
81 Juli. Publicatie van het be
sluit der vrijzinnige concentratie, om
geen Ministerie uit de concentratie op
ziehzelve te vormen,
1 A ug. Vooraanstaande personen
in de S. D. A, P. (o.a. de Kamerleden
Schaper en Vliegen) doen alsnog pogin
gen om teiug te komen op het besluit
der partij-conferentie.
In liet district Rotterdam I blijkt
de S- D. A. P. sinds Juni 1200 stem
men achteruit te zijn gegaan.
Dr. Bos ontheven van de opdracht
tot Kabinetsformatie.
2 Aug. Mr. P. W. A. Gort van der
Linden ontvangt te Soestdijk van H. M.
de Koningin opdracht tot de vorming
van een extra-parlementair Kabinet,
3 Aug. Het Partijbestuur der
S. D. A. P. besluit tot het bijeenroepen
van een buitengewoon congres te Z volle
op 9 en 10 Augustus.
4 Aug. S. D. A. P. verliest liet
district Hoogezand, door haar in Juni
veroverd, aan de vrijzinnigen.
5 Aug. Op de partij conferentie
der S. D. A. P. worden voor het
Zwolsche congres een meerderheids-
resolutie (mr. Troelstra c.s.) vóór
en een minderheidsresolufie (Wibaut
c.s.) tegen het aanvaarden van Minister
portefeuilles opgemaakt.
6 Aug. Bespreking tusschen mr.
Cort van der Linden en zes vertegen
woordigers van de vrijzinnige concen
tratie.
8 Aug. De S. D. A. P. verliest
het district Rotterdam I, door haar in
Juni veroverd, aan de rechtsehe coalitie.
10 Aug. De S. D, A. P. verwerpt
met 375 stemmen tegen 320 (en 15
blanco's) de meerderheidsresolutie-Troel
stra c.s., waarmee de partij zich dus
tegen bet aanvaarden van Miuisterpor-
eens beter worden. Vaarwel."
„God moge u zegenen," zeide zij
ernstig, toen hg op eenigen afstand
van den Schiedamschen DJk uitstapte
Hij drong door de menigte heen,
niet langer bezorgd voor zgn meteoor.
Zgn moeder zou daar wel zorg voor
dragen. Da opmerking van juffrouw
Verboom over z$n moeder bad hem
goed gedaan. Nu, jutfrouw Verboom
zou zpn moedors gedachtenis neg wel
eens zegenen 1
Hij ging den winkel van Dirksen
voorbg en zag den ouden man achter
de toonbank zitten. Aarzelend bleef
hp staan, zou hg binnengaan efniet?
Toen deed hg het eerste.
„Goddank, Wouter, dat ik je weer
zie", riep zyn oude vriend. „Waar ben
je toch geweest Heb je gehoord, wat
mg overkomen is met mgn pensioen
ik heb er met geen mensch over
kuunen spreken".
Dit was niet heel juist. Dirksen
had er met de heele buurt over ge
sproken. Maar door zgn verhaal ver
gat hy naar Wouter en zyn steen te
vragen. Wouter leende een schop,
een schuier en een sterken zasr, zonder
dat Dirksen vroeg, waartoe die dingen
moesten dienen, hg sprak maar steeds
door over het onrecht, hem aangedaan.
Zoo was het Wouter gelukt, de
noodige werktuigen te verkrggen,
ZODder de aandacht ti trekken 17ij
tefeuilles heeft uitgesproken.
18 Aug. Mr. Cort van der Linden
door H. M. de Koningin in audiëntie
ontvangen.
23 Aug. Mr. Cort van der Lin
den, wederom door de Koningin in
audiëntie ontvangen, brengt H, M.
definitief verslag uit omtrent de hem
verstrekte opdracht, aanvaardt de op
dracht en blijkt met de samenstelling
van een Kabinet gereed.
De benoeming der nieuwe Ministers
zal eerst, geschieden na de officieele
deelneming der Regcering aan de plech
tigheid en feesten in verband met de
opening van het Vredespaleis.
25 Aug. De samenstelling van bet
nieuwe Kabinet wordt bekend.
27 Aug. Intervieuw met mr.
Treub (den nieuwen Minister van Land
bouw, Handel en Nijverheid) omtrent
diens standpunt t. o. v. liet vraagstuk
der Staat sneu sio n rieering.
