N°. 102 1913
Zaterdag 30 Augustus
100ste jaargang,
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
De Opening van het
Yre des-paleis.
ie FEUILLETON.
Liefde's Loon.
goesche
De uitgave dezer Courant geschiedt jMaandag-, Woensdag- en'Vrydagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten GoeB, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Intending ran advertentlön op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
courant.
De prjjs der gewone advertentlên is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 et
BB directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, lvuwelBk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewijsnummers Sfcent,
Telefoonnummer 33. Directeur G. W. van Bahneveld. Uitgave van de Naaml.Veanootecfeap ,Goes*he Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Zoo is er dau gisteren op plech
tige wijze te 's Gravenliage, in de vor
stelijke residentie, het Vredes-paleis,
stichting van Andrew Carnegie, ge
opend, liet Vredes-paleis, waarvan de
beteekenis door den stichter in het kort
aldus is uitgedrukt„Geloovende, dat
liet instellen van eeu Permanent Hof'
van Arbitrage bij bet, verdrag van
29 Juli 1899 de belangrijkste slap
voorwaarts van een aan de geheele wereld
ten goede komend humanitair karakter
is, welke ooit door de mogendheden in
vereeniging met elkaar is genomen,
daar deze ten slotte den oorlog moet
verbannen, en verder van meening
zijnde, dat liet streven der Vredes
conferentie veel zal winnen door de
oprichting van een paleis en bibliotheek
voor het Permanent Hof van Arbitrage,
wil ik, Andrew Carnegie, van de stad
New-York, een som van anderhalf
millioen dollars geven voor het gezegde
doel, welke som ter beschikking is ge
steld van de Nederlandsche Regeering."
De opening van liet Vredes-paleis
is een waardig slot van het dit jaar
in de residentie gehouden internationaal
congres voor den wereld-vrede.
i)e socialisten hebben dit alles een
laffe vredes-comedie geheeten.
Natuurlijkde predikers van den
klassen-strijd zijn de eenige en de alleen
ware propagandisten van den wereld
vrede Toen zij bun congres te Bazel
hadden gehouden, werd dit opgehemeld
als een grontsche daad, waartoe alleen
lijk de sociaal-democraten in staat
waren En natuurlijk, als de „bour
geois" propageeren voor den wereld
vrede, dan heet dit komedie, eeu
leugen, „symbool van iedere onder
gaande klasse", zooals liet snorkend
heet in Het Volk van 27 Augustus.
Men weet echter de uitlatingen van
deze heeren op de juiste waarde te
schatten.
Noch van de congressen in het be
lang van den wereld-vrede, noch van
de slichting van liet Vredes-paleis kan
iemand in ernst hebben verwacht, dat
daardoor met een slag de oorlogen uit
de wereld zouden zijn.
Maar wel zal op den duur daaraan
twijfelen wij voor ons geen oogenblik
dit practiscb resultaat bereikt worden,
dat door arbitrage in tal van gevallen
de oorlog wordt voorkomen, liet Vredes
paleis staat daar in de residentie als
het ideaal van zoo velen, van telkens
meerderen dat de menschheid liet
zwaard in de schede zal laten rusten
Daarna krabbelde hy nog Iets
anders.
„Daar," zei hij met een zucht van
vei lichting, „dat is geen zeer for
meel document, maar het is voldoende.
Je kunt het morgen laten zegelen.
Teeken deze kwitantie voor vijfhon
derd gulden even."
Wouter nam de beide papieren en
tas ze oplettend, daarna schreef hfl een
voudig „Wouter* over het zegel onder
aan de kwitantie. Vervolgens stak hij
zijn geld in den zak, na het zorg
vuldig te hebben nageteld.
„Boe laat moet ik morgen komen f*
vroeg h|j met zijn pet in de hand,
gereed om weg te gaan.
„Om elf nur. Maar wacht even. Beb
je geen vrienden? Het bezit van zoo
veel geld bij een jongen als jü
„Ik kan op mijzelf passen, meneer
Salomons. Ik zal hier om elf nur zijn.
Goeden dag.*
VIII.
Hot was vier uur, toen Wouter het
kantoor van Salomons verliet. De
waarde van z$n geld deed hem aan
de onaangename mogelijkheid denken,
dat het uit zijn versleten zak zou
v kannen verdwijnen.
en zicli zet aan de heerlijke, zegen-
brengende werken des Vredes.
Dit is zijn beteekenis.
