l()<r jaargang.
Nü. 50 1918
Dinsdag 29 April
Telefoonnummer 33. Directeur G. W. vin Babneveld. Uitgave vau de NaamlVeanootscbap .Goeseho Courant". Hoofdredaeteur W. J. C. van Santen.
De uitgave dezer Courant geschiedt jMaandag-, Woensdag- en'Vrödagavond
uitgezonderd op feestdagen.
'PrQc per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën op Maandag1 en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Do prijs dergewonoadvertentiënis van 1-5 regelsSO ct., elke regel moor iOut
li(j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend»
dankbetuigingen worden van 110 regels 4 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
voor classificatie van leerlingen der
O. L scholen vrijwel overbodig zijn
geworden, daar B. en W ten opzichte
van do toelating tot de O. L scholen
geen voorlichting meer behoeven
van de verschillende kerkelijke dia
conieën en andere armbesturen, stel
len B en W. voor, te besluiten tot
intrekking dezer verordening, rege
lende de benoeming en den werkkring
van de commissie tot classificatie der
schoolleerlingen van het lager onder
wijs, terwijl van deze intrekking zal
worden kennis gegeven aan de leden
van bedoelde commissie, onder dank
betuiging voor dc door hen ais zoo
danig bewezen dienster.,
Aldns besloten.
Do vergadering wordt daarna ga-
sloten.
Buitenland.
Van don Balkan.
Bet wil ons voorkomen, dat het 4.1
te optimistisch is, te mennen,als zonden
de donkere wolkon, welke zoo langen
t{jd boven den Balkan hebben gehan
gen, thanB opgetrokken zjjn.
De houding vsn Montenegro is verre
van geruststellend.
Zijn de laatste berichten juist, dan
denkt het koninkje van het rijk der
Zwarte Bergen er in de verste verte
niet aan, toe te geven. „J'y 3Uis, j'y
rente", zooals Mac Mahon zei, en het
is oen handige snuiter, die mjj uit
Skoetari baalt, meent Nikita. Skoetari
is Montenegrijnsch en b)jjft dat; het
is gekocht met al de bloedige offers,
welke wjj gebracht hebbenaldus
heeft hjj zijn bevolkiug verklaard.
Het is een merkwaardig man, deze
koning Niklta. Men boeit te veel ge
hoord van de zeldzame manipulaties
van dezen vorst, om hem au térieux
te nemen Doch anderzijds gevoelt men
toch weer respect voor hetgeen hg
bereikt met zijn volk. dat hem blinde
lings volgt of.welks bedoelingen de
koning weet te vatten en handig te
exploitoeren. „Het bezit van Skoetari
zal Montenegro tot grooten bloei
brengen", beweerde Nikita in z{jn
bewuste toespraak tot zjjn volk. De
nieuwe situatie, welke geschapen is
door de inneming van de stad, moet
overal erkend worden. Men zal er reke
ning mede moeten houden, dat de geest
drift in hot land thans even groot is, als
straks de woede zou wezen, indien men
Skoetari aan Mmtenegro weder ont
nam. Niemand kan het op het oogan-
blik wagen, in het rjjk der Zwarte
Bergen deze gedachte uit te spreken.
Noch de regeeriug, noch de koning
zouden gehoor vinden hg het volk,
als zij met dergelijke voorstellen
kwamen Indien Europa er werkelijk
aan deukt, Skoetari tot de hoofdstad
van het nieuwe vorstendom Albanië te
maken, dan zal Europa zelf moeten
komen, om do stad te veroveren.
Ziedaar in korte trekken het betoog
van koning Niklta.
Daar men langzamerhand de hou
ding van den man heeft loeren ken
nen, misschien hier en daar zelfs
loeren respecteeren gaat het niet
aan, zich nog langer van de kwestie
af te maken met uitstel, in de hoop,
dat er zich dingen zullen voordoen,
waardoor de geheele toestand anders
wordt.
