N\ 58 1913.
Dinsdag 6 Mei,
100,te jaargang.
Ben verloren leven.
Een Week voor de
Openbare School.
2 FEUILLETON.
De uitgave dezer Courant geschiedtjMaandag-, Woensdag- en'Vry dagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prji per kwartaal, In Goes f 0,75, bulten Qoes, franco f l,M.
Afzonderiyte nommers S cent.
inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDA.G vóór ia uren.
De prtjs der gewone advertentiën la van 1-5 regels50 ct., elke regel meer'10 ct
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberlohten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 88. Directeur G. W. van Babmvk,d. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesëhe Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
«OESCHE
COERiiVT.
Met een «ukel woord willen wij onzen
lezers wat belangstelling komen vrs.' en
voor de zéér gewichtige rergad' ring,
welke, in het belang van de openbare
school, Dinsdagavond 8 uur in „De
Prins \an Oranje" zal worden gehouden.
Wij wijzen er tevens op, dat gelijke
bijeenkomsten zullen plaats hebben te
Wemeldinge, op Woensdag 7 Mei, half
achtte Uee, Arendskarke, op Doa-
derdag 8 Mei, half achtte Kapelle,
op Vrijdag 9 Mei, kwartier véér achten.
In alle vergaderingen zal de heer Roos,
uit Vlaardiugen, die als een uitnemend
spreker bekend staat, het woord voeren
over het onderwerp.De openbare
schooi, de volksschool.'
Dst onzerzijds gelnigd wordt vóór het
openbsar onderwijs, bet zal «iemand
rerwondsren. De tijden zijn ernst:g.
Als dit Kabinet aan bet bewind blijft,
zal de .vrije" school onvrijer is er
nimmer één geweest regel worden j
sij zal komen te staan onder den direc-
ten invloed der geestelijkheid, de ker
kelijke school worden, met andere woor
den. De openbare wordt dan aanvulling.
Zij zal ten slotte zijn de school voor
de aller-armsten. Een stak armen-zorg.
Daartegen dient gewaakt.
Men achte onzerzijds den strijd niet
te licht.
Met welke middelen onze .eerlijke'
politieke tegenstaaders den strijd tegen
het openbaar onderwijs voeren, blijkt
wel uit het fraaie stukje, dat men vindt
in het Frieach Dagblad (antirevolutio
nair) van 12 Oktober 1910. Het luidt
sldns
.0, Openbare S hooi, moordenares
van vele duizenden arme kinderzielen,
wat zjjt gij een geesel Gods voor ons
volk geweestwat zijt gij het nog 1
Openbare School 1 gij, die neutraal
wilt zijn eu niet kunt zijn, gij maakt
va« de d toebetrouwde kinderen aan
bidders van de volkssouvereiniteit
g|j strooit het zaad der Revolutie in
huine hartenge maakt er kermis
klanten van; werkheiligenfarizeeërs
ge leert se de zon prijzen en dankbaar
heid bewijzen en gij leert den kin
deren God en Zijnen Christus ver
loochenen I'
Op zulk een leugenachtige wijze
lucht eeu nobel „christen'-hart zijn
tetaal ongemotiveerden haat tegen de
openbare school. Zij kweekt zelfs
kermis-klanten 1 De markmeester van de
voornaamste gemeente op Zuid-Beve
land, op tij» manier een voorvechter
voor de „vrije" school, zal zonder twijfel
moeten blozen onder deze beschuldi
ging I
Onze politieke tegenstanders ver-
ki achten de waarheid, verkrachten hun
geweten aan weiks bezit wij meer
malen, eu met reden, moeten twijfelen
gooien hun burgerlijk fatseen te grabbel,
als het tegen de openbare school gaat.
Hebben zij tegen deze school inder
daad ernstige grieven, grieven, welke
de moeite van het aauhooren waard
zijn
Welnu dan verschijnen zij Dinsdag
avond ter vergaderiug in ,De Prius
van Oranje' I
De heer Roos strijdt voor een goede,
een eerlijke zaak. Mitsdien geeft hij
debat. Hij doet niet zooals onze politieke
tegenstanders, die in besloten bijeen
komsten hun venijn uitspuwen.
