N°. 83 1915
Donderdag 17 Juli
100"tó jaargan
Een verloren leven.
O'
Bij dit iso. behoort eeu
Bijvoegsel.
Premie voor onze Lezers,
Door den Franschen Tijd
naar Oranje.
In het, Teeken der
Democratie.
FEUILLETON.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrgdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, In C4oes f 0,111, bulten Hoes, franco l,ÏS.
Afzonderlijke nomtners 5 cent.
Inzending van advertanttën op Maandag' en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
CÖliRANT.
Da prgs der gewone ad vertentlBn ls van 1-5 regels 50 et., eikeregel meer 10 ot
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels k 1,berekend.
Bewgsnummers i5_cent,
Telefoonnummer 32. Direct,our g W. van Barnevet.d, Uitgave vau de Kaaml.Vesnootacbap .Goessho Courant". -- Hoofdredauteur W. J. C. van Santen.
In verschillende plaateen van ons
land is up feestelijke wijze de herden
king van Nederland's Onafhankelijk
heid reeds gevierd. Vanzelfsprekend ge
schiedde dit in de ééne gemeente schit
terender dan in de andere. Doch dit
neemt niet weg, dat ieder rechtgeaard
Nederlander van harte dankbaar is, dat
honderd jaren geleden onze Onafhan
kelijkheid werd' hersteld.
Ook in woord werd en wordt dit feit
herdacht.
Een en ander heelt ons er toe doen
besluiten, onzen lezers in het jubeljaar
een premie aan te bieden. En wij waren
zoo gelukkig, de hand te kunnen
leggen op een werk van den bekenden
historie-schrijver Joh. 11. Been, getiteld
Dit boek, 107 bladzijden druks'en
voorzien van meer dan veertig illustra
ties en portretten, is op aangename,
boeiende wijze geschreven. Trouwens
daarvoor staat de naam Joh. H. Been
ook borgEn ten einde „Door den
Franschen Tijd naar Oranje" onder
ieders bereik te brengen, is de prijfl
zoo lang yiogelijk gesteldvijf-en-
twlutfg cents afgehaald aan ons bureau
en dertig cents franco per post.
Groot is onze oplage uiet. Men zal
daarom goed doen, zoo spoedig mogelijk
te bestellen.
Administratie „Goesche Courant".
r.
De aanwas der sociaal-democraten,
zoowel bij de verkiezingen voor de
Provinciale Staten als voor de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, kan ook
worden geconstateerd bij de verkie
zingen voor de gemeenteraden in de
voornaamste plaatsen van ons land. Met
recht kan de //rootle" partij beweren,
dat zij buitengewoon goede dagen door
maakt. Het gaat haar voor den wind.
Lu den Amsteidainscken raad is het
aantal sociaal-democraten van een dozijn
tot veertien gestegen in enkele distric
ten komen zij in herstemming, in één
zelfs met de grootst mogelijke kans op
succes. Zij zullen dus weldra in de
Ken Roman van Schuld on iiooto.
Allen Ringen weer werktuiglijk zit
ten, alleen Potter bleef tegen den mnnr
leunen en zag hen kalm aan.
,10en paar woorden nog, voor je
begint te vertellen", zei Mortel. .Zoo-
als je weet, ie het mijn plan, met
juffrouw Van Moeteren te huwen; ik
beloofde haar, den moordenaar van
haar vader op te sporen. Door een
toeval heelt je moedor my op het
spoor gebracht, door rag de epeld te
geven. Glerdoor dacht ik, dat meneer
Villenenve iets met de misdaad had
uit te staanhg hoeft echter zgn
onschuld bewezen, waardoor nu do
verdenking op jon is gevallen. Of je
8choldig bent of niet, weet ik niet
maar, zooals je ziet, heb Ik er de
politie niet in gemengd".
,En waarom niet, meneer?"
.Omdat je moeder mg op het spoor
heeft gebracht en ik het niet over
mijn gemoed kon krijgen, hoe schul
dig je ook mag z{jn, dat ik voordeel
zou trekken van een toevallig verraad
van een zoon door zgn moeder".
Juffrouw Potter begon hevig te
snikken, toen zg dat hoorde en SInun,
met een blos op zijn wangen, stak
zijn hand uit, maar trok die ook weer
even snel terug.
.Neen, meneer", zei hij openhartig
„ik wil U nog geen hand geven, voor-
gemeentelijke vertegenwoordiging een
derde vnn het aantal zeiels innemen,
zoo niet meer.
