N°. 85 1918.
Dinsdag 22 Juli.
iü()8tó jaargang,
Een verloren leven.
Hcheeve Voorstellingen.
33 FEUILLETON.
mMim
Da uitgave dezer Courant geschiedt,Maandag-, Woensdag- en'Vrij dagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per kwartaal, In Goes f 0,75, bulten Goes, franuo f 1,85.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertenties op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDA.G vóOr 13 uren.
De prijs der gewone ad vertentiën is van 1-5 regelsöO ct., elke regel meer 10 ct
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van l—10 regels 1,— berekend
Bewijsnummers ,5 cent.
Telefoonnummer 88. Directeur G W. van Barnevpj.d. Uitgave van de Naaml.Veanootscliap „Goesshe Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santbn.
L
Zoo zal dan een buitengewoon con
gres plaats liebbeu van de sociaal
democratische arbeiderspartij, op 36 en
37 Juli a.s., ter bespreking van de
houding dezer, partij ten aanzien van
de ministerieele crisis.
Als het ware ter inleiding van dit
congres zijn de artikelen te beschouwen,
welke onder deu titel „De Krisis» in
Ret Volk ran de vorige week ver
schenen, op welke artikelen, naar het
ons wil voorkomen, wel liet één en
ander valt af le dingen.
Zoo wordt allereerst onder verwij
zing naar een reeds vroeger gepubli
ceerd opstel beweerd, „dat de vor
ming van een kabinet nit de gehee/e
linkerzijde ons (dit isde redactie van
Het Volk) niet de beste weg lijkt tot
oplossing van de politieke krisis. De
groote fout, die aan deze keuze kleeft,
is, dat zij de aanvaardiging en de be
vestiging is van de autithese".
Dit nu vermogen wij niet in te
zien.
De antithese toch, welke hier is
bedoeld niet de socialistische, de
tegenstelling tussehen kapitaal en ar
beid is die van dr. Kujrper, en iu
alle toonaarden nagezongen door zijn
coalitiegenooten vóór of tegen den
Christus, vóór of tegen het geloof. Deze
antithese is nimmer door de vrijzinni
gen aanvaard, evenmin als door de
sociaal-democraten.
Wat echter meer zegtzij was onzer
zijds niet eu kon onzerzijds niet zijn
de inzet tot den slembus-strijd van de
afgeloopeu Juni-maand.
Zeker wij hebben haar veroordeeld,
en in dit opzicht was liet vrijzinnig
concentratie-program duidelijk genoeg.
Doch zal iemand, met onze politiek op
de hoogte, ook maar een simpel oogen-
blik durven volhouden, dat onze strijd
uitsluitend gericht is geweest tegen de
autithese vau dr. Kuyper, daardoor als
het ware een nieuwe antithese iu het
leven roepend f Het wil er bij ons
niet in.
Naast een onomwonden, voor ieder
verstaanbare veroordeeling- van de
antithese-politiek, bevatte het vrijzinnig
concentratie-program een reeks van
positief-democratisclie eischeu, ais daar
zijn vastlegging in de Grondwet van
het algemeen kiesrecht voor mannen
het wegnemen van de hinderpalen tot in
voering van het kiesrecht voor de vrouw,
zonder aan dat kiesrecht eischen van
maatsehappelijken welstand te stellen
verkiesbaarheid van de vrouw Staats-
pensionneeriug voor allen, die daaraan
behoefte hebben, onverschillig, of zij
loonarbeiders zijn dan nietaanmoedi
ging van de vrijwillige verzekering met
geldelijken steun uit de Staatskas
vasthouden aan ons huidig, beproefd
gebleken handels-stelselfront maken
voor de openbare schoolverheffing-
van htt peil van ons volks-onderwijs
verbetering van de opleiding en de
Een Bouan van Schuld en Boete.
.Maar kant n den man niet aan
wtyzen, die de misdaad pleegde?'
vroeg de president.
,Ik kende hem niet. Ik had hem
nooit eerder gezien, vóór het licht
door het venster op zijn gelaat viel,
totdat
.Totdat
.Totdat Ik hem vandaag opnieuw
Er ontstond groot rumoer in de zaal
en de een keek den ander met ver
wonderde blikken aan, terwijl de
oogen van de gevangene triomfantelijk
glinsterden.
.indien u hem vandaag hebt ge
zien, zooal» u zei, weet u dan nu ook,
hoe h(j heet?' vroeg de president.
