N°. 49 1913.
Zaterdag 26 April,
1008te jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
56 FEUILLETON.
De Vrouw in 'tSpei.
GOESGHË
COIIRAIVT.
Telefoonnummer 33. Directeur Cf. W. van Barneverd. Uitgave vau de Naaml.Veanoetscbap ,Qoesehe Courant". Hoofdredacteur W. J. 0. van Santen.
Da uitgave dezer Courant geschiedt,^Maandag-, Woensdag- on'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
"Prgs per kwartaal, In Goes 0,75, bulten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentlën op Maandag: en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vódr 12 uren.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., olkejregel maai j 10 ct
BQ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Wnt is mindenvaardig
Hei Volk, lioofd-orgaan van de
sociaal-democratische hééren- en arbei
ders-partij, is boos geworden op de
Qoesche Courant. Of eigenlijk niet
zoo zeer op de Goesclte Courantals
wel op haar hoofdredacteur, die de
verregaande brutaliteit heeft uitgehaald,
een candidatuur iu het district Frane-
ker te aanvaardeu tegenover een
aftredend sociaal-democraai, burger
Helsdingeu. Dit is, natuurlijk, op zich
zelf al een doodzonde. Het a-b-c der
socialistische leer toch isgij zult
alles verdacht maken, alles afkammen,
wat niet komt van het sociaal-demo
cratische evangelie. Wie dat evaugelie
niet omhelst, is vanzelfsprekend uit
den booze.
liet Volk schrijft het artikeltje
is voorzien van een sterretje, hetgeen
vermoedelijk beteekeuen moet, dat het
niet van de redactie zelf afkomstig is
Hel Volk schrijft, dat „ons" toe
vallig „dezer dagen" hel nummer van
de Qoemle Courant in handen kwam,
waarin een beschouwing was opgenomen
over liet sociaal democratisch Paasch-
congres. Ons dunkt: Het Volk komt
hier aandragen met buitengewoon
oudbakken kost, want het artikel,
hetwelk de Qoesche Courant het licht
deed zien, is reeds een drietal weken
oud. Het gaat dan, dunkt ons, ook
niet om het artikel zelf. Br zit wat
men noemen moet, vieze socialistische
politiek achter. Want in plaats, gelijk
het in fatsoenlijke, journalistiek behoort,
zich legen het orgaan te richten, richt
liet van buitengewoon vernuft tintelend
artikeltje aan don stijl is reeds
merkbaar, dat het uit het district
Franeker afkomstig is zich tegen
den hoofdredacteur, nader aangeduid
als „candidaat der vrijzinnige concen
tratie voor Franeker en Delft."
Wat is nu echter onze zoude ge
weest f Wij zetten het zakelijke voorop,
liet persoonlijke volgt straks wel, en
zoo kort mogelijk.
Onze zoude was deze dat wij het
voor de vrijzinnige concentratie meer
aangename deel van Troelstra's con
gres-rede op ome manier besproken
hebben, Is zulks ons recht dan niet?
Is de proletarisch-kapitalistische sociaal
democratische arbeiders-partij ver
geef ons deze langademigheid - reeds
M hoog in macht gestegen, dat een
vrijzinnig hoofdredacteur zijn copic
Ben crimineele Roman nit
hooge kringen.
B0 mijn medeburgers stond ik in
hoog aanzien. Toen mgn dochter
Ëllae werd geboren, besefte ik, dat de
maat van mijn gelnk vol wasplotse
ling echter werd ik op onaangename
wijze aan het verleden herinnerd. De
moeder van Ernestine bezocht mg
op zekeren avond, een ongunstig
uitziende vrouw, die naar den drank
stonk en in wie ik bezwaarlijk de
fatsoenlijk gekleede vrouw kon her
kennen, die gewoon was, Ernestine
naar den schouwburg to vergezellen.
