RONA
N°. 30 1013
Dinsdag 11 Maart.
100-
jaargang.
te
Een onnatuurlgk
verbond.
37 FEUILLETON,
üe Vrouw in 't Spel.
Bnit«fltaati.
^/an Heuf^n's
Cacao
DE VOLKSDRANK
GOESCHE
Do uitgavedezer Courant geaohledt'Maandag-, Woenadag- en'VrRdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
jPrSa per kwartaal, In Goes 0,7$, tuiten Goes, franco Ij25,
Afzonderlijke nommers S cent.
inzending ran advertentlön op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Telefoonnummer 93. Directeur A. F. A. van Skthbs. Uitgave van de Naaml.Venuootsehap .Goewiie Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santbn.
COURANT.
De prjs der gewone adverteutiën ia van 1-5 regels 50 ct., eike regel moer 10 et
B(J directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelRk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Reeds meermalen is door ons gewezen
op het onnatuurlijk verbond van Pro
testanten en Roomschen, dat coalitie
heet. Partijen, die in haar geschiedenis
zoo vele punten van ouderlingen strijd
kunnen aanwijzen, die ieder roor zich
op zulk een geheel afgescheiden terrein
thuis behooren, mannen van geheel
andere beginselen, hebben zich in een
onnatuurlijk bondgenootschap tot een
groote politieke firma vereenigd, die
met het daardoor verkregen bedrijfs
kapitaal de zaken van haar tegenstan
ders verre denkt te overvleugelen.
Maar zooals iedere onderneming die
niet op een gezonde en hechte ba«is
berust door onderling wantrouwen en
onderlinge verdeeldheid te niet zal gaan,
zoo kan ook de coalitie op den duur zieh
niet als een krachtige politieke groep
handhaven.
De strijd tusschen Roomsehen en Pro
testanten is in ons vaderland van te in
grijpenden aard geweest om een samen
gaan van beidenooitopdenduurhoudbaar
te doen zijn. Al mag de coalitie aan haar
doel hebben beautwoord, waar het betrof,
door gezamenlijk optreden een gemeen-
schappelijken vijand het hoofd te bieden,
het samengaan van Protestanten en
Roomschen is door en door onnatuurlijk
en het bewijst eens te meer hoe niet het
hooghouden van eenig beginsel, maar
het streven naar politieke macht het
eenige ware doel der rechtsche partijen
is. Dat deze coalitie dan ook van nog
langen duur zal zijn, gelooven we mei.
Reeds te dikwijls bleek in deu laatsten
tijd, hóe door onderling wantrouwen,
herhaaldelijk de mannen van de rechtsche
groep tegenover elkander stonden, hoe
weinig er noodig was om Christelijk-
historischen en Antirevolutionairen tegen
elkander in het harnas te jagen en slechts
het gezicht van dengemeeuschappelijkeu
vijand, het voor hen allen dreigend
gevaar van een linksche overwinning
bracht de verbondenen weer schijnbaar
tot overeenstemming.
Schijnbaar, want de verschillende
politieke beginselen van elk dier recht
sche partijen, haar geschiedenis en doel
verschillen te veel om eenig samenwerken
op den duur mogelijk te maken. De
Christehjk-historisshen, trotsch op-hun
geschiedenis,kannen het niet verkroppen,
de bevelen van de lieersehznohtige Anti
revolutionairen te moeten opvolgen en
zich de wet te moeten doen voorschrijven
door leden eener partij, die zij in geen
•nkel opzicht alshun méferderen erkennen.
De eenigen, die van dit onnatuurlijk
verbond profiteered zijn de Roomschen.
Zij arbeiden stil voort, zij heroveren duim
voor duim den vaderlaudscheu grond,
in een langan bloedigen strijd eens
Een erimineele Roman uit
hooge kringen.
XIX.