Wij verwachten hen dus.
Het zal ook voor hen een bij uitstek
leerzame avoni zijn.
Buiten laiid.
Da aotla tegen Montenegro.
Hog steeds is de oplossing van de
OostenrQksch-Montenegrgnsehe kwes
tie geen stap verder gekomen en vol
verwachting ziet geheel Europa naar
het kloiae berglandje en vraagt zich
af, of de stoutmoedige Montenegr(jn-
sche koning de klucht uog langer zal
voortzetten, dan wel of h(j sal zwichten
voor de pressie, die van alle zfjden
op hem wordt uitgeoefend.
Montenegro heef: Skoetari veroverd
en beschouwt het volkomen als oorlogs
buit. Reeds beeft kroonprins Danllo
in de veroverde vesting een procla
matie doen voorlezen, waarin den
ingezetenen werd medegedeeld, dat
Skoetari de nieuwe hoofdstad van
Montenegro zon zijn, dat alle bnrgers
rnstig naar hnn haardsteden konden
terngkeeren en dat, onder de regeerlng
van koning Nlktta, vrede en welvaart
de stad tot grooten en ongekenden
bloei zonden brengen.
Het is wel een beetje brutaal, maar
het past volkomen b(j de tot na toe
door Montenegro gevoerde actie, een
dergelijke proclamatie bekend te
maken, terwgi Oostenrjk en Italië
en wellieht nog een of meer der andere
mogendheden gereed staan, de ver
overde vesting binnen te trekken om
baar met geweld weer den stont-
moadlgen overwinnaars te ontrukken.
Tnrkye schijnt met den stand van
zaken wel ingenomen te zijn. De
staatsgreep van Essad-pasja, die Skoe
tari aan Montenegro afBtond tegen de
belofte van steun voor s|jn Alba-
neesche plannen, is daar blijkbaar in
goede aarde gevallen. Of Skoetari in
het bezit van Montenegro, dan wel
v.n een onafhankelijk Albanië komt
blijft Turkije vrij onverschillig, maar
het is te begrijpen, dat de Tnrkiche
regiering liever ziet, dat Albanië,
nestaurd zal worden Jo->r »«b Moham
med&at,r.cüen prins, on .rnzereini-
teit van den enlta.'inn da: Oosten-
Jtsn Roman van Schuld tn Boete.
Zg nam ha*r hoed van den stoel
«n zong een ondeugend liedje nlt een
der nieuwste Weennche operettes.
.Nelly 1" riep mevrouw Van Houten
Vermanend. Maar Neliy verdween door
de serre en vond in de conversatie-
saai een wel wat wjjdsche naam
voor het vrij kleine vertrek Trons
.Truus', zei ze, .waarom zit jQ daar
zoo alleen in een hoekje? Wacht, ik
zei wat spelen, dan moet jij zingen*.
.Neen, Ik heb geen zin. Eerst moet
)k m|n brief gekregen hebben.*
,'t Is ontzettend, zoo laat als die
poet vanavond komt", zei mevrouw
Van Houten, die haar dochter gevolgd
was, en nn naar Trans ging. .Wie is
toeh die Brandenburg 7*
,De zaakwaarnemer van mfln vader.'
Kom, denk nu maar niet langer aan
dien brief. De post zal wel komen.
Ik hoor voetstappen. Kijk, daar komen
meneer Mortel en Bergsma ook al
aaar binnen. Laten wg nu wat muziek
makeu.'
Op dat oogenbllk traden de beide
keeren binnen. Mortel ging regelrecht
op Trsu» toe en reikte haar een
eourant over.
.Dat is voor n, juffrouw Van Mee-
wen". *ei hij, terwijl h|j zich naast
jrc-, neerzatte. «Ik hoorde, dat merg
verlangend was naar een brief. Ik heb
aan het tuinhek de post afgewacht.'
