N°. 46 1913 Zaterdag 19 April,
1Ü0SU jaargang.
Bij «1st o«. behoort een
Bijvoegsel
Concentratie en
Socialisme.
53 FEUILLETON
Os ïreuw in rt Spek
COL
De prgs der gewone advertentiên ia van 1-5 regels 50 et., elke regel meer'10 et
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de pr^s slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewflsnummera 5 cent,
Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
III. (Slot).
En staat het nu met het Staatspensioen
in don gron l der zaak niet geheel als
met het algemeen kiesrecht?
De vrijzinnigen l rukken in hun con
centratie-program uit het streven naar
een minimum-staatspensioen, met daar
naast een vrijwillige verzekering met
geldelijke.il steun van den Staat, IToè
groot dat minimum-staatspensioen zal
zijn, - daaromtrent kunnen verschil
lende opvattingen bestaan, met positieve
zekerheid kan dat alleen gezegd worden
door de vrijzinnige Ministers,die in 191b
eventueel de. regeering zouden gaan
vormen. Toch mogen wij wel nog even
de aandacht vestigen op hetgeen hier
over door 111 r. Goeman Borgesius, den
leider der irïiie-liberalen, op 16 Novem
ber 1912, .in de jaar-vergaderi|g van
de 1/iberale l uie, werd gezegd, zij het
dan ook, dat hij duidelijk deed uitkomen,
dat deze uiting geheel voor zijn persoon
lijke rekening bleef,
Mr. Goeman Borgesius dan zei
,/IIoe hoog die uitkeeriiigen zullen zijn,
is eon punt, dat ter beslissing blijft van
de regeering, welke eventueel een wet
telijke regeling in genoemden geest zal
bobben te ontwerpen persoonlijk acht
ik "f2,50 voor een persoon en f4 per
week voor man en vrouw minimum-
bednigen maar ..dit is .zeker, dat de
voorziening algemeen behoort te zijn,
dat zelfstandige werkers er evenzeer van
zullen moeten proliteeren als loonar
beiders, en dat de vrouw niet bij den
man zal worden achtergesteld.
■x- -x-
-x-
En do sociaal-democraten
Wat willen zij
Ja, zij zijn mfoinrlifr royalerzij
willen nahwlijk meer geven dan ieder
ander, liet is bij beu altoos en in alles
het; oude liedje zij gaan natuur/ijleen
dubbeltje hoogêiylan de hoogst-biedende
der „burgerlijke/' democratie. Alleen
maar, het is zoo jammer, dat ieder op
zijn vingers kan natellen, dat zij aan de
uitvoering hunner plannen toch niet
toekomen.
Dat het inderdaad gemakkelijker is, te
beloven dan uit te voeren, het is
zonder twijfel duidelijk ger.oeg geïllu
streerd door de gewezen sociaal-demo
craten Millcrand en Briand in E rank rijk.
Die vermochten ook al weer niets meer
dan die gehate „burgerlijke" democraten.
Ken crimineels lioman uit
hooge kringen.
„Weet go wat dit is?" vroeg hg en
keek Mimi scherp aan.
.Dat kon moeilijk anders," ant
woordde zij. .Het bewijst, dat Ernes
tine Bachmann dc vrouw was van
mijnheer Van Siraelon en..." Zg
aarzeldo.
„Ga voort," zei Sytze.
„En dit waren de papieren, welke
z;i aan Burgess gai."
Ze zweeg een oogenblik, kreeg een
kleur on zei, in haar opgewondenheid
terugvallend in het dialect van den
Zeedgk „II moet niet denken, dat ik
zal gaan kletsen. Ik weet, wat u weet,
maar, zoo waar er een God leeft, ik
zal zwggen als het graf."
„Dank n," zei Sytze en hij drukte
haar hand, „ik weet, dat ge to veel
vau haar houdt, om dit verschrikkelijk
geheim bekend te inaken."
„Dat zou ook mooi van mjj zijn,
nadat ze mjj uit bet slgk heeft opge
haald en bj) zich genomen. Nu groot
moeder dood is, heb ik niemand moer
p da wereld."
Prince keek op. Het was duidelijk,
dat Mimi niet wist, dat Ernestine
Bachmann haar moeder was. Zooveel
to boterze zouden haar onwetend
laten, misschien niet geheel en al,
maar het zou dwaashoid zijn, haar het
En nu zullen onze sociaal-democratische
tegenstanders wij weten dit zeer wel
onmiddellijk den vinger leggen op
liet feit, dat genoemde hoeren, zoodra
zij Minister werden, socialist-af werden
gemaakt.