En bij de opening van liet Vredes
paleis spreken wij niet alleen de beste
wenscben uit voor de resultaten van
deze instelling, docli brengen wij een
woord van oprechten dank en warme
hulde aan den Amerikaanscheu pacifist,
die zonder ophef, wars van eigen glorie,
dit kostbaar en kostelijk geschenk onze
regeering aanbood, een woord van dank
en hulde aan den man, wiens naam
blijvend zal zijn verbonden aan deze
groolsche stichting, aan
ANDREW CARNEGIE
Gemeenteraad van Goes.
Zitting van Donderdagavond 8 uur.
Voorzitter de heer .1. B. de Beaufort,
burgemeester.
Afwezig de beeren Dekker, Holl-
mann en Kisch,allen met kennisgeving,
en de heer Kakebeeke zonder kennla
geving.
Ingekomen zjn goedkeuringen door
Ged. Staten van verschillende raads
besluiten en een afdruk van het ver
slag omtrent don toestand van het
waterschap De breede Watering bewet-
ten lerseke over 1912—1913.
Afschrijving van belasting of school
geld wordt verleend aan de heeren
L. van Dollen, W. J. van den Boseh,
J. G. de Graauw, I. G. Parmentier,
A. J. E. de Paauw, L. Schipper en
mej. A M. Both.
Da gemeente-begrooting voor 1913
wordt gewSzigd.
Daar de tweede klasse van de
avondschool voor ambachtslieden by
den aanvang van den eureus 1913—
1914 gesplitst moet worden, stellen
B. en W. voor, oenasBiatent-leeraarte
benoemen voor handteekenen en zulks
met ingang van den nieuwen cursus.
Voor de benoeming wordt aanbe
volen de heer P. G. C. Kothuizen,
bouwmeester dezer gemeente.
BH stemming wordt benoemd de
heer Rothuizen, met algemeene stom
men.
In verband mat het vertrek van
den onderwijzer H. Oele, zal voorzien
moeten worden in de daardoor ontstane
vacature in het onderwyzend per
soneel by het herh&lingsonderwys.
B. en W. stellen voor, in plaats van
den heer Oele, als zoodanig,te benoe
men den heer F. C. van Strlen, onder-
wIjzer aan school B.
De heer Van Strlen wordt met al
gemeene stemmen als zoodanig be
noemd.
De gemeenterekening over 1912
wordt goedgekeurd in ontvang op
f 338856 34 en Sn ultgaal op f334709 845
dus met een batig saldo van f4146,491/>.
Goedgekeurd wordt ook de rekening
van het gaethuisbestuur, In ontvang
op 120953 59 i/t, en in uitgaaf op
f 18478,46 i/s, dus met een goed slot
van f247513.
Aangeboden wordt de begrooting
Voor een gedeelte van het geld van
meneer van Heukelom betaalde hy
zyn eersten inkoop, een ruimen, met
knip sluitenden tabakszak, waarvoor
hy twee kwartjes betaalde. Toea ging
hy een melkinrichting binnen en be
stelde een kop thee met een broodje.
Terwijl hj hierop wachtte, gelukte
het hem alle bankbiljetten op één na
in den tabakszak te werken, zonder
ze uit zijn broekzak te voorschyn te
halen. Maar toen een paar biljetten
van vijf en twintig gulden op den
grond vielen, keok een man in de
buurt wantrouwend op en Wouter
begreep, dat hy wat voorzichtiger
moest zyD. Zonder naar zjjn buurman
te zien, haalde hy zyn overbiyvende
kwartjes en dubbeltjes te voorschyn
en deed, of hy ze natelde.
Die list gelukte. De man bekom
merde zich verder niet om hem. Toen
hy zyn vertering zou betalen, gat
hy een bankbiljet en verzocht het in
zilver te wisselen. De buffetjuffrouw
scheen eenigszins verwonderd te zyn,
dat zulk een havelooze jongen zooveel
geld bezat. Wouter besloot dus dat
gevaar zooveel mogeHjk te vermijden
en zich van betere kleeren te voorzien.
In de Kipstraat vond hy een tweede
hands kleerwinkel. Hier kocht hy een
gedragen, maar fatsoeniyk blauw pak
voor vyf en een halven gulden, een
paar laarzen voor drie galden, een
pet voor zestig centen, een iral en
een linnen boord.
▼oor 1914 van de gemeente-gasfabriek.
Zy wijst in ontvang en uitgaaf een
bedrag van f108255 aan.
De raad kenrt haar goed.
