RONA Cacao
N°. 12 1913
Dinsdag 28 Januari,
100
jaargang.
Van Houten's
ste
Ik wil nog een kop
tiOESCHE
Dj uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,75, bulten Goes, franco 1,25,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De pr(js der gewone advertentlën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 ct
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Telefoonnummer 22.
Directeur a. f. A. van Setebs. Uitgave van de Naaml.Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur w. j. c. van Santen.
Buitenland.
De omwenteling.
De Balkan blijft het land van ver
rassingen Hoe geslepen, hoe berekend
de Enropeeache diplomaten ook mogen
z{jn, hnn meest overdachte plannen,
hun ingewikkeldste besluiten Hjden in
den Balkan schipbreuk en in het
raadsela.chtigoTurkscheRgk maakt een
onvoorziene gebeurtenis iedere diplo
matische berekening telkens weer vol
komen waardeloos.
Zoo was het bij het nltbreken van
den oorlog, toen geheel Europa ver-
wacbt'e, dat de tuaschenkonist der
mogendheden Iedere vijandelijkheid
zou voorkomen, zoo is het ook thans,
nn, op het moment, waarop do vredes
overeenkomst, onder den dwang
der gezanten, zou geteekend worden,
een plotselinge staatsgreep der Jong
Turken iedore poging, den vrede te
verzekeren, geheel waardeloos dreigt
te maken.
Inderdaad, de Eurooeesche mogend
heden maken in de Balkan-kwestie wel
een treurig figuur. Wanneer zij, na
lange aarzeling, overeenkwamen, ter-
wille van den Enropeeschen vrede,
tnsschen beide te komen, kwamen zij
óf te laat, óf namen zg een maatregel,
die, door een gebeurtenis, welke te
verwachten was, maar die wonder
boven wonder niemand van die uit
geslepen diplomaten voorzien had,
geheel verkeerd dreigde nlt te loopen,
Zeker, ze bedoelden het goed De vre
desonderhandelingen hadden nn lang
genoeg geduurd, het was te voorzien,
dat de onderhandelaars, door aan belde
zijden op hun standpunt te bigven,
nooit eenig resultaat zouden bereiken
en daarom kwamen de mogendheden,
die reeds te lang als belangstellende
toeschouwers op den achtergrond ge
bleven waren, tusschenbolde.
Turkjje was het overwonnen land,
tegen dit Rijk richtte' zich dus de
Europeesche nota, waarin men beleefd,
maar dringend een toegeven aan de
vijandelijke eisehen, bovenal een
overgave van Adrianopel verzocht. En
de Turksche regeering, geen uitweg
meer ziende, gaf toe. Om niet de
verantwoordelijkheid van een derge-
Hjken gewichtigen stap op eigen
sehouderB te laden, riep z0 een Natio
nale Raad bijeen, die zoo was samen
gesteld, dat medewerking van haar
zijde zeker- te verwachten was. Nu
scheen dan eindelijk de oplossing van
het Balkanvraagstuk gevonden te zjjn,
nn zou toch eindelijk een door allen
goedgekeurde vrede een eind aan den
wonderlijk gespannen toestand maken.
Maar de Balkanrebus is ingewikkelder
dan een der diplomatieke oplossers
heeft kunnen verwachten. Want b(j
die heele mooie oplossing had men
één factor verwaarloosd, één groote
groep personen voorbij gezien, dat
waren de Jong-Turken Dat was de
oorlogspartij, dat deel van het volk,
dat, voor korten t(jd heerschers in het
Rijk van den Halven Maan, nu, door
den loop der omstandigheden, een
oppositiepartij was geworden, een
partij, die reeds al te lang naar de
gelegenheid uitzag, de verloren maobt
i9 FKUILLETOS
Oe Vrouw in 'tSpal.
Een crimineele Roman uit
hooge kringen.