Maar dan zouden wij hiertegen willen
aanvoeren, dat dit hei. juist is, waarom
het gaat, wijl zulks aantoont, dat socia
listisch regeercu niet mogelijk word
geacht.
Trouwens: ook Ia ons vaderland is
het wel gebleken, dat ook voor de sociaal
democraten beloven gemakkelijk, uit
voeren zeer moeilijk is.
De onderwijzers in Leeuwarderdeel,
die zich nog herinneren, wat zicli in
190S bij de regeling hunner salarissen
in den Gemeenteraad afspeelde, zullen
zeker de kaatsten zijn, om dit te ont
kennen. De in dezen in 'meerderheid
seCT«/Mf?.ï6v?« Gemeenteraad door dén der
sociaal-democratische leden ingediende
radicale verbetering van de onderwijzers
salarissen werd met ongeveer algemeene
stemmen verworpen. En met zes van de
zeven sociaal-democratische stemmen
raór werd een regeling aangenomen,
waarbij van het geld, door de wet-P,iuk
voor de onderwijzers bestemd, nog bon-
derd-en-zevenlig gulden in dc gemeente
kas verdween.
Ziedaar ecu voorproefje van den
heilstaat 1
En nog kort geleden kon men in
de Asser Courant lezen, dat, toen in den
Gemeenteraad van SchoteHand vanviij-
zinnig-democratische zijde werd voor
gesteld, het aanvangs-salaris van het
onderwijzend personeel van vijfhonderd-
en-vijf Lig op zeshonderd gulden te
brengen, de sociaal-democratische
Raadsleden vóór, doch de socialistische
wethouder tegen. stemde.
De houding, die de sociaal-demo
craten ook nu nog tegenover het vrij
zinnig concentratie-program aannemen,
is in liooge mate merkwaardig. Zoo
vermeldde Het Folk van 11 April j 1.
dat de beroemde heer Kleerekoper, te
Tiel optredende, het concentratie-
program tot op den laatsten draad
uiteenrafelde. Een program nota-bene,
door den paus van 's Hecren Kleere-
koper's partij, mr. P. J. Troelstra, in
•zijn hóóge bescherming genomen
De houding der sociaal-democraten
komt wel in een zonderling licht,
wanneer men eens nagaat, hoe zij
zeiven hun verkiezings-ovcreenkomsten
sluiten.
Daar hebben wij allereerst hun
stembus-Overeenkomsten bij de laatste
verkiezingen in Duitsohland, hun
samengaan met de roomschen in Beie
ren, hun samengaan met de liberalen
nu te openbaren.
„Ik ga nu naar juffrouw Lize en zal u
niet terugzien. Ze raakt aan het glen
en zou iets kunnen zeggen, maar ik
zal zorgen, dat er buiten mij niemand
in de kamer komt."
„De vriendelijkheid van juffrouw
Van Straelen voor dat arme meisje
draagt reeds vruchten," zei Prince,
toen Mimi de kamer had verlaten.
„Dankbaarheid komt zeiden voor, nog
minder dan bescheidenheid."
Eduma gaf geen antwoord, maar
dacht aan zyn lieveling, die doodziek
lag, terwgl IJ niets kon doen, om
haar te redden.
„Nu vroeg Prince.
,0, neem mtj niet kwalijk," zei
Eduma, verward. „Ik denk, dat wg
het testament moeten lezen on al die
dingen meer."
„Ja," antwoordde de advocaat, „ik
ban eon van de executeurs."
„En do andere?"
„Jij zalf en dr. Banning. Ik geloof,
dat wy de papieren hier in de schrijf
tafel wel eens kunnen onderzoeken."
„Dat denk ik ook wel," antwoordde
Sytze werktuigolgfc, want zUn ge
dachten waren ver weg.
Plotseling u'tto Prince een kreet
van verbazing en Sytze zag, dat hg
een dikke enveloppe in de hand hield.
„Kgk eens hier, Eiuma, dat lekteen
biecht van Van Straelen!"
Sytze naderde verbaasd. Het geheim
van den moord zou dus eindeiyk
worden opgehelderd Deze papieren
zouden ongetwijfeld het geheele ver
haal bevatten.
„WÜ zullen ze natuurlijk lesen,"
van de Naaml. Vennootschap .Goeneha
van allerlei slag in België. En wat
zien wij in ons eigen land hier en daar
bij de Gemeenteraadsverkiezingen ge
beuren Bijitonder opmerkelijk is in dit
opzicht zeker hetgeen wij in Het Folk
van 27 November j.l. lezen over het
samengaan in Wurtcmberg.