.Was er geen brief bg vroeg
Truns teleurgesteld.
.Neen. Alleen dit nnmmer van het
Nieuws van den Dag."
.0, maar misschien heeft meneer
Brandenburg er wel wat in aange
streept", zei ze. Permitteert n me, dat
lk even k(jkf*
Mortel boog toestemmend en zat
rustig naast haar, terwijl z<s de cou
rant opende. Hg kende dit meisje nog
geen week en toch hield h|j reeds bui
tengewoon veel vsn haar. Hot was
niet haar Behoonheid. noch haar be-
tooverende manier van doen, niet haar
heldere geest, noch baar aangename
conversatie of onberispelijke kleeding,
welke hem verliefd hadden doen wor
den op haar. Neen, het was iets onbe-
schrjjfelflks, dat ze over zich had,
waardoor hij zich zoo zeer tot haar
aangetrokken gevoelde. Wat dat iets
is, weet niemand, die het niet onder
vonden heeft en dan nog voelt hg het
wel, maar kan het niet in woorden
brengen.
Jules Mortel gevoelde, dat Truus
de eenige vrouw in de wereld was,
die h(j ooit zoa kunnen beminnen en
trachtte ook niet, z|ja gevoelens te
onderdrukken.
Dag en nacht waren zijn gedachten
)>0 dit mooie, donkere meisje. Truus
van haar kant hield ook veel van
hem, doch liet dit nimmer doorsche
meren.
Het waa een beste kerel, die Jules
Mortal, mat zQu frlsacha gelaatskleur.
rijk en Italië zich in do Albaneesohe
streken zullen nestslen.
Intusscben bestaat e nog wel eenige
hoop, dat de Montenegrlinsche kwestie
op vredelievende wyz9 tot oplossing
gebracht zal kunnen worden. De
Montenegrijnsche afgevaardigde heeft
tenminste op de Lon ensche gezanten-
conferentie de vraag gesteld, welke
vergoeding de mogendheden bereid
zouden zlln te geven, wanneer Mon
tenegro Skoetari ontruimt. Hieruit
zou bigken, dat Montenegro, noodge
dwongen, toch wel er toe zou willen
overgaan, de zoozeer begeerde vesting
te verkoopan en het is te verwachten,
dat de mogenheden, in dat geval, de
moeilijke kwestie gaarne door een
kleine tnantiee'e oooffering uit de
wereld zouden willen helpen, al bigft
Oostenrijk tot nu toa op zfln stand
punt staan, geen enkeie vergoeding te
willen geven. Toch moet de kwestie
heel spoedig tot een oplossing gebracht
worden, want een militaire actie tegen
Montenegro neemt van dag tot dag
vasteren vorm aan. Rusland moet reed»
verklaard hebben strikt onzijdig te
zullen big ven, mits Oostenrijk wilde
verklaren, dat haar bezetting van
Albaneeseh gebied slechts een voor-
loopige maatregel zou zijn. Hetbigkt
nu ook, al wordt dit ia Itallaausche
bladen ontkent, dat er onderhande
lingen gaande zyn tussehen Oostenrgk
en Italië over een in 1900 getroffen
schikking ten aanzien van de ver
deeling van Albanië in zgn. invloed
sferen. Men verwacht daarom spoedig
de bezetting van Walona door Italië
en van Durazio door Oostenrijk. Die
bezetting zoa echter een voorloopig
karakter dragen en worden verklaard
met een beroep op de noodzakelijkheid,
de orde te handhaven, die door het
optreden van Essad-pasja is verstoord.