.Zonder eenigen twijfel", antwoordde
Totter.
,En hoe heet hij dan
,De man, die de beklaagde van den
-moord heeft besehuldigd de man,
dien u Brandenburg noemt".
Was er een oogenblik geleden ver-
salarieering der onderwijzers.
Wij kunnen ous niel voorstellen, dal
er iemand zal zijn, die beweertdit
zijn geen positief-democratische eischeu.
Nu is het volkomen waar, wanneeer
Het tolk in herinnering brengt, dat
talrijke malen, in het bijzouder door
mr. Drucker, als woordvoeder van de
vrijzinnig-democratische fractie in ons
parlement, dewenschelijkheid is betoogd
van een nieuwe partij-groepeering, waar
bij niet de vraag geloof of ongeloof',
maar de vraagdemocratie of behoud
het richtsnoer zou wezen.
Doch is onzerzijds de jongste stembus
strijd niet in dit teeken gevoerd
Wij begrijpen dan ook niet, hoe de
redactie van Het Volk tot de bewering
komt, dat het samenstellen van een
Kabinet uit degeheele linkerzijde de aan
vaarding en bevestiging is van de
anthithese.
Aanvaard en bevestigd is zij alleen
door de coalitie, welke, naar het sociaal
democratische hoofdorgaan zelf even
later constateert, juist daardoor in den
veikiezings-strijd een nederlaag leed,
zoo zwaar als zij nog nimmer beleefde,
„lionsevvatieven eu demokralen beiden
liepen uit het koalitie-kamp over.
verkoudigt het blad.
in die heide verklaringen ligt een
inconsequentie,welke toch al bezwaarlijk
kan worden goedgepraat op een wijze
als deze„Dat christelijke arbeiders
overliepen naar de sociaal-demokratie,
is volkomen natuurlijk. Dat voorstanders
van den vrijhandel overliepen naar de
concentratie, eveneens. Zij gaven liet
goede voorbeeld, dat thans door de
politici diende te worden gevolgd. Zij
wezen deu weg naar een nieuwe partij
vorming, gegrond op de tegenstelling
van belangen, die nu eenmaal bestaat,
in onze maatschappij, die een steeds
scherper vorm aanneemt, en die moet
worden uitgevochten
Maar wat hebben wij aau deze rede-
neering
Wat zegt zij ons
Kan het der vrijzinnigheid, kan het
der sociaal-democratie kwalijk worden
genomen, dat er naar de concentratie,
en misschien wel hij de herstemmingen
enkelen naar de S. D. A. P. overliepen,
conservatieven „van liet geharnaste
soort", menschen, die voor het concen
tratie-program niet het allergeringste
gevoelen, die alleen tegen de coalitie
wilden stemmen, en die daarvoor geen
ander middel hadden dan te stemmen
vóór de linkerzijde
Geen ernstig man zal deze vraag in
bevestigenden zin wensclien te beant
woorden.
Er is tegen de coalitie verzet gekomen
óók in eigen kring. De oprichting van
mr. dr. Van de Laar's christelijk-sociale
partij, de oprichting van den „Nationale
13ond van Protestantsche Kiezers in
Nederland" en zoovele andere verschijn
selen zijn daar, om liet te bewijzen.
Doch was één en ander het gevolg
van een ageeren der vrijzinnige concen
tratie tegen de verderfelijke Kuyperiaan-
wondering geweest, nn was de ver
bazing wel honderdmaal grooter en
het kostte den president heel wat
moeite, het publiek weer tot bedaren
te krijgen. Er ontstond een oogenblik
van diepe Btilte, toen de gevangene,
de oogen hemelwaarts gericht, met
pleehtige stem zeide:
„Bet is waar. Ik ben onschn'dig
aan de misdaad. Hg is zeil in don
kuil gevallen, dien hy voor een ander
had gegraven".
Ja, zÖ was onschuldigmaar toen
de politie den schuldige wilde ge
vangen nemen, was hg verdwenen.
H9 was gevlucht, toen hg zgn naam
in verband hoorde brengen met den
moord.
XVII.
Nadat mevrouw Dufour In vrijheid
waB gesteld, nam z(j haar intrek by
Truns, die na een aardig villatje te
Kgswtjk bewoonde. Mortel had een
oogenblik geaarzeld, of h(j dit wel
zou goedkeuren, daar z(j door eigen
schuld haar moederlijke rechten had
verloren, doch toen hg er maar even
op zinspeelde tegenover Truus, ver
sloeg zij hem onmiddeligk met deze
enkele woordenZ(j ls m|jn moeder".