Onder het hoofd Verkiezingsover-
eenkoinst" toch vindt men daar
„Zoo hebben thans de vrijzinnige
vo kspartij en de onze besloten, samen
te werken voor de tweede verkiezing,
die op 29 November moet plaats heb
ben. In cenige districten trokken de
sociaal-demoeraten zich voor de volks
partij-mannen terug en omgekeerd.
Aldus willen de twee partijen zooveel
mogelijk de verkiezing van candidaten
bevorderen, die in ieder geval de
elericaal-conservalieve reactie zullen
bestrijden."
Is het, niet méér dan merkwaardig
Hier vermeldt dus het sociaal-demo
cratische hoofd-orgaan zonder eenige
afkeuring de Wurtembergsche verkie-
zings-overeenkomst, welke is aaugegaau
ten einde „zooveel mogelijk de ver
kiezing van candidaten (te) bevorderen,
die in ieder geval de clericaal-conser-
vatieve reactie zullen bestrijden".
Reeds dit negatieve doel dus is
voldoende, om (leze overeenkomst, te
billijken.
Maar is het dan niet verregaand
ergerlijk, dat de heereu sociaal-demo
craten de grofste verwijten en verdacht
makingen nog niet grof genoeg schijnen
te achten, om te bestrijden de over
eenkomst, welke thans in ons land door
de drie vrijzinnige fracties is gesloten,
niet louter met een negatief doel, doch
daarnaast cp ceel genitief program run
democratische eischen
Ach, konden de Nederlandsche
sociaal-democraten zich eens opwerken
tot het standpunt, dat wordt ingenomen
door (teil Eugelseheii socialistischen
voorman Snowden, een standpunt, zoo
duidelijk getypeerd door hetgeen hij
schreef in de Daily News: „De
arbeiders-partij is een middel tot
hervorming en erkent, dat de zaak van
hervorming hooger staat dui de partij."
En verder: „Wat is nu beter; alles
te krijgen wat voor het oogenblik te
krijgen is tegen eenig verlies van
onafhankelijkheid, of te rekent li op
wat de regeering zal geven uit vrees
voor wat de arbeiders-]) ,1'tij anders zal
doen Ik voor mij kies zonder aarzelen
het eerste. Liever verlies ik wat vrijheid,
om propaganda-besluiten of amende
menten voor te stellen, en neem be
paalde, dringende hervormingen aan."
Helaas, de Nederlandsche sociaal
democraten schijnen er thans nog
anders over te denken
zei hy, half aarzelend, half hopend,
dat Prince zou voorstellen, ze dadelgk
te vernietigen.
„Zeker," antwoordde Prinee, „de
drie exeenteurs moeten het lezen en
dan zullen wg het verbranden."
„Ja, Van Straelen is dood en de
wet kan hierin niets doen, dus is het
't beste, publiek schandaal te voor
komen. Maar zouden wg het dr. Ban
ning vertellen?"
.Dat moeten wg," zei Prinee beslist.
„Hjj zal er toch wel het een en ander
van hooren door het yien van Lize
en wy kunnen hem dan even goed
alles meedeeien. Hy is absoluut be
trouwbaar en zal zwygen als het graf.
Maar ik vind het erger, dat ik het
Klaus moet vertellen."
„Den detective? Goede God,Prinee,
dat zal je toch zeker niet doen?'
„Ik moet," antwoordde do advocaat
kalm. „Klaus is vast overtuigd, dat
Ten Hope de misdaad pleegde en ik
hen er van overtuigd, dat hg niet
rosten zal, voor hg het geheim heeft
ontdekt."
„Het onvermgdeiyke moet gebeu
ren," zei Eduma. „Maar ik hoop, dat
niemand anders deze ellendige historie
te weten komt. Daar heb je by voor
beeld Ten Hope."
„Ja, dat is waar, hg is pas nog by
Van Straelen geweest".
„Ik zou wel eens willen weten,
waarom."
„Er is maar één oplossing voor.
Hy moet gezien hebben, dat Van
Straelen Burgess volgde, toen hg het
café verliet en zal hier gekomen zgn,
om zloh voor zUn zwygen to laten
En waarom
Het antwoord hierop zullen wij niet
geven. Wellicht gaat den lezer echter
een licht op, wanneer wij nogmaals een
kort citaat geven uit het artikel van
den Eugelschen socialist Snowden. Dit
luidt, dan ten slotte: „ïk geef open
hartig toe, dat., hoe radicaler een libe
rale regeering wordl, hoe moeilijker
het zal zijn, om de getal-sterkte van
de arbeiders-partij als een afzonderlijke
politieke partij te vermeerderen."