Het geld, dat ik haar had gegeven,
was al lang door haar keelgat gejaagd
en zg was dieper en dieper gezonken,
tot ze nu in een slop van den Zee
dijk woonde. Ik vroeg naar het kind
en ze vertelde my, dat het dood was.
Ernestine had het niet meegenomen
naar Engeland, maar bij haar moeder
gelaten; zonder twijfel was het door
verwaarloozlng en gebrek aan voed
sel omgekomen. Er scheen mjj nu
geen hand ineer aan het verleden te
binden, met uitzondering van de oude
heks, die echter niets wist van mijn hn-
welgk.Ik bracht haar niet op de hoogte,
maar gaf haar genoeg, om van te
leven, mits ze mg beloofde, mg nooit
meer lastig te zullen vallen en te zullen
zw(jgen over alles, wat betrekking had
op mijn verstandhouding tot haar
dochter. Ze beloofde dat en ging terug
naar haar vuil verblijf, waar zg voor
eerst moet zenden aan de lioog-
mogende „proletarische" redacteuren
van liet Volk, met liet buitengewoon
nederig verzoek, of hij die copie wel
plaatsen mag P
Hel Volk zegge het maar. Wij zullen
o, verregaande brutaliteit er ons
toch niet aan storen.
Hef merkwaardigste is, dat liet altoos
even wanrheid-lievende sociaal-deinocra -
tisch hoofdorgaan den lezers onthoudt,
waar de zaak om gaat. Het illustre blad,
dat nog nooit wie zou het ook durven
beweren 1 een leugen heeft verkon
digd, verzwijgt, wat ons aanleiding gaf
tot het schrijven van liet geïncrimineerde
artikel iu de Qoesche Courant. Dat paus
Troelstra in ondubbelzinnige bewoor
dingen het vrijzinnig eonceniratie-
program in bescherming heeft genomen,
wij vinden er geen woord van ver
meld. Natuurlijk niet. De heilige socia
listen moeten iu den waan blijven, dat
zij eu zij alleen het wnre hebben.
De sociaal-democraat, heeft recht
of liever: hij eigent zich het recht toe
-oin alles, wat van politieke tegen
standers komt, verdacht te maken, Be
strijdt een vrijzinnige hem, dan heet hij
„weinig ernstig".Hoe kan betook anders?
Alleen bij de dames en heeren van het
zoogenaamd „heilig ideaal" zit de ernst.
De sociaal-democraat acht zich, niet alleen
in politieleen zin, alwetend. Er bestaan
geen betere lieden, geen ernstiger lioden,
geen zedelijker lieden, dan socialisten.
Wij zullen Het Volk en de eenzijdig
voorgelichte lezers voorloopig nog maar
in dezen waan laten. Onze tijd komt,
w .1, om gedocumenteerd het anders voor
ie stellen.
Nu hebben wij en „wij" spreken
uit naam der Goescie Courant in de
oogen der sociaal democraten een groole
font. Wij nemen hen niet au sêrieué.
Doch één ding geven wij toewij
zouden het vel kunnen, als wij van
overtuiging waren, dal men met schet
teren de wereld kan veroveren.
Ten slotte het persoonlijke element.
Het is te mooi, oin liet niet in zijn
geheel af te drukken.
Het Volk schrijft aan het adres van
den hoofdredacteur van de Qoesche
Courant.- „liet is dit minderwaardig soort
politici, dat de politiek bederft. Maar
wij, oudere lede» der S. D. A. P., zullen
wel nalaten, ons te verbazen over dit
gebrek aan eerlijkheid en loyauteit
het staat er letterlijk zoo bij iemand,
die juist wegens zijne dubbelzinnigs
houding en politieke onbetrouwbaarheid
uit onze Partij is geroyeerd."
Als Het Volk ooit een rensaclitigen
blunder heeft geslagen, dan deed het
zoover ik weet nog woont, want het
geld is haar tot nu toe regelmatig per
maand door mijn zaakwaarnemers
uitbetaald. Ik vernam niets meer over
de kwestie en was nu zeker, voor het
laatst van Ernestine te hebben gehoord.