De Weatminater Gazette, het orgaan
der liberale Engelsche tegeering,
schrijft, dat de verbonden Balkan-
Btaten de bemiddeling der groote
mogendheden weliswa r hebben aan-
genomen, doch dat die bemiddeling
slechts gebaseerd kan zjjn op een
begienzing van Albanië, waarbij
Skoetari toegewezen wordt aan het
te stichten vorstendom. W..nnecr ko
ning Nikita van Montenegro er op
staat, Skoetari te behouden, dan zal
hij niet Ipak krjjgeu, Servië niet
Djakowa, en Oostenrijk jou dan weer
het sandsjak Novi Bazar bezetten. De
groote mogendheden zjjn dne in staat,
baar macht desuooda met geweld te
doen gevoelen, aldus het toon-aanje-
vonde Brltscho blad. Wanneer zij
maar eensgezind zjjn, dan kunnen zjj
nog alles bereiken, wat ze willen
Maar den toestand duldt geen uilstel
meer.
Natuurlijk, zoo zegt de Weatmintter
Gazette, is de Engelsche regeering
zeer tegen geweld, doch men kan
met wegcijferen, dat het aanzien van
de groote mogendheden op hot spel
staat. Indien koning Nikita zijn zin
krijgt, dan kan men wel ophouden,
om gedurende hot thans lovend ge
slacht 'oog iets te doen, ten einde d n
vrede te bewaren.
Wil dit, met andere woorden, zeg
gen, dat wij dan voor een ooriog
staan
In Oostenrjjk-Hongarije is men uit
don aard der zaak geneigd, den toe
stand als zeer ornstig op te vatten
Het zou zelfbedrog wezen, zoo schrijft
do „Weerver Koiiung", indien man ra
al het gebeurde nog zoo optimistisch
zou willen zjjn, als graai Berchtold
van den beginne af was. Het politieke
deficit is voor Oostenrjjk-Hong'arjie
zoo groot geworden, dat men in geval
van verdere ljjdeljjkheid te rekenen
heeft met een failliet van dien Btast
als mogendheid. De diplomatie heelt
zich van stonden aars laten misleiden
door stopwoorden als „het Enropeesch
evenwicht" en dergelijke. Iedereen
heeft er van geprofiteerd, beh.-lva
Oostenrijk. Dit land kan zgn gehoele
Balkan-politiek liqnideeren en nog
850 millioen oorlogskosten betalen,
zonder oorlog te hebben gevoerd Nu
gaat het niet meer om Albanië en
Servië, nu gaat bet om het oort-
bestaan van Oostenrijk als slaat De
puinhoop, welke Skoetari geworden
is, dank zij het nonchalante optreden
der diplomaten, moet oorzaak worden,
dat Oostenrijk optreedt.
Dit zijn zeer ernstige woorden.
Maar zij komen ook anderzijds tot
ons.
ült Belgrado toch wordt aan de
Tempa gemeld, dat de Servische re-
gaering aan de vertegenwoordigers
der groote mogendheden heeft mede
gedeeld, dat, bijaldien Oostenrijk-
Hongarjje, hetzij met, hetzij zonder
volmacht van Europa, tot een militair
optreden tegen Montenegro zou over
gaan, de vier Balkan-staten zich on
middelljjk in het gelid zoudsn scharen.
Zjjn dit slechts groote woorden
Of moet de zaak ernstiger worden
opgevat
Moge de toekomst op deze vragen
spoedig een geruststellend antwoord
geven 1
Binnenland.
Ve aanstaande Kamerverkiezingen.
Naar Het Hbld. verneemt, is, behou
dens goedkeuring der ledenvergade
ring van de drie vrijzinnige fracties,
overeenstemming verkregen ten aan
zien van de door de drie fracties ge
meenschappelijk te stellen concentra
tie-candidatan in de Amaterdamsche
districten. Deze vergaderingen zullen
worden gehouden op Woensdagavond
80 April aanstaande.
Oandidaat gesteld zullen worden in
District Idr. H. F. K. Hubrecht,
unie-liberaal (aftr.)