Het is voor Montenegro te hopen,
dat de kwestie spoedig op vreedzame
wgze wordt opgelost. Er gaan reeds
geruchten van uitgebreide militaire
maatregelen, zoowel door Oostenrijk
nis door I' rllê genomen, en al moge
een actie tegen Montenegro, door zijn
eigenaardige geografische ligging en
natuurlijke verdedigingswerken, groo-
tere moeiigkheden opleveren, dan men
oorspronkeigk wel gedacht heeft, toch
is het kleine berglandje niet instaat,
een oorlog met twee groote Europee-
sohe mogendheden te voeren en zal een
koppig doordrijven van koning Nikita
niet alleen toch tot het verlies van
Skoetari, maar voor Montenegro ook
tot groote tnanoleele offers moeten
leiden.
Da Engelsohe regeering en de
klesreehtvrouwen.
We willen nog eens even op deze
kwestie terugkomen. Went wel dsge
lijk blijkt van dag tot dag meer. dat
de t|jd van weifelen voo-by is en dat
de rage rins niet langer sal aarzelen,
de v»rnialzuchngeen brao-3 tic -eude
dames eenvoud :g als voor den staat
z(jn bruine haren en blauwe oogen
en zgn flinke gestalte. Ieder meisje
zou er trotsch op geweest zijn, de
uitverkorene te zijn van zulk een man
Arm was hij, dat is waar. Maar bg was
jong en met zijn diploma van inge
nieur zon hg zich wel een weg door
het leven banen. Dit alles deed Trans
dan ook besluiten, dat, indien hy haar
ter hnweiyk vroeg, ze ja zon zeggen.
Maar haar vader, wat zon die er wel
van zeggen? Eufln, ais het zoover
was, zon ze hem wel naar haar hand
weten te zetten.
Terwgi Trnns de courant las, zat
Mortel rnstig naast h- ar.
We), hebt n gevonden, wat n zoekt
vroeg hg, toen ze glimlachend opkeek.
,Ja, het is met blauw potloot aan
gestreept en nn n zoo vriendeiyk is
geweest, mü da courant te brengen,
mag n het ook lezen."
En Tules las:
Gevraagd een gezelschapsdame bti
een jong meisje. Brieven te adressee-
ren aan den heer P. L Brandenburg,
Kettingairaat 's Graven hage
,Kort en bonoig," z ide hij.terwgi
hü haar de courant teru - gaf, .maar
ik bagryp het niet goed
Meneer Brandenburg is de zaak
waarnemer van mijn vadsr en vraagt
nn een gezelschapsdame voor mü."
.Voor n? Maar u beat toch by
mevrouw Van Houten?'
.Mevrouw Van Honton is een goede,
onde dame, maar zy ismevrouw
Van Honten.'
.Bet is heel gevaarlijk, om in da
courant eeu gezelschapsdame te vra-
gevaariyke boosdoensters te behan
delen.
We hebben reeds den inval der
politie in het clublokaal der kiesrecht-
strjdatfrfl gemeld en verteld, hoe de
politie niet alleen alle drukproeven
van het orgaan ,De Suffragette" in
beslag had genomen, maar bovendien
aan alle drukkers en nitgevers ver
boden had, het blad opnieuw te doen
verschynen. Dat was een zware en
onverwachte slag voor da kieslnstlge
schoonen. Maar onverwijld togen zy
weer aan dan arbeid en liepen met
de door haar geschreven oopie alle
mogelijke drukkergen af, welker eige
naars echter, beangst voor straf, allen
weigerden, de copie te laten zetten.
Da drukker der Daily Herald, een
zekere Drew, verklaarde zich echter
bereid, het nieuwe nummer van de
.Suffragette* te drukken en dit is dan
ook inderdaad verschenen, ofschoon
het lnplaats van twintig, ditmaal
slechts acht bladzgden telde.
