Van liouten's
Cacao
N°. 14 1913.
Zaterdag 1 Februari.
100s"' jaargang.
Bij dit no, behoort eea
Bijvoegsel
De Inzet tot den Strijd
FEUILLETON
De Vrouw in 't Spel
Moeders geeft uw kinderen
dagelijks
jOESIIHE
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,75, huiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending" van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prps der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel m i et
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzclfde advertentie 'or f
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebfcenda
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Telefoonnummer 33.
Directeur A. F. a. van Seters. Uitgave van de Naam!.Vennootschap ,Goes«he Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santbn.
III. (Slot.)
Zoo is dan, gelijk wij in een tweetal
voorgaande artikelen hebben willen
aantoonen, de Kuyperiaansche antithese-
leuze opnieuw van rechts de inzet tot
den strijd aan de Juni-stembns ge
worden.
Toch gelooven wij geenszins, dat de
rechterzijde daarmede het succes hebben
zal, hetwelk zij er zich van voorstelt.
Immersde kiezers zijn lang zoo duin
niet als zekere //christelijke" propa
gandisten zich wel voorstellen. Het
Nederlandsche volk heeft leeren be
grijpen, dat de //christelijke" beginselen
absoluut geen houvast geven, dat de
mannen, die lieeten te stoelen op één
en denzelfden wortel des geloofs, het
op tal van belangrijke punten van
Staatsbeleid wanhopig met elkander
oneens zijn.
De voorbeelden liggen voor het
grijpen.
Bij het ontwerp-steenhouwerswet ver
zette de christelijk-historische afgevaar
digde voor Leiden, dr. De Visser, zich
sterk tegen het streven van Minister
Talma, en alleen de aanneming van
zijn amendement bewoog verschillende
leden van de rechterzijde ten slotte
vóór het ontwerp te stemmen, waarvan
zij aanvankelijk niemendal hadden
willen weten.
Bij de behandeling van het ontwerp-
arbeidswet werden door den sociaal
democraat Schaper een aantal amende
menten ingediend, en zelden traden de
groote principieele verschilpunten,
welke ter rechterzijde worden aange
troffen, duidelijker aan het licht.
Immersvóór het amendement-Schaper,
■om den Minister de bevoegdheid te
geven, voor bepaalde of voor alle
bedrijven den vrijen Zaterdagmiddag toe
te staan, stemden zeven roomsehen en
•óén antirevolutionair, doch er tegen
alle aanwezige christelijk-historischen,
■dertien roomschen en tien antirevolu
tionairen. Tegen het verbod van nacht
arbeid voor beschermde personen in
glasblazerijen stemden alle antirevolu
tionairen vijftien roomschen daaren
tegen er voor I Tegen het voorstel, om
aan de gehuwde vrouw-arbeidster den
vrijen Zaterdag-middag toe te staan,
stemden zeven christelijk-historischen,
negen roomschen en negen antirevo
lutionairen, anderen van deze fracties
stemden er weer voor I
Bij het ontwerp-bakkerswet van
Minister Talma stemden de christelijk-
historischen, een deel van de antirevolu
tionairen en een deel van de roomschen
tegen. Ja, er waren zelfs rechtsche
je(jeJ1 en waarlijk niet de minsten
die verklaarden, principieele bezwaren
21
Een erimineele Roman uit
hooge kringen.
Geen antwoord.
,Ge zegt, dat ge niet teruggekomen
«n In het rijtuig gestapt lent vroag
Prince en bespiedde nauwkeurig het
gelaat van den ander.
„Neen, het was Iemand ande-s, die
eender gekleed was als ik*.
.En ge hebt geen idee, wie het was?'
*Neen, dat heb Ik niet".
.Waar bent u heengegaan, nadat
ge Burgess hebt verlaten?"
,Ik kan het u niet zeggen'.
,Was u dronken?'
„Neenl"
„Dus herinnert go het n?'
„Ia".
,En waar was u dan?"
,lk kan hei tl niet zeggen'.
.Weigert ge?'
„Ja, dat doe ik".
„Denk eens goed na, als ge weigeren
blijft, de waarheid te zeggen, kan n
dat duur te staan komen'.
,Ik wil de consequenties van mjn
i ilzwijgen aanvaarden".
Prince begon alch op te winden.
tegen het wetsontwerp te hebben.
Nietwaar; de eensgezindheid op
voorname punten van Staatsbeleid
tusschen de mannen van den óénen
wortel des geloofs is roerend
Er is echter nog meer.
Minister Heemskerk heeft een ont-
werp-armeuwet ingediend, dat ook
tot wet verheven is. En wat ver
klaarde daarvan de synode der gerefor
meerde kerken Dat het met Gods
Woord in strijd geacht moest worden I
Een treffend oordeel van gereformeerden
over hun kostelijk /christelijk" Kabinet.