29 Aug. Beëediging der nieuwe
Ministers; overname der portefeuilles
door de nieuwe bewindslieden.
Bekendmaking van de samenstelling
van het nieuwe Kabinet in de Staats
courant.
Buitenland.
De Turksch- BisSgaarsche
verhouding.
De Europeesche mogendheden, hoe
groot zü ook zgn en hoe gewichtig
zg zich ook voordot n, zgn wispelturig
als kleine kinderen.
Volkomen eens zBn zij het eigenlijk
nooit en daardoor is van een krachtig
en gezamonigk optreden zoo goed als
nimmer Bprake. Er zgn te veel ver
schillende belangen vcor elk aan iedere
Europeesche kwestie verbenden en
waar de eene mogendheid krachtda
dig zou willen ingrijpen, waar zg een
bedreiging van haar eigen belangen
ziet, daar'zgn het juist weer anderen,
die een afwachtende ronding bepleiten,
omdat de zaak, ws tr het om gaat, öi
haar onverschillig, öf haar in sommige
gevallen zelfs voordeelig is.
By alle Europeesche conflicten wordt
ten sterkste dat gebrek aan samen
werking gevoeld Europa? is niet in
zgn voornaamste staten éér geheel,
het is een verzameling van helerogene
deelee, die zich voornameigk in twee
hoofdgroepen, di Triple Entente en
het Drievoudig Verbond hebben afga
scheiden.
En hoe weinig hecht ook deze
groepen nog zgn is in den jangaten
Balkankrüg, voornameigk in da
kwestie betreffende do herziening vn
het verdrag van Boekarest, ten dui-
delflkste gebleken.
Zelfs al wordt de scheiding tusschen
de Triple Entente en het Drievoudig
Verbond bewaard, Jan nog bigkt elk
van deze statenbonden een wispel
turig geheel te zfl'n.
Hoe is er niet geschermd met het
vredesverdrag van Boekarest, hoe
heeft niet Oostenrijk hst als een
levensbelang beschouwd, dit te wijzi
gen ten gunste van Turkye, hoe heeft
wachtte een geschikte g ilegenbeid af,
en het gelukte hem, ongemerkt het
„Hemelrijk" binnen ta gaan. Da deur
van no. 3 was gesloten. Hg stak den
sleutel in het slot en trad binnen.
Het was heel donker in de kamer,
maar hg wierp zgn last neer ensioot
de deur weer achter zich. Toen ging
hy al (tastend naar dan schoorsteen
mantel, waar hy een kaars en een
do03ja lucifers had laten liggen. Zyn
laarzen kraakten, toen hg liep over
wat hg wist dat meest diamanten
waren, en hy struikelde over Je ma
tras voor den haard.
Ja, de kaars was er en weldra had
hg licht. Een enkele blik toonde hem,
dat alles nog juist was, zooals hij het
Zaterdagmorgen had verlaten.
Hg begon ru geregeld te wei ken.
Eerst maakte hy vuur aan, want het
was een koude avond. Toen schudde
hg zijn matras uit en veegde den
vloer, soodat ailo witte steentjes, waar
mede dia bezaaid was, op een hoop
lagen. Hg verzamelde deze in een
courant en maakte er een pakje van,
dat hij weer in een dikker brain pa
pier wikkelde en met touw stevig
vast maakte.
Er waren honderden kleine dia
mantjes in dat aanzienigke pakje en
verscheidene er van zoo groot als
kleine erwten. Het rosuitsat van zyn
vegi-n znn meer tiee du'zrnd
niet van de audere zijdo SuBland, de
oude beproefde vriend van het Bul-
gaarsehe r|jk, tegen Prankryks zin er
op aangedrongen, een zoodanige wyzi-
g'ing aan ta brengen, dat hot voor
bulgarye nu nadeelige vredesverdrag
later op con voor dit rijk aannemelijke
wijze zou worden omgewerkt.
Juist daardoor, juist omdat het den
krachtlgen steun van Oostenrgk en
Rusland achter zich voelde, was Bul-
garge genegen, het verdrag te teeke
nen en een vrede te aanvaarden, welke
in alle opzichten nadeelig voor dit
r$k kon genoemd worden.