Mortel had er dan ook tenslotte In
sclie anthithese
Geen kwestie van
Het wil ons Jan oek voorkomen, dat
Uet Volk spijkers op laag water zoekt.
Eerst wordt geconstateerdHe uit
spraak voor het Algemeen Kiesrecht, blijft
he,t groote histoi iscl/e feit van den igden
Juni.
Wij hebben daar vrede mee, al zouden
wij.gaarne onmiddellijk daarnaast ge
noemd hebben willen /.ien Staatspen-
siouneeriug, behoud van de openbare
school, behoud van ons huidig geldend
handels-stelsel.
Buitenland.
De toestand op den Balkan-
Veel nieuws valt er niet te vortelleD.
Opnieuw is op don Balkan oen half
slachtige periode ingetreden, een tfid,
waarin van beslissende gevechten on
roeinrgke overwinningen geen sprake
ls en die zich kenmerkt door een
langzaam sterker wordende reactie na
het geestdriftig ten oorlog trekken
der verschillende legermachten, en het
opduiken van tal van vtedesgeruchten.
Dezelfde toestand van verslapping,
die na den Turkschen vercietigings-
ki'Ug op den Balkan geheerscht heett,
zal thans opnieuw intreden. De troe
pen hebben hun plicht gedaan, de
kannonuen hebben gebulderd, dui
zenden en duizenden zyn op het slag
veld verminkt en gevallen en groote
Bulgaarsche landstreken zijn door
vfjandige legers bezet. Nu eindigt het
ruw geweld en is het woord aan de
diplomatie.
Eindelooze onderhandelingen, con
ferenties vsn afgevaardigden, al ol
niet werkende onder pressie der mo
gendheden, zgn thans in de eerste we
ken, wallicht in de eerste maanden
weer te wachten.
Een pant vraagt thans nog In de
allereerste vraag de aandacht.
Dat is de houding van TurkUe.
De Tnrksehe troepen toch zyn het
door Bulgarije bezette gebied binnen
gedrongen ondanks de protesten
der mogendheden, die het nog zoo kort
geleden gesloten Bulgaarsch-Tnrkscho
vredestractaat voor beide partijen
bindend achten en staan thans
voor Adrianopel.
Dit geeft te denkon.
Want als er iets is, dal het Moharn-
medaanschc rfik met hand en tand
verdedigd heeft, els er ln al het dit
rgk ontrukte gebied een stad is, die
het niet dan onder den grootsten
dwang heeft prys gegeven, dan is het
de vesting Adrianopel geweest.
Adrianopel, de stad met haar Tnrk
sehe heiligdommen, met haar Turk-
scbe geschiedenis, met haar moskeeën
en de heilige graven der oude sultans,
is door het oude Balkanverbond Blechts
verkregen teu kostte vau reusachtige
offers aan menschenlsvens eu oorlogs
materiaal. En dat die stad, in handen
van het sterke Bulgarije was, was don
Turken een doorn in het oog.
Maar het sterke Bulgarye bestaat
niet meer. Van alle zgden door vijan-
den besprongen, trokken do Bulgaar
sche troepen meer en meer terug en
lieten het pas veroverde TurkBche
gebied in handen van Serviërs en
toegestemd en hy had beiden, moeder
en dochter, naar haar villa gebracht.
Daar verliet hy haar en ging, op ver
zoek van mevrouw Dufour, Simon
Potter opsporen. Truus ging naast
haar moeder zitten, om uit haar eigen
mond haar geschandvlekt leven te
hooren.
Met veel snikken vertelde mevrouw
Dnlour haar schuldig leven. Toen zy
geëindigd had, viel zy weeuend aan
de voeten van haar dochter, door wie
zy vreesde, verstooton te zullen wor
den. Maar hoe weinig kende zg het
karakter van haar dochter 1 Vol liefde
en teederheid richtte zy baarmoeder
op en kuste haar tranen van schaamte
weg.
„Moeder', zeide zij, „Indien u hebt
gezondigd, dan hebt u ook geleden.
Die eene verkeerde Btap heeft zun eigen
straf medegebracht, maar waarom hebt
u mg vroeger dat alles riet verteld
Dan had u zich al die vrees kunnen
besparen."
„Waarom hot je niet vro«ger ver
teld?" vroeg haar moeder bedroefd.
„Mijn kind, my'n kind, wat voor goeds
had zoo'n bekentenis kunnen doen?