De Rotterdamsclie raad telde tot
lieden drie sociaal-democraten. Het is
niet gewaagd Ie voorspellen, dat zij
liet hij de herstemming lot tien zullen
brengen. In 's-Gravenhage, Utrecht,
Haarlem, allerwege winst.
En deze winst is behaald zoowel op
de kerkelijke» als op de vrijzinnigen.
Maar toch komt de rechterzijde er
liet slechtst af.
Want. naast een verlies, haar toege
bracht door de sociaal-democraten,
krijgt zij weer nieuwe klappen van de
vrijzinnigen. Deze laatsten staan er in
ieder geval nog heel wat heter voor
dan de kerkdijken. Immers waar zij
al aan de sociaal-democratie verliezen,
daar wordt dit verlies eenigszins goed
gemaakt door winst op de coalitie.
Voor de rechterzijde bestaat er even
wel niet de allerminste reden totjnichen.
Over alle linies wordt zij geslagen. De
Provinciale Staten van Zeeland gingen
„om", en als gevolg daarvan Gedepu
teerde Staten dier provincie. Hetgeen
aan het anti revolutionaire Eerste Ka-
mer-lid inr. Lucasse zijn zetel kostte.
De verkieziugen voor de Tweede
Kamer der Stateu vielen zóó ongunstig
voor haar uit, dat zij er niet minder
dan veertien zetels bij inboette, dat
vaste burchten als Amersfoort, Zwolle,
Ridderkerk, Beverwijk, Middelburg ver
loren gingen (lat Apeldoorn, Kaïnpen,
Doetiuchem, Tietjerkerksteradeel, Enk-
buizen, Dokkum, Hontenisse slechts
met een zeer geringe meerderheid, welke
voor de toekomst bet ergste voor baar
vreezen doet, behouden bleven.
De verkiezingen voor de Provinciale
Staten bezorgden haar ernstige ver
liezen in Groningen, waar het aantal
rcchtsche Slaten-ledeu toch reeds zoo
gering is, in Overijsel, Gelderland,
Noord-Holland, Zui 1-Holland en Zee
land. Utrecht maakte het nog 't schap-
Na bet schrijven van dit artikel
is de uitslag der herstemming voor den
Rotterdauischen en den Utrechtschen
gemeenteraad bekend geworden. De Rot-
terdamsche raad, vóór Dinsdag saam-
gesteld uit 26 clericalen en 19 linksclien,
is nu „om", de stand werd 24 links
(17 vrijzinnigen en 7 sociaal-democraten)
legen 21 rechts. Rotterdam heeft dus
geloond, meer dan genoeg van de cleri-
cale overheersching te hebben,
In Utrecht verloor rechts niet minder
dan 7 zetels 5 aan de vrijzinnigen en
2 aan de sociaal-democraten. De ver
houding is, van 27 links legen 12 rechts,
geworden 34 links (29 vrijzinnigen en
5 sociaal-democraten) tegen 5 rechts.
Inderdaad schilferende resultaten.
dat u allea van mg gehoord hebt. Ik
kreeg de speld van dien menaer, zoo
als hg gezagd heeft. Hg was op ver
boden terrein en ik had het hem
moeilijk kunnen maken. HU kwam
er echter zonder kleerscheuren af
door mg den diamant te geven. Ik
stak de speld In mgn das an ging
haastig naar het kasteel, om meneer
Van Meeteren te spreken."
.Hoe laat was het toen
.Het was ongeveer vier uur, meneer,
en meneer Van Meeteren was in zgn
studeerkamer; inplaats van door de
deur, ging ik door het venster naar
binnen."
.Je ging dus eerst over het terras
„Ja, meneer! En daar ik de speld
haastig in mUn das had gestoken,
veronderstel ik, dat ik deze verloor,
toen ik door het vensbsr de kamer
binnen ging."
„Niet onmogeljjkl" antwoordde Mor
tel nadenkend.
„Ik sprak meneer Van Meeteren
deze gaf mU zijn bervelen en ik ging
toen naar huis. Dien avond ging ik
niet meer nlt
„Dat je niot meer uitging, mgn
jongen, kan ik zweren," riep juffrouw
Potter uit.
„En dat kan de pachter Beerends
ook," zei Simon met een verhtugd
gezicht. „Hg was 's avonds bg ons op
visite. U ziet dns, meneer, dat ik niet
voor den volgenden morgen naar het
kasteel ging en dat ik niets met den
moord heb nlt te staan."
„Neen, zeker niet".