Distriet II (aftr. J. R. Snoeck Hen-
kemans, ohr.-hist.) P. Otto, unie-lib.
Aanvankelijk zou in dit distriet dr.
C. Lely (U.L.) gesteld worden. De
heer Lely is evenwel ook gestold te
Utrecht. Deze omstandigheid, alsmede
het feit, dat het wenseheljjk werd
geacht tegenover den aftredenden
„man van rechts" eer. man van het
openbaar onderwijs de heer Otto
is hoofd eener openbare school te
Amsterdam te stellen, heeft aanlei
ding gegeven tot het noemen van
dezen candidaat.
Distriet III (aftr. mr. P. J. Troelstra,
soc.-dem.) J. W. IJzerman, U.-L.
District IV prof. mr. G. A. Van
Hamel, U.-L. (aftr.)
District V Th. M. Ketelaar, vrjjzin
nig-democraat (aftr.)
Distriet VI mr. W. H. De Beaufort,
vrjj-liberaal (aftr.)
Distriet VII (aftr. G. A. A. Middel-
berg, anti-rev.) Walrave Boissevain,
vrg-lib.
District VIII (aftr. W. De Vlugt,
anti-rev.) P. Nolting, vrjjz.-dem.
District IX (aftr. W. H. Vliegen,
soc.-dem.) mr. Th. B. Pleyte, vrjjz.-
dem.
V
De christeigk-historisehe kiesver-
eeniging te Hilversum heeft besloten,
zich van de christelijk .historische unie
af te scheiden en met een eigen ear.
didaat uit te komen. Als zoodanig
wordt benoemd mr. 's Jacob, burge
meester van Bussum.
Een Kuyperiaansch „ettre-vendel".
De rechterzijde, op zoovele punten
van staatsbeleid verre van eensgezind,
beeft één punt, waarop men volkomen
accoord gaat: het bijzonder onderwijs
tot regel te verheffen, het openbaar
oudcrwjjs te fnuiken. Er zijn nog
elementen, die dezen strijd moenen te
kennen en te mogen vo.-ren „in den
naam van God". Het Noderlandseh-
volk, dat niet met de coalitie in zee
gaat, is langzamerhand aan deze
Gods lasteringen gewend geraakt;het
verwondert zieh er niet meer over,
zoo zjj telkooB en telkens wederom
van coalitie zjjde worden vernomen,
ten einde het meest materialistische
gewin na te streven.
In zjjn Standaard gaat dr. Kuyper,
die minachtend durfde spreken over
het geld van Chinoezen en Moham
medanen, dat den vrijzinnigen bjj de
Juni stembus de overwinning moet
bezorgen, en daarbij natnurljjk zjjn
vieze knooierjj met baron Lebnian en
Mathilde Westmejjer vergat, in zjjn
Standaard gaat dr. Kuyper voor, om
den stembus strijd van .Juni aanstaande
te doen staan ie bet toeken van het
onderwijs.
De „christelijke" onderwijzers zullen,
volgens hem,ee<i „eere-vendel" moeten
vormen, dat den strjjd voor de „vrjje"
school te voeren heeft, de „chris-
tcljke" onderwjizere, die nog dezer
dagen door „bnn" regeering meteen
armzalige, vernederende fooi werden
afgescheept.
Nu oi nooit 1 verkondigt dr. Kuyper
in zjjn orgaan. „Een kans, als nu
geboden wordt, om de vrjje school
haar eere te geven, daagde nog nim
mer aan den horizonduikt ze nu
weer onder, wie zal dan zeggen, wan
neer ze weerkeert
Te meer acht dr. Kuyper het noodig,
dezen modernen kretistoeht te predi
ken, wjjl „legioen na legioen van de
openbare onderwijzers" zich reeds aan
diende, om tegen de zoogenaamd
„christelijke" meerderheid op te trek
ken.