Intusschen zat Eduma in zijn cel in
de geva genis en dacht na over zijn
toestand. Hij zag geen enkelen uitweg,
behalve één, en daarvan wilde hg
geen gebruik makou Het zou haar
dooden, het zou haar dooden", zei hij,
koortsachtig over den steenea vloer
loopend. .Beter dat de laatste van de
Ednma's omkomt als een gemeenen
moordenaar, dan dat zij de bittere
waarheid zou weten. Als ik een advo
caat neem om mij te verdedigen",
ging hij voort, .zal de eerste vraag,
die hg mij zal stellen, z0n, waar ik
mg dien nacht bevond en als ik het
hem vertel, zal alles ontdekt worden
en dan neen, neen, ik kan het niet
doen, het zou haar dooden'. Hij wierp
zich op zgn brits en bedekte zijn ge
laat met de handen.
Hg stond op, toen de deur van zijn
cel werd geopend en, opziende, zag
hij, dat het advocaat Prince was, die
binnenkwam Hij was een goed vriend
van Eduma en Sytze was diep ge
roerd door zgn vriendelgkheid, om
bem te komen bezoeken. Mr. Prince
te herwinnen, door voortzetting van
den oorlog, op den ondergang der
tegenwoordige regeering hoopte. En
hier deed zich een mooie gelegenheid
voor. Want nu stond de regeering op
het pnnt, een besluit te nemen, dat
op het innigst verbonden was aan hét
al of niet een factor van beteekenis blij
ven van het Turksche Rijk in Europa.
Donderdag kwamen dan ook de Jong-
Turksche leiders bijeen en zeer spoe
dig kreeg de meening de overhand,
dat onmiddellgk optreden gewenseht
was, vóórdat het antwoord tan de
regeering op de nota der mogend
heden was verzonden Honderden be-
toogers, voorafgegaan door vele Jong-
Tnrken,drongen daarna de regeerings-
gebouwen binnen en een delegatie,
waaronder Enver-bey, do held van
Tripoli», begaf zich naar het groot-
viziraat, waar een kloine twist ontstond
en eenige personen, waaronder de
minister van oorlog, werden gedood
Daarna eischten en verkregen de
Jong-Turken het ontslag van het
ministerie.
Het nieuwe kabinet hoeft verklaard
volstrekt geen oorlogsminlsterie te
zgn, en vredesvoorstellen te willen
overwegen, mits deze met de waar
digheid van het land in overeenstem
ming zgn.
Het gevolg van al deze verrassingen
is nn, dat niemand op het oogenblik
weet, wat er nn in den Balkan gaat
gebeuren. De vredesgedelegeerden te
Londen wachten op nieuwe Instructies
van hun regeeringen en de mogend
heden, die in hnn nota lieten door
schemeren, dat bij het niet voldoen
aan haar wenschen krachtige maat
regelen genomen zouden worden,
weten niet goed wat op het oogenblik
te beginnen en wachten eveneens den
verderen loop der gebeurtenissen af.
Reeds verzekeren optimisten, dat in
den eigenlgken toestand van het
Turksche Rgk geen verandering is ge
komen. Want het eenige, dat een
voortzetting van den strgd ten gevol
ge zou kunnen hebben, de noodige
geldmiddelen, ontbreken de nieuwe
regeering geheel en al. En zg is in
zooverre in nog ongunstiger conditie
dan de nu vorvangene, dat zjj de
welwillende belangstelling van al haar
naburen mist en niet behoeft te re
kenen op den steun van eenige Euro
peesche mogendheid.
Binnenland.
Kamerverkiezingen in 1913.
De heer J. H. Blum, lid der Tweede
Kamer voor het district Middelburg,
heelt te kennen gegeven, dat door hem
nog geen beslissing is genomen over
het al of niet aanvaarden eener
nieuwe candidatuur.
Door de centrale antirevolutionaire
kieavereeniging in het kiesdistrict
Schoterland is tot definitief candidaat
geBteld de heer C. Smoenk te Arnhem.