De jaren gingen voorbij, alles liep mg
mee en ik was zoo gelukkig in al
mijn speculaties, dat mgn gelnk
spreekwoordelijk werd. Maar, helaas
toen alles mij scheen toe te lachen,
stierf mgn vrouw en sedert dien tijd
scheen de wereld mg nooit meer de
zelfde toe. Ik had echter mgn lieve
dochter om mg te troosten en in haar
liefde vond ik een vergoeding voor
het verlies van mijn vrouw. Een jonge
man, genaamd Sytze Eduma, kwam
bg ons aan huls en lk bemerkte spoe
dig, dat mgn dochter liefde voor hem
had opgevat en dat hg dat gavo ;1
beantwoordde, waarin ik mg ver
heugde, daar ik hem zeer hoogachtte.
Ik dacht aan hun huwelgk, toen plot
seling een reeks gebeurtenissen plaats
hadden, welke nog versch In het ge
heugen moeten liggen van hen, die
deze bladzgden zullen lezen. Een heer
uit Londen, Arthur Burgess, bracht
mg een bezoek en deed mg de ont
zettende mededeellng, dat mgn eerste
vrouw, Ernestine Baehmann, nog in
leven was en dat de geschiedenis van
haar dood een samenweefsel was van
leugens, om mg te bedriegen. Haar
was een ongeluk overkomen, zooals
in die courant stond, en zg was in
een ziekenhuis opgenomen, maar zg
herstelde. De jonge dokter, die my
de verklaring van haar dood had ge
zonden, was verliefd op haar gewor
den en wilde met haar trouwen.
Daarom had hg mg meegedeeld, dat
orgaan het in liet nr. 1003 van 23
April 1913! De lioofrdedacteur van de
Qoesche Courant tie „candidaat dor
vrijzinnige concentratie" voor Franeker
en Delft heeft nooit de kans geloo-
pen, door de alwfjgê 8. D. A. P.
geroyeerd te worden wegens „ondub
belzinnige houding" en „politieke
onbetrouwbaarheid". Het velletje, dat
de socialisten iu Franeker op touw
willen zetten, zal een mislukking
blijken-
Nog een enkel woord.
Ware Het, Volk een ernstig blad en
geen vuilnisbak, die maar al te gaarne
opneemt, wat, volkomen ten onrechte,
den politieken tegenstander kan
schaden, wij zouden dieper op deze
zaak ingaan. Thans doen wij dit niet.
De lezers der Goesche Courant zullen
er van overtuigd zijn, dat men zelden
wordt overreden door een fatsoenlijk
rijtuig. Maar wel door een
Men vuile het zelve maar in.
Doch als het persoonlijk element
dan toch nog even boven uiag komen
de aangevallen candidaat voor het
district Franeker wacht met groot ge
noegen op de aanstaande ontmoeting
met de al-wijze, de door-en-doov-
betrouwbare, de nooit-liegende socialis
ten in zijn district. Dan zal blijken,
dat Het Volk, als liet in de kraam der
redactie te pas komt, een Argus en
Asmodee overtreft.
Waaraan wij trouwens ook nimmer
hebben getwijfeld.
Buitenland.
De Rflontenegrijiien ii: Skoetari.
Toon ome AmBtordamsche corres
pondent dezer dagen seinde, dat
Skoetari was gevallen en dat de
Montenegrgnen zegevierend de zoo
lang bogeerdo vesting waren binnen
getrokken, hebben we werkelgk een
oogenbllk iu beraad gestaan of we
het nieuwtje wel, din niet in ons blad
zouden opnemen. Want 't waB al het
derde telegram, dat we over den val
van Skoetari in betrekkelijk korten
tgd hadden ontvangen en eens zelfs
had het als bulletin een geheelen dag
voor ons bureau gehangen, waar het
den volgenden morgen heel stilletjes
naar binnengehaald werd, omdat toen
bleok, dat de val van Skoetari eon
loos gerucht was geweest en dat de
stad nog sltgd in handen der Turken
was.