Er is een ontwerp van dieuzelfden
Minister Heemskerk gekomen, om aan
de gehuwde ambtenares den arbeid te
verbieden. De afgevaardigde voor Goes,
jhr. mr. De Savorniu Lobman, óók
een steunpilaar van het ^christelijk"
Ministerie, beweerde dat dit ontwerp
onzedelijk was en de vrije lietde zou
bevorderen
Het ontwerp voorwaardelijke veroor
deeling, door den vóór korten tijd
overleden Minister van Justitie, mr.
Regout, ingediend, zou volgens den
christelijke!) hoogleeraar Domela Nieu-
wenhuijs lijnrecht tegen de //christelijke"
rechts-beginselen iudruischen. En mr.
Regout's ontwerp-echtscheiding "zal de
onzedelijkheid bevorderen, altoos vol
gens een commissie van //christelijke"
beoordeelaars 1
Wij zouden nog tal van voorbeelden
kunnen aanhalen, doch we willen het
hierbij laten. Ons dunktde aange
haalde zeggen genoeg. De eensgezind
heid op ,/christelijken" rechtsgrond,
waarover de propagandisten van de
coalitie het altoos zoo buitengewoon
druk hebben, bestaat niet.
En wijl de coalitie geen actief op
wetgevend gebied kan aauwijzen, neemt
zij haar toevlucht maar weer tot de
uude Kuyperiaansche antithese-leuze,
welke in 1901, 1905 en 1909 opgeld
heeft gedaan.
Natuurlijk zal de linkerzijde zich niet
om den tuin laten leiden. Zij zal er, bij
de op handen zijnde verkiezingen, den
nadruk op leggen, telkens en telkens
weer, dat juist van het //specifiek
christelijke" in onze wetgeving niemen
dal is terecht gekomen, wijl de drie
verbonden kerkelijke fracties het absoluut
oneens zijn over hetgeen daaronder moet
verstaan worden. Zij zal er op wijzen,
dat op wetgevend gebied de coalitie
failliet geslagen heeft.
Aan de rechterzijde zullen deze vragen
voorgelegd worden en zij moet er het
antwoord op gevenwaarom is de
ziekte-veszekering, door Minister Talma
steeds de hoeksteen van het sociale
verzekerings-gebouw geheeten, prijs ge
geven Waarom houdt men vast aan een
dure, omslachtige en onvoldoende inva-
liditeits- en ouderdomsverzekeriug, waar
de ervaring in Engeland en Denemarken
leert, dat de voorzieiiing van den ouden
dag op zooveel doeltreffender wijze kan
worden geregeld Waarom wil deze
„Je bent dwaas, om alles op het spel
te zetten voor een gevoel van valsehe
zedigheid. Je moet een alibi bewijzen.
Hoe laat was je thuis?"
„Omstreeks tweeuur in den morgen".
„Wandelde je naar huis?"
„Ja".
„Heb je Iemand onderweg gezien
„Ik weet het niet. Ik heb er niet
op gelet".
„Heeft iemand u gezien
„Niet, dat ik weet."
„Dus je weigert, om te zeggen, waar
je Vrijdagmorgen tusschen een en
twee uur bent geweest?"
Beslist 1"
„Weet je, dat BurgesBpapieren van
waarde bjj zieh droeg?"
Eduma aarzelde en werd bleek.
„Neen, ik wist het niet", zei hfj.
„Waarom nam je het hem dan af
„Wat! Had hij het bjj zich?"
Prince zag, dat hij een voordeel
behaald had en aarzelde niet, daarvan
gebruik te maken. „Ja, hfl had het
bj zieh. Waarom nam je het af?"
„Ik nam het hem niet af. Ik wist
zelfs niet, dat hli het bjj zieh had."
„Werkelijk 1 Wilt je mj dan alsje
blieft vertellen, wat het is
Eduma zag den strik, waarin hy
gevallen was.
„Neen, dat wil ik niet", antwoordde
hij vast.
//christelijke" regeering de sociale ver
zekeringen doen betalen uit een ver-
hooging van het tarief, welke als be
lasting den rijke ontziet en den arme
schandelijk zwaar drukt Waarom bleek
de coalitie zoo onmachtig tot oplossing
van het kiesrecht-vraagstuk, dat zij voor
het door all- n aangevochten artikel 80
van de Grondwet niemendal in de plaats
te geven wist
Zie, op deze vragen wij zouden er
nog veel meer kunnen stellen moet
de rechterzijde het antwoord geven. Zij
is daartoe zedelijk verplicht.
En nu "poogt zij, op wetgevend gebied
haar onmacht bewust, den strijd up een
terrein over te brengen, waar de politieke
strijd niet thuis behoort. Daarom en
daarom alleen wordt opnieuw de Kuype
riaansche anthithese-leuze aangeheven.
