N°. 40 1913;
Zaterdag 5 April
iÜ08le jaargang.
Bij dit se, behoort een
Bijvoegsel.
Een Noodsprong.
47 FEUILLETON,
0e Vrouw in 'f Spel.
GOESCHE
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woenadag- an'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
'Prlja per kwartaal, In Goes f 0,73, bulten Goes, franco f 1,25,
Afzonderlijke nommers 5 cent,
inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De prys der gewone advertentlën la van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 et
BJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelflk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Telefoonnummer 32. Directeur G. W. van Barneveld. Uitgave vau da Naaml.Veanootsekap „Goaselte Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Nog een laatste wanhoops-poging 7,al
de coalitie doen, om in Juni haar
terrein te behouden de centrale col
leges der drie rechtsclie partijen zijn,
naar aan Se (christ.-hisl.) Nederlander
wordt gemeld, er in geslaagd, een
concept-overeenkomst vast te stellen
voor de hernieuwing der coalitie.
Veel waarde hechten wij aan deze
mededeeling niet.
De drie rechtsche partijen komen
overeen, steun aan de regeering te
verieenen ter zake van haar voorstellen
tot Grondwets-herziening, inzonderheid
voor wat betreft artikel 192, naardien
in haar voorstel tot wijziging van dit
artikel eenerzijds het beginsel wordt
vastgelegd, dat door de openbare kassen
m de kosten van liet algemeen lager
onderwijs op de scholen, door inge
zetenen opgericht, op gelijken voet
wordt voorzien, als zulks geschiedt ten
aanzien van dit onderwijs op scholen,
van de overheid uitgaande.
De rooftocht ten bate van de sekte
school zal, met andere woorden, op de
meest brutale wijze worden voortgezet,
maar over verheffing van het peil van
het volksonderwijs, over een betere
opleiding, een betere salarieering van
den onderwijzer zwijgt de concept-
overeenkomst. Geld, geld, geld voor
onze sekte-school, steeds meer geld
ziedaar de aanhef vau een stembns-
program, saamgesteld door mannen, die
zich als //christelijk" aandienen in hun
politiek. Kan het meer materialistisch
Verder wordt uitgesproken, dat bij
de inrichting van het van overheids
wege te geven lager onderwijs de gods
dienstige gevoelens van de ouders der
school-gaaude kinderen zullen worden
geëerbiedigd. Hier hebben wij dns met
eeri kleine concessie te doen aan het
adres der christelijk-historischerr. Een
zéér kleine. Zij, die het onomwonden
als hun eisch hebben uitgesproken, dat
de bijbel op de gebcele openbare school
behoort te komen, zullen er in geen
geval tevreden mee kunnen wezen.
Een concessie van grooter beteekenis
aan de christelijk-historisehen is, dat
men bij de behandeling van de voor
stellen tot Grondwefs-herzieniug het
eerste lid van jartikel 171 niet aan de
orde zal stellen. Dit artikel 171 der
Qjmndwet luidt
,/De traktementen, pensioenen en
andere inkomsten van welken aard ook,
thans door de onderscheidene godsdien
stige gezindheden of derzelver leeraars
Ben crimineels Roman uit
hooge kringen.
Uitgeput door Inspanning, zonk zjj
achterover in haat bed, tcrwjjl Prince
zat na te denken ovei de verrassende
onthullingen, welke hem waren ge
daan. Dat Ernestine Bachmann de
minnares van Van Straelen was ge
weest, was niet zoo verwonderlijk.
H0 was een man en zou In zü'd jonge
dagen wel niet beter ol slechter zijn
geweest dan zjjn vrienden. Ernestine
was mooi cn stelde het vrije leven
van een minnares boven don gebonden
staat van het huwelijk. In zake morali
teit levan zooveel menschen in een
glazen huis, weinigen kunnen steenen
werpen ea Prince dacht daarom geen
kwaad van Van Straelen om zijn jeug
dige dwaasheid. Maar waarover hg zich
verwonderde, was, dat Van Straelen
zoo harteloos was geweest, zijn kind
over te laten aan de genade van een
oude heks als moeke Nachtpit. Het
druischte lijnrecht tegen het karakter
van Van Straelen ln, zoodat hij dacht,
dat het een lengen was van de oude
vrouw.
„Wist Van Straelen, dat Mimi z(jn
kind ia?" vroeg hij.
„Neen, hij dacht, dat het kind dood
genoten wordende, blijven aan dezelve
gezindheden verzekerd.