Mortel slaakte een zucht van va."-
pelijkstdaar verspeelde de rechterzijde
slechts óén zetel. In Drente en bries
land heeft zij niets vermogen te win
nen. Op de roomsche provinciën Lim
burg en Noord-Brabant kan zij thans
haar hoop blijven vestigen. Doch hoe
klein is deze troost
En nu hebben de gemeenteraads
verkiezingen n»:\we nederlagen ge
bracht. Amsterdam, Rotterdam, 's Gra-
venhage. Utrecht om ons bij de
voornaamste vier steden te bepalen
hebben op de meest ondubbelzinnige
wijze getoond, ilat rechts niet veel
meer in de melk te brokken heeft. De
wind is om. En dal de rechterzijde
zooveel terrein dreigt te verliezen in
Rotterdam (2), dat Rotterdam, waar zij,
van 1905 al, succes op succes mocht
hoekeu, waar de raad overwegend uit
haar mannen werd samengesteld, mits
gaders viervijfde vair het aantal Wet
houders, zie, dit irtoet zonder twijfel
wel een zeer hittere teleurstelling voor
haar zijn.
Wat is de oorzaak van dien achter
uitgang, van die uederlagen over alle
linies
Het antwoord op deze vraag komt
ons niet twijfelachtig voor.
De rechterzijde, welke men, teleur
gesteld door links, een krachtig geheel
dacht, volkomen in staat, het bewind
le voeren, heeft absoluut uiet aan de
gekoesterde verwachtingen voldaan. Zij
regeerde niet, gelijk in den waren zin
des woords hef begrip regeert;m moet
worden opgevat; zij oefende «Jets
anders dau .een uiachts-politiek uit,
die meer onduldbaar werd, naar male
zij in macht won. Zij vroeg niet uasr
het ajgeuieen belangvoor haar wil
uioesl alles buigen, al was die. wil
vaak «tik nog zoo onrechtvaardig. Wie
niet inel ons is, zal ondervinden, dat
wij thuis de lakens nitdeelen. Dat
was haar parool. En het regende
partijdige benoemingen in de Tweede
Kamer, in de Provinciale Staten, in de
gemeenteraden.
De bevreemding over zulk een ha.ii-
delwijze werd verontwaardigingde'
verontwaardiging groeide aan tot hart
grond igen afkeer.
Men vroeg zich afis dit nu de
christelijke politiek, welker komst en
welker zegeningen den volke met zo»)-
veel pathos waren aangekondigd f
Kan dan die christelijke politiek
zich niet anders uiten dan in het
treffen van reactionaire maatregelen,
in 't systematisch onderdrukken van de
minderheden, waarover vroeger door
de machthebbers van thans zoo bitter
lijk werd geklaagd, in het. bevoordeeld!
(2) Ook hierop wordt onder het
antwoord gegeven.
lichting, want zoowel da moeder van
Simon als de pachter kon bewgzen,
dat hg op dien noodlottigen avond
thuis was geweest en kon hg dus niet
schuldig zfjn. Jules wilde heengaan,
om nog eens over de zaak na te
denken, want het verhaal van Ville
nenve en van Potter was eenlgszins
verward.
„Mgn Simon is dus onschuldig I*
riep juffrouw Potter triomfantelijk uit.
„Ja, en ik ben hier big om", ant
woordde Mortel, toen hg heenging.
„Maar wie heeft Van Meeteren dan
vermoord vroeg Vllleneuve, terwUl
hg zgn hoed opzette.
„Ik weet het niet", antwoordde
Simon onverschillig, „maar hij had
veel vijanden".
Toen Mortel dit laatste hoorde, riep
hg uit: „Potter, kom vanavond by
my in de herberg „Da Arend"; lk moet
je spreken."
„Uitstekend, meneer."
„Gaat u dan niet met ons mee naar
Den Haag, rueneer Mortel vroeg
mevrouw Dui'our.
„Neen, ik wil nog meer over Van
Meeteren's vganden te weten komen.
Het schgnt, dat Pottor eenlgen van
hen kent."
Mortel en Vllleneuve gingen belden
naar het hek van den tuin, terwgl
mevrouw Dntour achter bleef met
Simon.
„Ga niet vanavond," fluisterde zg.
„Ja, ik zal wel gaan, uiaar lk ver
tel niets," antwoordde lii).
„Weet je dan Iets vroeg zg
ongerust.
van vriendjes eu allen, die hun rok
omdraaien, „op hoop van zegen"
Het heeft de rechterzijde inderdaad
niet aan ernstige waarschuwingen ont
broken, dat zij zich bevond op een
gevaarlijken weg, welke vandaag of
morgen haar noodlottig worden zou.