Danzilfden avond na het vrijspre
kend vonnis, verscheen in De Poet
onderstaand artikel
.Gedurende de afgeloopen drie
maanden hebben wjj bfl herhaling in
onze kolommen melding gemaakt van
het buitengewone drama, dat algemeen
bekend is onder den naam van den
.moord in een huurrijtuig". Wfi mogen
gerust verklaren, dat het de vreemd-
ate zaak is, welka ooit voor onze recht
bank kwam en de uitspraak van heden
morgen maakt haar nog geheimzinni
ger. Door een aaneenschakeling van toe
vallige omstandigheden werd de heer
Sytzo Ednma verdacht, Burgess te
hebben vermoord en als Mimi Braun
niet tpdig ware verschenen, zijn wR
overtuigd, dat het schuldig uitgespro
ken was en een onschuldig man voor
de misdaad v ,n een ander zou hebben
geboet. Gelukkig voor d»o beklaagde,
gelukkig ook voor de justitie, was zijn
raadsman in staat, de laatste etui. e
te ontdekken en zijn alibi vast te stel
len. Overigens waren de eenige pnn-
Cea ten gunste van Ednmade twRfel
aan hun heerschappij ontrukt.
Dank zij de hulp der rechtsche pro-
testantsehe groepen slaagt Rome er in,
de verloren macht te herkrijgen. Room-
sche scholen en kloosters verrijzen op
nieuw, de houding der priesters wordt
met den dag zelfbewuster, meer en
meer komt ons land weer onder den
invloed van de roomsche overheersching.
Er is slechts Één middel om aan dit
groote, dreigende gevaar een einde te
maken dat is het steunen en daardoor
het sterk maken van de linksche par
tijen. Wanneer de concentratie straks
overwint zal zij alleen in staat blijken,
een krachtigen dam tegen de steeds
wassende roomsche macht te zijn, zal
zij alleen kunnen behoeden, dat de
strijd voor onze vrijheid, door onze
vaderen gevoerd, niet te vergeefs is
geweest. En door de concentratie te
steunen zal tevens het Nederlandsche
volk zijn verontwaardiging uitspra
ken over de houding der rechtsche
protestantsche partijen, die slechts
met het denkbeeld vau machtsuit
breiding voor oogen, zich niet ontzien,
daaraan het hoogste wat zij bezitten,
haar eigen innerlijke overtuiging, teu
offer te brengen eu mede te werken tot
het versterken van den invloed van Rome
in ons vaderland, tot het terugbrengen
van Nederland onder de overheerschiug
van het zoo noodlottig gebleken pries
terlijk gezag.
Hoewel wij ons uit deu aard van de
zaak met de beginselen van de Christelijk-
sociale partij niet kunnen-vereenigen, is
Vrijdagavond te Wijk-bij-Duurstede, door
den heer Keuchenius, namens die partij,
een woord gesproken, dat onze volle
instemming verdient.
Ook hij bestreed het onnatuurlijke
coalitie-verbond. De conservatieven
zeide hij zijn thans Protestanten, die
voor Rome het huis bouwen, daarom
moeten zij gemeden en daarom moeten
zij bestreden worden.
De Chriatelijk-soeiale partij komt er
met kracht tegen op, dat de Protes
tanten ter wille van de Roomschen de
spade ter hand nemen om met dezen
het graf te delven voor het Protestan
tisme.
De thans door de coalitie gevoerde
strijd is Talsch.
Men ziet het, wij zijn niet de eenigen,
die tegen dit onnatuurlijk verbond onze
waarschuwende stem deden hooren.
De vredeakwestie.
Nog steeds laat de onderteekening
van een vredesverdrag op zieh wach
ten en hoe langer dit wordt uitgesteld,
das te grooter wordt het gevaar, dat
aan het politieke leven van den groot
vizier M hmoed Sehefket evenais
dat bR zijn voorganger gebeurde
door een ontevreden volksgroep e»n
of Verbeek in staat was, onder eede
te verklaren, dat bij de man was, uie
met Burgess in het rijtuig plaats nam,
het dragen van een ring aan den wijs
vinger van de rechterhand, terwijl
Eduma nooit ringen draagt, en het
verschil in tjjd, door den koetsier Tim
mermans en de hospita opgegeven.
Tegenover deze punten echter stelde
de aankiaeht een aantal zeer verzwa
rende feiten, die afdoend de schuld
van den beklaagde schenen te bewij
zen; maar de verschijning van Mimi
Braun in de getuigenbank maakte aan
alfeD twijfel een einde. In woorden,
welke voor niets anders komen wor
den opgenomen dan de waarheid, ver
klaarde zQ onder eede, dat Eduma in
een van de sloppen van den Zeedijk
was geweest, Vrijdagmorgen tusschen
een en twee uur, op welken tijd de
moord was begaat.. Onder die omstan
digheden sprak de rechtbank beklaag
de vry. Wjj wenschen zijn raadsman
geluk en niet minder hemzelf. H{j ver
liet de rechtszaal zonder één smet op
zijn karakter en met de achting en
sympathie van alle Nederlanders voor
den moed en de waardigheid, door
hem getoond, terwjjl er een zoo zware
verdenking op hem rustte.