Maar nu is gebleken, dat werkelgk
Skoetari is gevallen. In don nacht
van Dinsdag op Woensdag is de vas
ting, tegen 4 uur in den morgen, door
Montenegrgnscho troepen bezet. De
commandant, Essad-pasja, en Je troe-
zg dood was, opdat haar leven zou
zgn ultgewiaeht. De dokter stierf
echter voor het huwelgk en Ernestine
gaf zich geen moeite mg uit den waan
te helpen. Zg trad toen op onder den
naam Odette en scheen een gevierde
café chantant-ster geworden te zgn.
Burgess ontmoette haar in Londen en
zg gifg met hem leven. Hg schean
een wonderlijken invloed op haar te
hebben, want zg vertelde hem alias
van haar leven en ook van het huwe
lgk met mg. Haar room was aan het
tanen, daar zg ouder werd en voor
jongere artisten moest plaats maken.
Burgess stelde haar voor, naar Am
sterdam te gaan en te trachten, mg
geld af te persen. De setmrk verteldo
mg dat alles zoo bedaard mogelgk
daar ik wist, dat hg het geheim van
mgn leven bezat, kon ik mg nooit
verzetten.
Ik weigerde Ernestine te ontmoeten,
maar deelde Burgess mee, dat Ik aan
zgn voorwaarden zou voldoen, de
eerste was, dat ik een groote som
golds aan Ernestine zou betalen, de
tweede, dat Burgess mgn dochter zou
huwen. Dit laatste weigerde ik eerst
bOBlist, maar toen hg dreigde, do ge
schiedenis openbaar te zullen maken,
waardoor het bekend zou worden, dat
mgn dochter een onwettig kind was,
gat ik eindelgk toe en begon hg Lize
zgn attentieB te bewgzen. Zg weigerde
echter hem te trouwoa en vertelde
mg, dat ze verloofd was met Eduma.
Na eon innerlgken strgd vertelde ik
Burguss, dat ik ni9t kon toestaan, dat
hg Lize huwde, maar dat ik hem elk
bedrag zou geven, dat hg vragen zou.
Dsn avond, waarop lig werd vermoord,
kwam hg bg uig en toonde mg de
pen van het garnizoen, verlieten do
stad met krggsmans eer en hadden
zich bg de onderhandelingen voor de
overgave hot recht voorbehouden, het
lichte geschut mede te nemen. Het
bleek,dat de zoo langen tgd verdedigde
vesting groot gebrek aan levensmidde
len had, voornamelgk aan meel. Er was
alleen nog schapenvleesch aanwezig
en de ammunitie bleek ook bgna
geheel opgebruikt te zgn.
Dat de Montenegrin ri en in hun schik
zgn, is te begrgpen. De overgave ge
schiedde juist bgtgds vóór de groote
mogendheden tot strengere maatrege
len als een blokkade zgn overgegaan.
Ook in Servië is de mededeeiing mot
groot enthousiasme ontvangen. Een
dichte menigte bracht daar den koning
een hartelijke ovatie. In de Servische
Kamer werd het bericht van de over
gave met donderende toejuichingen
beantwoord en de afgevaardigden be
sloten, bg acclamatie, een gelnkwenseh
te zenden aan de Montenegrgnsche
Kamer.
Alleen te Weenen heeft de val van
Skoetari groote ontBtemming gewekt.
Men is daar van meening, dat de val
van Skoetari geen wijziging in de
plannen der mogendheden brengt,
mits üezo slochts eenparig weer op
ontruiming der vesting aandringen.