Je had me toch niet kunnen helpen."
„Neen, maar ik had u kunnen lief
hebben. Ik had uw leven minder
Grieken. Nog slechts korten tijd en
Adrianopel zou Grieksuh zijn.
Dat waB te veel voor Turkye ln
de Tsjataldzja-ilnic en ln do stelling
van Boelaïr lagen troepen, die door
wekenlange rust hun zelfvertrouwen
lorug hadden gekregen en in het
binnenland en Klein-Azië waren dui
zenden Tnrksehe soldaten, gereed om
zich op het eerste bevel daarby te
voegen.
En dichtby, heel dichtby lag Adria
nopel, de zoozeer begeerde stad, ln
handen van een vernederd en ver
zwakt land, en op het punt door
Griekenland te worden opgeëiseht.
Is het dan wonder, dat de Turken
zich niet stoorden aan con gedwongen
geteokend vrodestractaat en dat zjj de
waarschuwingen der mogendheden
nogaeren, zooalB de mogendheden
Turkye aan zijn lot overlieten, toen
het Balkanverbond groote landstreken
van het Europeesch Tnrksehe rjk
bezette en zich voor altijd toeëigende
De Turksche troepen staan voor
Adrianopel en lulde en openhartig ver
kondigen do Tursche bladen, dat zoo
mogelijk de geheele provincie, maar
voornamelyk do stad weer Turkseh
zal zyn.
Kusland, zoo wordt van andere
zyde gemeld, zal nooit toestaan, dat
Adrianopel weer Tnrksch wordt en de
Inname van die stad met een oorlogs
verklaring aan Turkye beantwoorden.
Het staat niet vast, of Turkye zich
aan deze bedreiging zal storen. Tot nn
toe hoeft geen enkele Europoescha
mogendheid het gewaagd, daadwer-
keiyk aan de Balkanoorlogen deel te
nemen. Het Balkansehioreiland toch
is gebleken een heel teer en gevoelig
plokje van het groote Europa te zyn
en de krachtdadige inmenging van
een der groote mogendheden zou zeer
zeker hot gevaar van coEilleten tus-
e elisn de Triple Entente en het Drie
yondfg Verbond in da hand werken
Dat weet Turkge heol goed. Het
weot ook, dat Servië, Roemenië eu
Griekenland op het oogenblik onge
stoord en onder de oogen van Europa
bezig z|jn, zich de mooiste streken van
het door Bulgarije bezette gebied uit
te zoeker, en het zou al heel dom
moeten zyn, als het de eenige was,
die zich thans aan besluiten van sen
gezanten-conferentie of vredestraeta-
ten stoorde en den vroegeren over-
weldenaar niet Adrianopel alhandig
maakte, dat met zoo groote spijt is
afgestaan en dat thans voor een leger
van bfina tweehonderdduizend Turk
sche Boldaten om zoo te zeggen maar
voor het grSpen is.
De driejarige dienstplicht in
Frankrijk.
Het wetsontwerp op den driejarigen
dienstplicht is Zaterdag in de Fransche
Kamer met 358 tegen 304 stemmen
goedgekeurd.
Tevens is een amondomeat aange
nomen, bepalende, dat de rogeering
binnen zes maanden een ontwerp tot
reeruteering van inboorlingen uit Al
giers, de protectoraten en koloniën
zal indienen.
Thans moet het ontwerp nog door
den Senaat bekrachtigd worden. Men
verwacht echter algemeon, dat deze
daarin heel weinig verandering zal
bitter kunnen maken. O, moeder,
arme moeder, boe vreeseiyk hebt u
moeten ïgden, toen ik u ale een vreem
deling behandeldel"
„Ik leed ook veel," bracht mevrouw
Dufour met moeite uit, „maar toch
niet zoo veel als je wel denkt, want
je behandelde my meer als een moeder,
dan als een gezelschapsjuffrouw."
„En was ik het kleine meisje, waar
van u sprak
„Ja, lieveling."
„0, wat was Ik blind 1 Hoe he'o Ik
zoo blind kunnen zyn, door uw geheim
niet te raden U hebt u op duizenderlei
manieren verraden, maar ik begreep
het nooit. Maar nu ik da waarheid
weet, zie ik, hoe blind ik was."
„Truus, als ik maar had geweten,
dat je zoo good over me zou denken,
maar ik was bang, dat, als ik jo de
waarheid vertelde, je niet het minste
met me te maken zou willen hebben."