Maar nu het afdoende ts gebleken,
dat hS onschuldig is, rflst toy ieder de
vraagwie 1» dan de moordenaar van
Arthnr Burgess? De man, die deze
lafhartige misdaad beging, is nog op
vrije voeten en zal, naar al wat wR
einde zal worden gemaakt In het
begin van de vorige week wees alles
op een spoedige totstand koming van
den vrede, maar toen begon het Jong-
fnrksche eomité zich weer met de on
derhandelingen te bemoeien; het gevolg
daarvan was, dat men daarna, meer
nog dan vroeger, afkeerig bleek van de
onderteekening van eenig vredesver
drag waarbij Adrlanopel zou moeten
worden opgegeven Later betoonde het
Jong-Tarksche com té zieh gematigder,
maar werd toch besloten, in geen ge
val eenige oorlogsschatting te batalen.
Door dergelijke gebeurtenissen wordt
het tot stand komen van den vrede
vertraagd. Het is te begrijpen, dat
iedere Turk, die iets voelt voor zijn
vaderland, niets liever zou wenschen,
dan de teruggaaf van al het veroverde
gebied en het in stand blijven van
alle Turksehe rechten, maar te velen
vergeten, dat het Turkije van eenige
maanden geleden niet meer het Tur
kije van tegenwoordig is, dat harde
en gevoelige slagen het verarmde
land zBn toegebracht en dat de ge-
vol -en daarvan niet zijn af te weren.
Turkije heeft zieh vrijwillig in het
strydperk gewaagd en het heeft ver
loren nu moet het land ook de ge
volgen dragen. Trouwens, die zün
niet te ontkomen. Een opgewonden
en verblinde politieke part® moge
door haar bruut optreden het sluiten
van een voor Turkije nadeeligen
vrede nog eenigen tfjd kannen
uitstellen, onherroepelijk moet de
afrekening met de verbonden Bal
kanrijken volgen. Het volk is zelf
verstandig en ziet dat ia. De staats
greep van de Jong-Turken heeft het
volk geen voordeel gebrachtlevens
middelen en levensbenoodigdheden
worden met den dag duurder en in
het tekort aan geldmiddelen voor
den handel wordt voorzien door schat
kistbiljetten, die vrijwel waardeloos
blijken.
Noch de Jong-Turken, nooh de
oppositie is met den tegenwoordigen
groot-vleier tevreden en slechts in
diplomatieke kringen ondervindt deze
steun en medewerking. Daar heerscht
da overtuiging, dat Turkja den onder
gang tegemoet gaat, waaneer thans
geen vrede wordt gesloten en men
voorziet de grootste gevaren, wanneer
het Hahmoed Schelket niet spoedig
gelakt, den vrede tot stand te bren
gen. Het is daarom te hopen, dat de
groot-vizier krachtig genoeg zal blij
ken, in 's lands belang zfjn besluiten
ta nemen, zonder zieh daarbij te laten
beïnvloeden door de honding van
onverzoenlijke, politieke partijleiders.
Uit Sofia werd et meld, dat het ant
woord op het bemiddelingsvoorstel
der groote mogendheden in den minis
terraad is vastges-eld en naar de
bondgenooten om advies is gazonden
Men weet reeds meda te daeieu, dat
tiet antwoord gelijk zal staan met een
weigering van de o min doling en dat
■te goaoe diensten -a do mogonheden
lloen zullen aangenomen worden tot
hot verkrRgen van de minimnm-
elsohen der bondgenooten. Daartoe
bebooren dan de bepalingen dat de
weten, zieh wel in ons mi den bevin
den. Stoutmoedig door de straffeloos
heid, waarmee hij aan de handen van
de justitie is ontBnapt, wandelt hij,
zieh veilig voelend, - oor onze straten
en spreekt zonder twijfel over de mis
daad, welke hijzelf beging. Overtuigd,
dat eik spoor van hem is uitgewiseht,
is hij misschien wel in de rechtszaal
geweest, tijdens de behandeling van
de zaak. Ja, het kan wel zün, dat
hij dit artikel onder de oogen krijgt
en hij zieh verkneutert overdevruchte-
looze pogingen, welke gedaau zijn,
om h«m te vinden Maar laat hjj op
passen, de justitie is niet blind, alleen
geblinddoekt, en als hR het 't mipst
verwacht, zal z{j zieh deu blinddoek
van de oogen rukken en ham aan
wijzen, om de straf -oerztin mts-taad
te ondergaan. Door sterke newRz-n
tegen Eduma beeft de recherche tot
nu toe slechts In i richting gezocht,
maai zjj zal nu een anderen kant uit
zien on, naar wR hopen, met goed ge
volg.