Vindt de heer Kuyper dit zoo ver-
wonderljjk
Zelf verklaart hjj, dat Minister-pre
sident Heemskerk in offlcieele taal de
openbare school ten doode opschreef.
Past tegenover zulk een aanslag
geen verweer
Het „eero-vendel" der „christelijke"
onderwijzers trekke gei usteljjk op
het zal bemerken, dat een tegenstand
geboden wordon zal zóó krachtig, dat
zelfs zulk een illuster vendel niet in
staat zal wezen, eenig succes te be
halen.
Bevoorrechting der „vrije" school,
ziedaar het cement, dat de „ohris-
teilike* coalitie bjj ten houden moet
Dat onder deze leuze de strjjd zal
woiden aangeboden,het verwondert
ons niet. Ten opzichte van het onder
wijs heeft de rechterzijde nooit een
eerlijk spel gespeeld. In 1889, bjj de
behandeling der subsidiawet-Maekay,
57 FEUILLETON.
De Vrouw in 'tSpel.
Een erlmineele Roman uit
hooge kringen.
XXXIII.
Prince's stem trilde een weinig, toen
hjj die laatste droevige woorden las
en lij) lag het handschrift op tafel
onder oen doodeljjke stilte, welke het
eerst door Sytze werd verbroken.
„Ik dank God, dat hjj onschuldig
ie," zei hjj.
„Ik wist, dat hjj tot zoo iets niet in
Btaat was," riep dr. Banning uit.
Klaus hoorde die opmerkingen aan
met de genoegdoening van een kat,
die een muls heeft gevangen. „U ziet,
mjjnheer," zei hij tot den advocaat,
„dat ik toch gelijk had."
„Ja," antwoordde Prince eerlijk,
„ik moet mjjn ongeluk erkennen,
maar nu..."
„Ik ga Ten Hope dadelijk arrestee
ren", viel Klaus hem in de rede.
Er was een oogenblik stilte toen
zei Prinee„Ik veronderstel, dat het
moet.... arm meisje!"
„Het spijt mij ook voor de jonge
dame," zei de detectieve, „maar ik
kan een gevaarlijken moordenaar niet
laten ontkomen."
„Natunrijjk niet," gaf Eduma toe.
„Ten Hope moet dadelijk gearresteerd
worden."
„Maar hij zal alles omtrent dat
eerste huwelijk meedeelen,"riep l'rince
verklaarden mannen als De Savornin
Lohman en Schaepman toch waar
lijk niet de eersten de besten I dat
na aanneming dier wet de schoolstrijd
tot het verleden zon bohooren
Wij hebben anders geleerd.
Dr. Kuyper verzekerde met z (jn
onderwijs wet van 1905 aan het bij
zonder ondarwjja om gelijke rijks
bjdrage als aan het openbaar.
En Eög is men niet tevreden.
Men -al niet tevreden zijn, vóór
het openbaar onderwijs geheel is ge
nekt.
Hier hebben w(j te doen mot
subsidie-jacht van het minst allooi.
En het heet daarbij nog wel te gaan
om hooge „christelijke" belangen.
Da openbare onderwijzers kunnen
zich do woorden van dr. Kuyper voor
gezegd houden.
Het mo6t hun een eore-zaak zjjn
en dit zal het 'nun wezen ook
het nieuwerweteche Kuyperiaansche
„eere-vendel" oen gevoelige neder
laag toe te brengen. Als ieder der
onzen straks op zjjn post is, dan kan
het resultaat van den slag niet twijfel
achtig zijn I
Gemeenteraad van Goes.
Vergadering van Zaterdagmiddag
half vgf. Voorzitter de heer J. B, dó
Beanfort, burgemeester.
Afwezig de heer Riseh.