,/Aan de leeraars, welke tot nog toe
uit 's Lands kas geen, of een niet
toereikend traktement genieten, kan een
traktement toegelegd of het bestaande
vermeerderd worden".
De Ned. Herv. Kerk blijft dus in
haar bevoorrechte positie gehandhaafd
uien heeft het niet aangedurfd, aan de
rechten van dit, door dr. Knyper en
de zijnen zoo fel gehate, kerkgenoot
schap te tornen. Het zal hun zonder
twijfel een bittere pil zijn.
Tot dusverre altegader alzoo bekende
klanken.
Wij zeiden boven veel waarde
hechten wij niet aan de mededeeling
inzake coalitie-hernieuwing.
Dat de leiders der drie rechtsche
fracties ten slotte wel een basis zouden
vinden, waarop de 7.00 zeer begeerde
samenwerking zou kunnen verkregen
worden, wij hebben er geen oogen-
blik aan getwijfeld. Voor ben, wier
hoogste begeeron het voeren cener
macbts-politiek is, welke absoluut
geenerlei rekening houdt met de be
langen van land en volk, is samen
werking gebiedende eisch. Op zich
zelve vermag geen der drie fracties iets
rncn is dus op coalitie aangewezen.
Maar zon men nu werkelijk durven
aannemen, dat de volgelingen precies
eender denken als de leidersdat zij
onmiddellijk gereed staan, het bevel
van dezen op te volgen
Men moet wel een vreemdeling zijn
in bet politiek Jeruzalem, indien men
zulks in ernst geloofde.
Daarvoor hebben de centrale colleges
der drie rechtsche partijen bovendien
ook een te groote fout gemaakt bij de
verdecling der districten.
Men kwam namelijk overeen, dat de.
partij, welke den zetel voor cenig
district thans bezet houdt, 111 dat district
ook nu den coalitie-candidaat zal stellen,
met uitzondering alleen vau Leiden en
Ede, die aan de antirevolutionaire partij
worden toegewezen, terwijl men in
Ommen voor ditmaal gezamenlijk een
christelijk-historisch candidaat zal aan
bevelen, die thans volgens de in 1909
tusschen dc drie distriets-besturen ge
maakte afspraak elders uitvalt. Naar
alle waarschijnlijkheid zal dr. De Visser
dan voor Ommen worden aangewezen.
Op papier lijkt dit alles zeer een
voudig. De moeilijkheden zullen echter
in de praktijk eerst aan deu dag treden.
Immers: de christelijk-historisehen
in Leiden en Ede laten zich zoo maar
niet ringelooren ten believe van een
fractie, welke wel hard schreeuwen kan,
doch allerminst recht heeft op een
uitbreiding van macht, gelijk zij die
„Waarom vertelde je het hem dan
Diet
„Omdat lk zijn hart wilde breken,
als hij er een had. Mimi was op weg
om naar do hel te gaan, zoo hard ala
zfj kon, tot zy van mj weg werd ge
nomen. Als zfj heelemaal verloren was
geweest, had ik naar hem toe willen
gaan en zeggen kyk naar je dochter
Zy ls bedorven, zooals jij het mjjn
dochter gedaan hebt."
„Oude duivelin," zei Prluce veront
waardigd, „heb je daarvoor een on
schuldig kind opgeofferd
„Preek maar niet tegen my. Ik ben
niet opgevoed voor heilige. Hy heeft
my later goed betaald, om myn mond
te houden over mfjn dochter. Ik heb
het hierl* en ze legde haar hand op
da peluw van haar bed. „'t Is alles
goud, mooi goud en van my 1
Prince stond op. Deze bewjjzen van
menseheiyko verwording waren zoo
sterk, dat hü er naar verlangde, weg
te komen. Toen hQ echter zyn hoed
wilde nemen, kwamen do twee meisjes
met den doktor binnen. Moeke Nacht
pit lag achterover in bed, een hand,
als een klauw, om het peluw geslagen,
als om het geliefde goud te beseber
men en over haar gelaat lag een
doodelfjke bleekheid, welke het ge
oefend oog van den geneesheer zei,
dat het eind nabij was. boog zieh
over het bed en bekeek haar gelaat
by het licht van een kaars. „Niets
meer aan te doen", zei hy Halsterend,
„zy zal wel spoedig dood zyn!"
De oude vrouw scheen een woord
wenscht. Naar verhouding beschikken
de antirevolutionairen toch reeds over
een te groot aantal zetels.