Dat eèn man als de moordenaar van
Burgess nog op vrijs voetenis,levert
oen gevaar op voor de gemeenschap,
want een man, die in koelen bloede
een dronken en dus weerloos mensch
vermoordt, zal niet aarzelen, als hü
het t-oodig aeht, oen tweede misdaad
te begaan. Er sohRnt thans nog geen
spoor ta zRn, dat leiden kau tot de
ontdekking van den moordenaar. De
man in de lichte ja», die uit het rRtuig
mag in geen huisgezin
ontbreken.
oorlogstooneelen van da groote slagen
aan Bulgarije komen en dat TnrkRe
een oorlogsschatting zal betalen. Mon
tenegro moet eehter verklaard hebben
niet tot eenige bemiddeling of tot het
slniten van den vrede geneigd te zRn
voor het Skoetari heeft ingenomen.
Natuurlijk zou dan dit land In dit
geval hardnekkig aandringen op het
hehond van deze plaats, waarop de
dapperheid van het Montenegrjjnsche
leger en de groote opofferingen, dia
bet kleine koninkrijkje zich tot na
toe voor het bezit van die vesting
getroost heeft, het toch zeker wel
eenig recht hebben gegeven.
Da algemaene werkstaking
in BelglS.
Dank zR de bemiddeling van ver
schillende invloedrijke personen is het
gevaar van een algemaene werksta
king voor het oogenblik van België
afgewend. Men weet zelts te vertellen,
dat koning Albert zelf als bemiddelaar
tusschen dn regeering en de socialisten
zou zRn opgetreden en den partijleider
Woeste overgehaald zou hebben, toe
te geven aan de Jong-Katholieken,
die aanhangers van een gematigde
kiesrechthervorming zRn. Het wordt
thans door velen waarschRnlfik ge
acht, dat de regeering voor bespre
kingen over de door zoo velen ge-
wensehte herziening van het kiesrecht
te vinden zal zRn. Vrijdagmorgen ont
ving de Belgische minister-president
de burgemeesters vau versahillende
provinciale hoofdsteden, die hem den
Uitslag van hun besprekingen met de
leiders der socialistische partij mede
deelden en hem verzochten, het vraag
stuk der grondwetsherziening in over
weging te nemen. De premier beloofde
met zijn ambtgenooten te zullen be
raadslagen. Dit is tenminste al een
stap naar da begeerde oplossing van
deze kiesrechtkwestie.
De Franache legerplannen.
Dezer dagen heeft de miaister van
oorlog het nienwe legerwetsontwerp
in de Kamer ingediend. DaarbjJ heb
ben de soeialisten een zoo helgch
spektakel gemaakt, dat de behandeling
van Timmermans stapte (met deken-
nelRke bedoeling om argwaan tegen
Ednma op te wekken) is spoorloos
verdwenen. Het was 'snaoht twee
uur, op zulk een nnr kon hR gemak
kelijk ongezien ontkomen. Men zal
hen slechts knnaen ontdekken door
middel van de papieren, welke uit den
zak van den vermoorden man werden
gestolen. Wat ze bevatten, wisten
twee personen en één weet het nog.
De twee eersten waren Burgess en
de vrouw, die de koniagin werd ge-
genoemd, en helden zRn dood. De
ander, die bet nu weet, is de man,
die de misdaad pleegde. Er kan geen
twRfel bestaan, of deze papieren wa
ren de beweegreden tot dep moord,
daar geen grid uit de zakken '"Hti
d»n ovrrledene w--rd genomen Het
feit ook, dat hR d« papie-ee fn een
binnenzak van zRn vest droeg, bewRst,
dat ze van waar ie waren.