De overwinning der Kiesrechtvrou-
won la echter van korten duur ge
weest. Geen enkele boekwinkel of
kiosk durfde het blad ten verkoop
aan te bieden, zoodat de verspreiding
van het nieuwe nummer op zeer vele
moetiykhedeu stuitte. Drew, de druk
ker, ls In hechtenis genomen. Met acht
andere beklaagden ls hy beschuldigd
van misdadige samenspanning en het
aanzetten tot gewe ddaden-
Dat het werkelijk, meer dan tgd
werd, aan de actie van deze gevaar-
ïgke vrouwen paal en perk testellen
biykt o a. ook uit de arrestatie van
een apotheker, die aangeklaagd wordt
van misdadige samenspanning met de
kiesreohtdames, teneinde allerlei re-
geeringsgebouwen te Londen met ont
ploffingsmiddelen vau eigen vinding
in de lucht ta laten vliegen.
Niet alleen het deelnemen aan de
actie der kiesrechtvrouwen, maar ook
het financieel stennen daarvan is
thans strafbaar. Zekere Lsnsbmy een
gewezen parlementslid, die de aotla
der kiesrecht vronw en sten ode, kreeg
bevel van den Londenschen politie
rechter, een som van f 24000 te
storten, als waarborg, dat hy zich
rnstig zon gedragen. HO weigerda
dit en werd daarna tot drie maanden
gevangenisstraf veroordeeld, maar, na
storting van borgtocht, vry gelaten,
omdat hg in hooger beroep wilde gaan.
Dit optreden der Londensche politie
zal ongetwijfeld velen van een verdere
openigke begunstiging van vrouwen
kiesrecht terughouden.
Binnenland.
De aanstaande Kamerverkiezingen,
In lsnge jaren is, zoo Bchryit men
aan de N. K. Ct., de verdeeldheid ter
reehterzjde in het district Ridderkerk
-zoo groot niet geweest ais -.onus V«le
clirisreiyk-hlsto-iscneo zulten, niet
tegenstaande het gesloten eccoord,
hnn eigen gang gaan. De hoeren mr.
gen. U weet nooit, wat voor een
vrouw n krygt.'
.Meneer Brandenburg zal wel voor
zichtig zyn."
„Meneer Brandenborg is niet onfeil
baar,' hernam Jnles. .Indien nw
vader een gezelschapsdame voor n
wenscht, waarom vraagt hg dan niet
aan mevronw Van Honten om iemand
aan te bevelen
Trnns lachte.
,Dat weet ik niet. Mgn vader ging
voor zaken naar Soerabaja terug
en verzocht mevronw Van Honten,
zich de eerste weken met my bezig
te bonden. Hy liet de boodschap ach
ter, dat ik een gezelschapsdame moest
nemen en nn denk ik, dat meneer
Brandenborg de advertentie geplaatst
heelt
.Het is jammer.'
,0, het is niets. Maak n maar niet
bang ovei mg, meneer Mortel j ik
verzeker n, dat ik goed voor mC zelf
kar zorgen. i
Als de gezelschapsdame, die meneer
Br&ha. uburg voor me ui'zoekt me
niet bevalt, wil ik haar niet herben
.Maar mevrouw Van Houtenmo-st
iemand kannen aanbevelen, die geheel
voor de taak berekend is
Zeker de een of andere Btgfe domi
nees-weduwe', zei Trnns. .Neen, daar
moet ik niets van hebben. Ik wil
iemand hebben, met wie. ik kan praten.
Ik zei een gezelsebapsdame, maar ik
bedoel een vriendin."
,0, lk wensehtel ik wiojeh" 1'
stotterde Jules, terwijl hü eeu kleur
kreeg; «ik weasehU
dr. Van der Laar en Bichon van
IJsselmonde worden als candidaten
genoemd, die door kiezers van de
rechterzUdo tegenover het aftredende
antirevol. lid, baron Van der Borch
v. Verwolda, gesteld znllen worden.
•ff
De centrale antirev. kiesvereenlging
in het district Kampen heeft candidaat
gesteld dr. J. E. Beniner ta Utrecht.
Ds. H. C. Hogerzeil, te Vlissingan,
heeft de candidatnnr voor het district
Zlerlkzee, hem aangeboden door de
centr. antirev. kiesvereeniglng, geac
cepteerd.
Schoot ou kern.
Acte examene L. O.