In verband met de uitbreiding van
het gaBbedryf acht de gascominissle
een herziening van het salaris van
den directeur der gasfabriek nood-
zakeiyk. Zy meent, dat dit salaris over
eenkomstig de door haar voor 1914
ingediende begrooting moet worden
vaBtgeBteld op f 2500 plus het vrye
g8bruik van cokes en gas en voorts
verhoogd moet worden tot een maxi
mum van f 3500, met f 100 voor Iedere
75000 MS gas, die boven de 600 000
Ms aan particulieren in Goes worden
geleverd.
Op grond van het rapport van den
heer Bakhuis, neemt de gascommiaaie
aaD, dat na 20 jaren het debiet van
gas aan particulieren te Goes met rond
700 000 M3 zal zfiu gestegen.
Wanneer deze berekening jnfst is,
zat de directeur na 20 jaar zyn
maximum salaris bereikt hebben.
De gascommissie stelt dus aan den
raad voor, deze salarisregeling vaBt
te stellen.
De gemeentebegrooting voor 1914
wordt den raad aangeboden.
Zy wyst in ontvang en uitgaaf een
bedrag van f 134-415.4-2 V» aan.
Da gemeentebegrooting van het
burgerlijk armVstuur voor 1914 wordt
onveranderd goedgekeurd in ontvang
en uitgas f tot een bedrag van
f 102207.68 i/,.
In het reglement voor het burgerijk
armbestuur wordt een kleine wyzl-
ging aangebracht
Nu de waterleiding zal gebrnikt
worden voor het blussehen van brand
en in verband daarmede de noodige
blu3ehmiddelen zyn aangeschaft, Is
het ook wenscheiyk, de bestaande
verordening-, regelende het brandwe-
zen, zoodanig te wijzigen, dat de
verordening op de percoonlyke dien
Bten kan vervallen, aangezien thans
veel minder personeel zal noodig zyn
en het de voorkeur zal verdienen, een
kleiner aantal mensche In vasten
dienst te nemen.
B. en W. stellen daarom voor, goed
keuring te verleenen aan de den raad
overlegde verordening, om daarna de
verordening op de persooniyke dien
sten te kunnen intrekken.
Da raad keurt deze nieuwe veror
dening goed.
De heer Pilaar merkt hierby op,
dat art 16 hem niet dnldeiyk is.
Men verbiedt daar meer dan 25 L.
alcohol in voorraad te hebben. Dit is
toch niet doeniyk voor apothekers en
h srberglers.
De Voorzitter meent, dat apothekers
geen zuiveren alcohol in voorraad
hebben.
De heer Pdaar bestrijdt dit. Hy wflat
er op,dat dit een heele oude bepaling is.
De heer De Witt Hamer meent, dat
hier meer benzine bedoeld zal zyn.
De heer Pilaar stelt voor, de bepa
ling te schrappen. De hinderwet grjjpt
hier toch in.
De heer Fransen van de Putte zou
Hy dong zooveel mogeiyk af, zooals
met zyn havelooze plunje overeen
kwam.
„Ik heb ze laag genoeg geprijsd,"
zei de winkelier somber. „De zaken
gaan tegenwoordig niet als vroeger.
Maar ja hebt wel een nienw pak
noodig."
„Ja," zei Wouter. „Ik heb een be
trekking gekregen en moet daar fat
soeniyk voor den dag komen
„Waar werk je?" vroeg de man,
wlen zyn houding en nette wyze van
spreken opviel.
„By Salomons op de Blaak." Pas
had hy die woorden geuit, of het be
rouwde hem reeds.
„Wat is hy?" vroeg de winkelier
verder.
„Een Jood," zei Wouter lachend,
wierp wat zilvergeld op ds toonbank
en zocht er hot verschuldigde bedrag
uit. „Er biyft niet veel over, hé
voegde hy er by.
„Nu, kyk eens," zei de man. „Daar
heb je dan een gulden toe. Je bent
een schrandere jongen en je zal je
weg wel vinden. Als je weer wat
noodig hebt, kom dan weer by my
en ik zal je goed behandelen
„Dank u zeer," zei Wouter, zeer
verrast door deze edelmoedigheid. „Ik
zal u zeker niet vergeten."
De kleeren en laarzen werden nu
ingepakt en Wouter snelde haastig
Wfg.
„Een wonderiyke jongen," peinsde
dit punt tot een volgende vergadering
willen uitstellen.
De Voorzitter maakt hiertegen be
zwaren wanneer onverhoopt brand
mocht uitbreken, zou men in groote
moeiiykheden komen.