Nauweigks was echter de vrede tot
stand gekomen en zag Bulgarye hoop
vol naar zgn trouwe beschermers om,
of de een na den ander weifelde -en
maakte bezwaren nu nog tusschon
beide te komen met bet gevolg, dat
Bulgarge aan voor dit rgk nadeelig
vredesverdrag heeft getaekend, dat
niet meer horzien en daardoor ook
niet meer te zgnen gunste veranderd
zal kunnen worden.
Op het oogeu'olik laten de mogend
heden, voornameigk weer Oostenryk
en Rusland, haar dierbaren Bulgaar-
schen protégé opnieuw in den steek,
Het gaat nu tUBsehen Bulgarge en
het Turkache ryk, dat, tot zgn oude
kracht teruggekeerd, zich de sterkste
weet en daarvan gebruik maakt, de
door Europa vastgestelde grensign
willekeurig naar eigen goedvinden te
wgzfgen.
Waar big'ft nu de tussehenkomst
van al die groo'.e staten, die zoo hard
roepen, dat Bulgarge niet verzwakt
mocht worden en dat het evenwicht
op den Balkan eischte, dat een sterk
Bnigaarsch ryk aan het hooid der
Balkanstaten zou staan
Na tal van diplomatieke onderhan
delingen en nota's hebben Bulg&rye's
groote vrienden dit land nu den raad
gegeven, zieh met Turkye in ver
binding te stelleD, wat natnnrigk
evenveel wil zeggen ais toe te geven
aan alle Turksehe eisehen, Adrianopel
af te staan en de grensign ten gunste
der Turken te wyzigen.
Gelukkig heeft Bulgarge in den
jongsten Balkankrlig een gevoelige
les gehad en la daarom zoo verstan-
dig, liever vrü'willig eenig grondgebied
te verliezen, dan zich opnieuw in een
zwaren en niet te winnen oorlog te
wikkelen.
De Bulgssrache ministerraad heeft
besloten, reehtstreeksche onderhande
lingen met Turkge te openen over
Trtcië en Adrianopel.
Natsjswitsj, de afgevaardigde van
Bulgarlie, heeft volmacht cm den defi
nitieven vrede te teekenen en de
onderhandelingen mat Turkljo te
openen,
Het verloop van deze onderhande
lingen, welks te Konstantinopel ge
voerd zuilen worden, is nu reeds niet
mooilyk vast te stellen.
Tnrkyo zal zgn zin krygen, Adria
nopel, de stad dar oude sultansgraven,
zal het terug ontvangen en een nieuwe
grenslijn, noordeigker dan d9 tegen
woordige, zal Bulgarye verkleinen en
het TnrkEChe rgk opnieuw een 'oelang-
rgk grondgebied in Europa toewgzen.
galden z$n.
Nu nog eens goed in alle hoeken
gezocht en na zieh vergewist te heb
ben, dat er niets was over gebleven,
dat achterdocht zou kunnen opwekken,
opende hy de achterdeur en ging naar
buiten.
Da wiud was gaan liggen. Bg het
flauws licht van do kaars kon hg op
het kleine plaatsje duidelyk de witte
steentjes en de donkerder stukken
m&ta-l zian liggen. Hy begon bg den
drempel en voegde flink door, tot hg
vier groote hoopen op de steenen had
verzameld. Hg had geen tgd de stukjes
gebroken straatsteenen uit de frag
menten van den meteoorsteen te zoe
ken, alles veegde b'j nu maar samen,
om het later zorgvuldig te onderzoeken
Hg bekeek nauwkeurig de venster
banken, de deurposten, de sluiting
van het kolenhok aan den anderen
kant van het plaatsje, zelfs de muren
_eri veegde elk stukje metaal er af.
'Hg had meer couranten noodig en
weldra ook gebrek aan touw. Toen
ging hy weer het huis binnen, maakte
het dikke touw los, wasrmede hy zich
had willen ophangen en ontrafelde
het in strengen. Weldra had hg over
vloed van sterk koord en vier dikke
pakken werden bg het eerste gevoegd.
Z5 waren zwaar en wogen olk ver
scheiden kilo's. Toen hg ze naast
cikr.ar tiende: muuroa-ler het ra-im
Teleurgestelde ambtenaren,
Bet Correspondentieblad van de Ver-
eeniginq van ambtenaren bij de Rijks
verzekeringsbank BChrgft
Wanneer dit blad versebgnt, heeft
do wisseling van hoofd, ook van het
Departement van Landbouw, Ngver-
haid en Handel, plaatsgevonden. Als
Minister treedt nu op mr. M. W. P.