Is elke toevoeging hieraan niet
overbodig?
Gemeenteraad van Goes.
Zitting van Donderdagavond 8 uur.
Voorzitter de heer J. B de Beaufort,
burgemeester.
Afwezig is do heer Kakebeeke.
Ingekomen is o.a. een adres van het
dagelyksch bestuur van den Ned. R.-K.
Bond van bandels-, kantoor- en win
kelbedienden, gevestigd te Amsterdam,
waarin den raad wordt verzocht, een
verordening in het leven te roepen,
die het werken op Zondag zooveel
mogelgk verbiedt en meer in het
bgzonder een verordening, waarby
de winkelsluiting op ondag wordt ge
regeld verder een goedkeuring door
Ged. Staten van het raadsbesluit tot
het aangaan van een geldleenlng van
ten hoogste f40,000, tegen een vyftig-
jarige annuiteit van f 2024,085, waarbg
voor de betaling van de annuïteit
wordt verbonden, de jaariyks van het
Rgk te ontvangen hunrsom van f 3000,
voor het gebruik van een door de
gemeente te stichten gebonw voor
Kgkskantoren.
Deze stukkon worden voor kennis
geving aangenomen.
Afschrgving van hondenbelasting
wordt verleend aan den heer H. Jon
kers.
De raad besluit, in te trekken zgn
besluit van 30 April 1880, met uilzon
dering van hot daarin bepaalde, dat
de commissie voor kazemeericg als
mede de betrekking van agent van
kazerneering worden opgeheven, en
overeenkomstig art. 114bis der ge
meentewet te bepalen, dat de admi
nistratie van het fonds van kazernee
ring wordt opgedragen aan B. en W.
De ontvangsten en uitgaven van het
fonds zullen dan, met inaebtneming
van eenige voorschriften, door den
gemeente ontvanger geschieden
Eenige af- en oversch-yvingen in
de begrooting voor 1912 worden goed
gekeurd.
De heer J. Keitsma, commies ter
gemeente-secretarie, wordt benoemd
tot ambtenaar van den burgerlgken
stand.
Dit geschiedt met algemeene stem
men.
Naar aanleiding van een verzoek
van mr. J. A. A. Fransen van de
betalen."
„Zou dat gebeurd zyn?"
„O, daar kunnen wg spoedig achter
zgn," antwoordde Prince, die, na eenig
zoeken hel chéque-boek van den over
ledene had gevonden. „We zullen eens
zien, welks chèques hy den laatsten
tyd heeft afgegeven."
In den stok kwamen slechts betrek-
kelgk kleine bedragen voor. Er was
geen enkele som groot genoeg, dat
Ten Hope die kon hebben gevraagd.
Maar geheel aan hot eind bleek een
chèpue uitgescheurd, waarvan het
bedrag in den stok blanco was. „Daar
is het!" riep Prineetriomfantelgkuit.
„Hy hoeft de som alleen op de chèquo
ingevuld."
En wat moeten wy nu doen
„Hem het bedrag natunrlgk laten
houden," antwoordde Prinee en haalde
de schouder) op. „Dat is de eenige
manier, om zeker te zijn vau zyn
8tilzwggen."
„Ik denk, dat hg het bedrag heeft
geïnd eo er nn wel vandoor zal zgn."
„Zooveel te beter voor ons. Maar
ik denk niet, dat bg er vandoor is,
want dan zon Klaus het mg wel heb
ben doen weten. Wg moeten het hem
meedeeien, of hg zal alles uit Ten
Hope halen en dan weet heel Amster
dam de geschiedenis. Als wg hom op
de hoogte brengen, zal hy Ten Hope
met rust laten."
„Wg zullen Banning ook moeten
laten komen."
„Ja, natuurlijk. Ik zal hem en Klaus
telegrafeeren, dat ze om drie uur op
mgn kantoor komen, dan kunnen wg
do zaak regelen."
Potte, om aanwyztng van rooilgn voor
een te bouwen woonhuis aan den
straatwog naar Kloetinge, stellen B.