De inneming van de vesting was,
volgons toonaangevende Oostenryk-
sehe kringen, alleen mogelgk doordat
de Mogendheden niet wilden besluiten
tot het nemen van maatregelen, die
Montenegro verhinderd zonden heb
ben tot deze doellooze verovering ovor
te gaan. Oostenrgk-Hongargo blgft
echter vasthouden aan het door de
groote mogendheden genomen besluit,
dat Skoetari tot het onafhankelgke
Albanië zal behooren. Ook wanneer
de mogendheden thans anders moch
ten besluiten, zal Oostenrgk in goon
geval Skoetari in handen der Monte-
negrgnen laten. In andere kringen
wordt er op gewezen, dat koning
Nikita, nu hg als overwinnaar de
stad is binnengetrokken, bg de
onderhandelingen met Europa zich
op een geheel ander standpunt kan
plaatsen dan vrooger en dan ook nu
wel bereid zal zgn, over een schade
loosstelling te onderhandelen.
Da Her. Lok. Am meent, dat de
verovering van Skoetari niet het min
ste zal veranderen aan het besluit der
groote mogendheden, dat deze stad
zal behooren tot het te vormen Alba-
neesche vorstendom.
Inmiddels dringen alle Oosten-
rgksche bladen er bg de rageormg
op aaD, zoo spoedig mogelgk krachtige
maatregelen tegen Montenegro te
nomen, met of zonder voorkennis van
Europa.
Do Pargsche bladen zgn alle van
meening, dat de val van Skoetari een
nieuwe oorzaak van ernstige ver
wikkelingen is, maar hopen niettemin,
huwelgksakte tuasehen Ernestine Baeh
mann en mg. Hg weigerde, geld aan
te nemen en zei, dat hg alles bekend
zou makeD, indien hg niet mot Lize
trouwde. Ik smeekte hem, mg tgd te
geven om na tc denken en hg zei,
dat hg mg twee dagen wilde geven
en niet meer. Daarna verliet hg het
hnis met de huwelgksakte bg zieh. Ik
was wanhopig en zag, dat de eenige
weg, om mg te redden, was, dat ik
In het bezit kwam van dat stuk en alles
ontkende. Met dat idee in mgn hoofd,
volgde ik hem in de stad hg ontmoette
Ten Hope en ze sjouwden van bet eene
eaié naar het andere. Toen ik Burgess
later in de Plantage Middellaan zag,
was hg smoordronken. Hg lennde
tegen een lantaarnpaal en de gedachte
schoot mg door het hoofd, dat ik hem,
du hg zoo dronken was, het begeerde
stuk gemakkelgk zou kunnen ont
nemen. Toen zag ik een heer in een
lichte jas ik wist niet, dat het
Eduma was komen en een rgtuig
voor hem aanroepen. Er viel niets
meer voor mg te doen; ik ging naar
huls terug en daar ik eenige dagen
van niets hoorde, hoopte ik, dat hg
zgn voornemen had opgegeven. Toen
vernam ik, dat hg het was geweest,
die vermoord werd. Ik vreesde toen,
dat de huwelgksakte op hem gevonden
zou zgn, maar vernam niets daar
omtrent. Ik wist, dat hg het stuk bg
zieh had, dat de moordenaar het moest
hebben en vroeger of later bg mg
zou komen, ora mg geld af te persen.
Eduma werd gearresteerd, later vrg-
gespreken en ik begon te hopen, dat
het papier verloren en er een eind
aan mgn zorgen gekomen was. Maar
toch had Ik het gevoel, dat het zwaard
dat de crisis langs vreedzamen weg
zal kunnen worden opgelost. De Matin
meent, dat de Triple-Entente een ont
scheping van troepen aan de Montene
grgnsche kust niet zal goedkeuren on
dat ook üultschland en Italië Oosten
rijk niet zullen aanmoedigen, tot dit
uiterste middel over te gaan.
De vredo tusschen Xmkge en do
andere Bal tan Blaten zal wel niet lang
meer op zieh laten wachten, het werd
trouwens meer dan tgd, aan den ge
spannen toestand tusschen de ver
bondenen onderling een einde te ma
ken. Alle mogendheden hebben het
voorstel van Frankrgk, om de iioan-
cieele commissie op 15 Mei te Pargs
te doen bgeenkomen, aangenomen.