Treub.
Hiermede is het geschikte oogen-
blik gekomen, ons af' te vragen, of de
ambtenaren der Ryksverzekering3-
bank reden hebben, met dankbaarheid
te hordenken, hetgeen onder het be
wind van Minister Talma voor hen
gedaan werd. Naar men weet, nam
de heer Talma op 10 Februari 1908
het beheer over het Departement van
Landbouw op zlcb, zoodat deze Excel
lentie gedurende 5 Va jaar fe beschik
ken heeft gehad over ons wel en wee.
Eerigkheidshalve zgn wy verplicht
te verklaren, dat enkele, zg het ook
zeer geringe, verbeteringen onder
Minister Talma's bestuur tot stand
kwamen, maar anderzgds mogen wg
niet verhelen, dat ons ook de bitterste
teleurstellingen bereid werden.
Dat het examen voor adjunct-com
mies afgeschaft, maar daarvoor het
z. g. vakexamen in de plaats werd
gesteld; dat gedurende zes jaren niet
ook maar éen klerk tot adjunct-
commies werd bevorderddat nog
steeds de financieels positie der
lagere ambtenaren zoo weinig bevre
diging schenkt; dat met name de
positie der schryvers onveranderd
bleef, terwijl zoo menigmaal de nood-
zakeiykheid van verandering, d.w.z.
van verbetering werd erkend, zyn
even zoovele teleurstellingen voor de
Bank&mbtenaran.
Toon hg als Minister optrad, werd
in vele ambtenaarsgezinnen nood ge
leden de Minister is thans heengegaan
en de nood is gebleven. Dit is het
antwoord op de vraag, of de ambte
naren reden hebben dankbaar te zgn
voor wat onder het bestuur van Mi
nister Talma voor hen gedaan werd.
Een erkenning.
De Standaard zegt in een artikel
tsr gelegenheid van den verjaardag
van H. M. de Koningin o a.:
„Een eeuw geleden kwam Oranje
in het land terug, na een ballingschap
van ongeveer negentien jaren na een
tgd van verdrukking en lyden als
ons volk sinds die dagen dor smarto
nog niet weer heeft gekend. Toen
Wiiiem van Oranje in 1813 den Ne-
derlandschen bodem betrad, vond hg
hier terug een volk, dat verarmd en
uitgeput was door em zelf gekozen,
Ijdellijk begeerde slaverc?. Onze bron
nen van welvaart waren verdroogd
wo hadden aan alles behoefte; do
inzinking was algemeen; en rie nn,
na oen eeuw, vereenigt zich rondom
den troon onzer Koningin een volk,
dat zich verheugen mag in groote
stoffelijke welvaart, een volk, dat ook
op geesteiyk en wetenBehappeiyk ge
bied is herleefd in menigerlei opzicht".
Hier zyn door ons vier woorden
zette, rees er een onvoorziene moei
lijkheid voor hem op.
Indien deze stukjes reeds zoo zwaar
waren, hoe zou hg dan dan meteoor
zeif uit het git kannen lichten, waarin
hy lag en hem brengen naar een
veiliger plaats dan het „Hemelryk?"
Een koude rilling liep door zgn
leden. Voor het eerst sedert hot ver
laten der gevangenis vreeEde hy een
mislukking vac zgn plan. Haastig
greep hg de kaars, snelde naar het
plaatsje en hield het licht hoven de
opening. Toen riep hli luid:
„HoeMoest ik zoo gauw het ver
trouwen op moeder verliezen Want
de groote metaalmasBa grooter dan
do grootste soort kanonkogel was
in alle richtingen gespleten. De regen
en de Btoom hadaon hun werk goed
gedaan. Het was zelfs mogeiyk, dat
hy niet eens de BChop behoefde te
gebruiken, maar eiken afzonderlijken
klomp er met de hand kon uithalen.
Terstond bracht hy die gedachte ten
uitvoer en haalde zoo dikke stukken
te vooreehlin. H5 merkte op, dat zg
vol zaten met doffe witte steenen,
sommige zoo groot als duiveneieren.
Indien de collectie in Salomon's brand
kast vgfhonderd duizend gulden waard
was, moest deze van een fabelachtige
waarde zgn.
Wordt vervolgd