De vrijzinnige kiesvereening Lem-
sterland (district Weststellingwerf)
heeit, naar de Leeuw. Ct. meldt, met 36
had een goed hart en was bereid,
Ednma te helpen, maar er kwam ook
eigenbelang bjj hem in het spel. Hij
had een brief ontvangen van Van
Straelen, waarin hem gevraagd werd,
Ednma te verdedigen, wat hij gaarne
aannam, omdat hg in dit geval een
gelegenheid voorzag, om zgn naam
nog meer bekend te maken, dan bi)
op het oogenblik reeds was. Het is
waar, dat hjj reeds een beroemd pleiter
was, maar zgn reputatie was alleen
plaatselijk en daar hg voorzag, dat de
zaak van Eduma groote sensatie zou
verwekken in geheel Nederland, be
sloot hg daarvan partij te trekken.
Daardoor zou hg een sport hooger
stggen op de ladder, welke voert tot
roem, rgkdom eu positie. Zoo kwam
deze groote mau, met zgn vriendelgke
oogen, zgn gelaat vol uitdrukking, in
de cel en drukte Eduma de hand.
,Het is zeer vriendelgk van u, dat
u mg komt bezoeken", zei Eduma.
,In dagen als deze leert men de ware
vriendschap op prgs stollen".
,Ja, natuurlgk", antwoordde de
advocaat en vestigde zgn vriende.gke
oogen op het ontdaan gezicht van
den ander, alsof hg diens meest ge
heime gedachten wilde lezen. ,Ik kom
gedeeltelgk nlt mg zelf en gedeeltelgk,
omdat Van Straelen mg vroeg, u te
verdedigen".
.Mgnheer Van Straelen?" vroeg
van de 39 nit-rnbrachte stemmen, het
aftredend lid, den heer F. W. N Hu-
genholtz (soc.-dem.) candidaat gesteld.
V
De afdeeling Amsterdam III van
de S. D. A. P. heeft, zoo meldt Bet
Volkmr. P. J. Troelstra met alge-
meene stemmen candidaat gesteld.
Sisidsnieaws.
De vrijzinnige concentratie.
Vrijdagavond hield de heer Herman
Sngders nlt Middelbnrg, voorzitter
van den Vrgzinnig Democratischen
Bond, in de .Prins van Oranje" alhier,
oen rede over de vrgzinnige concen
tratie. De vergadering, uitgeschreven
door de besturen van den Vrgzinnigen
Bond en de kiesvereeniging .Vooruit
gang", was goed bezocht door een
alleszins belangstellend publiek.
Na ingeleid te zgn door de heer T.
H. Siemelink, ving de heer Sngders
zgn rede aan met een herinnering
aan den verleden jaar hier ter stede
gehouden Bondsdag. Hg wees er op,
hoe goed hom toen deed die alge-
meene geestdrift en bezieling, met
welke warme belangstelling bg toen
gezien had, dat ook Zeeuwen, de
stugge Zeeuwen, in vuur geraakten
bg de bezielende taal toen gesproken.
En wel was een opwekking, een
kleine herinnering aan den komenden
strgd noodzakelgk. Want 1913 is op
politiek gebied een gewichtig jaar.
In dit jubileumjaar zullen de inwoners
van ons vaderland geroepen worden,
mannen aan te wjjzen voor gemeente
raad, provinciale- en generale staten.
Nu meer dau ooit mceten wg over
tuigd zgn, dat er voor ons vrgzinni
gen groote belangen op het spel staan,
wg moeten niet wachten tot de stem
bus ia 't zicht komt, maar wg moeten
nu reeds alle lauwheid en alle halfheid
van ons afschudden en gereed staan,
elke man en elke vrouw op de
plaats waar ieders krachten het best
tot haar recht zullen komen.
De linksche partgen zgn nu door
een concentratie-manifest onderling
verbonden. Want hoewel er in ons
vaderland vele politieke partgen zgn,
is niet een van die groepen machtig
genoeg, op zich zelf een meerderheid
in de kamer tc vormen. Van daar
het zoeken van de meest aan elkaar
verwante groepen naar aaneensluiting
en gezamenlgk optrekken in den
strgd tegen een gemeenschappelgken
vgand.