De vrijzinnigen zullen daarop echter
niet ingaan.
Zij wenschen den strijd te strijden
dóar, waar hij uitgevochten worden kan
en moetop het terrein der practische
politiek.
Algemeen kiesrecht, Staatspension-
neeriug, een behoorlijke finaucieele wet
geving, openbaar onderwijs, ziedaar
de belangrijke vraagstukken, waarmede
wij tot de kiezers komen. En dat is
onze inzet tot den strijd.
B u i t e in 1 a d.
Het naderend einde-
Da tijd van aarzeling, van het angst
vallig wikken en wegen van ieder
voorstel, dat de Tursche regeering
werd voorgelegd, is voor bjj. Nu staat
aan het hoold-van dit Mohamedanen-
Rlik een nieuwe groep mannen, eer-
zuehtigen, dia met een forsehen greep
aan den tang.,!,bet hollende staatspaard,
dat het slachtveld ontvluchtte, tot staan
brachten,het wendden en met krachtige
«mist dwongen voort to gaan, tot het
brie sofa end en snuivend terugkeerde
naar de haag van vjjaiideljjko bajo
netten. Want die richting gaat het
Turksehe Rjjk thans uit. Temidden van
een wapenstilstand, nu de legerscha
ren van haar vfjauden nog steeds in
slagorde staan opgesteld, nu een vijan
dig gezind Europa baar wenschen
en verlangens duidelijk te kennen
heeft gegeven, is iedere weigering
van Turksehe zjjde een schrede nader
tot hervatting van dan bloedigen
strijd, is het innemen van een hoog
hartig en ongenaakbaar standpunt
van de nieuwe regeering het sein
voor nieuwe dagorders tot da legers
der verbondenen, voor nieuwe toe
spraken tot die troepen te velde,
waarin een beroep wordt gedaan op
hun dapperheid en vaderlandsliefde.
Reeds hebben de afgevaardigden
der Balkanstaten te Londen aan den
gespannen toestand een einde gemsakt.
Zij hebban een nota opgesteld en deze
aan de Turksehe vreuasonderhande-
laars overbandigd, die den tekst dezer
uota naar Konstantlnopel doorgeaeii d
hebben. luidt als volgt:
„Daar de gevolmachtigden van do
geallieerde staten sedert de schorsing
„Waren het juweelan?"
„Neen 1"
„Was het een papier van groot ge
wicht
„Ik weet het niet."
„Ah! Het was een papier. Ik kan
het aan je gezicht zien. En was dat
pai ier voor u van belang
„Waarom vraagt ge dat?"
Prince vestigde zijn grjjze oogen
strak opEdnma's gelaat en antwoordde
langzaam„Omdat do man, voor wien
dat papier zooveel waarde had, Bur
gess vermoordde."
Eduma keek doodsbleek op.
,Mjjr Godi" gilde hij, Btak de ban
den uit en viel in zwjjm.
Prince riep verschrikt den bewaar
der. Ze legden hem op de britB en
sprenkelden koud water over zyn ge
zicht. Hij kwam bij en Prince, die
zag, dat hjj niet in staat was om te
sproken, verliet de gevangenis.
Toen hjj buiten stond en naar de
grijze muren keek, zei hjj tot zichzelf
„Sytze Eduma, je hebt zelf den moord
nie. begaan, maar je weet, wie het
deed."
XI.
De voorname Amsterdamsche krin
gen waren zeer in heroering over den
moord in het huurrijtuig. Voordat de
moordenaar ontdekt was, had men het
te drinken, dat is gezonder voor hen en
voor hunne zenuwen dan welke andere
drank ook; maar let er op dat ge van
deze krachtige pittige cacao niet veei
noodig hebt voor de bereiding, dan zult
ge ondervinden dat ge hun voor uiterst
weinig geld het gezondste te drinken
geeft dat maar te bedenken is.
van de werkzaamhedoD der conferentie
gedurende drie weken tevergeefs
hebben gewacht op een antwoord der
Turksehe gevolmachtigden op hun
laatste vraag en daar de jongste ge
beurtenissen te Konstantinopel, naar
het hun voorkomt, de hoop om tot
sluiting van den vrede te geraken
heeft verijdeld, zien zjj zich tot hun
diep leedwezen genoodzaakt, te ver
klaren, dat de onderhandelingen, aan
gevangen op 16 Dae. 1912, afgebroken
zvjn".
sJHet document is het eerst onder
teekand door Danef, den Bulgaarsohen
premier, en vervolgens door alle an
dere gedelegeerden van de Balkan
staten.
Ook het antwoord van -Ie Turksehe
regeering aan de mogendheden is
Donderdagochtend overhandigd.