De rsad besluit daarna in het be
sproken artikel het woord aleobol te
schrappen.
Aan het RJk wordt tot wederop
zegging toestemming verleend, in de
brandgang aan de Kreukelmarkt een
kabelkastje te mogen plaatsen, tegen
een jaariyksche vergoeding van f 5.
De Voorzitter merkt daarby op, dat,
wanneer de raad niet met het voor
stel, f 5 te vragen, was meegegaan,
B. en W. zonden hebben voorgesteld,
het verzoek aan het Ryk te weigeren.
Het raadsbesluit, waarin aan de
VereeniglDg voor handelsonderwys
vergunning wordt verleend tot het in
gebruik geven van schoollokalen,
wordt, op advies van Ged. StateD,
meer nauwkeurig omschreven en o a,
daarin bepaald, dat de hoofden dor
scholen en het schooltoezicht te pllen
tydo toegang tot de lokalen moeten
hebben en deze lokalen niet mogen
gebruikt worden in de uren, waarin
zy voor het geven van onderwys van
gemeentewege worden gebezigd.
Aan den heer J. Bos wordt, in
verband met een te bouwen woning
aan den straatweg naar Kloetinge, een
rooliy'n aangewezen, gevormd door de
rechte iyn vanaf het meest vooruit
springend gedeelte van perceel wyk
H No 95 naar de voorzijde van perceel
wyk H. No 96
Het le suppletoir kohier van den
boofdeiyken omslag over 1913 wordt
vastgesteld tot een totaal bedrag van
van f539.94
Aangezien de iinancieele commissie
niet voldoende gelegenheid heeft kun
nen vinden cmtrent een en ander
advies uit te brengen, stellen B. en W.
voor, om, hetgeen de agenda vermeldt
betreffende de punten inzake een na
dere regeling van verschillende sala
rissen, een voorstel tot verhooging
van het te heffen maximum bedrag
aan U.O. en dat tot het aangaan van
een geldleening voor de gemeente-
gasfabriek te behandelen in een ver
gadering, die vermoedelijk zal worden
uitgeschreven tegen 11 September a.s.
De heer De Witt Hamer wyst er
evenwel nog op, dat de raad spoedig
zal moeten overgaan tot het slnlten
van een leening voor de gastabrlek.
Hy deelt daarby mede, waarvoor ver
schillende uitgaven noodzakeiyk zyn.
Er zal b.v. f 900 noodig zyn voor de
buizenlegging naar het terrein van
de nieuwe landbouwschool. Hy zon
gaarne zien, dat de raad by de taegroo
ting deze gelden zal toestaan.
De raad verklaart zich daartoe in
principe bereid.
H u i t e n 1 a n d.
Gewapende vrede.
Een staat, een verzameling van
menschen, die zich door afkomst, taal
en geschiedenis één geheel voelen, is
de winkelier. „By een jood ln dienst
te gaan 1 Hoe zeide hy ook weer, dat
zyn naam was Salomons Daar heb
ik iets van gelezen. Maar waar?'
Een paar uur later wist hy het, want
hy las het Nieuwsblad ook.
Wouter haastte zich naar een bank
instelling in de Wynstraat en het was
byna donker, toen hy daar aankwam,
net weer was slecht en de trams op
het Beursplein werden bestormd. Een
arme vrouw met een klein kind op
dan arm trachtte tevergeefs ln de
tram na„r het Bark te komen. Toen
Wonter aankwam, zag hy jnlst, hoe
zy onmeedoogend door eenige mannen
werd weggeduwd. Nn was er geen
plaats meer. De vronw zag droevig
rond. Wonter zei tot haar:
„Biyf dicht by my. Ik zal u In de
volgende tram helpen."
„O, als je zoo goed wil zyn," zei
zy met een vermoeid glimlachje. „Ik
ben zoo mee. Ik ben heelemaal van
Kralingen komen loopen. Ik hoorde dat
ik daar werk in een wasschery zou
kunnen krygen en hen er naar toe
geweest met myn kind, want ik kon
niemand krygen om er op te passen."
„En is het n gelnkt, daar werk te
vinden?" vroeg hy medeiydend.
„Ja, ik mag dankbaar zyn. Ik kan
vgf galden In de week verdienen en
begin morgen."
„Heeft nw man geen werk?"
„Hy is in Januari gestorven. God
weet, hoe ik sedert dien tyd heb ge-
feiteiyk niet anders dan een eigen
persooniykheid, die als een zellstandig
individu optreedt, wanneer tyd au
omstandigheden dit optreden nood
zakeiyk maken.