Vrijdag z|jn te Middelburg geëxaml -
neerd 8 mannelijke candidaten. Daar -
van zyn geslaagd de heer-n: C. J.
Belle, Vlissrngen; A. A. Brombaeher,
Oost en WesL-Souoarg J. Rademaker,
B. J. de Hondt, G. van Zuyen, A.
Pernyn en G. Hack, allen te Middel
burg. Afgewezen 1
Zaterdag zgn geëxamineerd 7 vrou-
welyke candidaten. Daarvan zjjn ge
slaagd de d&mas: E. van vVyck,
SluiskilJ. J. Meulenberg, 3. J. Bol,
J. Jansen, allen Terneazen en S. M, E.
Hamers, Oostbnrg.
Brovineieaieuws.
Colijnsplaat. Vrijdag vergaderde
de raad dezer gemeente. Aauwezig
waren leden. Ter tafel kwam een
rekest van 't fanfaregezelsoaap ,Wll-
helmina", houdende verzoek om aan
genoemd gezelschap,na de verbouwing
der Openbare school, een der vryko
mende lokalen als repetitielokaal af te
staan. Mede was ingekomen een ver-
zoexaennts van 'tchristeiyk lanfare-
gezol&chap .Solr Deo Gloria* vau ge-
lyku sirexaing. en W. stelden voor,
de beslissmgeu op oeide verzooksa irit
ten aan te honden, tot de Raad heult
besloten, wat met de vrijgekomen
lokalen zal gedaan worden. Het voor
stel van B. en W. werd met algemeene
stemmen aangenomen. Door B. en W.
werd voorgesteld om, ten behoeve van
'tbgbonwen van 2 nienwe school
lokalen,grond aan te koopen.ter grootte
van 2.25 Are voor den totaalprys van
f425; welk voorstel met algemeene
stemmen werd aangenomen.
Verder stellen B. en W. voor, om
met 't oog op da verbonwing der onde
school en het by boawen van 2 nienwe
lokalen, een geldleenl.ig aan te gaan
bg de Maatschappg voor Gemeente-
crediet te Amsterdam groot f84.0, by
annniteit van 25 jaar, tegen eeu rente
voet van 6 84 g. met 1 provisie.
Over 1913 ;a' d 4 <k rente werden
btiaa.u. Oude. nadere goedkeuring
van Gedopmeerue Staten Werd dit
voorstel met algemeene stemmen aan-
Hfi hield plotseling op, want hg
was op het punt, zich als een dwaas
aan te stellen en had dan misschien
voor goed het meisje van zich verwg-
derd.
,U hebt drie keer gewensoht,'
telde Trnns van Meetoren kalm. .Wat
wilde n
,lk wensch, dat n een goede vrien
din znlt krggen.'
Dat hoop ik ook, maar ik geloof,
dat het heel moeiigk zal zgn. Ik ben
bang, dat ik heel moeliyk ben in myn
keuze. Het is riet gemakfceiyk, iemand
te kiezen, om alty'd mee om te gaan."
.Ook niet in een hnweiyk?"
Trnns bloosde en vonwde haastig
de courant dicht.
.Het hnweiyk is een loterg", zeida
ze na een panze.
„Ik geloof, dat lk dezelfd» uitdruk
king al eens meer gehoord heb
.Dat kan wel. Het is moeilik tegen
woordig, iets nieuws te zeggen."
,Ik denk," zelde Jnles een oogen
bllk later, .dat als de menner Bran
d'" burg voor n w gezelschapsdame
uitkies z" wel hier zal k< nten."
.0 neen lk ga de volgende week
met de VaD flouten'B naar huis."
.Naar huls?"
,Ja. Naar Hoog-8oeren. Dasr heeft
papa een villa van een oom geërfd.
.Hnize Dennenoord" heet ze'.
,En dan zal lk n nooit meer zien,"
zei hfl spgtig
.0, dat is niet gezegd De wereld
is zoo klein en Hoog-Soeren is^iiet
ver van Rotterdam.'