Nu worden onder de christelijk-his
torisehen betrekkelijk weinig partijman
nen, drijvers aangetroffenhun is om
die reden de coalitie ook lang zoo dier
baar niet als antirevolutionairen en
roomscheu. Vandaar, dat de stem, welke
zij plachten uit te brengen op den
christelijk-historisehen candidaat, niet
van zelf sprekend overgaat op een anti
revolutionair.
Bovendien de coalitie zal zeer ver
standig doen, zich langzamerhand met
de wetenschap vertrouwd te maken, dat
Leiden voor haar verloren is. Het vrij
zinnig leven in de sleutelstad is de
laatste jaren tot heerlijken bloei ge
komen was niet een radicale omzetting
van de meerderheid in den Raad daar
van het gevolg E11 nu er nog twee
spalt in de coalitie bijkomt deze zal
het gevolg blijken van het besluit,Leiden
aan de antirevolutionairen over te geven
wordt het verlies van dit district
voor ons een voldongen feit.
In de tweede plaats Ede.
Ook deze zetel moet dus den anti
revolutionairen in handen worden ge
speeld. Dit belooft alzoo een da capo
van 1909. Want het staat als een paal
boven water, dat de christelijk-histori
sehen de centrale colleges der drie
rechtsche groepen mogen het dan anders
beschikt hebben den beer Schimmel-
penninck niet zullen los laten Veenen-
daal ging reeds voor, hem wederom
candidaat te stellen en,het geschiedde
met algerneene steminen. Zulks geeft te
denken.
En dan Ommen.
Voor dit district zal men nu gemeen
schappelijk een christelijk-historiscli can
didaat aanbevelen. Wij vermoeden zoo,
dat de heeren er hitter weinig pleizier
van zullen beleven. Immers de uitver
korene zal vóór alles in zijn vaandel
moeten schrijven de coalitie trouw,door
dik en dun. En de meerderheid der
Ommensche kiezers heeft op de meest
ondubbelzinnige wijze haar afkeer jegens
de coalitie aan den dag gelegdeerst
door de verkiezing van baron Mackaj,
onmiddellijk gevolgd door de verkiezing
des heeren Biclion van IJsselmonde.
Waarom zou men in 1913 weder ineens
terogkeeren in den schoot der alleen
zaligmakende coalitie Daar bestaat
absoluut niet de minste reden toe.
In Hontenisse plukharen de roomsehen
onder elkanderin Bodegraven zetten
dc antirevolutionairen alles op haren en
snaren, om inr. Van Idsinga gewipt te
krijgen in Hilversum, Breukelen,
Schiedam, Haarlem, Appingedam en
Kmmen staat het er met de coalitie alles
behalve gunstig voor. Het lijstje is nog
onder een vloed van tranen „Doodl
DoodM(jn arme Ernestine, met baar
gouden haren 1 Ze was altijd goed
voor haar moeder, tot hij kwam en
haar wegnam I"
„Vrouwtje", zei do dokter, „wil ik
een geestelijke laten roepen
„Waarom 1'
„Omdat je niet lang meer zult leven.
Je bent stervende".
„Stervende!" gilde zy. „Neen, ik
wil nietRed my 1Red my I"
„Het is onmogeiyk".
„Ik zal je geld gaven, om rnjj te
redden. Goed geld 1 Alles van mö 1"
Ze scheurde haar peluw open en nam
er een zak uit. Daar was een stroom
van goud en het rolde over haar bed,
op den grond, tot ln de donkerste
hoeken van de kamer. Niemand raakte
het aan, zoo ontzet waren allen door
dit versehrikkeiyk schouwspel. Ze
nam eenige van de glinsterende gou
den stukken op, maar haar handen
trilden zoo, dat zj ze met doffen
metaalklank op den grond liet vallen.
„Alles vem allesGeef my
mjjn leven goudgeldik heb
myn ziel ervoor verkocht. Rad mij 1
Geef mU myn leven 1"
De drie mannen stonden bij het bed
eu kondon geen woord sprekeD, ter
wijl de meisjes bevend van angst in
een hoek kropen.
„Kyk niet naarmjl" gilde do heks.
„Je wilt hebben, dat lk dood zal
gaan maar dat wil ik niet, dat zal
ik nietI Stik IGeef mö myn
goudIk zal bet uieeneinen 1 Geef
voor uitbreiding vatbaar.
En nu zwijgen wij nog van de jongste
dissidenten, die in de christelijk sociale
en de vrij-antircvolutionaire partij zich
beter thuis gevoelen dan in de coalitie.
Waarlijk het zal deu heeren blijken,
dat coalitie-vernieuwing niet zoo ge
makkelijk gaat. De coalitie is bezig, een
roeniloozen dood te stervenhoevele
teekenen wijzen er niet op 1
Buitenland.