Turkije vraagt het behoud van da
wijken van Adrlanopel, waarin de
heilige graven zjjn gelegen. Zij laat
den mogendheden de beslissing over
den rechteroever van de Maritsa.
Nopens de eilanden legt zjj don
nadruk op het strategisch belang, wat.
er voor Turkije in het behoud van de
soevereiniteit over de eilanden in de
nabijheid van de Klein-AziatiBehe kust
gelegen is. Voor het overige laat z\j
de regeling van het bestuur over de
eilanden aan de mogendheden over.
Het antwoord zegt verder, dat Tur-
als een gewonen moord beschouwd,
een nieuwtje, om een oogenblik over
te spreken. Maar de zaak nam reus
achtige afmetingen aan, sinds ontdekt
waB, dat de moordenaar een van de
meest geziene jonge mannen van
Amsterdam was. In alle eafé's werd
de zaak uitvoerig besproken. Deze
jongeman, het „enfant chéri" van de
dames, die goed aangeschreven stond
by de heeren, had een lafhartigon
moord begaan het was verschrik
kelijk 1 En dan vroeg natuurlek ieder
een zich af, wie Burgess was en
waarom men vroeger nooit van hem
gehoord had. De menschen, dia
Burgess gekend hadden, werden over-
Btelpt met vragen over hem. Da dag
bladen stonden vol berichten en enkele
gaven een interview met den gevan
gene door hun speciale verslaggevers,
dat door deze heeren werd samen
gesteld uit loopende geruchten, die ze
opvingen, en hun eigen vruchtbare
verbeelding. En wat de schuld van
den gevangene betreft, daarvan was
ieder overtuigd. De koetsier Verbeek
had gezworen, dat Eduma met Bu-gess
in het rjjtuig was gestapt e i dat, to-n
hjj uitstapte, Burgess dood was Ster
ker bewijs aohtte men niet deBkbtar
en de publieke opinie wa3. dat d
advocaat, die den schuldige van
oen beschuldigde sprak, men niet eens
ktja kennis neemt van de beloft oor
de mogendheden in "'ara no'a gedaan,
aan de toekomstige ontwikkeling d»s
R(jks made te werken.
Turkije herhaalt ten slotte de histo
rische gronden, die voor het behoud
van Adrianopal pleiten, althans ^oor
een gedeelte ervan en geeft in o er-
weging, de ves'ingwerken te slechten.
Vooral Bulgarije hooft vau den
tegenwoordigen haifsiaobtigen toe
stand, waardoor het rijk eigenlijk niet
goed weet of het in oorlog dan wel
in vrede leeft, meer dan genoeg ge
kregen. De Bulgaarsehe opparh-vel-
hebber heeft een legerorder uitgevaar
digd, waarin hij zegt, dat uit de loop
der vredesonderhandelingen blijkt, dat
de vijand geen duimbreed wil afstaan
van don grond, door de zegevierende
Bulgaarsehe troepen veroverd Een
dergelijke beleediging, het roemrijke
leger aangedaan, kuimen de Bulgaar
sehe helden niet ongestraft laten.
Bereidt u dus voor aldus da leger
order op nieuwe overwinningen en
toont den vjjand en do geheolo wereld
door uw onweerataaobaren moed, dat
het Bulgaarsehe vaderland aanspiaak
mag maken op meer tegemoetkoming.
Tevens is, bij besluit van don minis
terraad, aan het hoofdkwartier van
het Bulgaarsehe leger opgedragen,
den wapenstilstand op te zeggen.
Dit voorbeeld hebben ook do and .re
meer zou verdedigen, een hopelooze
taak op zich nam.
Wat Prils Hoidanus betrof, b.0 ge
voelde zieh in deze dagen een men
van groot gewicht, daar ij al de
omstandigheden van het geval er de
personen uit het drama kende Als
er iets nieuws aan het licht kwam,
was Roldanus de eerste, die er alles
van wist en rondging, om het bij zjjn
vrienden te vertellen met zekere bij
voegingen van zichzelf, die het nog
meer pikant en dramatisch maakten.
Maar als gevraagd werd, of hij aan
de sehuld van beklaagde geloofde,
schudde hij met een gebaar ran ge
wicht het hoofd en zei, dat hjj en zijn
vriend Prinee hun meening nog >ret
hadden gevestigd. „Een feit t
beweerd» njj dat:, „da ;rm o
de zaak zit dae men wel deuktik
voor mjj geloof zek"r, dat hij de
moordenaar niet is geweest".
Natuurlijk hoorde men, na zulk een
opmerking, de algomeene vraag:
„Maar wie vermoordde hem dan?"
Dan haaide Rold.' us de schond, r- op
en gaf zeiibewast te kennen „Di
rechercheurs kunueu er natuu-iiik ni it
achterkomen'k zA "vit a.
op oude.zoek m t'
Wordt vervolgd.)