Da algemeens werkstaking in
België.
Over hot algemeen is men tevreden
met de In de Kavner aangenomen
motie en verwacht men, dat nu, binnen
niet al te langen tgd, een voorstel tot
grondwetsherziening inzake het kies
stelsel zal kunnen worden afgewacht.
Zeer korten tgd na het bekend worden
van den afloop der stemmingen in de
Kamer was het merkbaar, dat de
staking nu spoedig een einde zou
nemen en steeg het aantal werkwilli
gen in alle deelon van het land. Even
wel kon aangaande al of niet opheffing
der staking nog niets worden besloten
voor het socialistisch congres gisteren
een definitieve uitspraak zou hebben
gedaan. Woensdag reeds besloot het
comité voor de algemeene staking aan
het congres voor te stellen, den arbeid
onmlddellgk te hervatten en het was
te verwachten, dat hiertoe dan ook
zou worden besloten. Wilde men de
socialistische afgevaardigden,die mede
de woorden van den minister-president
De Brocqueville in de Kamer goedkeur
den, niet een raar figuur laten slaan,
dan moest men thans ook hun houding
als de juiste erkennen on aan de
algemeene staking daarom zoo spoedig
mogelgk een einde maken.
De morgenbladen melden, dat het
socialistisch congres, met s/4 der uitge
brachte stemmen, de motie van orde,
voorgesteld door het comité voor alge
meen kiesrecht en algemeene werk
staking, goedkeurde en besloot tot
onmiddellgke hervatting van den
arbeid.
Buiten het volksgebouw wachtte een
groote menigte op de beslissing, die
dadelgk door de afgevaardigden in
alle richtingen werd weggeseind. Vol
gens de Patriote is het beBluit om de
staking te doen eindigen aangenomen
met 900 tegen 300 stemmen.
Aangekondigd wordt, dat de com
missie, belast met het bostudeeren van
het kiesrechtvraagstuk, de volgende
woek zal worden benoemd en 21 leden
zal tellen, te kiezen uit parlementairen
on uit sociologen.
Te Bergen willen de mgnwerkers
steeds aan een draad boven mgn hoofd
hing. Daarin had ik gelgk, want twee
dagen geleden kwam Ten Hope, die
een intieme vriend van Burgess was
geweest, bg mg en toonde hot huwe-
lgkscertiflcaat, dat hg mg aanbood
voor vgftig duizend gulden. Met af
schuw verweet ik hem, dat hg Burgess
had vermoord, wat hg eerst ontkende,
maar later bekende, wetende, dat ik,
terwille van mgn eigen naam, zou
zwggen. Wat moest ik doenmgn
dochter tot onwettig kind maken, of
den moordenaar laten ontkomen? Ik
besloot tot het laatste en gaf hem een
chèque van vgftig duizend gulden,
waarvoor ik da trouwakte ontving.
Daarna liet ik Ten Hope zweren, dat
hg het land zou verlateD, waarin hg
gewillig toestemde, ómdat de grond
onder zgn voeten brandde. Toen hg
weg was, dacht ik na over het ellen
dige van mgn toestand en wilde eerst
zelfmoord begaan, maar ik b8n, God
dank, voor die misdaad bewaard ge
bleven. Ik schreef deze bekentenis,
opdat, na mgn dood, de geschiedenis
van den moord op Burgess bekend
zal zgn. De trouwakte vernietig ik
niet, maar sluit ik hlerbg f waaruit
de waarheid van mgn woorden blgkt.
Ten slotte wil ik mgn dochter Lize
vergiffenis vragen voor mgn zonden,
welke aan haar zgn bezocht geworden,
maar zg kan zelf zien, dat de om
standigheden sterker waren dan mgu
wil. Moge zg mg vergeven, zooals,
naar ik hoop, ..God In Zgn oneindige
goedheid zal doenmoge zg soms op
mgn graf komen bidden en niet te
hard over haar gestorven vader
denken