8n W. voor, een rechte lyn te trekken
tnsseben de voorzyda van hot woon
huis van Ryk, op hat naastgelegen
perceel, en de voorzgdo van het thans
afgebroken woonhuis C 164
De raad keurt dit goed.
in verband met het verzoek van
de heeren J. A. van Heel, W. Kake
beeke en H. A. Hankon, ter verkrijging
van gemeentegrond voor de oprichting
van een coöperatieve suikerfabriek,
hebben B en W. een nitvoerigo toe
lichting opgesteld.
Wat betrcit dan verkoop der gron
den, benoodigd door adressanten voor
f 3500 per H.A., merken B. en W. op,
dat deze prys, do >r verlies van paeht-
penningen, veel te laag is en minstens
f 5000 per jaar ïou moeten bedragen.
B. en W. stellen dns voor, de aan
gevraagde gronden voor de oprichting
van een suikerfabriek voor minstens
f 5000 per H A te verkoopsn en wel
aan do coöperatieve vereeniging, zoo
dra deze tot staad zal zyn gekomen.
De aanbieding der gemeente zal
één jaar geldig zgn en do koopsom
moet worden voldaan, zoodra met het
werk een aanvang wordt gemaakt.
Onder de te verxoopen gronden zgn
ook begrepen alle gronden, die noo-
dig zgn voor tramaanlog en het ver
broeden van de haven. Belangheb
benden zullen, alvorens met eenige
werkzaamhoid mag worden aange
vangen, moeten bewg'zen, dat zy de
besclikking hebben verkregen ook op
die gedeelten der verlangde terreinen,
thans door de gemeente op eenigerlei-
wyze in paeht of erfpacht uitgegeven,
zoodat de gemeente daarvoor nimmer
zal kunnen worden aangesproken.
Voor het verleenen van de noodige ver
gunningen voor den aangevraagden
tramaanleg en tot afstand van de
daarbij benoodigde gronden, hebben
B. en W. geen bezwaren, mits tegen
betaling van een daarvoor nader te
bepalen prgs.
Ook hier moeten echter da bowgzen
van beschikking over de benoodigde
gronden overgelegd worden, evenals
een verklaring van den heer Hugghe-
baert, dat hy met deze plannen ac-
coord gaat.
De coöperatieve vereeniging zal'It
vau de kosten voor de uitdieping van
de haven, totaal geraamd op f25000,
voor haar rekening moeten nemen,
benevens alle kosten der havenver-
breeding tegenover de fabrieksterrei
nen, geraamd op f 42000 of f 72000.
Het gemeentebestuur kan niet aan
sprakelijk worden gesteld voor te
lagen waterstand in de haven.
Naar aanleiding van het verzoek
om herziening der verordening op de
heffing van sas- en havengelden en
wel zoodanig, dat de lasten, drukkende
op do industrie, zoo gefit) g mogaiyk
zullen zyn, merken B. en W. op, dat
„En Mimi Braun
„O ja, die zou ik geheel vergeten.
Zg weet niets cmtrent haar ouders en
Van Straelen is gestorven in de over
tuiging, dat zy dood was."
„Wij moeten het Lize vertellen,"
zei Sytze. „Daar is niets aan te doen.
Mimi is rechtens de erfgename van
het geld van haar overleden vader."
„Dat hangt van het testamant af,"
antwoordde Prinee droog. Als het
bepaalt, dat het geld is nagelaten
aan: „mgn doehtcr Elize VanStraelen",
ban Mimi niets eischen en in dat geval
zal het niet goed zyn, haar te ver
tellen, wie zg is. De oude furie heeit
haar nooit verteld, wie haar vader en
mosder waren We zullen het best
doen, met een zeker j ïargold op haar
vast te zetten. Daar is wol een voor
wendsel voor te vinden."
„Maar ais het testament nn eens
anders inidt en zg recht heeft op al
het geld
„In dat geval moeten wy haar alles
vertellen en do verdeeling aan haar
edelmoedigheid overlaten. Maar ik
denk, dat je niet ongerust behoeft te
zgn. Ik ban vrij zeker dat Lize de
erfgename is."
„Aan het geld denk ik niet," zei
Sytze haastig. „Ik neem Lize zonder
een cent."
„Myn vriend," zei de advocaat en
legde vriendelgk zgn hand Sytze's
schouder, „wanneer je met Lize Van
Straelen trouwt, kryg je iets, wat
beter is dan geld... een hart van goud."
(Wordt vervolgd).
De uitgave dezer Courant geschiedt (Maandag-, Woensdag- en'Vrydagavond
nitgezonderd op feestdagen.
(Prgs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,85.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
«inzending van advertentiên op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Telefoonnummer 32. Directeur G. W. van Babneveld. Uitgave