Ingekomen is de goedkeuring van
Ged. Staten betreffende het raadsbe
sluit, eon lokaal van de meisjesschool
bulten de schooluren, ten gebruike af
te staan aan de Vereeniging „Het
Volkshuis".
B. en W. stellen den raad een instruc
tie voor den te benoemen directeur
boekhouder vsn de gemeente gasfa
briek voor
Deze Instructie komt overeen met
die, welke voor den vorigen direc
teur-boekhouder was vastgesteld
Slechts Is daarin achterwege gelaten,
wat reeds in de in 1911 vastgestelde
verordening tot regeling van de ex
ploitatie der gemeentelijke gasfabriek
te dezer stede is opgenomen.
B. en W. stellen voor, den directeur
een zekerheid te doen stellen van
f 3090. Deze zekerheid is öf een zake
ljjke öf een persoonlijke, ter keuze
van den te benoemen ambtenaar.
Na eenig debat van onbeteekenon-
den aard wordt de instructie, conform
het voorstel van B. en W vastgesteld.
Aan de orde is thanB de benoeming
van een directeur der gemeentelijke
gasfabriek.
De voordracht bestaat uit de gas-
directeuren S. H. Bonthuis te Leer
dam, J. Bolt te Zierikzee, J. K. F.
Blokhuis te Middelbarnis en Sommels-
djjk en H. H. Prakke te Veenendaal.
Benoemd wordt de heer S. H Bont
huis, te Leerdam.
Aangezien door uitbreiding van het
bjjzondar onderwijs in deze gemeente
de werkzaamheden eener commissie
uit.
„Laat hem dat doen," antwoordde
Sytze, „zoodra zg hersteld is, tronwen
wj en verlaten wjj deze stad voor
altlid."
„Ik vrees, dat het zoo zjjn moet,"
stemde Banning toe, „maar het is
hard voor die arme juffrouw Van
Straelen."
„De zonden der ouders worden be
zocht aan de kinderen", zei Sytze
bitter. „Maar als het eerste verdriet
voorbjj is, zal zjj in een nieuwe om
geving, onder nieuwe menschen, het
bittere verleden vergeten."
„Is Ten Hope nog in Amsterdam
vroeg Prince.
„Zeker", antwoordde Klaus, „ik heb
hem de laatste twee maanden in het
oog gehouden en nu loert er Iemand
op hem; hij kan geen twee stappen
doen, zonder dat ik het weet."
„Dan weet je ook, of hjj al aan de
bank is geweest," zei Prince.
„Naar zjjn eigen bank, ja. Daar ging
hjj gisterenmiddag om twee uur heen.
Maar daar het zoo'n groot bedrag
was, zal men de chèque eerst wel naar
de bank van Van Straelen zenden."
„Dan zal ik den directeur even op
bellen," zei Prince. „Hjj weet, dat ik
executeur ben. Maar ging hjj
voort, zieh tot Klaus wendend: „het
bevel tot aanhouding?"
„Dat heb ik In rnjn zak."
„Je was wel zeker van je zaak,"
merkte Prince op.
„Toen ik n kon meedeelen, dat ik
de jas gevonden had en u herinnerde
aan de verklaring voor de rechtbank
van Ten Hope, dat hjj de jas vóór
den moord in zjjn bezit had, begreep
ik, dat het noodig was, hem te arres-
teeren."
Prince verliet de kamer, om te tele-
foneeren, en kwam een oogenblik later
terng.
„Het toeval is ons gunstig," zei hjj,
toen .hjj terug was. „Ten Hope is er
geweest, om den directeur te spreken,
maar daar deze er niet was, zei hjj,
dat hjj vóór vjjt uur terug zou komen.
Ik heb gevraagd, hem metdeehèque
naar mjj te zenden, 't Is nu bjjna half
vjjf, dus zal hjj wel spoedig hier zgn."
„Dat is te zeggen, als hjj gek genoeg
is om te komen," meende Banning.