Doch zij is ziende blind en hoorende
doof gebleven.
Nu maait zij, wat wat zij gezaaid
heeft.
B u i 1, e n I a n d.
De oorlog In het Oosten.
Het gaat op liet oogenblik met Bul-
garge als met een zieke kip. N'auwe-
Igks ls in het hoenderhok een der
dieren door ziekte of verwonding niet
meer in staat, zich zelf te verdedigen
of in grooten getale vallen alle andere
op haar aan, achtervolgen haar zoo
lang en verwonden haar zoodanig,
dat het arme dier niets anders over
high dan zieh op genade of ongenade
aan zgn vganden over te gaven.
Zoo gaat het thans ook inetBnlgarge.
Nog voor korten tgd was dat Balkan-
rgk groot en machtig, stond het aan
de spits van het Balkanverboid, waren
het hootdzakclgk zgn legers, die de
g ootste overwinningen behaalden, de
meeste lauweren plakten in den Turk-
schen vernietlglngskrgg.
Maar dra zonden de omstandig
heden zich wgzigen. De zucht naar
gebiedsuitbreiding, naar machtsver
groting en versterking van zielen
tal zou weldra Servië en Grlekenlard
er toe brengen, den sterkeren broeder
te Bomtneeren tot afstand van wat hg
als zgn rechtmatig verkregen eigen
dom beschouwde. Bulgarge, trotsch op
zgn kracht en op het aandeel, dat dit
rgk Ju de verdrgvlug der Tnrken uit
Europa had, weigerde. Het behield
wat het Ju bezit had genomen, bet
ging uit van het standpunt, dat den
sterkste alt den Bond het grootste
deel van den bult toekomt en beriep
zich daarbg op een in 1912 gesloten
tractaat, waarin echter van een recht
vaardige verdeeling der veroverde
gebieden nog geen sprake kon zgn,
daar niemand toen kon voorzien, dat
deze gebieden de verwachting der
Balkanstaten zoodanig zouden over-
fi&sffe n.
Ufllgarge hield aan zUn standpunt
vaat, het tartte zgn bondsbroeders hun
rechten door de wapenen te onder
steunen an noodgedwongen, inziende,
dat een gc.neenschappelgko conferen
tie niet tot het gewenBohte duel zou
geiden, mobiliseerden Servië en Orle.
g.vniA-ad hun troepen en stelden ztch
te 1 veer tegen da.onverhoedsohe aan
vallt 0 ffaa Bnlgaarsche zgde.
Het was niet te zeggen, wie in dezen
broeder '"Miff de meeste triomfen zou
behalen. waB aen slrÜd zonder
geestdrift »»der idealen, ,.é«n strgd
van enkele. fcort JfeMw' -oondge-
nnoten, om een gemeenschappelgken
buit Ook hier stonden de atrgdkrach-
ten nagenoeg gelgk en volgde geheel
Enropa in spanning het wisselen van
de krggskanaen. Maar het door Bul
garge In de eerste dagen behaalde
voordeel was niet van langen dnnr. De
Bulgaarache overwinningsbulletins
werden gestaakt en Grieken en Serviërs
sloegen stelselmatig de troepen van
hun vroegeren bondgenoot terug, ach
tervolgden ze en brachten in da Bul-
gaarsche gelederen een zoodanige
slaohtlng te weeg, dat Bulgarge drin
gend om een wapenstilstand en
Russische bemiddeling riep.
Maar we zelden het reeds boven,
het gaat met Bulgarge ale met een
zieke kip. Nauwelgks toeh was ge
bleken, dat het tiere, machtige rgk
de nederlaag zou Igden, dat zijn leger
in een grooten staat van demoralisatie
was gebracht en dat ernstige verliezen
het den Bulgaren niet langer mogelgk
maakten, den drang van Serviërs en
Grieken te weerstaan, of aanstonds
voegden zich bg zgn vganden nog een
tweetal anderen, die reeds lang op
een dergelgk verloop van de gevechten
ban stoutBte verwachtingen gebonwd
hadden. Het waren Roemenië, dat nog
steeds tevergeefs op een vergoeding
voor zgn onzgdigheld ln den Balkan-
krgg wachtte, en Turkge, dat heimelgk
hoopte, door een verzwakking van het
Bnlgaarsche rgk in de gelegenheid te
zgn, een klein deel terog te nemen
van wat het Mabommedaansehe rgk in
den jongsten krgg zoo onverwachts
ontrukt was.