De toestand op den Balkan.
Al is het dan ook nog niat veel, er
komt toch een heel klein liehtpuutja
in den donkeren Balkanhoek. De
groote mogendheden, die zoo bereid
willig de moeilyko taak der bemidde
ling op zieh namen, doen langzamer
hand iets van haar werk naar buiten
uitkomen. Zy hebbon nu te Constan-
tinopel eindelyk da nota doen over
handigen, waarin de voorwaarden zyu
vervat, welke zy als bemiddelaars der
oorlogvoerende partyen aanbieden.
Daarin wordt de toekomstige grens
regeling voor Turkye zóó aangegeven,
dat Bulgarüe niet tot aan de Zee van
Marmora zal komen. Verder stellen do
mogendheden voor, haar de beslissing
over de vraag, wie de eilanden in do
Egeïsche Zee zal bezitten, over te laten.
Waaisehyniyk zullen dns de eilanden
in de nabghaid van de Aziatische kust
wel Turksoh bly'ven, vooral ook, omdat
het de wonsch der mogendheden Is,
dat Turkije zön Aziatisch bezit zoo
volledig mogalük zal behouden. Kreta
zal echter door Turkye moeten worden
afgestaan. Bedenkt men, hoe lingo
jaren dit eiland reeds voor een vrij
making van het gehate Turkije heeft
gewerkt, dan kan dit besluit der
mogendheden zekor gaon verwonde
ring wekken. Wat batrelt deoortogs
schatting verklaren de gtoote mogend
heden, dat zy met de desbetreSende
eischon der Balkanbondgenooten niet
acosord gaan, wat echter niet weg
neemt, dat de Balkanbondgenooten
kunnen deelnemen aan de besprekin
gen van de internationale commissie,
die te Parijs bjjaen zal konten, om het
deel van de Turksehe staatsschuld, dat
door ieder der Balkanstaten zal worden
overgenomen, te bepalen. Waar de
grootte van dit deel evenredig ls aan
de staatsinkomsten van do veroverde
landstreken, is het dus to voorzien,
dat Turkije wol dogelyk een oorlogs
schatting zal moeten betalen, zy het
dan ook in den vorm van een ver
mindering in hot aandeel der Turksehe
schuld, dat de Balkanstaten zullen
moeten overnemen.
Hot Echjjnt wel, dat Turkye niet
ongenegen is, de voorwaarden der
mogendheden te aanvaarden. Nu Adri-
anopel gevallen ls, ls een val van het
tegenwoordige kabinet, door hetvry-
wlllig opgeven van de vesting daartoe
gedwongen, niet meer te vreezen.
De Turksehe regoeriDg heeft nude
ze was een ffjk.
Het zwakke licht van de kaars
flikkerde op hot glinsterende haar en
het doode gelaat, omljjst door wit haar.
De drie mannen keerden zich ontzet
at en verlieten in stilte de kamer.
XXVII
Sytze was nu al een week in de
stad en had nog niet kunnen besluiten,
Prince op te zoeken. HJ had zijn
kamers op do Weesperzyde weer be
trokken en bracht zön tijd door met
het maken van groote wandelingen.
Als hy voor zaken uit moest, nam
hy een rytuig, want hy zag er tegen
op, zUn vrienden te ontmoeten.
Zoodra z0n zaken van de hand ge
daan waren en hy met Lize getrouwd
zou z(jn, wilde hy Amsterdam verlaten
en er nooit weer oen voet zetten. In-
tussehen wer.sehte hy geen van zyn
oude kennissen te zien en juffrouw
Vermeulen, die hem biyde had ver
welkomd, was oven luid ln haar af
keuringen over de wyze, waarop hy
zieh afzonderde.
„Uw oogen staan hol en dat komt
zeker door gebrek aan frlssche lucht.
Een oom van myn mac, een drogist
met een beste zaak in Leiden, zei,
dat het door gebrek aan cxygeen
kwam, wat oen Franseho naam is, cn
daardoor gaan de mos sehen ook min
der eten, want u is toch geen vlieg
en daarom moeBt uw eetlust grooter
zyn".
„O, ik gevoel me heel wel", zei Sytze,
die maar half luisterde, „maar rIs er
banden rnlmer. Ad.'ianopel ls toeh
verloren on dat zfj andere punten
prys geeft, zal niet op zoo heel veel
verzat in eigen land stuiten.