„Hoe kunt u zoo iets zeggen
„En het was verechrikkelyk om te
denken, dat het kleine kind, dat ik
onder mjn hart had gedragen, my zou
verachten."
„Moeder!"
„O, die misstap, die misstap I" riep
mevrouw Dufour uit, „wat heeft h(j
mUn leven verwoest I Wat ls daardoor
aanbrengen en het spoedig oveneens
zal aannemen.
Met 405 tegen 137 stemmen verwierp
de Kamer het voorstel tot het verlee-
nen van amnestie aan de militairen,
die aan de betoogingen tegen het
ontwerp hebben deelgenomen.
Gelet op de krachtige oppositie,
voornamelijk van socialistische zyde
in de Kamer en daarbtilteu door een
groot deel van het Fransche volk,
mag de aanneming aan het wetsont
werp op den driejarigen dienstplicht
met recht een overwinning voor de
Fransche regeering genoemd worden.
Binnenland.
Kamerverkiezingen
Dr. D. Bos, die voor Winschoten en
voor Groningen gekozen was, heeft
voor Groningen bedankt.
V
De minister van binnenlandsche
zaken, overwegende, dat de heer H.
Bpiekman de benoeming tot lid van
de Tweede Kamer voor hst kiesdistrict
Hoogezand niet heeft aangenomen eu
er mitsdien in dat kiesdistrict een
verkiezing voor een lid van die Kamer
moet plaats hebben, heeft bepaald, dat
die verkiezing voor een lid van die
Kamer moet plaats bobben op Maandag
28 dezer, de stemming, zoo roodig,
op Maandag 4 Augustas, de herstem
ming, zoo noodig, op Maandag 11
Augustus d.a.v. Stct.
De Tribune meldt, dat de S. D P.
voor de naverklezlngen in de Amster-
damsche districten II en III onder-
scheidenigk de heeren dr. R. Gorter
en D. J. Wynkoop candidaat heelt
gesteld.
De centrale vryzinniga kiesveree-
nlging in het district Hongezasid heeft
mr. P. Hink te'sGravenhage opnieuw
met algemeens stemmen candidaat
gesteld.
Ken Christelijke Volkspartij.
In een te Utrecht gehouden ver
gadering is besloten tot de oprichting
van een Christeiyke Volkspartij voor
Nederland.
De nieuwe party is geen chriateljjk,
socialistische, doch wenscht op grond
van de reehtzli.nige beigdenis veel
verder te gaan dan de bg de coalitie
aangesloten partgen en geen compro
missen met Home.
Reeds nu is besloten tot de uitgave
in October van een eigen orgaan,
„De Christeigke Volkspartg".
Provincienieuws.
Borsolon. Onze dorpsgenoot, de
heer A. Verborg, onderwyzer teLoblth,
is als zoodanig benoemd te Rotterdam
Eilowoutsdijk. By de Woensdag
avond gehouden koningschieting met
de handboog naar den vasten vogel
door de sociëteit „Zorgvliet" alhier,
behaalde de heer A. Smallegange Jz.
het koningschap.
Nleuwdorp. Zaterdagavond speelde
het 8 jarige zoontje van P. d. S. op
een ledigen boerenwagen in een wagen
huis. Springende van den eenen wagen
do aarde voor mg veranderd in een
hel vol wroeging 1*
„Toe moeder, zwyg toeb," riep
Truus, terwijl zQ de tranen van-de
wangen van haar moeder afveegde,
„het verleden is voorby, laten wy nu
sprekeu over de toekomst."
„Och, myn kind, de toekomst is
vooi jou schitterend, je zulteon goeden
man trouwen en heel je leven zal je
aan zyn zyde rust vinden, maar ik,
lieveling, moet je verlaten."
„My verlaten
„Ja I Je weet, wie ik benJe kent
myn schuldig leven. Ik kan je niet
meer in je eeriyko oogen zien, want
ik heb het recht verloren, je moeder
te zyn. Neen, Truus, toen je mij nog
niet kende, geloofde je, dat je moeder
een reine, goede vrouw was, maar nu
neen, neen, is mag niet in je tegen
woordigheid biyven, ik mag je niet
meer kussen, want myn kus is ta
onrein voor je lippen. Ik wil weg gaan,
ver weg en boete doen voor mtjn
zonde."
„Maar, moedor, wilt u my' dan ver
laten
„Het is voor je eigen bestwil, mSn
kind l"
(Slat volgt.)