Op het oogenblik Ia het rustig op
het terrein van den strgd. De Grieken
achtervolgen zonder ophouden de
terugtrekkende Bulgaren. Overal v
den zg aohtergelaten wapenen, n>'
tie en levensmiddelen en vallen
rgke, in da haast achtergelaten, B
gaarsche gewonden, meestal sterve
de, hnn in handen. Het is een bewl
hoezeer het Bnlgaarsche leger gei
morallseerd Is.
Turkge zal alle Bulgaartohe vo
stellen afwgzen, wanneer Adriano
niet weer opnieuw aan het Turks,
rgk wordt afgestaan. Reedi heeft;
Turksche leger de lgn Mldia Enoi
K.M. overschreden op weg naar A
anopel en het is van algemeens
kendheld, dat tegenover de 17
man, die Tnrkge ln het vuur'
brengen, de Bulg„ren ten Zuider
Adrianopel slechts 25000 man
zgn.
WH Bnlgarge werkelgk een v
stilstand sluiten, dan zal het
twgfel moeten ingaan op der
van Servië en Griekenland, die reofiL
streeksohe onderhandelingen en de
onderteekenlng van een wapenstilstand
op het slagveld eisehen.
Servië en Griekenland vreezen
echter, dat Bulgarge een wapenstil
stand zal gebrnlken om zich voor een
nlenwen veldtocht voor te bereiden en
de Russische regeering moet daarom
Potter keek asn en, terwgl hg
door zgn baard tMMUk, zeide hg„lk
weet, wat lk went. -* Mot,dit antwoord,
dat mevrouw Dnfi-V»r hoogo mate
achterdochtig mankt, K tsOëgt zg ,zich:
tevreden atellan.
XVL
Hetgeen er tasechen Mort'al eu-Btan*a i
besproken werd, kon mevro.Tw Dufour j
nooit te weten komen, maar d *ar Jules
ten opzichte van haar nleC vora'Oderde,
stelde zg zieh geruit, dat haar naam
niet was genoemd.
Er waren nu drie maafden ver-
loopen sinds biet onderhoud met Potter.
Al dien tgd Hadden mevrouw DufouT
en Truns bg elkaar gewoond. Trans
begon te vttrlangeD, met Jules te
trouwen, hetyeen spoedig zou plsats
vinden, in verband m,st het goede
nieuws, dat uït Iudië ovóT mgn-aan-
deelen was gekomieu.
Door goede exploitatie der mgnen en
door tuseehenkomat van Willy Bergsma
rezen de aandeelen van niets tot op
twee dntzend gulden. Mortel en Trans
besloten toen de aandeelen vflut de
hand te doen en Bergsma wer. 4 ver
zocht, zich daarmee te belasten. Deze
verkocht de aanda elen In partge. t, ten
einde ze niet te doen dalen, doi »r ze
alle te gelgk te ve-rkoopen.
Truns was nu s.eer rgk gewor den
en het huwelgk mot Jules zou spot tdig
plaats vinden, evauals dat van me
vrouw Dufour me t Vllleneuve. De
moord op Van Meetoren werd eenit ?s-
zlns op den achtergrond geschov sn
door al de drukte dor belde huwlffU'
ken. Plotseling echter werden alle
belanghebbenden weer aan dien moord
herinnerd door een versohrlkkelgke
gebeurtenis.
Mevrouw Dufour werd gearresteerd,
onder beschuldiging, den moord te
hebben gepleegd.
Op ëen middag zaten mevrouw
Dufour, Trnus en Jules thee te drin
ken ën bespraken de-terugkomst van
Bergsma 'en natuurlgk de op handen
agpde hawelgken.
(Plotseling werden zg door een hevig
bollen in hun gesprek gestoord en de
dienstbode(kwam bleek als een doek
binnen.
Naar mevrouw, pufour gaande, zeide
zg„Er zgn dr.e heeren om u te
spreken, mevrouw."
„Uoe heeten zg vroeg mevrouw
D.nfour, niets van het onheil vermoe
dende.
„tu'eneer Brandenburg en
„BrtMidenburfherhaalde mevrouw
Dufour, terwgl de angst haar hart
binnensloop, „wat wil hg
„Ik wil jou, duivelin," antwoordde
Brandenburg, ln de deur verschgnend,
met een gemeenen grgnBlaoh.
Toen zg hem daar zag, wist me
vrouw Dufour, dat alles verloren was
en angstig schreiend stak zg haar
banden smeekend naar den zaak
waarnemer uit.
„O, niet ln tegenwoordigheid van
baar 1* kreunde zg angstig.
Wordt vervolgd).