Daarom spreken we ook over de
groote en kleine mogendheden als
personen van een eigen karakter en
verkondigen b.v. wat Duitschland wit
en Engeland niet wil en daarom
worden ook de verschillende staten op
politieke teekeningen als personen
weergegeven, personen, die het ka
rakter uitbeelden, dat men zich lederen
staat eigen denkt.
Evenals bepaalde personen heeft
ieder ryk dan ook zyn goede en
slechte eigenschappen en zijn men-
schelyke zwakheden z'n deel.
Ook Bnlgarye heeft dit dezer dagen
getoond. Het heeft zich doen kennen
als een land, dat, hoe grooter zyn
bezit wordt, des te sterker begeert,
deze bezittingen nog nit te breiden.
Dat toonde het, toen na den voor dit
land gelukkigen eersten Balkankryg
Bnlgarye niet erg genegen was, zoo
spoedig al vrede te sluiten, en dat
zelfde egoïsme toonde het ook, toen
het by de verdeeling geen afstand
wilde doen van datgene, waarop zyn
bondgenooten voor hun hnlp en steu 1
onbetwistbaar het recht meenden te
hebben.
Thans verraadt Bnlgarye ontegen-
zeggeiyk een andere menscheiyke
eigenschap.
Het heeft ook na den jongsten Bal
kanoorlog getoond, zich niet spoedig
te kunnen heenzetten over een betrek-
keiyk klein verlies, al heeft het aan
de andere zyde ook nog zoo veel
grondgebied gewonnen.
Het verlies van Adrlanopel vervnlt
op het oogenblik meer de harten der
Balgaren met ergernis, dan de aan
winst van nienwe landstreken dan
bewoners vreugde verschaft.
Een Turkech staatsman, door de
„National Zeitung" geïntervlenwd,
zeide naar aanleiding van de Tnrksche
vesting, dat er voor Tnrkye geen
Adrlanopelsche kwestie bestaat, dat
deze kwestie voor Bulgarye wel dege
ïyk steeds van het grootste belang
zal biy ven, wanneer werkeiyk de ves
ting, waarvoor de Bulgaren zulke
zware cffers gebracht hebben, niet aan
Bnlgarye wordt afgestaan.
Hy sprak de hoop nit, dat de groote
mogendheden nit den loop der omstan
digheden mogen leeren, dat zy een
groote fout begingen door Bnlgarye
in den steek te laten en het dns te
dwingen, op eigen gelegenheid zyn
recht te zoeken. Nog achtte hy het
mogelyk, dat de onderhandelingen
over Adrlanopel een gunstig verloop
nemen, want al kry'gt Bnlgarye op
het oogenblik een uitbreiding van
grondgebied, welke drie maal zoo
groot is als die welke Dnitschland in
1871 van Frankryk verkreeg, toch zal
het evenals Frankryk en met veel
meer recht treuren om wat het ver*
loor en alles in het werk stellen,om zich
krachtig te maken voor den dag der
vergelding.
ieefd. Als de buren niet zoa vrlendeiyk
waren geweest, zonden myu kind en
ik van honger gestorven zyn. Maar
daar komt onze tram."
Toen de wagen nader kwam, greep
Wouter de koperen stang met zyn
linkerhand en weerde de menschen
met zyn rechter, waarin hy zyn bundel
droeg, af. „Vlug," zei hy tot da vrouw,
zoodra de menschen waren uitgestapt
„Spring er in."
Zy wilde dit doen, maar werd op
zy geduwd door een jonge man, die
op het balkon was biyven staan, om
een sigaret aan te steken. Doch Wonter
sprong op de trede, stiet hem weg en
trok de vrouw er op en volgde haar
naar binnen.
„Zoo'n gemeene,brulde de ver
schrikte rooker.
„Nu? Waarom ben je niet eerder
uitgestapt? Moet ik je een handje
helpen?" vroeg de conducteur.
„Dat ellendige gespuis," pruttelde
de jonge man, terwjjl h(j de straat
overstak. „Waarom zendt Margaretha
de Begt my toch altyd naar dat ellen
dige „Hemelryk"ik begryp er niets
van I Nu, lk kan haar ditmaal ver
tellen, dat het huis leeg is en de vol-
gende week afgebroken zal worden."
En zoo kwam Wouter in botsing
met den klerk der firma Jongbloed
en Van Aken, die door de bezorgde
Margaretha De Kegt was uitgezonden,
om zyn verbiyfpiaats te ontdekken
Wordt vervolgd.)