Maar zal een onderling samengaan
tot een bevredigend resultaat voeren,
dan moet een dergelgk verbond zgn
vastgesteld langs zekere lgnen, dan
moet het berusten op een vaste basis
En van de tegenwoordige coalitie kan
dit niet gezegd worden. Haar groote
leider, dr. Kuyper, wiBt zgn volgelin
gen te bezielen, maar hg was het ook,
die de antithese in het leven riep, die
den strgd opwekte tusschen christen
dom en paganisme, die verdeeldheid
bracht tusschen zonen en dochteren
van één en hetzelfde volk. Dr. Knyper
beweerde nu, dat, als de Junidagen
in 't zicht kwamen, sommige menschen
f
Ednma werktuigelgk. tig is zeer
vriendelgkik daoht, dat hg geloofde,
dat ik Bchuldig was".
.Niemand wordt als schuldig be-
BChouwd, tenzg het bewezen is", ant
woordde Piince ontwijkend.
Eduma merkte op, hoe ontwgkend
het antwoord was en zuchtte onge
duldig. En juffrouw Van Straelen
vroeg hg aarzelend.
Dezen keer kreeg hg een beslist
antwoord.
,Zg weigert, aan uw schuld te ge-
looven en wil geen woord in uw na
deel hooren".
„God zegene haar", zei Eduma, .zg
is een trouwe vrouw. Ik veronderstel,
dat ik kolossaal over de tong ga
voegde hg er bitter aan toe.
,Er wordt over niets anders ge
sproken", antwoordde Prince kalm.
.Uw aanhouding heeit op 't oogenblik
alle balaogBtelling in andere dingen
doen verdwgnener wordt overal over
u gesproken",
Eduma kromp ineen. Hg was een
buitengewoon trotsch man en er was
ieta onuitsprekelijk kwetsends in deze
publiciteit.
.Maar dat heeft alles niets te be-
teekenen", zei Prince en nam een
stoel „Wg moeten de kwestie eens
bespreken. U zult mg natuurlgk wel
als uw verdediger wilieu aannemen t
,'t I» niet goed, dat te doen", ant-
Hat smaakt toch zóó lekker, en Moeder
zegt dat ze nooit heeft geweten dat
Cacao zoo goedkoop in het gebruik
is, voor ze ons geregeld RONA Cacao
heeft gegeven.
'II
voor niets ataan, maar met citaten
kan spreker het aantoonen, hoe van
de reohterzgde wg, vrgzinnigen, op
de meest schaamtelooze wgze worden
bespot en onze beginselen verdacht
gemaakt. En waar de tegenwoordige
rechterzgde zich aaneensluit onder de
banier van Christus, waar zg zegt
ten strgde te trekken tegen ongeloof
en het verwaarloozen van de noodigste
kerkelgke verplichtingen, daar treft
het telkens weer, hoe juist op dit ge
bied ouder haar eigen volgelingen op
de punten van Zondagsrust, eed en
onderscheidene rechtsvraagstnkken de
grootste verdeeldheid heerseht.
Welk staatkundig beleid heeft de
tegenwoordige regeering aan den dag
gelegd? Haar leven was langer dan
dat van een der vorige, zg beschikte
in Eerste en Tweede Kamer over een
groote meerderheid en toen haar be
wind een aanvang nam, lag de grond
stof voor haar arbeid gereed
Maar hoe bleek al spoedig, dat ook
onder deze verbondenen de grootste
verdeeldheid heersehte, dat de ge
meen schap pelgke stembus-kreet een
valsche lenze was, dat de groote vrucht
bare staatsakker wel gereed lag, maar
dat geen hand den ploeg bestuurde,
die uit dien grond de rgpe en kost
bare vruchten zou doen voortkomen.
Hoe was de houding van het tegen
woordige bewind tegen het onderwijs
woordde Eduma somber, „er helpt
toch geen redden aan".