„O, dat zal hjj zeker," zei de detec
tive vol vertrouwen en hjj haalde
handboeien uit zjjn zak. „Hjj is zoo
tevreden, dat alles zoo goed is ge
marcheerd, dat hij ongetwijfeld in de
val zal loopen."
Het begon te schemeren en de vier
mannen waren zeer opgewonden, hoe
wel ze hun best deden, dit achter een
zekere onverschilligheid te verbergen.
Klaus alleen was zeer tevreden, dat
hjj het nu van Goudsmit had gewon
nen. „Wat zou Goudsmit wel zeggen
dacht hjj „Goudsmit, die hem om al
zjjn Ideeën had uitgelachen en die
het zelf van het begin af had mis
gehad
Na eenigen tjjd hoorde men voet
stappen. Prinee stak de hand op en
zei: „Stil! Ik geloof, dat hg daar
komt."
Klaus stond van zgn stoel op en
liep naar het raam De hand, die de
boeien omklemde, hield hjj in zgn zak.
Daar werd op de deur geklopt en
de klerk kwam binnen met Thn Hope,
die verbaasd opkeek, toen hjj zag,
dat Prinee niet alleen was. De klerk
verliet onmiddellijk het vertrek,
„U verlangt mjj te spreken vroeg
Prinee.
„Ja, dat is te zeggen alleen", ant
woordde Ten Hope
„O, deze heeren zjjn allen mjjn
vrienden. Alles wat u Z9gt, bljjft ge
heim"
„Ik heb niets met uw vrienden te
maken en moet u alleen spreken."
„Wilt u geen konnis maken met
mjjn vrienden t" vroeg Prince bedaard.
„Loop naar den duivel met uw
vriendenriep Ten Hope woedend
nit.
Prince ,stelde Ten Hope voordr.
Banning, mjjnheer Klaus en mjjnheer
Eduma.
„Eduma", stamelde Ten Hope en hj
werd bleek. „En wat is dat riep hg,
want hg zag de jas van Bnrgess op
een stoel liggen en herkende die
dadeigk.
„Dat is het bewgs, dat jou achter
de tralies brengt", zei Klaus, die
aehter hem was gaan staan, „wegens
den moord op Arthur Burgess".
„Verdomd I In de vall" riep hg
uit, zich omwendend. Hjj sprong den
detective naar de keel en ze rolden
samen over den grond, maar Klaas
was de sterkste en na een korten strjjd
had hg Ten Hope de handboeien aan
gedaan. De anderen keken toe; ze
wisten wel, dat Klaus geen hulp noo
dig had. Ten Hope zag dat er geon
mogeigkheid was om te ontkomen.
„Dat zal ik je betaald zetten 1" siste
hjj door zgn tanden. „Je knnt niets
bewgzen."
„Kunnen wjj dat niet vroeg Prince
met de papieren in de hand. „Je ver
gist je. Dit Is de bekentenis, die
Alexander van Straelen aflegde voot'
hg stierf."
,'t Is een gameene leugen I"
„Dat zullen de rechters moeten uit
maken. Intusschen zal jjj den nacht
In de gevangenis moeten doorbren
gen", zei Prince.
„O, dan geven ze mg misschien
dezelfde cel, waarin u gezeten hebt,"
zei Ten Hops met een akeligen lach
tot Eduma.
Sytze antwoordde niet, maar nam
zjn hoed en handschoenen op en wildo
gaan.
„Waeht event" riep Ten Hope. „Ik
besef, dat het met mg gedaan is eu
wil niet als een lafaard staan te liegen
Ik heb hoog spel gespeeld en verloren,
maar als ik niet zoo gek was geweest
en de chèqne vroeger had geïnd, zou
ik nn al lang ver weg zpn geweest
.Dat zou zeker wq'zer zgn geweest,"
merkte Prinee op.
„Ik weet toeh niet, oi het mg wel
erg moet spgten, want ik had een hel
op aarde, sinds ik Bnrgess vermoord
de."
(Slot volgt j