Hoewel de stryd sac de TBjataldsja-
linie Bulgarya nog geen overwegend
voordeel heeft aangebracht, bestaat
thans de groote mogelijkheid, dat het
belegeringsleger, dat nu b® Adrianopol
is vrygekomen, zoo spoedig mogelijk
da Bnlgaarsehe strijdkrachten bij
Tsjataldsja zal gaan versterken. Dan
dreigt de linie en indirect Constanti-
nopel een groot gevaar. Zullen de
Bulgaren het zoover laten komen
Zy hebben thans door den oorlog alios
verkregen, wat zy zieh gewenscht
hebben.Ook Griekenland ls voldaan
dit ryk krijgt ongeveer geheel Epirus,
Kreta en het Zuid-Westeiyk deel vau
Macedonië.
Heel anders staat echter het kloine
Montenegro ervoor. Ala het nietigste
van de verbonden Balkanrüken, dat
bovendien nog het ongeluk heeft, nu
reeds maanden lang om een vesting
gelegerd to zyn,die zich nog maar altijd
niet wil overgeveD, krygt het thans
geheel Europa tegen zich. Van een
demonstratie tegen het kleine konink-
rykje zyn geen Europeosehe verwik
kelingen te vreezen en wat men den
anderen staten niet durfde voorschrij
ven, wordt aan Montenegro thans als
do wensah van alle groote mogend
heden kenbaar gemaakt. Servië zoo
verzekert men zal zoo lang mogelijk
de zjde van Montenogro honden, niet
om den bondgenoot te steunen, maar
om daardoor aan den gohaten üosten-
rykschen vyand zooveel mogelijk af
breuk ta doen.
Inmiddels wordt alles voor een
vlootbetooging tegen Montenegro in
orde gebracht. Schepen van bynaalle
groote mogendheden zyn reeds in de
Montenegrijnsehe wateren of worden
daar Bpoedig verwacht. Waarschijnlijk
zal het wol ln de bedoeling liggen,
een deel der Montenegrynschi kust
te blokkeoren, om zoo het kleioe landje
het bewys te geven, dat de machtige
bomiddelaars in de Balkankwostio niet
langer met zich laten spotten.
Het antwoord dor Balkanbondge
nooten op hot bemiddelingsvoorstel
der mogendheden ls gereed. Het ls
niet sfwyzend, doch geeft, volgens d«
bladen, wel aanleiding tot hot ver
moeden, dat er nog zeer veel ïuooi-
ïykheden uit den weg moeten geruimd
worden.
De begrafenis van den koning
van Griekenland.
In tegenwoordigheid van den koning,
de koninklyke familie, buitenlandsche
vorsten en zestig aartsbisschoppen,
heeft te Athene de plechtige uitvaart
van het tijk vau den vermoorden
koning plaats gehad.
Een peloton cavalerie cn militaire
muziekkorpsen openden den stoet en
daarop volgden de milltare, civiele en
kerkeiyke autoriteiten.
De lijkkist lag op oen affuit van
thuis ben. Ik wil nitt door bezookets
worden lastig gevallen."
„Ja, men kan het soms hebben, dat
men niet graag spreekt. Dat heb ik
ook dikwijls. Zo zeggen wel eens, dat
spuitwatermaar, daar wordt gebeld,
ik zal gaanmyn betnen willen niet
goed meer, ik heb me wat overwerkt."
S>tzo was biy, dat hy van haar
verdere verhalen bevryd was, maar
een oogenblik later hoorde hy haar
weer krakend de trap opkomen. Zy
kwam de kamer hiunen met een tele
gram, dat ze hem overhandigde.
„Ik hoop maar, dat het geen slecht
nieuws zal wezen. Iu m5n jonge jaren
heb ik daar eens een schrik doorge
had. Toen kwam er oen telegram,
dat een oom van myn vader gestorven
was aan tering, een ziekte, waarvoor
wy allen in onze familie veel aanlog
hebben."
Toen Sytzo het telegram had open
gemaakt, bleek het van Lize te zy»,
die hem mededeelde, dat zjj in do
stad terug waren en hem vroeg,
'9 avonds ta komen dineoron. Sytze
vouwde het telegram op, stond op van
zyn stool en wandelde, met de handeu
in zyn zakken, door do kamer.
„Dus hy is er weer, ik zal hem ont
moeten, hem de hand drukken en dat
alle?, wetende wat hy is. Als liet niet
om Lire was, verliet ik dadelijk deze
vervloekte st sd, maar, nadat zy mjj zoo
trouw terzyde heeft gestaan, zon dat
laaghartig zyn 1"
f Wordt vervolad