De reden, waarom wR denken, dat
de doode vrouw van de papieren wist,
is deze. Hat sehRnt, dat z(j, als de
maitresse van Burgess, met hem nit
Engeland kwam en, na eenigen tRd
in Rotterdam te hebben gewoond,
naar Amsterdam ging. Hoe zR in zulk
oen ellendigen toestand kwam, als
waarin r-R stierf, kunnen wR piet
zeggen. Misschien hebben barmhartige
mensehen, die zagen, dat zR dronken
was, haar ondergebracht in het ar
moedig verbijjf van vrouw Br»un.
Barges» bezocht haar dikwRls, maar
meer dan eens onderbroken moest
worden. Da interrupties en het ge
schreeuw waren zoo hevig, dat in de
geheele Kamer dikwijls nieman i ver
staanbaar was. Den minister werden
da grofste scheldwoorden naar het
hoofd gegooid; de tribunes moesten
ontruimd worden en onder het gezang
van de soeialisten, door dekselgeklap
begeleid, moest de oorlogsminister zRn
voorlezing vervolgen. Wel een bewRs,
dat ook in FrankrRk de socialistische
partg zich krachtig tegen iedere op
voering der oorlogslasten en uitbrei
ding van de legersterkte wil verzetten.
Hevige ontploffing in de haven
te Baltimore.
In de haven ta Baltimore had een
hevige ontploffing plaats Een lichter
mat 340 ton dynamiet, basmmd voor
de werken in hit Panamakaaaal. vloog
eensklaps de lucht in; do ontr.!.-,ffi<,g
word op honderden mjlan afsta ids
gehoord on richtte ontzettende ver
woestingen aan.
Da M iryland-jtaalfabrlak, dicht bR
het toonaai van den r&uip gelegen, heeft
hevig geleden. In het groote gebouw
bleef geen enkele ruit heel. Da arbei
ders lieten in schrik hnu machines
In den steek en sloegen in doodsangst
op de vlneht.
Een chemische fabriek op drie mR-
len aistands raakte zoo hevig in schud
ding, dat het vunr nit de ovens vloog
en de fabriek in brand geraakte.
Van het zinkende schip vlogen
dealen van machines en van het schip
zelf, eenige tonnen zwaar, mofers ver
de lucht in, zeiia worden stukken jjzer
en staal van een Al. lengte en oen
gewicht van 50 K.G. oo drie h vier
mijlen afstaads gevonde
Baltimore zelf is door elkaar ge
schud als bR eau hevige aardbeving.
Wolk nkrabbers in 't midden der -rad
W-! keiden op hua grondvesten Dai
zenden ruiten werden ingedrukt
Het aantal dooden en gewonden is
nog niet met zekerheid vastgesteld
kunnen worden. In een telegram aan
een Duitsch blad wordt dat der eersten
op 60, dat der laatsten op 200 gesehat.
schijnt geen poging te hebben gedaan,
om haar naar een betere plaats te
vervoeren, als reden opgevende, dat
de dokter had gezegd, dat zR zou
sterven, als zR vervoerd werd. Een
onzer verslaggevers vernam van een
detective, dat de doode vrouw gewoon
was, mat Burgess ta spreken over
zekere papieren en dat zjj bR zekere
gelegenheid tot hem ze'ze zullen je
fortuin maken, als ja goed je tro- eu
uitspeelt. Dit bewRst oub -oluoando,
aat de papieren van fcroote waarde
waren en dat de moord begaan is,
om ze ta verkrijgen. Daar Burgers
dood en zijn moordenaar ontsnap' is,
is de eenige weg, om net gr"aim s
ontslnieren, dat aan deze misdr d n
gmndslar ligt, de •ns-geeehinl-i is
ar.- de gestorven nar- te n te
kont n. Sla-gt 'a a Ir, d a
wol oinst.-n- la neder ontdekt worde;
die hei. geheim vaa deze papieren, i
sluieren en dsn kan men met ver
trouwen zeggen, dat de misdadiger
spoedig zal zyn gevoede». Dit is de
eenige kans, om drijfveer en dr der
van dezen geheimzlnnigen moord te
leeren kennen en als zij faalt, vi-nezen
wR, dat hetdr ma van het buurrVmg
gi-v-'egtl zal kunu-ot worden bR de
l-;i>t van ocoo i- ,-t ui1- ten ct- -
d:- uo lenar." v>; .Ja- bs -een
andere straf zal hebban Jeu de w:o«
ging van _y«. eigen n.'
Wordt vervolgd).