.Onzin", antwoordde de advocaat,
.niemand is verloren, vóórdat in
hoogste instantie het vonnis uitge
sproken is. Neen, zeg nu geen woord",
ging hg voort en hield de hand op,
ziende, dat Eduma hem wilde tegen
spreken. ,Ik zal u verdedigen, onver
schillig of ge het wilt hebben of niet.
Alle feiten weet ik niet, behalve die,
welke de couranten hebben meegedeeld
en deze overdrijven zóó, dat men er
geen vertrouwen in kan stellen. In
ieder geval geloof ik van ganscher
harte, dat ge onschuldig zgt en ge
moet de gevangenis verlaten als een
vrg man, al is het alleen maar ter
wille van dat edele meisje, dat u lief
heeft".
Ednma antwoordde niet, maar stak
zgn hand uit, die de ander met warmte
drukte.
,Ik wil niet ontkennen', ging Prince
voort, .dat er voor mg ook wat be
roepsbelangstelling bg komt Dit geval
is zóó buitengewoon, dat ik, al ging
het ook niet één mgner vrienden aan,
het tooh ter hand zou nemen. Ik stel
geen belang in al die gewone moorden,
maar dit is iets interressanta. Als gg
vrg zgt, zullen wg samen den waren
misdadiger zoeken en bet genoegen,
dien te vinden, zal evenredig zgn aan
onze inspanning*.
Werden niet, in spgt van de grondwet,
de bgzondere scholen op in het oog
loopende wgze bevoorrecht en gal de
regeering niet meer dan dnldelgk te
kennen, dat de openbare school haar
een doorn in het oog was En wat
bereikten de openbare onder wgzers
bg de pogingen tot verbetering hun
ner positie? Er werd hun een fok
premie toegezegd, maar, hoe graag
spreker deze ambtenaren een goede
positie gunt, van ganscher harte hoopte
hg, dat deze kindertoeslag niet tot
werkelgkheid zou worden. Hier nu,
op het gebied van het onderwgs, laat
het concentratiemaniiest geen twgfel
mogelgk.
Onder den invloed der rechtBche
bladen, door hun verkeerde voorstel
ling van feiten en toestanden, is meni-
gen vrgzinnige de schrik om het hart
geslagen. Maar wg mogen nooit ver
geten, dat wg, vrgzinnigen, allen de
geestelgke nazaten zgn van Thorbecke.
Wanneer wg zeggen, dat wg
tegen geloofsdwang zgn, dan klinkt
dat negatief, maar dan is dat wel
degelgk positief, want dan wil dat
zeggen, dat wg met al onze kracht
zullen strgden voor een eigen, eerlgke
overtuiging.
Wg willen geen geloofsdwang, wg
volgen niet het systeem van bevoor
rechting van hen, die door het voldoen
aan kerkelgke verplichtingen aan-
,Ik vind alles goed", zei Eduma
kalm, .maar ik heb niets tot mgn
verdediging aan te voeren".
„Niets tot uw verdediging Ge wilt
toch niet bekennen, dat ge hem ver
moord hebt?"
.Neen", antwoordde hg, in een op
welling van toorn, „maar er zgn zekere
omstandigheden, die mg beletten, mg
zelf te verdedigen."
.Wat een onzin 1* riep Prince uit.
„Alsot er iets ter wereld zou kunnen
zgn, dat een man zou beletten, zgn
eigen leven te redden. Maar, om het
even, dat bezwaar hindert mg niet,
het maakt den noot harder om te
kraken, maar de pit zal het waard
zgn. Nu moet u mg op een stuk ot
wat vragen antwoorden".
„Dat kan ik u niet beloven".
„Nn, wg zullen zien", zei de advo
caat, haalde zgn notitieboek uit zgn
zak en legde het op zgn knie. „Om
te beginnenwaar was u den Donder
dagavond, die aan den moord voor
afging?"
„Ik kan het u niet zeggen".
„O, dat kunt ge wel mgn vriend.
Ge verliet het huis van Van Straelen
om circa elf uur, want om half twaalf
ben je op de soos gezien".
„Kwart voor twaalf", verbeterd-
Eduma.
(Wordt vervolgd
